Badanie ultrasonograficzne wczesnej ciąży.
Transkrypt
Badanie ultrasonograficzne wczesnej ciąży.
ginekolog.pl Badanie ultrasonograficzne wczesnej ciąży. Wykonanie badania ultrasonograficznego ciąży wczesnej, do 10 tygodnia ciąży, nie jest standardem zalecanym przez grono ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, aczkolwiek istnieją sytuacje, w których zgodnie z rekomendacjami, powyższe badanie znajduje uzasadnienie [1]. Z punktu widzenia lekarza klinicysty podstawowym wskazaniem do wykonania badania jest podejrzenie poronienia zagrażającego lub ciąży pozamacicznej. Standardem jest wykonanie badania sondą dopochwową (sektorową o zakresie 4.0 - 7.5 MHz - zgodnie z rekomendacjami PTG), pozwalającą z dużo większą dokładnością uwidocznić struktury miednicy mniejszej. W przypadku wielu pacjentek jest to pierwsze tego rodzaju badanie, w związku z czym dokładne wytłumaczenie, w jaki sposób zostanie wykonane oraz jaki jest jego cel daje szansę minimalizacji stresu związanego z badaniem. Cele badania. Podstawowe cele, jakie powinien postawić przed sobą ultrasonografista wykonując badanie pomiędzy 5 a 10 tygodniem ciąży to uwidocznienie i lokalizacja jaja płodowego wraz z oceną wieku ciążowego, ocena czynności serca (jest/nie ma - gdy CRL>6 mm), określenie liczby zarodków, kosmówek i owodni. Na tej podstawie należy wnioskować o prawidłowym lub nieprawidłowym przebiegu ciąży. Oprócz oceny jamy macicy, włączając w to kształt, budowę i wielkość, konieczne jest także uwidocznienie lokalizacji i ocena stanu przydatków. Pamiętając, iż okres embriogenezy przypada przede wszystkim na pierwsze 6 - 8 tygodni ciąży, w odniesieniu do badania ultrasonograficznego na tym etapie ciąży, uzasadnionym wydaje się stosowanie zasady ALARA (as low as reasonably acceptable - ,,tak mało, jak to rozsądnie akceptowalne"). Pomimo, iż nie udowodniono żadnych negatywnych skutków badania, należy minimalizować czas ekspozycji na promieniowanie. Prawidłowy rozwój ciąży wewnątrzmacicznej w badaniu ultrasonograficznym do 10 tygodnia ciąży. Ultrasonograficzną manifestacją rozwijającej się prawidłowo ciąży, możliwą do uwidocznienia już na przełomie 3 - 4 tygodnia ciąży (licząc od daty ostatniej miesiączki), jest przemiana doczesnowa. Zazwyczaj opisywana jako hiperechogeniczne, ogniskowe zgrubienie endometrium. W tym okresie uwidocznić można także pęcherzyk wewnątrzdoczesnowy, zlokalizowany w obrębie endometrium. Widocznym ultrasonograficznie skutkiem krwawienia implantacyjnego może być hipoechogeniczne pasmo znajdujące się w doczesnej w rejonie pęcherzyka. W kolejnym tygodniu ciąży (licząc według daty ostatniej miesiączki) możliwe jest uwidocznienie pierwszego wykładnika ciąży wewnątrzmacicznej - pęcherzyka ciążowego (gestational sac - GS). Echo ultrasonograficzne pęcherzyka ciążowego złożone jest z hipoechogenicznego płynu pęcherzykowego i dwóch przylegających do pęcherzyka doczesnowych pierścieni (hiperechogenicznych) tworzących obraz pierścienia doczesnowo-kosmówkowego, Współczesne aparaty ultrasonograficzne umożliwiają zobrazowanie pęcherzyka sondą dopochwową już w początkach 5 tygodnia ciąży [1], przy wartościach dyskryminujących ?-HCG > 2000 mlU/ml [1]. Pomiar pęcherzyka jest średnią z trzech wymiarów prostopadłych do siebie. Dzienny wzrost pęcherzyka szacuje się wedle różnych źródeł na 1.0 - 1.2 mm. Oceniając pęcherzyk ciążowy należy zwrócić uwagę na liczbę pęcherzyków, ich lokalizację, kształt oraz regularność zarysów[1]. Kolejną struktura widoczną w obrazie USG jest pęcherzyk żółtkowy (yolk sac), zlokalizowany wewnątrz pęcherzyka ciążowego. Największe wymiary osiąga pomiędzy 5 a 9 tygodniem ciąży. Widoczny jest, gdy wymiar pęcherzyka © 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/2 ginekolog.pl ciążowego przekracza 6 mm, jako struktura zlokalizowana między owodnią a kosmówką, wewnątrz jamy kosmówkowej. Wymiary pęcherzyka żółtkowego zawierają się w granicach od 2,5 mm w 6 tygodniu do 7 mm w 11 tygodniu ciąży. Pęcherzyk żółtkowy zanika z końcem pierwszego trymestru, wchłonięty w obręb jelit płodu, tworząc uchyłek Meckela. Pole płodowe (echo zarodka) możliwe jest do uwidocznienia w końcu 5 tygodnia ciąży, w 3 do 7 dni po pęcherzyku żółtkowym. Serce zaczyna bić około 37 dnia ciąży, jednakże podczas badania możemy je zobaczyć dopiero kilka dni później, zazwyczaj na początku 6 tygodnia. Dla potrzeb szacowania czasu trwania ciąży, w jej wczesnym okresie, jako najdokładniejszą, przyjęto metodę pomiaru długości ciemieniowo-siedzeniowej (crown-rump length -CRL) w szczególności, gdy pomiaru dokonujemy pomiędzy 7 a 11 tygodniem ciąży. Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego rekomenduje stwierdzanie obecności czynności serca, gdy wymiar ciemieniowo-siedzeniowy (CRL) przekracza 6 milimetrów. Czynność serca w tym okresie waha się w granicach 90-120 uderzeń na minutę. Pomiędzy 7 a 9 tygodniem ciąży, przy CRL w granicach 12-14mm [1] pojawiają się pierwsze zawiązki kończyn, mózg widoczny jest jako pojedyncza komora, od 7 tygodnia przedzielona sierpem mózgu. Widoczna jest także pierwotna pępowina, podtrzymująca zarodek. "Pamiętając, iż okres embriogenezy przypada przede wszystkim na pierwsze 6 –" 8 tygodni ciąży, w odniesieniu do badania ultrasonograficznego na tym etapie ciąży, uzasadnionym wydaje się stosowanie zasady ALARA (as low as reasonably acceptable – Diagnostyka ultrasonograficzna poronienia zagrażającego Ryzyko poronienia maleje wraz z czasem trwania ciąży. Szacuje się, iż do ponad 50% poronień dochodzi w okresie poprzedzającym zagnieżdżenie się zarodka. Po 8 tygodniu ciąży ryzyko poronienia spada do 10%. Kliniczną manifestacją poronienia jest ból zlokalizowany w dolnej części jamy brzusznej, połączony lub nie z krwawieniem/plamieniem z dróg rodnych. W badaniu ultrasonograficznym, wykonywanym we wczesnym etapie ciąży, czynnikami niekorzystnymi pod względem rokowniczym są m. in. nieprawidłowy obraz i wzrost pęcherzyka ciążowego oraz pęcherzyka żółtkowego, brak lub nieprawidłowa czynność serca, bradykardia oraz obecność krwiaka pozakosmówkowego. Bardzo złym czynnikiem rokowniczym jest utrzymująca się bradykardia © 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/2