FULL TEXT - Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny

174
47. Kongres Południowo-Afrykańskiego Towarzystwa
Otorynolaryngologii Chirurgii Głowy i Szyi oraz
Południowo-Afrykańskiego Stowarzyszenia Audiologów
i Południowo-Afrykańskiego Stowarzyszenia Mowy i Słuchu
Port Elizabeth 23–26 października 2011
47th Congress of South African Society of Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery
and the South African Association of Audiologists and the South African Speech Language
and Hearing Association
Port Elizabeth 23–26 Oct. 2011
Edward Mroczkowski
Pol. Przegląd
Otorynolaryngol 2012;
2 (1): 174-176
©by Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów – Chirurgów Głowy i Szyi
South African Society of Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery
Adres do korespondencji/
Address for correspondence:
imię i nazwisko: Edward Mroczkowski
adres pocztowy:
ul. Grzegorzewskiej 6 m. 78
02-777 Warszawa
tel. 502 148 483
e-mail [email protected]
W dniach od 23 do 26 października 2011 r. odbył się
w Port Elizabeth 47. Kongres Południowo-Afrykańskiego Towarzystwa Otorynolaryngologii Chirurgii Głowy
i Szyi (South African Society of Otorhinolaryngology
Head Neck Surgery). Współorganizatorami kongresu
było Południowo-Afrykańskie Stowarzyszenie Audiologów (South African Association of Audiologists)
oraz Południowo-Afrykańskie Stowarzyszenie Mowy
i Słuchu (South African Speech Language and Hearing Association).
Port Elizabeth to największe miasto Prowincji Przylądkowej Wschodniej (Eastern Cape) i jeden z głównych
portów morskich Południowej Afryki. Tu w roku 1488
wylądował portugalski odkrywca Bartolomeu Dias.
Strategicznie położony nad Oceanem Indyjskim, stanowił bramę wjazdową imigrantów brytyjskich, holenderskich, niemieckich i azjatyckich. Urokliwe miasto
i popularny ośrodek turystyczny z pięknymi plażami
z powodu często wiejących tu wiatrów nazywane jest
„Wietrznym Miastem”.
Obrady kongresu odbywały się w historycznym
Feather Market Convention Centre i w pobliskim ratuszu City Hall. Feather Market Hall został wybudowany
w 1885 r. na fali szczytowego boomu jako hala targowa
do składowania, a następnie eksportu wełny i... strusich piór. Eksport odbywał się poprzez Port Elizabeth.
W wieku XIX handel strusimi piórami kwitł na potrzeby
konsumentów europejskich.
Feather Market to wspaniała architektura, do której inspiracje czerpano z takich budowli, jak Concertgebouw w Amsterdamie i Musikverein w Wiedniu. W 1980
r. budynek uznano za narodowy pomnik i przekształcono w eleganckie i wielofunkcyjne centrum kongresowe,
koncertowe i wystawowe z miejscami siedzącymi dla 1187
osób. W sali znajdują się organy zbudowane w 1882 r.,
największy i najsilniejszy wtedy instrument w Afryce Południowej. Uroczyste otwarcie kongresu poprzedził recital
organowy w wykonaniu znanego organisty koncertowego
i kościelnego oraz kompozytora Alberta Troskie.
W prezentacji materiału naukowego udział wzięli
również wybitni przedstawiciele zagranicznych ośrodków klinicznych Szwajcarii, Niemiec i USA. Sesje
rozpoczynały się od godziny 8 i trwały do godziny 17
z przerwą na obiad. Językiem oficjalnym kongresu
był język angielski. Uroczysty obiad dla uczestników
kongresu miał miejsce w salach dla VIP-ów na stadionie olimpijskim. Reprezentowane były jak zwykle liczne znaczące firmy farmaceutyczne i oferujące
sprzęt medyczny.
Kongres odbywał się pod hasłem poszukiwania
równowagi (Finding the Balance) i składał się z części
warsztatowej i akademickiej. Program akademicki
obejmował następujące tematy wiodące:
1. Zawroty głowy (obwodowe, ośrodkowe), diagnostyka
i terapia (opcja chirurgiczna i farmakoterapia). Problemy zawrotów głowy spotykane w RPA, w szczególności
u chorych z chorobą HIV/AIDS.
2. Minimalnie inwazyjne postępowanie w chirurgii
zatok przynosowych, wskazania do chirurgii wewnątrznosowej zatok przynosowych, sfenoetmoidektomia,
dojście kombinowane do zatoki czołowej, endoskopowe
dojście do dołu skrzydłowo-podniebiennego ( fossa pterygopalatina), zanikowy nieżyt nosa (rhinitis atrophica)
po rozległych zabiegach wewnątrznosowych.
3. Chirurgia podstawy czaszki, minimalnie inwazyjna
chirurgia w płynotoku nosowym.
P o l s k i P r z e g l ą d O t o r y n o l a r y n g o l o g i c z n y t o m 1, n r 2 , k w i e c i e ñ - c z e r w i e c 2 0 12
175
4. Objawy otorynolaryngologiczne w chorobie refluksowej u dzieci, diagnostyka i leczenie.
5. Otochirurgia: uszkodzenia ucha zewnętrznego,
postępowanie w zwężeniach przewodu słuchowego
zewnętrznego, szczególnie wyroślach kostnych (egzostozy); postępowanie w wadach wrodzonych ucha
(atrezja), chirurgiczna koncepcja rehabilitacji funkcjonalnej i kosmetycznej; postępowanie w porażeniu nerwu twarzowego; postępowanie w zmianach
zapalnych jamy bębenkowej (epitympanic inclusion,
mastoid exclusion) i chirurgia perlaka; zastosowanie
chrząstki w tympanoplastyce w tym rekonstrukcja
błony bębenkowej.
6. Tematyka audiologiczna: zaburzenia słuchu i równowagi u chorych z HIV/AIDS, jak również problemy
z rozszczepem podniebienia i dysphagia u dzieci z HIV/
AIDS.
7. Zagadnienia etyczne w medycynie: przysięga Hipokratesa w interpretacji dnia dzisiejszego; medycyna
i prawo – etyczne „czyń i nie czyń”; ocena narodowej
ochrony zdrowia w RPA.
Prof. David Parsons (University of North Carolina), mający duże doświadczenie w zagadnieniach
związanych z chorobą refluksową, zwrócił uwagę, że
wielokrotnie powtarzana antybiotykoterapia o szerokim spektrum w przewlekłych stanach zapalnych
zatok przynosowych jest błędem. Refluks jest ważnym powodem zapalenia zatok przynosowych. Jako
przyczyny zapalenia zatok przynosowych wymienił:
1) nawracające infekcje, 2) alergię, 3) zanieczyszczenie
dymem tytoniowym, 4) przerost migdałka gardłowego,
5) chorobę refluksową. Objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, które są często spotykane u dzieci,
to: suchy kaszel, bez wydzieliny, częste przełykanie,
wymioty. Jego zdaniem, guzki śpiewacze na szerokiej
podstawie są oznaką refluksu. Podkreślił, że jest zwolennikiem radykalnej adenotomii, lecz konserwatywnym w stosowaniu metody FESS (Functional Endoscopic
Sinus Surgery). Duży migdałek III może powodować
refluks. A zatem wskazana jest szeroka adenoidectomia,
a w razie potrzeby również turbinectomia.
W leczeniu refluksu zaleca unikać kofeiny, czekolady, herbaty, mięty, pomidorów, potraw pikantnych i z
mleka oraz soków na 2 godziny przed snem, a najlepiej
stosować zasadę: „idź spać z pustym żołądkiem” (go to
bed with an empty stomach). Takie leczenie refluksu,
zdaniem prof. Parsonsa, jest wystarczające, by uniknąć
opcji chirurgicznej. W opcji farmakologicznej leczenia
przewlekłego zapalenia zatok przynosowych Parsons
dopuszcza stosowanie doustne glikokortykosteroidów.
Warto zwrócić uwagę na tę część wystąpienia prof.
Parsonsa, która dotyczyła mikrochirurgii wewnątrznosowej. Już we wstępie podał, że w chirurgii minimalnie
inwazyjnej kieruje się szlachetną zasadą „nie szkodzić”.
W związku z tym uważa za celowe pozostawienie części
górnej wyrostka haczykowatego (superior uncinate),
czyli pozostawienie do 1/2 processus uncinatus, aby
w ten sposób zabezpieczyć przed uszkodzeniem zachyłek czołowy (recessus frontalis). Nie zaleca użycia
noża sierpowatego do nacięcia błony śluzowej w okolicy wyrostka haczykowatego, gdyż może powodować
powikłania i powstanie tzw. otworu haczykowatego
uncinate window. Parsons jest zwolennikiem minimalnego postępowania w okolicy kompleksu ujściowo-przewodowego do tego stopnia, że nie radzi poszerzać
ostium maxillare, uważając, że ujście naturalne zatoki
szczękowej rzadko wymaga poszerzania, a tym bardziej tworzenia nowego. Dalsze jego uwagi dotyczące
techniki, takie jak np. niepozostawiania gołej kości
czy też unikania szarpania śluzówki, pokrywają się
z opiniami wielu autorów. Przypomniał, że osiem dni
po operacji rzęski zaczynają pracować, a tlenek azotu
stanowi naturalny system obrony zatok przynosowych.
A zatem, minimalnie inwazyjna technika chirurgiczna
w operacjach nosowo-zatokowych jest koniecznością,
w przeciwnym razie mogą wystąpić pooperacyjne problemy. W materiale retrospektywnym jednego z autorów
afrykańskich pooperacyjny suchy nieżyt nosa (atrophic
rhinitis) po rozległych operacjach zatokowo-nosowych
występował u 70% operowanych pacjentów.
Zastosowanie chrząstki w chirurgii ucha omawiał
prof. James Loock (RPA). Wyjaśnił, dlaczego chrząstka
stanowi dobry materiał do rekonstrukcji. Chrząstka ma
następujące właściwości: dużą żywotność, strukturalną
integralność, giętkość, podatność do obróbki i uzyskania odpowiedniej cienkości, przewodzenie dźwięku,
a poza tym jej dostępność. Według Huetterbrincka,
najlepsze przewodzenie dźwięku daje chrząstka o grubości 0,5 mm. Istnieją następujące sposoby jej użycia:
technika palisadowa według Heermanna lub przeszczep
złożony z ochrzęstnej i chrząstki (‘island’ in ‘sea’ of
perichondrium) typu „chrząstka-wyspa”, „chrząstka-korek”, „chrząstka-mata”, technika mozaikowa lub
w kształcie motyla (butterfly). Wyniki leczenia chirurgicznego perlaka ucha środkowego z rekonstrukcją
przy użyciu chrząstki techniką butterfly świadczą
o przydatności tej metody.
Z kolei prof. Daniel Simmen (ORL Zentrum Klinik
Hirslander, Zürich) przedstawił innowacyjne kierunki
postępowania w dziedzinie rynologii, w szczególności
chirurgii endoskopowej zatok przynosowych i podstawy czaszki, jak również chirurgii rekonstrukcyjnej
i plastycznej twarzy. Omawiał też nowe trendy w chirurgii implantów ślimakowych. Zaznaczył, że u dzieci
powinno się leczenie rozpoczynać wcześnie, a u starszych pacjentów nawet późno, ale zawsze jednocześnie
i obustronnie.
Miłą niespodzianką dla mnie było, gdy prof. Simmen, dowiedziawszy się, że jestem z Polski, wyjawił mi,
że jego wuj Jan Zumbach był polskim pilotem. „Zgadza
się – odrzekłem – na ścianie kościoła św. Katarzyny
na warszawskim Służewie jest tablica poświęcona jego
P o l s k i P r z e g l ą d O t o r y n o l a r y n g o l o g i c z n y t o m 1, n r 2 , k w i e c i e ñ - c z e r w i e c 2 0 12
176
pamięci”. Ppłk pilot Jan Eugeniusz Zumbach, Szwajcar
z pochodzenia, był w czasie II wojny światowej dowódcą
303 Dywizjonu w bitwie o Anglię.
Drugim wykładowcą zaproszonym ze Szwajcarii
był prof. Thomas Linder z Lucerny (HNO Klinik Kantonsspital), zajmujący się otologią i chirurgią podstawy
czaszki, implantami i porażeniami nerwu twarzowego.
Promuje on minimalnie inwazyjną technikę chirurgiczną we współpracy z endokrynologami i onkologami.
Prof. Michael Strupp (Uniwersytet Ludwika Maksymiliana w Monachium) przedstawił diagnostykę
obwodowego i ośrodkowego uszkodzenia narządu
równowagi, jak również współczesną farmakoterapię
zawrotów głowy. W farmakologicznym leczeniu choroby Meniere’a nadal z wyboru pozostaje betahistina
w dawkach od 144 mg dziennie, zwiększanych stopniowo do 288–480 mg dziennie. W migrenie przedsionkowej (vestibular migraine) ze spontanicznymi
nawrotami ataków zawrotów głowy z towarzyszącymi
bólami głowy, polecano aspirynę lub NSAID, a profilaktycznie betablokery. aminopirydyny, oxcarbamazepinę, metaprolol.
P o l s k i P r z e g l ą d O t o r y n o l a r y n g o l o g i c z n y t o m 1, n r 2 , k w i e c i e ñ - c z e r w i e c 2 0 12