Pytanie o metodę

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne
we współpracy z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN
oraz Instytutem Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego
zaprasza do nasyłania zgłoszeń na
XVI KONFERENCJĘ POLSKIEGO TOWARZYSTWA FENOMENOLOGICZNEGO
Pytanie o metodę
Warszawa, Pałac Staszica, 2-3 grudnia 2016 r.
Tematem XVI Konferencji Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego będzie szeroko pojęta
metoda fenomenologiczna. Tytułowe pytanie o metodę proponujemy rozważyć zarówno w aspekcie
historycznym, jak i systematycznym.
Chcemy zapytać o rozumienie metody fenomenologicznej przez takich myślicieli jak Max Scheler,
Edmund Husserl, Johannes Daubert, Roman Ingarden, Martin Heidegger, Emmanuel Levinas, Paul
Ricoeur, Jacques Derrida, ks. Józef Tischner, Michel Henry, Natalie Depraz, czy Dan Zahavi. Listę tę
pozostawiamy otwartą, proponując rozważenie pytania o to, czym jest metoda fenomenologiczna
także w innych kręgach ruchu fenomenologicznego.
Pytając o metodę fenomenologiczną można podjąć próbę rekonstrukcji dyskusji wokół jej rozumienia,
zasięgu stosowania, czy też krytyki jej walorów poznawczych sięgając do konkretnych przykładów
zastosowań jej rozmaitych wcieleń. Pytania, które w kontekście historycznym warto między innymi
postawić to:
W jaki sposób na przestrzeni XX wieku zmieniało się rozumienie metody fenomenologicznej? Czy
można wskazać na jakieś jej ujęcia dominujące? Jak rozumiano podstawy fenomenologii? Czy i w jaki
sposób określano istotowe ograniczenia metody fenomenologicznej? Czy klasyczne ujęcia pozwalają
na efektywne zastosowanie metody w badaniach filozoficznych i w obrębie nauk humanistycznych?
Jakich metafor używano do opisu metody i do jakiego stopnia pogłębiały one jej rozumienie?
Natomiast w kontekście systemowym warto podjąć rzeczową i krytyczną refleksję nad samą metodą.
Nasuwają się tutaj następujące pytania:
Jakie kroki składają się na metodę fenomenologiczną? Czy refleksję ejdetyczną można realizować
niezależnie od refleksji transcendentalnej? Czy istotę można „zobaczyć”? Czy metoda
fenomenologiczna udostępnia obszar fenomenalności? Czy pozwala na opis pasywnego
doświadczenia i radykalnej afektywności? W jakiej mierze wyniki tej metody są sprawdzalne? Czy z
opisami otrzymanymi metodą fenomenologiczną można dyskutować? Czy redukcja jest zabiegiem
powtarzalnym, czy też wystarczy wykonać ją tylko raz? Jaka jest relacja metody fenomenologicznej
do innych metod stosowanych w filozofii? Czy metoda fenomenologiczna może korzystać z osiągnięć
innych nauk?
Powyższe pytania nabierają szczególnej wagi w momencie, w którym podejmujemy się zastosowania
metody fenomenologicznej do fenomenów, przekraczających ramy klasycznych sformułowań, takich
jak przykładowo sen czy nietypowe doświadczenia świata, np. halucynacje. Z pewnością zasadne
będzie podjęcie refleksji nad aktualnością metody fenomenologicznej w kontekście jej możliwych
konkretnych zastosowań.
Gościem honorowym konferencji oraz głównym mówcą będzie Piotr Łaciak, profesor filozofii w
Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W
swoich badaniach zajmuje się podstawami metodologicznymi fenomenologii (rozumienie a priori, czy
funkcja redukcji transcendentalnej), także na szerokim tle tradycji filozoficznej (Kant) i w kontekście
współczesnych dyskusji nad zasadnością metody fenomenologicznej (Derrida). Publikował m.in. w
„Principiach”, „Sztuce i Filozofii”, „Fenomenologii” oraz „Archiwum Historii Filozofii i Myśli
Społecznej” i w „Folia Philosophica”. Ponadto jest autorem trzech monografii: Wczesny Derrida.
Dekonstrukcja fenomenologii (Kraków 2001), Struktura i rodzaje poznania a priori w rozumieniu
Kanta i Husserla (Katowice 2003) oraz Anonimowość jako granica poznania w fenomenologii
Edmunda Husserla (Katowice 2012).
Opłata konferencyjna wynosi 100 PLN (dla osób, które nie są członkami Towarzystwa). Członkowie
Towarzystwa są zwolnieni z opłaty konferencyjnej.
Zgłoszenia prosimy przesyłać do dn. 30 czerwca 2016 roku na adres [email protected]. O
włączeniu Państwa referatu do programu poinformujemy najpóźniej 15 lipca br.
W imieniu Zarządu PTFen,
Wojciech Starzyński
Prezes Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego