Gospodarka, działy gospodarki i ich udział w PKB

Gospodarka, działy gospodarki i ich
udział w PKB
2015-12-20 21:51:22
2
Gospodarka Włoch - podstawowe dane.
1.1. Gospodarka Włoch - podstawowe dane.
W 2013 r. PKB Włoch, zmniejszył się o 1,9% w porównaniu do 2012 r. Przyczynił się do tego w znacznym stopniu
spadek inwestycji i popytu na rynku wewnętrznym. Szacuje się jednak, że w 2014 r. nastąpi powolne ożywienie
gospodarcze, a już w IV kwartale 2013 r. były widoczne pierwsze sygnały poprawy sytuacji – wzrost PKB o 0,1%
w stosunku do III kwartału 2013 r. Także zdaniem autorów raportu OECD Economic Survey: Italy 2013 Włochy
powracają na ścieżkę wzrostu, jednak zmiany następują powoli. Komisja Europejska, w zimowych prognozach
gospodarczych przewiduje, że PKB Włoch w 2014 r. wzrośnie o 0,6%, a w 2015 r. o 1,2% (Tabela 1).
Dużym problemem pozostaje rosnące bezrobocie. Jak podaje włoski urząd statystyczny ISTAT w samym 2013 r.
zlikwidowano 478 tys. miejsc pracy. W listopadzie 2013 r. osiągnęło ono rekordowy poziom 12,8%, przy średniej
12,4% w 2013 r. Zjawisko to najmocniej odczuwane jest wśród osób młodych, w przedziale wiekowym 15-24 lat
bezrobocie utrzymuje się średnio na poziomie 42%.
Zgodnie z przewidywaniami ekspertów podejmowane przez kolejne rządy działania antykryzysowe zaczynają
przynosić pozytywne efekty. Jednakże zbyt restrykcyjne prawo pracy jak również niejasne przepisy gospodarcze i
wysokie obciążenia podatkowe mają wciąż negatywny wpływ na atrakcyjność gospodarki. W grudniu 2013 r.
agencja ratingowa S&P utrzymała ocenę Włoch na poziomie BBB/A-2 zaznaczając, że w przypadku zaniechania
reform rynku pracy na rzecz zwiększenia jego elastyczności, zostanie ona obniżona.
Należy zaznaczyć, że mimo trwającej od lat trudnej sytuacji gospodarczej, Włochy pozostają wciąż ważnym
partnerem w światowej wymianie towarowej zajmując IX miejsce pod względem eksportu i XII pod względem
importu (2012 r.). Riccardo Monti, prezydent włoskiej agencji ITA (dawniej ICE) promującej włoskie
przedsiębiorstwa na rynkach zagranicznych, podkreśla, że w stosunkach gospodarczych międzynarodowych
rośnie konkurencja ze strony krajów członkowskich UE. Kluczowe znaczenie w utrzymaniu pozycji Włoch będzie
miał więc Narodowy Plan Eksportu na lata 2013-2015 (Piano Nazionale dell’Export 2013-2015) zaprezentowany
16 stycznia 2013 r., w który dokonuje się rewizji włoskiego systemu internacjonalizacji. Plan kładzie nacisk na
nowe rynki, z którymi Włoch nie łączyły dotychczas silne relacje gospodarcze. Wśród krajów tych zostały
wymienione kraje OPEC, Afryki Subsaharyjskiej i Indonezja.
Tabela Prognozy Komisji Europejskiej dla włoskiej gospodarki.
2012
2013
2014
2015
3
Wzrost PKB (%)
-2,5
-1,9
0,6
1,2
Bezrobocie (%)
10,7
12,2
12,6
12,4
Deficyt budżetowy
-3,0
-3,0
-2,6
-2,2
Inflacja
3,3
1,3
0,9
1,3
Dług Publiczny
127,0
132,7
133,7
132,4
Źródło: European Economic Forecast Winter 2014
Szacunki włoskiego rządu oraz KE odnośnie wzrostu PKB są zgodne z prognozami instytucji oraz organizacji
międzynarodowych (tabela 2).
Tabela 1 Prognozy wzrostu PKB RW wg włoskich instytucji otoczenia biznesu oraz organizacji międzynarodowych.
2013
2014
Promoteia
Wrzesień 2013
-1,6
0,8
Confindustria
Wrzesień 2013
-1,6
0,7
Włoski Bank Centralny
Sierpień 2013
-1,9
0,7
MFW
Lipiec 2013
-1,8
0,7
OECD
Lipiec 2013
-1,8
0,4
ISTAT
Maj 2013
-1,4
0,7
Komisja Europejska
Maj 2013
-1,3
0,7
4
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Documento di Economia e Finanza 2013.
Istotne znaczenie w poprawie kondycji gospodarczej kraju będą również miały zagraniczne inwestycje
bezpośrednie. W tym celu rząd Pana Premiera Enrico Letty przyjął we wrześniu 2013 r. program Destinazione
Italia (Włochy jako kierunek BIZ), który zawiera wytyczne dla stworzenia przyjaznych warunków (podatkowych,
prawnych) dla napływu BIZ.
W związku z długo utrzymującym się kryzysem gospodarczym pogarsza się także sytuacja bytowa ludności. W
2013 r. włoski dziennik Il Sole 24 Ore opublikował sondaż dotyczący jakości życia we włoskich miastach. W
sondażu brano pod uwagę takie parametry jak dochody mieszkańców, zatrudnienie, ochrona środowiska, dostęp
do usług, spędzanie wolnego czasu, porządek publiczny, itp. Najlepsze wyniki osiągnęły regiony Trydent Górna
Adyga, Dolina Aosty, Emilia Romania, Friuli Wenecja Julijska i Toskania, a najgorzej wypadły Apulia, Kampania,
Sycylia i Kalabria. Na ponad 107 miast na pierwszych miejscach klasyfikują się prowincje północnych i
środkowych Włoch. Na końcowych pozycjach uplasowały się głównie prowincje południowe. Tym samym
potwierdziła się od lat panująca opinia o dużej różnicy w rozwoju gospodarczym między północą a południem
kraju.
1.2. Bilateralna współpraca handlowa
Jak wynika z danych włoskiego urzędu statystycznego ISTAT, w 2013 r. polski eksport do Włoch zmalał w
stosunku do poprzedniego roku osiągając 6,6 mld euro, a import wzrósł do wysokości 9,4 mld euro. Taki stan
rzeczy przyczynił się do pogłębienia deficytu w handlu z Włochami (ok. – 2,8 mld euro). Znaczny spadek importu
może być w dużej mierze tłumaczony spadkiem konsumpcji i produkcji we Włoszech w związku z utrzymującym
się kryzysem gospodarczym. Ponadto zmieniła się strategia włoskich przedsiębiorstw, które w 2013 r.
zintensyfikowały swoje działania ukierunkowane na internacjonalizację.
Tradycyjnie, struktura wymiany towarowej polsko-włoskiej pozostaje bez zmian. Do najczęściej importowanych
produktów należą: maszyny i urządzenia, środki transportu, metale i produkty metalurgiczne oraz wyroby
chemiczne. Z kolei najczęściej eksportujemy środki transportu, wyroby spożywcze, napoje i tytoń oraz metale i
produkty metalurgiczne. Taka charakterystyka wymiany towarowej może być uzasadniona w dużym stopniu
działalnością w Polsce największych włoskich producentów z branży samochodowej oraz metalurgicznej.
W okresie sprawozdawczym najbardziej spadł import środków transportu (- 4,6%) oraz produktów pochodzenia
rolnego, leśnego i ryb (-4,2%). Z kolei wzrósł import produktów z działalności naukowej i badawczej (94,1%),
wyrobów pochodzących z utylizacji odpadów (+32,4%) i komputerów, urządzeń elektronicznych i optycznych
(+23,6%).
Pod względem eksportowanych produktów największy przyrosty odnotowano w branży produktów spożywczych
(+19,8%), wyrobów z gumy, plastiku i ceramiki (+16,3%) oraz wyrobów z drewna, papieru i wyrobów z papieru
(16,3%). Spadł natomiast eksport metali i produktów metalurgicznych (-46,3%), wyrobów pochodzących z
utylizacji odpadów (-31,5%) oraz produktów związanych z działalnością artystyczną i rozrywkową (-23,6%).
Ponadto, Polska jako partner handlowy Włoch od wielu lat zajmuje podobną pozycję: 11 miejsce wśród odbiorców
włoskich produktów z 2,4% udziałem w całości eksportu oraz 14 pozycję pod względem importu z 1,8%
udziałem. Jak wynika z polskiej bazy INSIGOS w 2013 r. Włochy były VI partnerem w zakresie polskiego eksportu
(4,3% udział) i V pod względem polskiego importu (5,2% udział).
1.3. Współpraca inwestycyjna–polskie inwestycje we Włoszech.
Jak wynika z obserwacji WPHI Rzym, polski kapitał nie postrzega Włoch jako atrakcyjnego kierunku do
realizowania bezpośrednich inwestycji. Dlatego też poziom polskich inwestycji we Włoszech ma wciąż znaczenie
marginalne na tle innych krajów. INVITALIA, włoska agencja promocji inwestycji, na przestrzeni ostatnich lat
5
odnotowała 7 istotnych kapitałowo polskich inwestycji we Włoszech. Do głównych inwestorów należą: Boryszew,
Bioton, Polimex-Mostostal Siedlce, Impexmetal, Est Cargo Trans oraz PKP. Preferowane sektory to:
farmaceutyczny, transportowy, budownictwa oraz handlu. Łączne obroty wymienionych firm na włoskim rynku w
2012 r. to ok. 85,204 mln euro. Jak wynika z danych włoskiego banku centralnego Banca d’Italia całkowita
wartość polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych we Włoszech na koniec 2012 roku wyniosła ok. 42 mln
euro zaś w samym 2012 r. zanotowano odpływ kapitału polskiego z Włoch w wysokości ok. 50 mln euro.
Należy zaznaczyć, że niewielkie zainteresowanie BIZ we Włoszech ze strony polskich podmiotów nie jest
jednoznaczne z całkowitym brakiem zainteresowania lokalnym rynkiem. Wiele firm umacnia swoją obecność
poprzez eksport (m.in. Oknoplast) oraz w oparciu o franczyzę (Inglot). Ponadto rośnie zainteresowanie
otwieraniem przedstawicielstw (Clarena), punktów dystrybucji (Fakro) i showroomów (Numo Yachts). Polskie
podmioty gospodarcze wykazują także duże zainteresowanie udziałem w przetargach we Włoszech, w
szczególności w sektorze transportu. W 2012-2013 r. polskie firmy wygrały kilka dużych zamówień:
- Newag: dostawa 20 pojazdów spalinowych dla kolei pasażerskich (wartość zamówienia ok. 155 mln PLN),
Sycylia;
- Pesa: dostawa 40 spalinowych zespołów trakcyjnych (wartość zamówienia ok. 0,5 mld PLN), region Toskanii;
- Solaris dostawa: 85 pojazdów typu Interurbino o długości 12 m (wartość zamówienia ok. 19,3 mln euro), region
Lombardii;
- Solaris dostawa: 20 pojazdów typu Interurbino o długości 12 m (wartość zamówienia ok. 3,6 mln euro), region
Basilicaty.
Rośnie także liczba Polaków zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej we Włoszech. Są to
głównie mikro przedsiębiorstwa, często firmy jednoosobowe, dysponujące przeważnie nieznacznym kapitałem.
Ich liczba corocznie nieznacznie wzrasta. Według najbardziej aktualnych danych, na koniec grudnia 2013 r.
Infocamere (oddział statystyki Włoskiego Związku Izb Handlowych Unioncamere) w izbach, gdzie przynależność
jest obowiązkowa, zarejestrowanych jest 3930 podmiotów gospodarczych, których właścicielem jest osoba
urodzona w Polsce. Takie firmy zlokalizowane są głównie w największych aglomeracjach włoskich. Prawie połowa
z nich operują w sektorze budowlanym, ponadto znaczącą grupę stanowią podmioty trudniące się rzemiosłem,
rolnictwem, firmy handlowe i hotelarskie.
WPHI Rzym odnotowuje, że firmy polskie inwestujące we Włoszech lub otwierające działalność gospodarczą nie
informują o tym Wydziału. Zwracają się do WPHI Rzym jedynie w przypadku trudności proceduralnych lub
kłopotów związanych z płatnościami, stąd też sporządzanie statystyk i zdobywanie informacji jest stosunkowo
trudne.
1.4. Współpraca inwestycyjna – włoskie inwestycje w Polsce.
Włosi to jeden z największych inwestorów na polskim rynku. Jak wynika z danych NBP wartość skumulowanych
włoskich inwestycji na koniec 2012 r. wyniosła 9,98 mld euro. Natomiast w 2012 r. kapitał pochodzący z Włoch to
299,6 mln euro. Tym samym Włochy utrzymują wciąż czołową pozycję wśród inwestorów zagranicznych w Polsce
pod względem poziomu zainwestowanego kapitału. Jak wynika z danych GUS, na koniec 2012 r. w Polsce
funkcjonowały 1293 spółki z udziałem kapitału włoskiego (200 to duże przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej
50 osób, a pozostałe to małe i średnie przedsiębiorstwa). Największa koncentracja włoskich inwestycji występuje
w czterech Specjalnych Strefach Ekonomicznych: Katowickiej, Łódzkiej, Wałbrzyskiej i Kostrzyńsko-Słubickiej. Do
największych inwestorów należą m.in. Fiat Group Automobiles (obecnie Fiat Chrysler Automobiles), grupa
Unicredit, Brembo, Ferrero, Indesit, Marcegaglia i Mappei (lista największych inwestorów w aneksie). Operują oni
przede wszystkim w sektorze motoryzacyjnym, finansowym oraz AGD.
Pod koniec stycznia 2013 r. UniCredit sprzedał 9,1% udziałów w banku Pekao SA o łącznej wartości 890 mln euro,
6
i tym samym zmniejszyć udział w kapitale akcyjnym do 50,12%. Środki ze sprzedaży Pekao zostały wykorzystane
do sfinansowania działalności na rynkach Europy Środkowo-Wschodniej. UniCedit zapewnił jednak, że Pekao
pozostaje dla niego podstawowym aktywem, a polski rynek traktuje jako strategiczny. Zostało to również ujęte w
opublikowanej w 2014 r. strategii grupy na lata 2013-2018.
Do największych inwestycji w 2013 r. można zaliczyć m.in. inaugurację kolejnych zakładów produkcyjnych
Indesit (Łódzka SSE, styczeń 2013 r.) oraz Mappei (Pomorska SSE, maj 2013 r.) choć, jak wynika z dostarczonych
WPHI Rzym przez COIE i SSE informacji, w 2013 r. zostały dokonane także inne inwestycje z udziałem kapitału
włoskiego. W podstrefie Radom spółka Roboplast rozpoczęła produkcję opakowań dla przemysłu spożywczego
(wartość inwestycji ok. 1 mln euro). Spółka Brembo rozpoczęła działania ukierunkowane na otworzenie kolejnego
zakładu produkcyjnego w Polsce, tym razem w Krakowskiej SSE (wartość inwestycji ok. 119 mln PLN). Firma
"W.P.S." Sp. z o.o. otrzymała trzecie zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE EUROPARK MIELEC Podstrefa Zagórz (wartość inwestycji 22 mln zł, utworzenie co najmniej 12 miejsc pracy). Na
przełomie lat 2012-2013 w woj. małopolskim hurtownia spożywcza Fattorie del Duca sp. z o.o. rozpoczęła
inwestycję o łącznej wartości 200 tys. euro. Na polskim rynku firma specjalizuje się w sprzedaży i dystrybucji
wędlin i serów dla restauracji, małych sklepów, szefów kuchni. Ponadto firma Sponcel Sp. z o.o., której
udziałowcami są włoska Arix SPA i GGD Technology, zadeklarowała uruchomienie zakładu produkującego gąbkę
celulozową wykorzystywaną przez producentów artykułów gospodarstwa domowego w Kleszczowie (woj.
łódzkie). Wartość inwestycji 50 mln zł do końca 2017 r. przy zatrudnieniu 35 osób.
Włoskie przedsiębiorstwa wykazują duże zainteresowanie polskimi przetargami. Warto tutaj wymienić wygraną
spółki Alenia Aermacchi (członek koncernu zbrojeniowego Finmeccanica) w przetargu organizowanym przez MON
na dostawę ośmiu samolotów M-346 (z opcją zakupu czterech kolejnych) ze wsparciem technicznym (w tym
części zamiennych) i logistycznym, a także symulatorów lotu i procedur awaryjnych (katapultowania),
wyposażenia dydaktycznego, sprzętu obsługi naziemnej, dokumentacji i informatycznego systemu wsparcia
eksploatacji.
Ponadto w kwietniu 2013 r. bydgoski oddział GDDKiA podpisał umowy z włosko-polskim konsorcjum na
dokończenie budowy odcinków autostrady A1 (Toruń – Stryków). W maju 2013 r. przetarg na modernizację linii
kolejowej od stacji Kraków Główny do krakowskiego lotniska wygrała włoska firma Astaldi. Wartość inwestycji to
60 mln euro.
7