Scenariusze zajęć do pobrania

Wielokulturowość
SCENARIUSZE ZAJĘĆ dla dzieci w edukacji wczesnoszkolnej
Broszura "Wielokulturowość
ość – scenariusze zajęć dla dzieci w edukacji wczesn
zesnoszkolenej" jest dostępna
na licencji Creative Commons.
Uznanie
Uz
autorstwa 3.0 Polska (CC BY 3.0).
Pewne prawa zastrzeżone
one na rzecz autorek i Stowarzyszenia Kultury Teatra
atralnej Pieśń Kozła.
Utwór powstał w ramach programu
amu polskiej współpracy rozwojowej realizowanej
ej za pośrednictwem MSZ RP
w roku 2016.
Zezwala się na dowolne wykorzystan
stanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji,
infor
w tym informacji o
stosowanej licencji, o posia
osiadaczach praw oraz o programie polskiej współpr
ółpracy rozwojowej.
Treść licencji jest dostępn
stępna na stronie: http://creativecommons.org/licen
icenses/by/3.0/pl.
Publikacja wyraża wyłączniee poglądy
po
autorek i nie może być utożsamiana z oficj
oficjalnym stanowiskiem
Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Autorka treści: Iwona Stankova
Aut
Autorka
scenariuszy: Magdalena Szymańska
Konsultacje
Kon
merytoryczne: Iwona Stankova
Wydawca
wca: Stowarzyszenie Kultury Teatralnej Pieśń Kozła
ła
Słowo wsttpu
Oddajemy w Wasze ręce dwa scenariusze zajęć, które powstały w ramach projektu „Akademia
Dzieci Świata w gminie Oborniki Śląskie”. W przygotowaniu merytorycznym scenariuszy opierałyśmy
się na kilkuletnim doświadczeniu zdobytym podczas spotkania dzieci z całego świata podczas
międzykulturowego projektu artystyczno-edukacyjnego Brave Kids. Brave Kids organizowany jest w
Polsce od 2009 roku. Od tego czasu gościliśmy w Polsce kilkaset dzieci z 34 różnych krajów świata,
leżących na 4 kontynentach.
Proponujemy dwa warsztaty, jakie możecie przeprowadzić w Waszej szkole lub innej
instytucji/organizacji pracującej z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym. Celem zajęć jest pokazanie
dzieciom różnorodności świata jednocześnie budując w nich przekonanie, że ludzie na całym świecie
są do siebie podobni. Mimo, że dzieci w różnych częściach naszego globu różnie się ubierają, jedzą
różne potrawy, witają się na różne sposoby, to każde z nich chce być szczęśliwe, chce się śmiać, mieć
przyjaciół.
Warsztaty składają się z dwóch bloków, z których każdy trwa 1,5 godziny (dwie godziny
lekcyjne). Podczas pierwszego bloku dzieci uczą się o różnorodności świata. Drugi blok powinien być
przeprowadzony około dwa tygodnie (do miesiąca) po pierwszych zajęciach. Tym razem tematyka
skupia się wokół przykładów z życia rówieśników z różnych, odległych krajów (związanych z
projektem Brave Kids). Każdy z warsztatów zawiera część prezentacyjną (na której prowadzący
pokazuje zdjęcia, rekwizyty) oraz z części kreatywnej (podczas której uczniowie wykonują pracę
plastyczną), dzięki czemu dzieci zostają aktywnie zaangażowane w tematykę zajęć.
Do wykorzystania w czasie warsztatów warto wykorzystać stworzone przez nas prezentacje Power Point,
bogato ilustrowane zdjęciami oraz dostępne na youtube filmy z występami dzieci w ramach BRAVE KIDS.
Brave Kids w pigułce: https://www.youtube.com/watch?v=gk4yHGZe9DM
Występ finałowy: https://www.youtube.com/watch?v=LDj9SkctLgk
Temat: Wielokulturowość, czyli świat jest ciekawy
Autorka: Magdalena Szymańska
Cel: Uświadomienie dzieciom współistnienia na świecie różnych kultur; zapoznanie dzieci z
różnicami między kulturami; zbudowanie w dzieciach przekonania, że każda z kultur zasługuje
na szacunek.
Czas trwania: 1,5 – 2 h
Potrzebne sprzęt i materiały:
-
Komputer z programem Power Point,
-
Rzutnik i ekran,
-
Rekwizyty z różnych krajów (zabawki, stroje, instrumenty, przekąski),
-
Kartki i ołówki (tyle, ile dzieci),
-
Rolki po papierze toaletowy (tyle, ile dzieci),
-
Różne materiały plastyczne (w tym papier kolorowy, bibuła, klej, nożyczki). W miarę
możliwości należy użyć materiałów, które w przeciwnym razie zostałyby wyrzucone , np.
skrawków papieru, zdekompletowanych puzzli, nakrętek. Jest to okazja do zapoznania
dzieci z ideą recyclingu.
Grupa docelowa: dzieci w wieku przedszkolnym (4-6 lat) lub wczesnoszkolnym (6 – 10 lat)
Maksymalna liczebność grupy: 25 osób
Uwaga: Część I (edukacyjna) jest taka sama dla obydwu grup wiekowych. Część II (twórcza)
nieznacznie różni się dla każdej grupy wiekowej.
PRZEBIEG ZAJĘĆ
I CZĘŚĆ (edukacyjna):
Wstęp: rozmowa na temat znaczenia słowa “wielokulturowość”1 oraz próba wymienienia przez
uczestników minimum 5 różnic między kulturami.
Część właściwa: Prezentacja slajdów ze zdjęciami, rekwizytów i innych pomocy2.
Każdy ze slajdów prezentuje inny aspekt kultury rozumiany przez dziecko i identyfikowany na
poziomie poznania zmysłami3. Każdy slajd ze zdjęciami dodatkowo uatrakcyjniamy prezentacją
rekwizytów lub inną aktywnością.
Przykłady:
-
Ubrania (zdjęcia + zaprezentowanie kilku ubrań z różnymi części świata, np. kanga, sari,
wianek krakowski)4;
-
Zabawki (zdjęcia + zaprezentowanie kilku zabawek z różnych części świata, np. indyjski
słonik, meksykańska cukrowa czaszka, nepalska marionetka);
-
Język i pismo (zdjęcia różnych alfabetów + rozdanie dzieciom arabskiego alfabetu i
zachęcenie ich do napisania swojego imienia w języku arabskim;
-
Sztuka, taniec, instrumenty (zdjęcia + zaprezentowanie instrumentów z różnych części
świata, np. marokańskie bęben, tybetańska śpiewająca miska, hawajskie ukulele)
1 Tylko w szkole (dzieci w wieku 7-10 lat)
2 W miarę możliwości zalecamy skorzystać z różnych pomocy, które w sposób przyjemny wprowadzą dzieci w świat
różnorodność: zapalenie delikatnych kadzidełek o nieznanych dla dzieci zapachach; włączenie w tle spokojnej,
przyjemnej dla ucha muzyki z dalekiego zakątku globu. Należy zadbać o to, aby wszystkie doznania były dla dzieci
przyjemne.
3 Ważne jest, aby nie omawiać tych wymiarów kultury, których dziecko nie rozumie i które są dla dziecka zbyt
abstrakcyjne (np. podział ról w społeczeństwie ze względu na płeć.). Pozostajemy na poziomie poznawczym
dziecka.
4 Należy podkreślić, że stroje tradycyjne to nie to samo co stroje codzienne i uzmysłowić dzieciom, że tak jak my
nie chodzimy na co dzień w krakowskich spódnicach czy żywieckich kapeluszach, tak dzieci w Brazylii nie noszą
sukienek na szerokich stelażach a dzieci na Hawajach nie noszą spódnic z trawy.
-
Jedzenie (zdjęcia + poczęstowanie dzieci przekąską, której smaku nie znają, np.
japońskie chipsy z wodorostów, nepalska herbata z masłem, azjatycki rambutan).
UWAGA: Ważne jest, aby przy każdym z omawianych aspektów kultury nawiązać również do
podobieństw i analogii między kulturą, którą reprezentują dzieci (polską) a kulturą, którą
prezentujemy. Pozornie drobne uwagi ukazujące podobieństwa pozwalają przełamać
dychotomię „my-oni” i budować sympatię do przedstawicieli innych kultur. Na przykład dając
dzieciom do spróbowania nepalską herbatę z masłem można wspomnieć, że Nepalczycy
popijają nią momo – ich narodową potrawę, czyli pierogi (a przecież w Polsce to też narodowa
potrawa). Czy na przykład, przy slajdzie pokazującym zabawki, można wspomnieć, że dzieci na
całym świecie uwielbiają opowieści i książki i że każde dziecko czy z Namibii, czy z Kambodży,
czy z Polski uwielbia słuchać bajek na dobranoc.
PRZERWA (10 min): podczas przerwy dzieci mogą dotknąć/przymierzyć rekwizyty.
CZEŚĆ II (twórcza):
Wstęp: Dzieci losują karteczki. Na każdej kartce jest obrazek głowy dziecka. Dzieci pochodzą z
różnych regionów świata.
Część właściwa (dzieci wczesnoszkolne): Prezentujemy dzieciom przykłady strojów
tradycyjnych. Omawiamy czym różnią się stroje codzienne (które obecnie są podobne na całym
świecie) od strojów tradycyjnych (te są bardziej kolorowe, fantazyjne, są noszone z biżuterią,
dodatkowymi akcesoriami). Każde z dzieci wykonuje ludzika (z rolki po papierze i materiałów
plastycznych) wykorzystując do tego wylosowana główkę. Ludzik jest reprezentantem danej
część świata, a dziecko stara się go ubrać w jak najpiękniejszy strój tradycyjny. Następnie kilka
ludzików (każdy z innego region) łączone są ze sobą I tworzą totem wielokulturowy. Pamiątka
zostaje w klasie/świetlicy/bibliotece.
Część właściwa (dzieci przedszkolne): Prezentujemy dzieciom przykłady strojów tradycyjnych.
Omawiamy czym różnią się stroje codzienne (które obecnie są podobne na całym świecie) od
strojów tradycyjnych (te są bardziej kolorowe, fantazyjne, są noszone z biżuterią, dodatkowymi
akcesoriami). Każde z dzieci przykleja na kartce wylosowaną główkę i maluje swojemu ludzikowi
jak najpiękniejszy strój tradycyjny. Z obrazków można zrobić wystawę w klasie/Sali.
Uwaga: Podczas gdy dzieci pracują, osoba prowadząca chodzi między dziećmi, pomaga im w
zaprojektowaniu stroju tradycyjnego. Zaleca się, aby osoba prowadząca dysponowała kilkoma
książkami (na przykład atlasami świata dla dzieci), które może dzieciom pokazać, aby
zainspirować je do pracy.
Zakończenie: Podziękowanie i pożegnanie w obcym języku.
Temat: Spotkanie z rówieśnikami z różnych stron świata
Autorka: Magdalena Szymańska
Konsultacja merytoryczna: Iwona Stankova
Cel: wzmocnienie poczucia szacunku dla różnorodności, empatii i umiejętności dialogu
międzykulturowego
Grupa docelowa: dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (6 – 10 lat)
Czas trwania: 1,5 h
Potrzebne sprzęt i materiały:
-
Komputer z programem Power Point,
-
Rzutnik i ekran,
-
Kartki i ołówki (tyle, ile dzieci),
-
Różne materiały plastyczne (w tym papier kolorowy, bibuła, klej, nożyczki)
-
Wydrukowane zdjęcia z postaciami (karty pracy)
-
List od rówieśników (wydrukowany i przetłumaczony na język polski)
Przebieg zajęć:
I CZĘŚĆ (edukacyjna):
Powitanie: Przedstawienie się prowadzącej/prowadzącego / Pokaz slajdów – prowadząca w
otoczeniu dzieci z różnych kultur (w ten sposób chcemy by przekaz był bardziej osobisty,
perspektywa osobista będzie odnosi się do doświadczenia prowadzącej, będzie to zatem przekaz
dużo bardziej prawdziwy i mniej obarczonym stereotypizacją).
Powtórka: Przypomnienie najważniejszych elementów z warsztatu wielokulturowego (pytania
dotyczące strojów, powitań np. wymienić jak najwięcej powitań w różnych językach,
zaprezentowanie ponownie paru rekwizytów by dzieci odgadły do jakiej kultury przynależą)
Wstęp do tematu: Prezentujemy krótki spot dotyczący Brave Kids. Pytam się dzieci co widzą na
filmie.
Pytamy się dzieci czy chciałyby poznać mieszkańców innych krajów?
Część właściwa: Ćwiczenie z listami.
Opowiadamy dzieciom o Tanzanii i Gruzji (prezentujemy slajdy ze zdjęciami)
Informuje dzieci, że nasza grupa dostała dwa listy: z Tanzanii i Gruzji. Listy zawierają opisy ich
autorów, ich ulubionych zabaw, jest też wyrażona chęć nawiązania korespondencyjnej przyjaźni
celem wymiany pomysłów na udaną zabawę. Dzieci znają projekt Brave Kids (były uczestnikami
lub ich koledzy byli na projekcie w Polsce) W trakcie przekazywania tej informacji prezentujemy
globus oraz mapę świata i zadajemy szereg pytań dotyczących lokalizacji państw w odniesieniu
do Polski i Europy, np.: Gdzie leży Tanzania, na jakim kontynencie (Czy któreś z was wie, jak
nazywają się duże lądy? (Wskazuje kontynenty) A może ktoś wie, jakie są nazwy
kontynentów?)? Zastanówcie się, czy w Afryce wszyscy ludzie mówią w jednym języku? Jak
długo zajęłaby nam podróż samolotem do Gruzji? Gdzie leży Tanzania, na jakim kontynencie?
Jaka jest teraz pogoda w Gruzji?
Odczytujemy list, pokazujemy slajdy z tego kraju prezentujące dziecko w jego naturalnym
otoczeniu, jego plan dnia, ect.
PRZERWA (10 min): podczas przerwy dzieci mogą oglądać przyniesiony globus, książeczki,
rekwizyty.
CZEŚĆ II:
Część właściwa: jeśli konieczne kontynuacja ćwiczenia z listami.
Część twórcza: Dzieci pracują pojedynczo. Każde dziecko dostaje jedno zdjęcie. Zadaniem jest
narysowanie ulubionej zabawy lub występu tanecznego, w której bierze udział dziecko polskie,
tanzańskie i gruzińskie . Dzieci tworzą kolaż – wycinają zdjęcie, przyklejają w dowolny sposób i
dorysowują dodatkowe elementy.
Zakończenie: Podziękowanie , pożegnanie i wręczenie zakładki.
Drodzy Przyjaciele z Polski!
Przesyłam Wam pozdrowienia z mojego kraju. Mam na imię Paulina, mam 10 lat i
mieszkam w miejscowości Chamwino w Tanzanii. Mam dwóch braci – Frankiego i
Johniego. Wstaję o 6 rano i szykuję się do szkoły – myję zęby, jem śniadanie, zakładam
mundurek. Zazwyczaj na obiad jem ugali – czyli kaszę z kukurydzy z warzywami lub
mięsem. Chodzę spać o 21.
Trzy lata temu byłam w Polsce na projekcie Brave Kids i poznałam tam dzieci z całego
świata. Mieszkałam u Magdy i jej córki Mai we Wrocławiu. Polacy są bardzo gościnni.
Tęsknię za Waszym krajem i moimi przyjaciółmi z Polski.
W Tanzanii ma wielu przyjaciół w moim wieku, z którymi spotykam się codziennie –
razem biegamy, gramy w różne gry, ale też pomagamy rodzicom w sprzątaniu czy
gotowaniu. Najbardziej lubię jednak grać na bębnach. Gdy gramy, często też śpiewamy
i tańczymy. Podczas tańcu lubię naśladować zwierzęta - jak stąpanie słonia, latanie
ptaków czy pełzanie węży.
Chciałbym się z Wami zaprzyjaźnić. Wiem, że to trudne, bo mieszkam bardzo daleko,
ale możemy przyjaźnić się listownie i wymieniać różnymi pomysłami na udaną zabawę.
Co Wy na to? W co najbardziej lubią bawić się dzieci z Polski? Czekam na Wasze
pomysły!
Pozdrawiam,Paulina
Cześć!
Nazywam się Georgi, mam 8 lat i mieszkam w Tbilisi, stolicy Gruzji. Mam jedną siostrę
Sofię. Mieszkamy z mamą i tatą w dużym bloku, na 5-tym piętrze, a jak jest ciepło
wyjeżdżamy do domku w górach, gdzie mieszka moja babcia i dziadek. Mój tata pracuje
wysoko w górach, jest górskim przewodnikiem. Tata często spotyka zagranicznych
turystów, bo pomaga im wchodzić na szczyty i pokazuje nasz piękny kraj. Do Gruzji
przyjeżdża bardzo dużo Polaków. Umieją powiedzieć kilka słów po gruzińsku, np.
gamardżobat, czyli dzień dobry.
W Tbilisi chodzę do szkoły. W klasie uczymy się alfabetu gruzińskiego, czytamy baśnie i
legendy o powstaniu naszego państwa. W czasie lekcji muzyki uczymy się pieśni i
naszych tańców. Czasami ze szkoły odbiera mnie tata. Tata ma duży samochód
terenowy by mógł jeździć wysoko w górach poza głównymi drogami asfaltowymi. Bardzo
lubię jak mnie sadza na kolana i wtedy udaję, że jestem kierowcą.
Chciałbym przyjechać do Polski. Kilka moich kolegów i koleżanek było na projekcie
Brave Kids i opowiadali mi trochę o Waszym kraju. Chciałbym dowiedzieć się czegoś
więcej? Lubicie tańczyć tak jak ja? Co robicie po szkole? Czekam na Wasze listy.
Pozdrawiam, Georgi