Zestaw 3

zadaNIA treningowe z Języka polskiego
Akcja edukacja
ZESTAW 3.
Jan Twardowski
Nowe patyki i patyczki (fragment)
Jurek miał napisać wypracowanie domowe na temat: „Co wiesz o swojej rodzinie?”.
Zmartwił się, bo niewiele wiedział. Znał się na samochodach, wiedział, jak wygląda fiat, mazda,
volvo, polonez, którego można przerobić na ropniaka1, golf, młodszy brat volkswagena, ale nie znał
własnej rodziny.
Wiedział, jak wygląda mamusia, tatuś i dwie młodsze siostry, ale całej rodziny nie znał.
Wiedział, że mamusia ma na imię Barbara, a tatuś Karol.
Wiedział, że mamusia jest zawsze ładna, nawet wtedy, kiedy jest zmęczona. Wiedział, że jedna
siostra lubi śpiewać, a druga rysować jamniki, ale to za mało, żeby napisać, co się wie o swojej
rodzinie.
Zadzwonił do swojej babci Zenobii, która wiedziała wszystko; słuchał i zapisywał.
Okazało się, że ma dwie babcie, nie tylko Zenobię, ale i Jadwigę. Babcia Jadwiga miała
osiemdziesiąt lat, ale mówiono do niej: Wisienko.
Babcia Wisienka pogniewała się na wszystkich, nawet słuchawki nie podnosiła, kiedy ktoś do niej
dzwonił. Raz tylko podniosła, kiedy dzwonił wujek Janek – i powiedziała:
– Mów głośno, Gawronie,
nie słychać w telefonie!
Jurek miał jeszcze cztery ciotki: Barbarę, Ewę, Klarę i Dziulę. Ciotka Barbara była artystką, stale
inaczej wyglądała, raz podobna do Chinki, raz do Murzynki. Ciotka Ewa miała twarz podobną
do Bolesława Chrobrego2 na obrazie Matejki3. Ciotka Klara była chuda i pewien pan przezywał ją
„chudzielec-popielec”, ale się z nią ożenił i stał się wujkiem. Ciotka Dziula hodowała na wsi króliki
nowozelandzkie4 i karmiła je zielonkami5 i sianem. Poza tym miała czworo dzieci: Agatę, Antka,
Jurka i Karolinkę.
Okazało się, że Jurek ma jeszcze trzech stryjków6: Rafała, Pawła i Ksawerego, i wujka Bolesława.
Wszystko, czego dowiedział się od babci Zenobii, pozapisywał i był przekonany, że wypracowanie
domowe o rodzinie gotowe. Nagle przyszła wiadomość, że się cioci Dziuli urodziły bliźnięta. Potem
dowiedział się, że stryjkowi Rafałowi urodził się syn. Rozpoczął pisać wypracowanie na temat: „Co
wiesz o swojej rodzinie?” – ale nie mógł dokończyć, bo stale ktoś nowy się rodził.
1
|
Akcja EDUKACJA Zadania treningowe z języka polskiego
Dziadek odchodził za dziadkiem
i chociaż wszystko mija
– ciotek nam nie zabraknie,
stale się rodzi rodzina.
ropniak – potocznie samochód napędzany ropą (olejem napędowym).
Bolesław Chrobry – pierwszy koronowany władca Polski z przełomu X i XI wieku.
3
Jan Matejko (1838–1893) – wybitny malarz, twórca obrazów o tematyce historycznej.
4
królik nowozelandzki – rasa królika.
5
zielonka – pokarm dla zwierząt składający się z surowych, zielonych części roślin.
6
stryj – brat taty.
1
2
Zadanie 1.
Wyjaśnij, dlaczego bohater opowiadania zaczął interesować się swoją rodziną. Kogo
poprosił o pomoc w zebraniu informacji?
...................................................................................
...................................................................................
Zadanie 2.
Sporządź listę gości, których Jurek mógłby zaprosić na swoje urodziny. Wstaw w każdą
komórkę tabeli odpowiednie imię wybrane spośród podanych. Jednego z imion użyj
dwukrotnie.
Agata • Antek • Barbara • Bolesław • Dziula • Ewa • Jadwiga
Jurek • Karol • Karolina • Klara • Ksawery • Paweł • Rafał
Zenobia • Janek
Lista gości
Rodzice
Babcie
Ciocie
Wujkowie
Stryjkowie
Kuzynostwo
2
|
Akcja EDUKACJA Zadania treningowe z języka polskiego
Zadanie 3.
Uzupełnij zdanie tak, aby było prawdziwe.
Zaznacz odpowiednią informację i właściwe uzasadnienie.
Osobą, która najczęściej zaskakiwała otoczenie, była ciotka
Dziula /
Klara /
Barbara /
Ewa, ponieważ
była niezwykle chuda /
hodowała króliki /
bliźnięta /
urodziła
często zmieniała wygląd.
Zadanie 4.
Jaką funkcję pełni zdrobnienie w każdym z poniższych zdań? Zaznacz pod każdym
zdaniem poprawną odpowiedź.
I. Moja ciocia zawsze podaje gościom pyszną herbatkę z malinami.
A. Oznaczenie czegoś małego.
B. Pieszczotliwe nazwanie kogoś lub czegoś.
II. W tym mieszkanku ledwie mogła się pomieścić tak liczna rodzina.
A. Oznaczenie czegoś małego.
B. Pieszczotliwe nazwanie kogoś lub czegoś.
Czesław Miłosz
Wyprawa do lasu
Drzewa ogromne, że nie widać szczytu,
A tam nad nami uczta. Dzbany złota,
Słońce zachodząc różowo się pali
Czerwone wina w osinowej* miedzi.
Na każdym drzewie jakby na świeczniku,
I wiezie dary powietrzna karoca
A ludzie idą ścieżką, tacy mali.
Dla niewidzialnych królów czy niedźwiedzi.
Zadrzyjmy głowy, weźmy się za ręce,
Żeby nie zgubić się w trawach jak w borze.
Noc już na kwiaty nakłada pieczęcie
I z góry spływa kolor po kolorze.
*
osinowy – przypominający drzewo osiny (osiki).
3
|
Akcja EDUKACJA Zadania treningowe z języka polskiego
Zadanie 5.
Zaznacz stwierdzenie, które według ciebie najtrafniej opisuje sytuację przedstawioną
w utworze. Uzasadnij swój wybór.
A. Obserwowanie przyrody podczas spaceru.
B. Podziwianie piękna natury w lesie.
C. Rozmowa o wspaniałościach przyrody.
D. Refleksje nad kruchością człowieka wobec natury.
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
Zadanie 6.
Kim może być osoba mówiąca w wierszu i do kogo się zwraca?
...................................................................................
...................................................................................
Zadanie 7.
Wypisz z wiersza porównanie oraz kontrastowe zestawienie epitetów podkreślające
potęgę przyrody.
...................................................................................
...................................................................................
Zadanie 8.
Jakie środki poetyckie zostały użyte do opisu słońca?
...................................................................................
Zadanie 9.
Określ nastrój wiersza. Podkreśl odpowiednie przymiotniki spośród podanych.
uroczysty • tajemniczy • pogodny • podniosły • baśniowy
4
|
Akcja EDUKACJA Zadania treningowe z języka polskiego
Zadanie 10.
Popatrz na świat okiem poety. Opisz ważne dla ciebie miejsce, używając różnych środków
poetyckich.
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
Źródła zadań:
Zad. 1.: Słowa z uśmiechem. Literatura i kultura, kl. 4, s. 82.
Zad. 2–4: WSiPnet, Słowa z uśmiechem. Podręcznik do szkoły podstawowej, kl. 4, lekcja 31.
Zad. 5–10: Słowa z uśmiechem. Literatura i kultura, kl. 5, s. 300.
5