PAŃSTWOWA SZKOŁA MUZYCZNA I i II ST

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
W KLASIE GITARY KLASYCZNEJ
PSM I stopnia
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MUZYK
PRZEDMIOT GŁÓWNY – GITARA
(w oparciu o Rozporządzenie Ministra Kultury z dn. 19 sierpnia 2002r.)
Zadania techniczno – wykonawcze oraz minimum wymagań
programowych
Skala ocen i kryterium oceniania
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MUZYK
PRZEDMIOT GŁÓWNY – GITARA
(w oparciu o Rozporządzenie Ministra Kultury z dn. 19 sierpnia 2002r.)
Na podstawie programu nauczania dla gitary klasycznej
wydanego przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w 1996r.
Pierwszy etap edukacyjny – PSM I stopnia
Cele nauczania
1. Zainteresowanie ucznia muzyką.
2. Rozbudzenie zamiłowania do muzyki.
3. Rozwijanie uzdolnień muzycznych ucznia w sposób dostosowany do jego wieku i
predyspozycji.
4. Nauczanie podstaw gry na instrumencie
5. Rozwijanie umiejętności technicznych i interpretacyjnych.
6. Nauczanie zasad notacji w stopniu umożliwiającym samodzielne odczytywanie zapisu
nutowego.
7. Przygotowanie do samodzielnego opracowywania krótkich i łatwych utworów.
8. Wdrożenie do systematycznego i świadomego ćwiczenia.
9. Rozwijanie naturalnej potrzeby ekspresji twórczej ucznia i kształcenie wyobraźni
artystycznej.
10. Rozwijanie umiejętności muzykowania zespołowego.
11. Przygotowanie ucznia do publicznych występów estradowych, zachęcanie do aktywnego
uczestnictwa w życiu muzycznym.
12. Zapoznanie ucznia z podstawową wiedzą o muzyce.
13. Kształtowanie wrażliwości estetycznej i poczucia piękna.
14. Przygotowanie absolwentów do dalszego kształcenia w szkole muzycznej II stopnia.
Treści nauczania:
1. Podstawowa wiedza w zakresie historii instrumentu, budowy instrumentu i jego części,
obsługi oraz konserwacji.
2. Podstawy prawidłowego aparatu gry (prawidłowa postawa, ułożenie rąk, właściwy sposób
wydobycia dźwięku).
3. Wybrane elementy techniki gry.
4. Podstawy interpretacji utworu zgodnej z zapisem, budową formalną i elementami stylu.
5. Zasady notacji właściwej dla danego instrumentu oraz techniki czytania avista łatwych
utworów.
6. Przygotowanie do samodzielnej pracy nad łatwym utworem w zakresie poprawnego
odczytania tekstu nutowego, ćwiczenia i korygowania błędów.
7. Przygotowanie do praktyki estradowej z uwzględnieniem podstawowych elementów obycia
estradowego, m.in. w zakresie technik opanowania pamięciowego utworu oraz koncentracji i
pokonywania tremy.
8. Podstawowe formy muzykowania zespołowego.
9. Literatura muzyczna dla danego instrumentu, dobrana przez nauczyciela w zależności od
możliwości ucznia i z uwzględnieniem jego preferencji.
10. Program na zakończenie etapu edukacyjnego
Osiągnięcia uczniów
1. Znajomość podstawowych wiadomości z historii instrumentu i umiejętność nazywania
poszczególnych części gitary oraz poznanie roli poszczególnych elementów instrumentu w
procesie powstawania dźwięku. Znajomość zasad czyszczenia i konserwacji gitary, strun i
futerału. Umiejętność samodzielnego strojenia instrumentu.
2. Opanowanie prawidłowej postawy, właściwego trzymania gitary, prawidłowego ułożenia
prawej i lewej ręki. Umiejętność właściwego sposobu siedzenia, właściwego stosowania
podgitarnika, podnóżka lub poduszki.
3. Opanowanie podstaw techniki gry z uwzględnieniem koordynacji pracy obydwu rąk,
niezależności palcowej obu rąk, gry flażoletów naturalnych i sztucznych, uderzenia tirando i
apoyando, gry dwudźwięków, trójdźwięków i czterodźwięków, chwytów poprzecznych barre,
czystości intonacji, grania w pozycjach, realizacji arpeggio, tremolo i rasgueado, realizacji
podstawowych ozdobników.
4. Umiejętność frazowania i operowania podstawowymi sposobami artykulacji. Zgodna z
zapisem realizacja metrorytmiki, agogiki i dynamiki. Interpretowanie utworu zgodnie z jego
budową formalną.
5. Znajomość notacji oraz umiejętność samodzielnego i bezbłędnego odczytania tekstu
nutowego. Umiejętność prawidłowego grania a vista łatwych utworów w wolnym tempie z
uwzględnieniem precyzji rytmicznej.
6. Umiejętność samodzielnego opracowania łatwego utworu pod względem technicznowykonawczym (palcowanie, frazowanie, dynamika, interpretacja). Umiejętność samodzielnej
pracy nad utworem. Umiejętność świadomego ćwiczenia i korekty własnych błędów.
7. Umiejętność koncentrowania się i pokonywania tremy podczas wykonywania utworu.
Posługiwanie się różnymi formami zapamiętywania. Przyswojenie podstawowych elementów
obycia estradowego. Umiejętność dokonywania właściwej samooceny wykonania utworu.
8. Umiejętność gry pod kierunkiem nauczyciela w prostych formach muzykowania zespołowego
(np.: unisono, gitarowe zespoły kameralne lub orkiestra gitarowa, gra z akompaniamentem)
9. Opanowanie literatury gitarowej w następującym zakresie: etiudy o zróżnicowanej
problematyce technicznej, utwory polifoniczne, forma cykliczna (do wyboru: sonatina,
sonata, suita, wariacje), utwory kameralne (duet, trio).
10. Poprawne wykonanie dwóch etiud o zróżnicowanej problematyce technicznej, części suity lub
utworu z muzyki dawnej, części sonaty klasycznej lub wariacje klasyczne, utworu dowolnego,
utworu kameralnego lub utworu z akompaniamentem, grania a vista.
Cele przedmiotowego systemu oceniania


Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć
Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju oraz motywowanie go do
dalszej pracy
Dostarczenie rodzicom (opiekunom) i nauczycielom (innych przedmiotów) informacji o
postępach, trudnościach w uczeniu się oraz uzdolnieniach ucznia
Umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej


Formy oceniania umiejętności przedmiotowych
1.
2.
3.
4.
Popisy sekcyjne
Popisy klasowe na różnych szczeblach
Przesłuchania i konkursy
Egzaminy promocyjne
Sześcioletni cykl nauczania PSM I stopnia
Pierwszy rok nauczania (1 i 1/3 jednostki lekcyjnej tygodniowo)
Zadania techniczne i wiadomości


Budowa gitary, akcesoria, zasady konserwacji.
Postawa ucznia przy instrumencie, układ rąk i sposoby wydobywania dźwięków.

Arpeggio – proste formy.
Koordynacja pracy obu rąk.

Tłumienie strun prawą ręką.

Realizowanie jedno-, dwu-, trzy- i czteropalcowych układów lewej ręki na jednej i kilku strunach.

Znajomość dźwięków na chwytni (gryfie) do V progu włącznie.




Notacja muzyczna i oznaczenia notacji gitarowej.
Przedtakt i odbitka.
Realizacja ćwiczeń, utworów jednogłosowych i prostych akordów granych ze słuchu i z nut.
Drugi rok nauczania (1 i 1/3 jednostki lekcyjnej tygodniowo)
Zadania techniczne i wiadomości











Zmiany pozycji: na tej samej strunie oraz z wykorzystaniem pustej struny
Łatwe formy legato (wstępujące i zstępujące)
Tłumienie strun prawą i lewą ręką
Arpeggio
Rozszerzenie przestrzeni międzypalcowej lewej ręki
Małe barré
Próby wyeksponowania jednego spośród dwu głosów
Rozszerzanie skali dźwięków do XII progu na 1 i 2 strunie
Rozpoczynanie i kończenie frazy
Wartości nut i pauz do szesnastek włącznie
Dynamika: crescendo i diminuendo
Trzeci rok nauczania (1 i 1/3 jednostki lekcyjnej tygodniowo)
Zadania techniczne i wiadomości




Rozwijanie niezależności palców lewej ręki przy zmianie chwytów
Doskonalenie techniki legato, arpeggio, zmian pozycji
Chwyt barré
Technika tremolo w klasycznym układzie







Uderzenie apoyando
Flażolety naturalne – sposób wykonania, notacja
Eksponowanie jednego głosu
Improwizacja swobodna oraz oparta na krótkich konstrukcjach harmonicznych
Takty złożone – parzyste i nieparzyste, rytm punktowany, synkopa, triola
Dynamika od piano (p) do forte (f), ćwiczenie następstw dynamicznych na dźwiękach powtarzających się i gamach
Rozszerzanie skali dźwięków do XII progu na 3 i 4 strunie
Czwarty rok nauczania (2 jednostki lekcyjne tygodniowo)
Zadania techniczne i wiadomości









Doskonalenie techniki arpeggio, tremolo, apoyando, legato
Artykulacja staccato, portamento i glissando
Doskonalenie zdolności chwytowej, ruchliwości i elastyczności lewej ręki
Zmiany pozycji różnymi sposobami
Ornamentyka – przednutka, mordent
Interpretacja utworu – frazowanie, progresja, kulminacja
Próby samodzielnego stosowania dynamiki w utworach i ćwiczeniach
Rozwijanie umiejętności improwizacji
Rozszerzanie skali dźwięków do XII progu na 5 i 6 strunie
Piąty rok nauczania (2 jednostki lekcyjne tygodniowo)
Zadania techniczne i wiadomości





Doskonalenie poznanych technik gitarowych
Rozwijanie biegłości palcowej obu rąk na pochodach diatonicznych i chromatycznych
Czytanie nut w obrębie całej skali instrumentu
Flażolety naturalne i sztuczne
Toczek i tryl

Czytanie nut a’ vista i próby samodzielnego przygotowania utworów
Elementy wiedzy o interpretacji utworów i podstawowe różnice stylistyczne między utworami z różnych epok
muzycznych
Homofonia i polifonia
Rozwijanie umiejętności improwizacji



Szósty rok nauczania (2 jednostki lekcyjne tygodniowo)
Zadania techniczne i wiadomości






Doskonalenie poznanych technik. Wykorzystywanie gam, pasaży i kadencji do ćwiczenia poznanych problemów
technicznych
Poszerzanie wiedzy o interpretacji utworów: cechy stylistyczne różnych epok
Podstawowe znaki skróconej notacji akordów, symbole i chwyty schematyczne
Rytmy taneczne
Improwizowanie w dowolnym stylu
Strojenie instrumentu
Czteroletni cykl nauczania PSM I stopnia
Pierwszy rok nauczania
Uczniowie realizują zadania techniczo-wykonawcze oraz wymagania programowe obowiązujące
w klasach I i II cyklu 6-letniego.
Drugi rok nauczania
Uczniowie realizują zadania techniczo-wykonawcze oraz wymagania programowe obowiązujące
w klasach III i IV cyklu 6-letniego.
Trzeci rok nauczania
Uczniowie realizują zadania techniczo-wykonawcze oraz wymagania programowe obowiązujące
w klasie V cyklu 6-letniego.
Czwarty rok nauczania
Uczniowie realizują zadania techniczo-wykonawcze oraz wymagania programowe obowiązujące
w klasie VI cyklu 6-letniego.
Kryteria oceniania umiejętności uczniów klasy gitary I stopnia
Ocenę z egzaminu promocyjnego wystawia się według obowiązującej skali punktowej.
Na podstawie przeprowadzonego egzaminu promocyjnego komisja ustala ocenę
ucznia. W przypadku różnicy zdań ocenę stanowi średnia arytmetyczna punktów
wystawionych przez członków komisji.
Ocena celująca:
- uczeń realizuje założenia edukacyjne na ocenę bardzo dobrą oraz:
posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program w danej klasie
- samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, osiąga sukcesy w konkursach i
kwalifikuje się do finałów na szczeblu wojewódzkim (regionalnym) albo krajowym, lub
posiada inne porównywalne osiągnięcia
- biegle posługuje się zdobytymi umiejętnościami w rozwiązaniu problemów teoretycznych
lub praktycznych z programu nauczania tej klasy.
Ocena bardzo dobra:
- uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określonej w programie nauczania danej
klasy
- sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami, samodzielnie
rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania, potrafi
zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach
- gra na gitarze bezbłędnie technicznie, a jednocześnie interesująco od strony muzycznej
Ocena dobra:
- uczeń poprawnie korzysta z wiadomości, różnicuje samodzielnie typowe zadania
teoretyczne lub praktyczne
- gra na gitarze poprawnie pod względem technicznym i muzycznym, lecz z małymi
niedociągnięciami.
Ocena dostateczna:
- uczeń opanował podstawowe treści programowe w zakresie umożliwiającym postępy w
dalszej nauce gry na gitarze, rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, czasem przy
pomocy nauczyciela
- gra z wyraźnymi brakami technicznymi lub muzycznymi, ale z zadatkami na postępy
muzyczne w dalszej nauce.
Ocena dopuszczająca:
- uczeń w ograniczonym zakresie opanował podstawowe wiadomości i umiejętności w grze
na gitarze, a braki nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy
z tego przedmiotu w ciągu dalszej nauki
- rozwiązuje (często przy pomocy nauczyciela) zadania typowe o niewielkim stopniu
trudności
- gra na gitarze z dużymi brakami technicznymi lub muzycznymi, ale nie przekreślającymi
całkowicie jego postępów w dalszej nauce.
Ocena niedostateczna:
- nie opanował niezbędnego minimum podstawowych wiadomości i umiejętności w grze na
gitarze
- nie jest w stanie (nawet przy pomocy nauczyciela) rozwiązywać zadań o niewielkim stopniu
trudności
- nie spełnia minimum programowego i nie rokuje żadnych nadziei na rozwój i na wykonanie
zadań technicznych.
Wszystkie oceny wystawiane przez nauczyciela są jawne i uzasadnione.