M. Miłek

OZE w POLSCE
STAN OBECNY
I PERSPEKTYWY ZMIAN
MARIAN MIŁEK
SULECHÓW, 18 listopada 2011r.
Ustawa PRAWO ENERGETYCZNE
(ok. 40 nowelizacji)
- obowiązek zakupu energii wytwarzanej w OZE przez spółki obrotu,
- pierwszeństwo dla źródeł OZE w świadczeniu przez operatorów usług
przesyłu i dystrybucji,
- zmniejszenie opłaty za przyłączenie OZE do sieci elektroenergetycznych,
- specjalne zasady bilansowania dla farm wiatrowych,
- systemy wsparcia – od certyfikatów poprzez zwolnienia podatkowe
( np. z akcyzy),
- itd.
KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE ENERGII ZE
ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH
Dyrektywa 2009/28/ WE z dnia 23 kwietnia 2009r. w sprawie promowania
stosowania energii ze źródeł odnawialnych…- art. 4 stanowi:
„Każde państwo członkowskie przyjmuje krajowy plan działania
w zakresie energii ze źródeł odnawialnych.”
KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA … zawiera szacunki dotyczące rozwoju trzech
sektorów energetyki odnawialnej oraz wszystkich technologii:
Elektroenergetyka
Biomasa stała
Biogaz
Wiatr
Woda
Fotowoltaika
Chłodnictwo i ciepłownictwo
Biomasa stała
Biogaz
Geotermia
Słoneczna
Pompy ciepła
Transport
Bioetanol cukro-skrobiowy
Biodiesel z rzepaku
Bioetanol II generacji
Biodiesel II generacji
Biowodór
USTAWA O ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII
- powstaje w Ministerstwie Gospodarki, przy współudziale kilku innych
resortów
Wstępem do prac jest przyjęty:
KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE ENERGII ZE
ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH
Projekt ustawy obejmuje m. in.
- wypracowanie nowych zasad wsparcia dla energii wytwarzanej z OZE,
które będzie zróżnicowane w zależności od nośnika energii
odnawialnej,
- wspieranie rozproszonych OZE,
- ograniczenie obciążeń odbiorcy końcowego.
ODTWORZENIE MOCY ŹRÓDEŁ ENERGII
Podstawowe pytanie: JAKIE TECHNOLOGIE?
Raport Najwyższej Izby Kontroli z dnia 11 lutego 2011 r.
„Informacja o wynikach kontroli bezpieczeństwa zaopatrzenia Polski
w węgiel kamienny”
-
zasobów przemysłowych w eksploatowanych złożach starczy na 25 lat.
Ok. 58% energii elektrycznej wytwarza się z węgla kamiennego, którego
dostępność na rynku będzie się zmniejszać:
- ograniczenie wytwarzania energii z węgla,
- budowa elektrowni jądrowych,
- rozwój OZE.
PROCENTOWY UDZIAŁ TECHNOLOGII
WYTWÓRCZYCH ENERGII ELEKTRYCZNEJ w POLSCE
2010
1,7
2030
6,2
6,5
2,1
5,0
57,9
32,1
20,4
9,3
25,6
5,0
21,2
7,0
węgiel kamienny
wodna
el. Przemysłowe
ok. 33000 MW
węgiel brunatny
jądrowa
gazowa
OZE
ok. 44000 MW
UDZIAŁ PROCENTOWY „ZIELONEJ ENERGII”
w WYTWARZANIU w POLSCE NA TLE INNYCH KRAJÓW UE
1999
%
2009
%
Norwegia
44,4
42,4
Łotwa
31,8
36,2
Szwecja
26,6
34,4
Austria
22,8
27,3
Portugalia
13,4
19,0
Szwajcaria
17,6
16,9
Dania
8,1
16,7
Słowacja
2,6
7,2
Polska
4,0
6,6
Średnia dla UE
5,0
9,0
Kraj
Źródło: Eurostat
MOCE w OZE w MW, NA PODSTAWIE WYDANYCH
KONCESJI w LATACH 2008-2010
2008
MW
2009
MW
2010
(31.12.2010)
MW
Liczba
instalacji
biogazowe
54,6
70,9
82,9
144
biomasowe
231,9
252,5
356,2
18
0,0
0,001
0,033
3
wiatrowe
451,1
724,6
1180,0
413
wodne
940,6
945,2
973,1
41
2556,4
1346
Rodzaj OZE:
elektrownie -
fotowoltaiczne
Razem
Źródło: Raport Prezesa URE – 2011 rok.
ELEKTROWNIE WIATROWE
Świat:
- Moc elektrowni wiatrowych w 2010 roku: 194,4 GW
- Przyrost mocy elektrowni wiatrowych w 2010 roku: 35,8 GW
moc zainstalowana
31.12.2010
GW
przyrost mocy w 2010 r.
GW
Chiny
42,3
16,5
USA
40,2
b.d.
UE
76,3
9,9
Niemcy
27,2
1,5
Hiszpania
20,7
1,5
Włochy
5,8
1,0
Polska
1,2
0,4
Kraj
Źródło: Global Wind Energy Council (GWEC)
MOC ELEKTROWNI WIATROWYCH w MW
ORAZ WYTWORZONA ENERGIA ELEKTRYCZNA w GWh
POLSCE w LATACH 2005 - 2010
1600
1400
1200
1000
moc, MW
energia, GWh
800
600
400
200
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Inwestycje 2010 r. : Darłowo – 80 MW, Jędrzychowice – 70MW, Korsze – 70MW
Źródło: URE
w
LICZBA ODMÓW PRZYŁACZENIA ELEKTROWNI
WIATROWYCH DO SIECI W LATACH 2009-2010
W POSZCZEGÓLNYCH ODDZIAŁACH URE
Liczba odmów
Moc przyłączeniowa,
MW
Warszawa
102
610
Szczecin
318
1233
Gdańsk
225
3179
Poznań
428
2968
Lublin
10
300
Łódź
66
340
185
1060
17
53
Oddział URE
Wrocław
Katowice
Kraków
Razem
Źródło: Raport Prezesa URE 2010
2
0,2
1353
1743,2
ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE BIOMASY
Pochodzenie biomasy:
- leśne,
- rolnicze (agrobiomasa).
Technologie przetwarzania:
- spalanie, współspalanie –
głównie biomasa leśna,
- zgazowanie →CH4 .
UWARUNKOWANIA POZYSKANIA BIOMASY LEŚNEJ
-
ograniczone zasoby biomasy w skali kraju i globalnie (od 10 lat
powierzchnia lasów na świecie kurczy się średnio o ok. 1,5 tyś ha/godz),
-
wzrost importu drewna i wzrost ceny dla przemysłu meblarskiego,
-
pozyskiwanie martwego drzewa (powalone pnie itp.) zaburza naturalny cykl
biologiczny lasu,
-
brak wystarczających mechanizmów wspomagania zalesiania przez
rolników indywidualnych,
-
likwidacja na początku 2010 r. dopłat do uprawy roślin energetycznych
(KE uznała, że w skali Unii został osiągnięty przyjęty cel).
1 lipca 2011 r. w Ministerstwie Rolnictwa powołano zespół
ds. rozwoju odnawialnych źródeł energii na obszarach
wiejskich.
Główne zadanie:
-
opracowanie modelowych rozwiązań pozwalających na wytworzenie
energii za szczególnym uwzględnieniem biomasy
Adresat:
-
gminy i powiaty; docelowo samowystarczalność, energetyka w oparciu
wyłącznie o OZE.
BIOMASA w polityce
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
-
podstawowy cel – zabezpieczenie produkcji żywności;
50% wzrost w perspektywie 20 lat w skali świata,
-
dla celów energetycznych → produkty uboczne przy produkcji
żywności oraz pozostałości z rolnictwa,
-
uprawy roślin energetycznych powinny umożliwić utrzymanie użytków
rolnych w dobrej kulturze,
-
biomasa na terenach rolnych wykorzystywana lokalnie → stąd
przewidywany rozwój energetyki rozproszonej o niewielkiej mocy
źródeł .
BIOGAZOWNIE W POLSCE
15 biogazowni rolniczych w Polsce, w tym w województwach:
- pomorskim: 5,
- zachodniopomorskim: 3,
- lubuskim:
2,
- po jednej w województwach dolnośląskim, kujawsko-pomorskim,
lubelskim, śląskim i wielkopolskim.
65 - biogazownie w zaawansowanym stadium inwestycyjnym
226 – projekty biogazowni we wstępnej fazie inwestycyjnej
BIOGAZOWNIE
W
POLSCE
w 2011r.
Źródło: IEO
ROZWÓJ FOTOWOLTAIKI
-
dynamika wzrostu rynku w ostatnich 5 latach;
40-85% rocznie,
-
w 2020 r. w UE elektrownie fotowoltaiczne mają dostarczyć
ok. 7% energii elektrycznej,
-
sprawność ogniw fotowoltaicznych osiąga 20%;
(z koncentratorami 42%),
-
cena paneli fotowoltaicznych maleje co roku o kilkanaście procent.
ROZWÓJ FOTOWOLTAIKI
-
dynamika wzrostu rynku w ostatnich 5 latach;
40-85% rocznie,
-
w 2020 r. w UE elektrownie fotowoltaiczne mają dostarczyć
ok. 7% energii elektrycznej,
-
sprawność ogniw fotowoltaicznych osiąga 20%;
(z koncentratorami 42%),
-
cena paneli fotowoltaicznych maleje co roku o kilkanaście procent.
WZROST MOCY ORAZ SKUMULOWANA MOC ŹRÓDEŁ
FOTOWOLTAICZNYCH w 2010 r. w WYBRANYCH KRAJACH
Kraj
Przyrost mocy
w 2010 r.
GW
Moc całkowita
GW
Niemcy
7,4
17,2
Włochy
2,3
3,5
Czechy
1,5
1,95
Francja
0,7
1,03
Hiszpania
0,37
3,78
Belgia
0,42
0,8
UE
16,6
29,25
USA
1,0
2,7
Japonia
0,99
3,6
Chiny
0,3
0,9
Źródło: European Photovoltaic Industry Association – EPIAR Global Market Outlook 2011
FOTOWOLTAIKA w NIEMCZECH
W 2010 roku – suma zainstalowanych mocy: ok. 18 GWp,
- przyrost mocy w 2010 roku: 7,4 GWp.
System wsparcia: feed in tariff:
-
stała taryfa dla energii wytworzonej w źródłach fotowoltaicznych,
-
wprowadzona w 2004 roku: równa 55-60 eurocentów, przy cenie
ze źródeł „klasycznych” przy 15 eurocentów za kWh,
-
obecnie, ze względu na osiągnięcie celu: 22-33 eurocentów za kWh.
Koszty instalacji w porównaniu do roku poprzedniego zmalały w:
- 2009 roku o 25 %
- 2010 roku o 20%
WARUNKI ROZWOJU FOTOWOLTAIKI w POLSCE
-
uwzględnienie w PEP 2030 realnego oraz innych dokumentach
rządowych potencjału źródeł fotowoltaicznych oraz celów do
osiągnięcia np. w roku 2020,
-
wprowadzenie jednolitego prawa związanego z instalowaniem źródeł
fotowoltaicznych (w jednej gminie zmiany w planach zagospodarowania
przestrzennego, w innej – zawiadomienie),
-
wprowadzenie w miejsce „zielonych certyfikatów” systemu feed in
tariff,
-
stworzenie możliwości dofinansowania instalacji z programów
pomocowych, w sposób analogiczny jak w przypadku kolektorów
słonecznych,
-
przeprowadzenie szerokiej akcji uświadamiającej (warunki klimatyczne
np. w regionie lubuskim są takie same jak w Brandenburgii, gdzie
pracują elektrownie PV o średniej mocy kilkadziesiąt MW).
KOLEKTORY SŁONECZNE
-
ok. 40 producentów (firmy polskie i zagraniczne),
-
8 miejsce w UE-27 pod względem sprzedaży - ok. 3 % rynku,
-
6 firm eksportuje, ok. 40% sumarycznej produkcji, (głównie do Niemiec),
-
średnia cena 1 m2:
- kolektora płaskiego – 900 PLN,
- próżniowego – 1400 PLN.
Cel ilościowy na 2020 rok w Krajowym Planie Działań :
- 15 mln m2 powierzchni kolektorów,
- rynek o wartości ok. 30 mld PLN,
- roczny przyrost powierzchni kolektorów
ok. 600 tyś m2
KOLEKTORY SŁONECZNE
tyś m2
700
600
500
SKUMULOWANA
POWIERZCHNIA
INSTALACJI
SŁONECZNYCH
ROCZNE PRZYROSTY
POWIERZCHNI
INSTALACJI
400
300
200
100
0
2000
2002
2004
2006
2008
2010
RYNEK POMP CIEPŁA
-
gwałtowny rozwój, trudny do opisania ze względu na brak
sprawozdawczości,
-
instalacja wyłącznie pomp importowanych; na rynku polskim nie ma
producentów,
-
w niedalekiej przyszłości ważny segment zasilania centralnego
ogrzewania (podłogowego) oraz ciepłej wody użytkowej,
-
element zintegrowanego systemu źródeł odnawialnych.
PROGNOZOWANA STRUKTURA MOCY ŹRÓDEŁ
ENERGII ODNAWIALNEJ w POLSCE w MW
ŹRÓDŁO
2009
2020
2030
BIOGAZ
70,1
450
850
BIOMASA
252,5
800
1250
WODA
940,8
958
970
WIATR NA LĄDZIE
724,6
6500
11500
WIATR NA MORZU
0
3000
5500
1988,0
11708
20070
SUMA
Źródło: Prognoza rozwoju rynku odnawialnej energetyki elektrycznej do roku 2020
z uwzględnieniem perspektyw roku 2030; Fundacja na Rzecz Energetyki Zrównoważonej,
Warszawa 2009