HISTORIA RODU CICHOWSKICH

HISTORIA RODU CICHOWSKICH
opracowana na podstawie artykułu A. Arkuszewskiego i K. Cichowskiego
„Cichowscy z Linowa”, zamieszczonego w „Wiadomościach ziemiańskich” nr 46,
lato 2011r.: http://bibIioteka.teatmn.pl/dlibra/Content/43207/Roman_Cichowski.pdf oraz informacji
ze strony: http://teatrnn.pl/leksykon/node/345l/roman_cichowski_l818%E2%80%931889.....................
Roman Dominik Kajetan Cichowski urodził się 4 sierpnia 1818 roku w Usarzowie
w Ziemi Sandomierskiej. Był synem Róży(Rozalii) z Chomętowskich i Piotra Cichowskich.
Miał trzy siostry Apolonię, Annę i Marię. Jako potomek wojewody Marcina
Chomętowskiego, i syn rotmistrza Wielkiej Armii cesarza Francuzów - otrzymał
w rodzinnym domu wychowanie patriotyczne. Za działalność niepodległościową w czasie
nauki w gimnazjum otrzymał od administracji carskiej urzędowy nakaz przesiedlenia na
Syberię do miejscowości Jałutogorsk (w pobliżu miasta Tiumeń). Przebywał tam sześć lat
i choć miał zezwolenie na korespondencję z domem i na kontynuację nauki, to jednocześnie
obowiązywał go bezwzględny zakaz opuszczania miejsca pobytu. Po 6 letnim zesłaniu
zezwolono Romanowi powrócić do domu.
Niebawem poznał zamieszkałą w sąsiedniej miejscowości 16-letnią Kazimierę
Leszczyńską. Młodzi pobrali się w 1844 roku i zamieszkali w Maruszowie nad Wisłą
w jednym z majątków Honoraty i Alojzego Leszczyńskich, rodziców Kazimiery. 30
stycznia 1845 roku przyszedł na świat najstarszy syn Kazimiery i Romana Cichowskich Mieczysław, oraz dwoje kolejnych ich dzieci, niestety przedwcześnie zmarłych. Po dwóch
latach zamieszkiwania wspólnie z teściami i współpracy z nimi przy prowadzeniu
gospodarstwa Leszczyńskich - Alojzy, ojciec Kazimiery, przekazał młodym w 1846 roku
majątek Linów, gdzie przyszły na świat kolejne dzieci: Maria, Wanda, Henryk, Helenka,
Helena, Rozalia/Róża i Władysława.
Roman postanowił zalesić jedną trzecią gruntów, jedną trzecią uprawiać
a pozostałą część przeznaczyć na łąki i pastwiska. Z czasem zlecił też budowę nowych
obiektów gospodarczych oraz nowego dworu w Linowie. Stary dwór, znajdujący się przy
drodze do wsi, przeznaczył dla rządcy. Wielki udział w tworzeniu Linowa, zarówno
majątku ziemskiego, jak i domu rodzinnego, miała jego żona Kazimiera. Pomagała mężowi
zajmując się nie tylko dziećmi i gospodarstwem, ale także gospodarką rolną. Podejmując
trud należytego zagospodarowania majątku, Roman od 1847r. zaczął podejmować
praktyczne działania związane z usprawnieniem niektórych narzędzi rolniczych w tym
pługa. Gromadził w Linowie wszystkie dostępne ówcześnie rodzaje pługów z różnych
krajów. W 1860 roku Roman Cichowski wziął udział w wystawie rolniczej w Londynie,
gdzie otrzymał pozytywne opinie, m.in. W. Harvarda, właściciela uznanych na rynku
brytyjskim zakładów maszyn rolniczych w Belfaście. W kolejnych latach Roman
Cichowski otrzymał za swoje konstrukcje nagrody i medale na wystawach rolniczych
w Paryżu i Brukseli.
W latach 1861-63 włączył się czynnie do działalności politycznej wybierając
Stronnictwo Białych1. Po tragicznym upadku powstania styczniowego powrócił do dalszego
ulepszania maszyn. W 1870 roku otrzymał złoty medal na wystawie rolniczo-przemysłowej
w Warszawie (wyróżnione maszyny to pług i zasadzarka). Problematyką doskonalenia
maszyn rolniczych Roman zajmował się niemal do końca swego życia. Osiągnięcia Romana
nie były by możliwe gdyby nie Kazimiera, która była osobą niezmiernie wyrozumiałą
i pracowitą. Zmarła 11 maja 1885 roku, cztery lata później a dokładnie 20 września 1889
roku zmarł jej współmałżonek Roman Cichowski. Pochowany obok żony i ojca spoczywa
na cmentarzu parafialnym w pobliskiej Trójcy, miejscowości dziś włączonej do Zawichostu.
Po śmierci Romana dworem zajmował się jego syn Mieczysław i synowa Helena
z Kotkowskich. Drugi syn Romana - Henryk był wybitnym inżynierem. Żonaty był z Marią
Dobiecką z Łopuszna, a po jej śmierci z Teresą z Łubieńskich, z którą miał m.in. dwóch
synów - Kazimierza i Henryka. Pomimo niewielkiej różnicy wieku pomiędzy nimi losy ich
były skrajne.
Kazimierz starał się zmieniać świat włączając się do ruchów komunistycznych,
brał udział w rewolucji październikowej, był członkiem KC Komunistycznej Partii Litwy,
a od 1921 r. do 1932 r. działał w Komunistycznej Partii Polski i odsiadywał wyroki
w polskich więzieniach. W ramach wymiany więźniów wyjechał do ZSRR. W czasie wojny
domowej w Hiszpanii w 1936 r. organizował Brygady Międzynarodowe. W czasie czystek
stalinowskich2 został skazany na karę śmierci, którą wykonano w Moskwie,
prawdopodobnie w roku 1937.
Jego brat Henryk po studiach w seminarium duchownym w Warszawie został
jezuitą, obronił dwa doktoraty z teologii w Rzymie i w Krakowie. Był wykładowcą na KUL
w Lublinie, we Lwowie, w Pelplinie, wreszcie na UJ w Krakowie z zakresu teologii
wschodniej, historii kościoła i historii sztuki. Od 1932 przyjął habit franciszkański. Zmarł
młodo po krótkiej chorobie w roku 1936.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Cichowscy z Linowa włączyli się
znacząco do trudu, podjętego przez polskie społeczeństwo, przywracania należytego
wyglądu i godności Zamkowi na Wawelu. O wkładzie Cichowskich zaświadcza jedna
z tablic, jakie dla upamiętnienia darczyńców umieszczone zostały w murze Zamku na
Wawelu.
Przygotowały: Agnieszka Tobjasz, Ula Rzeszótko
1
-obóz
polityczny
liberalnego
ziemiaństwa,
burżuazji
i
inteligencji
w
Królestwie
Polskim.………………………………….
2
-więzienie i zabijanie oficerów wojska ZSRR, dowódców i komisarzy oraz innych ważnych ludzi
pochodzących z Amii Czerwonej.