Psychologia emocji i motywacji

Krakowska Akademia
im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Karta przedmiotu
obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014
WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych
Kierunek studiów: Psychologia
Profil: Ogólnoakademicki
Forma studiów: Niestacjonarne
Kod kierunku: Psych
Stopień studiów: Magisterskie, jednolite
Specjalności:
1
2
Psychologia kliniczno-sądowa
Psychologia pracy, organizacji i zarządzania
Psychologia edukacyjna i wychowawcza
Przedmiot
Nazwa przedmiotu
Psychologia emocji i motywacji
Kod przedmiotu
WPINH PsychAJednolite magisterskieN K10 13/14
Kategoria przedmiotu
przedmioty kierunkowe
Liczba punktów ECTS
6
Język wykładowy
polski
Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów
Semestr
2
W
20
C
20
K
0
S
0
L
0
Legenda: W — WykładC — Ćwiczenia/językiK — KonwersatoriumS — SeminariumL — Laboratorium, WarsztatyI — Inne, Praktyki
I
0
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
3
Cele przedmiotu
Cel 1 Zapoznanie studentów z reprezentatywnymi teoriami emocji i motywacji funkcjonującymi w psychologii oraz
kontrowersjami dotyczącymi istoty tych zjawisk, co uświadomi im złożoność analizowanych zjawisk, ułatwi identyfikowanie różnych emocji i motywów ludzkich działań oraz pozwoli zrozumieć znaczenie sfery
emocjonalno-motywacyjnej człowieka w jego funkcjonowaniu w różnorodnych sytuacjach życiowych.
Cel 2 Przekazanie studentom wiedzy dotyczącej m.in.: istotnych cech i charakterystyk procesów emocjonalno-motywacyjnych,
prawidłowości i mechanizmów ich funkcjonowania, podstaw biologicznych tych procesów, efektów ich oddziaływania na sferę procesów poznawczych i działanie człowieka.
4
Wymagania wstępne
1 nie ma
5
Modułowe efekty kształcenia
MW1 student, który zaliczy przedmiot będzie znał podstawowe właściwości procesów emocjonalno-motywacyjnych
i prawidłowości ich funkcjonowania. Będzie miał świadomość wielości koncepcji teoretycznych dotyczących
tych procesów sformułowanych w psychologii, (co wskazuje na złożoność opisywanych zjawisk), dostrzeże biologiczne i społeczne uwarunkowania sfery emocji i motywacji człowieka oraz jej znaczenie w poznawczym
i społecznym funkcjonowaniu człowieka, rozezna różnorodne czynniki wzbudzające emocje i motywy działania, pozna psychiczne mechanizmy kontrolowania tych procesów.
MU2 student, który zaliczył przedmiot potrafi: dokonać psychologicznej charakterystyki sfery emocjonalno-motywacyjnej
człowieka, dostrzec różnice indywidualne w tym zakresie, /poddać bliższej analizie i opisać cechy różnych emocji i motywów ludzkich działań/, wskazać biologiczne i społeczne uwarunkowania wzbudzania emocji i motywacji, odróżnić adaptacyjną od dezadaptacyjnej funkcji emocji, stymulować rozwój inteligencji emocjonalnej
własnej oraz innych osób.
MK3 student, który zaliczył przedmiot jest świadomy znaczenia emocji i motywacji w życiu człowieka, oddziaływania
tej sfery psychiki na procesy poznawcze, decyzyjne oraz działanie człowieka.
MK4 student, który zaliczył przedmiot zdaje sobie sprawę ze znaczenia sfery emocjonalno-motywacyjnej w życiu
człowieka zarówno w stanie zdrowia jak i choroby, w życiu indywidualnym, rodzinnym, zawodowym i w szeroko
rozumianych interakcjach społecznych.
6
Treści programowe
Lp
W1
W2
W3
W4
Wykład
Tematyka zajęć
Opis szczegółowy bloków tematycznych
Wprowadzenie do przedmiotu: prezentacja tematyki zajęć, wskazanie literatury
oraz warunków zaliczenia. Ogólna charakterystyka emocji. 2 godz
Sposoby definiowania emocji w psychologii. Koncepcje emocji funkcjonujące
w psychologii: motywacyjne, ewolucyjne, biologiczne, komponentowe,
konstruktywizmu i symbolizmu społecznego. Odróżnienie emocji od nastroju
i stresu.
Podstawowe kategorie opisywania emocji: walencja, intensywność, modalność
emocji; zależność walencji emocji od wartościowania bodźców i ich zgodności
z celami działania jednostki. Omówienie kontrowersji: czy istnieją emocje
podstawowe czy tylko podstawowe składniki emocji?
Biologiczne podstawy emocji: rola procesów nerwowych i endokrynologicznych
w doznawaniu emocji, układy funkcjonujące w mózgu odpowiadające za
doznawanie emocji podstawowych, asymetria emocjonalna mózgu.
Strona 2/7
Liczba godzin
2
2
2
2
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Lp
W5
W6
W7
W8
W9
W10
Lp
C1
C2
C3
C4
C5
C6
Wykład
Tematyka zajęć
Opis szczegółowy bloków tematycznych
Relacje: emocja- poznanie, kontrowersje dotyczące tych relacji. Spór dotyczący:
pierwszeństwa dokonania oceny sytuacji emocjonalnej lub doznawania
pierwotnych emocji; niska i wysoka droga przetwarzania impulsów nerwowych
w mózgu.
Inteligencja emocjonalna: podstawowe komponenty inteligencji emocjonalnej,
regulacyjne funkcje inteligencji emocjonalnej, stymulowanie rozwoju inteligencji
emocjonalnej.
Ogólna charakterystyka procesów motywacyjnych: pojęcie motywu, motywacji,
dyspozycji motywacyjnej; wstępna klasyfikacja ludzkich motywów, ogólny zarys
najbardziej reprezentatywnych teorii motywacji; wpływ motywacji na
zachowanie człowieka; konflikt motywów.
Najważniejsze współczesne teorie motywacji sformułowane w psychologii:
koncepcje ewolucyjne, psychodynamiczne, behawiorystyczne, humanistyczne,
poznawcze.
Podstawowe mechanizmy motywacyjne: afektywne podstawy motywacji, poziom
pobudzenia a efektywność działania; teoria psychologicznej zmiany
ukierunkowania pobudzenia M. Aptera, poznawcze warunki pojawienia się
emocji i motywacji.
Specyficznie ludzkie mechanizmy motywacji: motywacja wewnętrzna, motywy
związane z obrazem własnej osoby, motywacja zmian rozwojowych, inne
determinanty motywacji.
Razem
Ćwiczenia/języki
Tematyka zajęć
Opis szczegółowy bloków tematycznych
Czynniki wzbudzające emocje: oddziaływanie czynników uniwersalnych
ukształtowanych w procesie ewolucji; rola doświadczenia indywidualnego
w rozwoju emocji; procesy warunkowania w doznawaniu fobii; cztery różne
drogi generowani emocji: a) nerwowa, b) sensoryczno-motoryczna, c) bodźce
ważne biologicznie, d) poznawcze opracowywanie czynników wywołujących
emocje (ocena, interpretacja, atrybucja), co prowadzi do subiektywnego
konstruowania znaczenia zdarzeń.
Konsekwencje doznawanych emocji dla poznania i działania człowieka: wpływ
emocji na procesy spostrzegania, uwagę, pamięć i procesy myślenia Model
Infuzji Afektu (AIM); wpływ afektu na interpretację zachowań; emocje jako
stany afektywne; pozytywny afekt a podejmowanie decyzji; emocja
a zachowania społeczne; gniew i podporządkowanie wewnątrz grupy społecznej;
kodeksy kulturowe stosowane w odniesieniu do emocji.
Różnice indywidualne w zakresie emocji: styl afektywny, czyli indywidualny
sposób przeżywania i wyrażania emocji; podstawy biologiczne indywidualnego
stylu afektywnego; dominacja pozytywnej lub negatywnej emocjonalności;
temperament i płeć jako wyznaczniki emocjonalności; stereotypy w ocenianiu
emocji.
Społeczny i kulturowy kontekst emocji: komunikacyjna funkcja ekspresji
emocjonalnej; specyfika ekspresji poszczególnych emocji, czy też jej kulturowa
uniwersalność? Techniki rejestrowania ekspresji emocjonalnej.
Psychopatologia emocji: rola emocji w powstawaniu i przebiegu zaburzeń
psychicznych (depresji, zaburzeń osobowości, nerwic, fobii, psychoz).
Problematyka emocji nieświadomych: czy istnieją emocje nieświadome?;
konsekwencje wzbudzania nieświadomych emocji, wpływ
bodźców podprogowych wywołujących emocje na kontrolę zachowania
i podejmowanie decyzji. TPB Test Piramid Barwnych (R. Haiss, P. Halder).
Strona 3/7
Liczba godzin
2
2
2
2
2
2
20
Liczba godzin
1
2
2
2
2
2
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Lp
C7
C8
C9
C10
C11
C12
Ćwiczenia/języki
Tematyka zajęć
Opis szczegółowy bloków tematycznych
Typy i rodzaje motywacji człowieka: homeostatyczne aspekty motywacji;
przywracanie równowagi poznawczej; zaburzenia równowagi i poszukiwanie
nowości jako motywy zachowania; motywacja zadaniowa; motywy
symultaniczne; konflikt motywów.
Wypalenie zawodowe jako przykład wyczerpania emocjonalnego oraz spadku
motywacji na skutek braku odpowiedniej higieny pracy: symptomy wypalenia
zawodowego, proces wypalenia i jego konsekwencje, sposoby przeciwdziałania
wypaleniu zawodowemu.
Adaptacyjna rola empatii w różnych sytuacjach życiowych człowieka: rola
empatii w redukowaniu objawów wypalenia zawodowego, poczucia
osamotnienia, stanów depresyjnych u dzieci.
Prezentacja testów służących do pomiaru inteligencji emocjonalnej: a)
DINEMO Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej (A. Jaworska,
A. Matczak. A. Ciechanowicz, J. Stańczak, E. Zalewska), b) INTE
Kwestionariusz Inteligencji Emocjanalnej (N.S. Schutte, J.M. Malouff, L.E.
Hall, D.J. Haggerty, J.T. Cooper, Ch.J. Gloden, L. Dornheim A. Ciechanowic,
A. Jaworska, A. Matczak) i inne testy.
Stres: różne definicje i koncepcje stresu. Pojęcie zasobów, sposoby ich
definiowania, znaczenie zasobów dla radzenia sobie w sytuacji stresu. Pojęcie
radzenia sobie. Strategie radzenia sobie w sytuacji stresu.
Prezentacja testów służących do pomiaru: strategii radzenia sobie ze stresem
(Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych N.S. Endler, J.D.A.
Parker adaptacja: P. Szczepaniak, J. Strelau, K. Wrześniewski), syndromu
agresji (IPSA Inwentarz Psychologicznego Syndromu Agresji _ Z. Gaś,
temperamentu (FCZ-KT Formalna Charakterystyka Zachowania
Kwestionariusz Temperamentu B. Zawadzki, J. Strelau).
Razem
7
Metody dydaktyczne
M16.
M5.
M10.
M13.
M9.
Wykłady
Dyskusja
Prezentacje multimedialne
Studium przypadku
Praca z podręcznikiem
Strona 4/7
Liczba godzin
2
1
1
2
1
2
20
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
8
Obciążenie pracą studenta
Średnia liczba
godzin na
zrealizowanie
aktywności
Forma aktywności
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym:
Godziny wynikające z planu studiów
40
Konsultacje przedmiotowe
10
Egzaminy i zaliczenia w sesji
4
Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym:
Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury
30
Opracowanie wyników
0
Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji
16
Przygotowanie do egzaminu
50
Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z
150
całego nakładu pracy studenta
6
Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu
9
Metody oceny
Ocena podsumowująca
P1.
P4.
P5.
P11.
Egzamin pisemny
Kolokwium
Referat
Aktywność na zajęciach
Warunki zaliczenia przedmiotu
1 Podstawę zaliczenia przedmiotu stanowić będzie poziom opanowanej przez studentów wiedzy zdobytej w czasie
wykładów, ćwiczeń oraz studiów wskazanej im literatury przedmiotu, wyrażony oceną uzyskaną z pisemnych
sprawdzianów wiedzy (30%) oraz pisemnego egzaminu (70%), zawierającego pytania otwarte (30%) i pytania
wyboru (70%).
2 Warunkiem zaliczenia ćwiczeń z przedmiotu będzie aktywny udział studentów w zajęciach, poziom opracowanego przez nich referatu lub prezentacji multimedialnej (50%), wypowiedzi w czasie ćwiczeń wskazujące na
znajomość i zrozumienie analizowanych treści oraz wyniki pisemnego sprawdzianu wiadomości (50%). Sprawdzian będzie zawierał pytania otwarte i zamknięte.
Kryteria oceny
Na ocenę 3
Na ocenę 3.5
Na ocenę 4
Student mało aktywny, raczej nie przejawiający zainteresowanie treściami
prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Często nieobecny na
zajęciach. Przygotowana przez niego prezentacja (referat) ma charakter
podstawowy, odtwórczy i mało kreatywny. Student opanował materiał w zakresie
dostatecznym.
Student mało aktywny, rzadko przejawiający zainteresowanie treściami
prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego
prezentacja (referat) ma charakter podstawowy, odtwórczy i mało kreatywny.
Student opanował materiał w zakresie dostatecznym.
Student raczej aktywny, przejawiający zainteresowanie treściami prezentowanymi
w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego prezentacja (referat)
ma charakter twórczy i kreatywny, nie spełnia jednak wszystkich
kryteriów wskazanych przez prowadzącego. Student opanował materiał w zakresie
dobrym.
Strona 5/7
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Na ocenę 4.5
Na ocenę 5
10
Macierz realizacji przedmiotu
Modułowe
efekty
kształcenia dla
przedmiotu
MW1
MU1
MK1
MK2
11
Student aktywny, przejawiający zainteresowanie treściami prezentowanymi
w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego prezentacja (referat)
ma charakter twórczy i kreatywny. Student opanował materiał w zakresie
dobrym.
Student bardzo aktywny, przejawiający duże zainteresowanie treściami
prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego
prezentacja (referat) ma charakter twórczy i kreatywny oraz wykraczający poza
zadane treści. Student opanował materiał w zakresie bardzo dobrym.
Odniesienie do
efektów
kierunkowych
K_W05, K_W08,
K_W10, K_W11,
K_W12, K_W13,
K_W14, K_W16,
K_W17
K_U02, K_U03,
K_U04, K_U05,
K_U10, K_U12,
K_U15, K_U17,
K_U07
K_K02, K_K03,
K_K05, K_K07,
K_K08, K_K10,
K_K11
K_K03, K_K04,
K_K05, K_K06,
K_K07, K_K08,
K_K10
Treści programowe
Metody
dydaktyczne
Sposoby oceny
W1, W2, W3, W4,
W5, W6, W7, W8,
W9, W10, C1, C2, C3,
C4, C5, C6, C7, C8,
C9, C10, C11, C12
M16, M5, M10,
M13, M9
P1, P4, P5, P11
C1, C2, C3, C4, C5,
C6, C7, C8, C9, C10,
C11, C12
M5, M10, M13,
M9
P4, P5, P11
M16, M5, M10,
M13, M9
P4, P5, P11
M16, M5, M10,
M13, M9
P4, P5, P11
W6, W9, W10, C1,
C2, C3, C4, C5, C6,
C7, C8, C9, C10, C11,
C12
W6, W9, W10, C1,
C2, C3, C4, C5, C6,
C7, C8, C9, C10, C11,
C12
Wykaz literatury
Literatura podstawowa:
[1] Strelau, J., Doliński, D. — Psychologia. Podręcznik Akademicki. Tom 1., Gdańsk, 2008, GWP [Rozdz. 7,
s. 511-649.]
[2] Lewis, M., Haviland-Jones, J.M. — Psychologia emocji., Gdańsk, 2005, GWP
[3] Franken, R.E. — Psychologia motywacji., Gdańsk, 2005, GWP [Rozdz. 12, 13, 14.]
[4] Rheinberg F. — Psychologia motywacji., Kraków, 2006, WAM [Wybrane przez studenta rozdziały.]
[5] Kliś, M. — Pojęcie empatii we wcześniejszych oraz współczesnych koncepcjach psychologicznych., Warszawa,
1998, Psychologia Wychowawcza. Tom XLI (LV). [Nr 1, s. 17-27.]
[6] Kliś, M. — Formy przemocy stosowane przez młodzież wobec swoich rówieśników. Sposoby zapobiegania.,
Kraków, 2005, Państwo i Społeczeństwo. V. [Nr 3, s. 123-127.]
[7] Mietzel, G. — Wprowadzenie do Psychologii., Gdańsk, 2008, GWP [Rozdz. 7.]
[8] Gerrig, R.J., Zimbardo, Ph. — Psychologia i życie., Warszawa, 2003, PWN [Część IV. rozdz. IV i V.]
[9] Jaworska, A., Matczak, A. — Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE. Podręcznik., Warszawa,
2001, Pracownia Testów psychologicznych PTP [Rozdz. 1.]
Strona 6/7
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
[10] Brophy, J. — Motywowanie uczniów do nauki., Warszawa, 2004, PWN
[11] Kliś, M. , Kossewska, J. — Prewencyjna rola empatii wobec poczucia osamotnienia., Kraków, 2000, Sztuka
Leczenia. [Nr 1, s. 47-58.]
[12] Kliś, M. , Kossewska, J. — Zdolność do empatii u nauczycieli i studentów., Warszawa, 1993, Psychologia
Wychowawcza. [Nr 2, s. 133-143.]
[13] Kliś, M., Kossewska, J. — Rola empatii oraz innych cech osobowości w zapobieganiu objawom syndromu
wypalenia zawodowego u nauczycieli. W: Rozwój człowieka i jego zagrożenia w świetle współczesnej psychologii.
(red.). (1997). Z. Łoś, A. Oleszkiewicz., Wrocław; Lublin, 1997, Wyd. Instytutu psychologii Uniwersytetu
Wrocławskiego i Wydawnictwo Linea. [S. 347-370.]
[14] Kliś, M. — Zachowania agresywne a zagrożenia zdrowia psychicznego młodzieży szkolnej. W: Annales Uniwersitatis mariae Curie-Sklodowska. Sectio D. Medicina. Vol. LV Sippl. VII., Lublin, 2000, Wyd. Uniwersytetu
Marii Curie-Sklodowskiej, Akademia medyczna. [S. 93-101.]
[15] Kliś, M. — Rola empatii w sztuce uzdrawiania., Kraków, 2002, Sztuka Leczenia. [Nr 3, s. 109-118]
Literatura uzupełniająca:
Ekman, P., Davidson, R.J. — Natura emocji., Gdańsk, 2008, GWP
Oatley, K., Jenkins, J.M. — Zrozumieć emocje., Gdańsk, 2003, GWP [Wybrane przez studenta rozdziały.]
Gasiul, H. — Teoria emocji i motywacji., Warszawa, 2002, Wyd. im. Kard. Sf. Wyszyńskiego
Weisbach, Ch., Dachs, U. — Inteligencja emocjonalna. Uczucia, intuicja, sukces., Warszawa, 2000, Wydawnictwo "bis"
[5] Wojciszke, B. — Psychologia miłości., Gdańsk, 1993, Wyd. UG
[6] Zaleski, Z. — Od zawiści do zemsty. Społeczna psychologia kłopotliwych emocji., Warszawa, 1998, Wyd.
Akademickie Żak
[7] Zimbardo, Ph. — Efekt Lucyfera., Warszawa, 2008, PWN
[1]
[2]
[3]
[4]
12
Informacje o nauczycielach akademickich
Oboba odpowiedzialna za kartę
dr Maria Kliś (kontakt: [email protected])
Oboby prowadzące przedmiot
dr Maria Kliś (kontakt: [email protected])
Marzena Lelek - Kratiuk (kontakt: [email protected])
Strona 7/7