Prawa konsumenta w Unii Europejskiej Reklamacja konsumencka

Transkrypt

Prawa konsumenta w Unii Europejskiej
Reklamacja konsumencka, mediacja, kontrola czy sąd?...
- przegląd metod rozwiązywania problemów przy
transakcjach za granicą cz. 2
Piotr Stańczak
Europejskie Centrum Konsumenckie
Polska
Warszawa, 26 listopada 2008
Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
1
Plan prezentacji
 ADR (Alternative Dispute Resolution) - rozwiązywanie
sporów konsumenckich poza sądem
 Regulacja roszczeń zbiorowych
 Mechanizmy ochronne dla konsumenckiego obrotu
transgranicznego
–
–
–
–
Konwencja Rzymska
Rozporządzenie Bruksela I
wybrane dyrektywy konsumenckie
Regulacja drobnych roszczeń
 Rola organów administracji państwowej ochrona interesu
publicznego
2
ADR (Alternative Dispute Resolution) - rozwiązywanie
Alternatywne
metody rozstrzygania sporów
to pozasądowe postępowania
rozjemcze prowadzone przez
trzecią stronę(…)
Zielona Księga z 2002 w sprawie
alternatywnego rozwiązywania
sporów w zakresie prawa cywilnego i
handlowego 19.04.2002 COM(2002) 196
final
3
Podstawa rozstrzygnięcia:
 (Nie tylko) przepisy prawa
 Zasada słuszności
 Zasady deontologiczne
Orzecznictwo sądów powszechnych
odnoszące się do prawa wspólnotowego
określa „dolne” kryterium rozstrzygnięć ADR
Zalecenie Komisji 98/257/EC z dnia 30 marca 1998 dotyczące zasad stosowanych przez
Instytucje odpowiedzialne za pozasądowe rozstrzyganie sporów konsumenckich (Dz.
Urz. UE L 115, 17.4.1998 r.)
4
Podstawowe formy ADR spotykane w Unii:
Kryterium proceduralne:
 Arbitraż
 Mediacja
 Med-arb
 Konsyliacja
Kryterium podmiotowe:
 Ombudsman
 Komisja skargowe
5
Zasady funkcjonowania ciał ADR - odpowiedzialnych za
prowadzenie sporów:
 Zalecenie Komisji 98/257/EC z dnia 30 marca 1998
dotyczące zasad stosowanych przez instytucje
odpowiedzialne za pozasądowe rozstrzyganie sporów
konsumenckich (Dz. Urz. UE L 115, 17.4.1998 r.)
 Zalecenia Komisji 2001/310/EC dotyczącego zasad
stosowanych przez instytucje pozasądowe
odpowiedzialne za polubowne rozstrzyganie sporów
konsumenckich (Dz. Urz. UE L 109, 19.4.2001r.)
6
Zalecenie 98/257/WE – 7 zasad działania
ciał rozstrzygających
 Niezależność
–
–
–
–
–


ciała jednosobowego lub kolegialnego
kadencja
kompetencje
3-letnia karencja zatrudnienia
równa reprezentacja
Przejrzystość – informacji o ADR
Sporność
–
–
kontradyktoryjność
opinia biegłego
7
 Skuteczność
– aktywność ADR, brak przymusu adwokackiego
 Legalizm
– poziom ochrony prawnej (normy iuris cogentis),
– zasada domicylu (art. 5 Konwencji Rzymskiej),
– uzasadnienie decyzji
 Wolność
– swoboda osądu
 Reprezentacja
– prawo zastępstwa
8
Przegląd metod rozwiązywania problemów przy
transakcjach za granicą: ADR
Zalecenie 2001/310/WE – rozwinięcie zasad Zalecenia 98/257/WE

Zastosowanie do postępowań bez aktywnej strony
trzeciej z uwzględnieniem potrzeb
e-commerce
4 zasady:
 Bezstronność – nieusuwalność, konflikt interesów,
informacja uprzednia o bezstronności,
 Przejrzystość – dostępność zasad procedury
 Skuteczność – dostępność, koszty, szybkość
 Uczciwość – kontradyktoryjność, język, dostępność
innych procedur
9
Roszczenia Zbiorowe
(collective redress/class action)
Nieodpowiedni dostęp do ADR
 Tylko 39 % europejskich konsumentów uważa, że
rozstrzyganie sporów z przedsiębiorcami za pomocą
ADR jest łatwe
Ryzyka postępowania sądowego
 wysokie koszty
 ryzyko przegranej
 skomplikowanie i długotrwałość
10
Roszczenia Zbiorowe
Nieodpowiedni dostęp do ADR
 Tylko 39 % europejskich konsumentów uważa, że
rozstrzyganie sporów z przedsiębiorcami za pomocą
ADR jest łatwe
Ryzyka postępowania sądowego
 wysokie koszty
 ryzyko przegranej
 skomplikowanie i długotrwałość
11
Roszczenia Zbiorowe
 Projekt ustawy o dochodzeniu roszczeń w
postępowaniu grupowym.
 Nowe prawo umożliwi wszystkim uczestnikom rynku
występowanie ze zbiorową skargą. Z takim
powództwem będzie mogła wystąpić grupa co
najmniej 10 podmiotów
 nie będzie górnych ograniczeń w liczbie wnoszących
pozew.
 Reprezentantem grupy ma być osoba będąca jej
członkiem lub rzecznik konsumentów, który może
otrzymać wynagrodzenie stanowiące procent od
wygranego odszkodowania.
12
Mechanizmy dla obrotu transgranicznego –
Konwencja Rzymska
 Konwencja Rzymska z 1980 r. o prawie właściwym dla
zobowiązań umownych
– dostosowuje normy kolizyjne obowiązujące przy umowach.
– Wspólnota przygotowuje obecnie instrument w sprawie norm
kolizyjnych w zakresie zobowiązań pozaumownych (Rzym II)
 Umowa konsumencka
– przedmiotem jest dostarczenie rzeczy ruchomych lub
świadczenie usług na rzecz osoby,
– w celu, który nie może być uznany za związany z jej
działalnością zawodową lub gospodarczą, jak również umów
dotyczących finansowania takiej działalności.
13
Konwencja Rzymska
 Konsument aktywny przy wyborze prawa właściwego przez strony;
nie można doprowadzić do pozbawienia konsumenta ochrony
przysługującej mu na podstawie przepisów bezwzględnie
obowiązujących w państwie, w którym ma on miejsce zwykłego
pobytu, jeżeli:
– w państwie tym zawarcie umowy zostało poprzedzone
uczynioną konsumentowi propozycją lub reklamą i w efekcie
dokonał on czynności, które w tym państwie są niezbędne do
zawarcia umowy, albo
– kontrahent konsumenta lub przedstawiciel kontrahenta otrzymał
w tym państwie zamówienie konsumenta, albo
– umowa dotyczy sprzedaży towarów, a konsument wyjechał z
tego państwa za granicę i tam złożył zamówienie, o ile wyjazd
konsumenta został zorganizowany przez kontrahenta w celu
nakłonienia konsumenta do zawarcia umowy.
art. 5 Konwencji Rzymskiej (Dz. U. z 2008 r. Nr 10, poz. 57)
14
Konwencja Rzymska
 Do umów konsumenckich gdzie nie wskazano prawa
właściwego, stosuje się prawo państwa, w którym
konsument ma miejsce zwykłego pobytu (katalogi,
teleshopping, witryny internetowe, wycieczki komercyjne,
pakiet usług turystycznych etc.)
 Zasady nie stosuje się do:
– umów przewozu;
– umów o świadczenie usług, jeżeli usługi należne
konsumentowi muszą być świadczone wyłącznie w
innym państwie niż państwo, w którym konsument ma
miejsce zwykłego pobytu.
art. 5 Konwencji Rzymskiej (Dz. U. z 2008 r. Nr 10, poz. 57)
15
Distance Selling Directive
 Konsument nie może zrzec się praw nadanych mu
wskutek implementacji dyrektywy do prawa krajowego
 Państwa Członkowskie są obowiązane podjąć niezbędne
środki aby konsument nie utracił ochrony przyznanej mu
na mocy dyrektywy, wskutek wyboru prawa innego
państwa jako prawa właściwego dla danej umowy, w
przypadku gdy umowa pozostaje w ścisłym związku z
terytorium Państw Członkowskich (art.12)
16
Dyrektywa o handlu elektronicznym
Zasada kraju pochodzenia
 Każde Państwo Członkowskie zapewnia, aby usługi społeczeństwa
informacyjnego świadczone przez usługodawcę mającego siedzibę
na jego terytorium były zgodne z przepisami krajowymi
stosowanymi w tym Państwie Członkowskim
 Państwa Członkowskie nie mogą ograniczać swobodnego
przepływu usług społeczeństwa informacyjnego pochodzących z
innego Państwa Członkowskiego
art. 3 Dyrektyw 2000/31/WE w sprawie niektórych aspektów prawnych
usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu
elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu
elektronicznym)
17
ZAŁĄCZNIK - ODSTĘPSTWA OD ART. 3
Zgodnie z art. 3 ust. 3, art. 3 ust. 1 i 2 nie mają zastosowania
do:
– prawa autorskiego, praw pokrewnych, praw, określonych w
dyrektywie 87/54/EWG(1) i w dyrektywie 96/9/WE
– praw własności przemysłowej,
– emisji pieniądza elektronicznego przez instytucje, dla których
Państwa Członkowskie zastosowały jedno z
– odstępstw przewidzianych w art. 8 ust. 1 dyrektywy
2000/46/WE(3),
– art. 44 ust. 2 dyrektywy 85/611/EWG(4),
– art. 30 oraz tytułu IV dyrektywy 92/49/EWG(5), tytułu IV
dyrektywy
92/96/EWG(6),
7 i i 8Konsumentów
dyrektywy
Projekt jest finansowany
ze środków Komisji
Europejskiej i Urzędu Ochronyart.
Konkurencji
18
– 88/357/EWG(7) oraz art. 4 dyrektywy 90/619/EWG(8),
– swobody stron w wybieraniu prawa właściwego dla zawieranych
przez nie umów,
– zobowiązań umownych dotyczących umów konsumenckich,
– ważności umów ustanawiających lub przekazujących prawa do
nieruchomości, jeśli te umowy podlegają
– formalnym wymogom bezwzględnie obowiązującym według
prawa Państwa Członkowskiego, w którym nieruchomość się
znajduje,
– zezwolenia na przesyłanie niezamawianych informacji
handlowych pocztą elektroniczną.
19
Rozporządzenie Bruksela I
Artykuł 16:
 Konsument aktywny ma przywilej jurysdykcyjny tj.
może wytoczyć powództwo przeciwko przedsiębiorcy:
– przed sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium
kontrahent ma miejsce zamieszkania/siedziby, albo
– przed sąd miejsca, w którym konsument ma miejsce
zamieszkania, albo
– Przed sąd siedziby filii przedsiębiorcy (na podst. art. 15 –
znaczenie dla e-commerce)
 Konsument pasywny: wyłączna właściwość miejsca
zamieszkania konsumenta.
20
Prawo właściwe w konsumenckich umowach
transgranicznych – Rozporządzenie Bruksela I
Artykuł 17: Postanowienia umowne co do jurysdykcji
 Postanowienia Rozporządzenia maja charakter bezwzględnie
obowiązujący, a odstępstwa są możliwe tylko w przypadkach:
– jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu (zatem nie
można jej ująć w uprzednio sformułowanym wzorcu), lub
– jeżeli przyznaje ona konsumentowi dodatkowe uprawnienie do
wytaczania powództwa przed sądy, lub
– jeżeli została ona zawarta między konsumentem a jego
kontrahentem, którzy w chwili zawarcia umowy mają miejsce
zamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym Państwie
Członkowskim.
21
europejskie postępowanie w sprawie drobnych
roszczeń
 Rozporządzenie 861/2007/WE
 Na posiedzeniu w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r.
Rada Europejska wezwała Radę i Komisję do ustanowienia
wspólnych zasad proceduralnych dla uproszczonych i
przyspieszonych transgranicznych postępowań spornych
dotyczących drobnych roszczeń konsumenckich i gospodarczych
 Rozporządzenie ma zastosowanie do transgranicznych spraw
cywilnych i gospodarczych bez względu na rodzaj sądu lub
trybunału, w przypadku gdy wartość przedmiotu sporu, z
wyłączeniem wszystkich odsetek, wydatków i nakładów, nie
przekracza 2.000 EUR w momencie wpłynięcia formularza pozwu
do właściwego sądu lub trybunału.
22
roszczeń
Rozporządzenie nie ma zastosowania do spraw dotyczących:
 do spraw podatkowych, celnych lub administracyjnych ani
dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania
w wykonywaniu władzy publicznej ("acta iure imperii")
 do spraw dotyczących stanu cywilnego, zdolności prawnej i
zdolności do czynności prawnych oraz przedstawicielstwa
ustawowego osób fizycznych
 do spraw dotyczących praw majątkowych wynikających ze
stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia oraz
obowiązków alimentacyjnych
 do spraw dotyczących postępowań upadłościowych, postępowań
związanych z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób
prawnych, postępowań układowych oraz innych analogicznych
postępowań
 do spraw dotyczących ubezpieczeń społecznych
23
roszczeń
Rozporządzenie nie ma zastosowania do spraw
dotyczących:
 do spraw dotyczących sądownictwa polubownego;
 do spraw dotyczących prawa pracy
 do spraw dotyczących najmu lub dzierżawy
nieruchomości, z wyłączeniem powództw dotyczących
roszczeń pieniężnych lub
 do spraw dotyczących naruszenia prywatności i dóbr
osobistych, w tym zniesławienia
24
Rola organów administracji państwowej
- ochrona interesu publicznego
Stanowisko Rzecznika Odbiorców Paliw i Energii:
• udzielanie informacji i pomoc odbiorcom paliw
gazowych i energii w ich stosunkach
z przedsiębiorstwami energetycznymi
• współpraca z innymi instytucjami i organizacjami
konsumenckimi.
• prowadzenie rejestrów odmów przyłączeń
odbiorców do sieci. Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
25
 Rzecznik Odbiorców realizuje zadania poprzez:
– bezpośrednie odpowiedzi na sygnalizowane przez odbiorców
problemy
– prowadzenie Poradnika odbiorcy zamieszczonego na stronie
internetowej URE, który zawiera:
• aktualne informacje, m.in. stanowiska Prezesa URE
bezpośrednio dotyczące spraw odbiorców
• odpowiedzi na powtarzające się pytania oraz szersze
omówienia najczęściej spotykanych problemów. • omówienia zagadnień, które mogą zainteresować
odbiorców.
• część poświęcona oszczędzaniu energii
26
„Zgodnie z obowiązującym prawem,
Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów podejmuje działania w
przypadku naruszenia zbiorowych
interesów konsumentów. Natomiast w
sprawach indywidualnych bezpłatną
pomoc prawną konsumenci mogą
uzyskać u miejskiego lub
powiatowego rzecznika konsumentów
lub jednej z finansowanych przez
budżet Państwa organizacji
konsumenckich (…)”
www.konsument.gov.pl
27
Współpracy między krajowymi organami wykonawczymi w
zakresie prawa ochrony konsumentów:
 Rozporządzenie z dnia 27 października 2004 r.
Nr 2006/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w
sprawie współpracy między krajowymi organami
wykonawczymi w zakresie prawa ochrony konsumentów
(tzw. rozporządzenie CPC – ang. Consumer Protection
Cooperation)
– wejście w życie pocz. 2007
 Sieć współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów
(CPC Network)
28
Naruszenie wewnątrzwspólnotowe to:
 Każde działanie lub zaniechanie
 Sprzeczne z określonymi przepisami prawnymi,
chroniącymi interesy konsumentów,
 Które szkodzi lub może szkodzić zbiorowym interesom
konsumentów
 Konsumentów zamieszkałych na terytorium UE lub gdzie
odpowiedzialny przedsiębiorca ma siedzibę albo gdzie
znajdują się dowody bądź aktywa związane z tym
deliktem
29
Prezes UOKIK
jednolity urząd łącznikowy
Urząd Lotnictwa Cywilnego (KOPP) w zakresie Rozporządzenia 261/2004/
WE
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w zakresie Dyrektywy 89/552/EWG
Główny Inspektorat Farmaceutyczny w zakresie Dyrektywy 2001/83/WE
Prezes UOKIK w zakresie pozostałych konsumenckich przepisów
30
 Wymiana informacji na wniosek
 Wymiana informacji bez wniosku
 Wnioski o podjęcie środków
egzekwowaniu prawa
służących
31
Europejskie Centrum Konsumenckie
Polska
www.konsument.gov.pl
[email protected]
Sieć Europejskich
Centrów
[email protected]
Konsumenckich
32

Prawa konsumenta w Unii Europejskiej Reklamacja konsumencka

Transkrypt

Podobne dokumenty

Praktyczne aspekty dochodzenia roszczeń od przewoźników

Oszustwa konsumenckie i sposoby radzenia sobie z nimi w praktyce

DECOUPAGE - LGD Wrzeciono

Formy pozasądowego rozstrzygania sporów