chusta niewidka

Chustka niewidka i inne rozrywki
(zaczerpnięte ze stronki eDziecko)
Czym zająć w domu człowieka, który wyrósł juŜ z wieku niemowlęcego, ale wciąŜ
jest bardzo niewielki? Oto dziesięć propozycji dla dzieci w wieku 18-36 miesięcy.
Niektóre nadają się teŜ dla młodszych i starszych. Jeśli zabawa okaŜe się dla dziecka za
trudna, lepiej ją zmodyfikować i uprościć. Zajęcie powinno wymagać pewnego wysiłku,
ale być dla malucha wykonalne.
1. Masa pomysłów
Naucz dziecko, jak z duŜej bryły masy solnej oderwać kawałek. PokaŜ mu, jak
uformować kulkę, tocząc masę pomiędzy dłońmi lub po stole, a potem jak zrobić w niej
dziurkę. Zamieńcie kulkę w placuszek, ściskając ją lub rozwałkowując. Z kulki moŜna teŜ
uformować wałeczek i pociąć go plastikowym noŜykiem na mniejsze kawałki albo skręcić
w spiralę. Naucz dziecko wtykać do masy patyczki, makaron, słomki do napojów itp.
Oczywiście nie musicie robić tego wszystkiego od razu.
Wiele małych dzieci, zamiast lepić, woli ściskać masę w rękach, skręcać ją i rozrywać na
kawałki. Ze starszym moŜecie zrobić kompozycję. PołóŜ placuszek, a dziecko doda
kuleczkę, ty dołoŜysz wałeczek, a ono drugi, ty wetkniesz słomkę, a ono gałązkę itd.
Jeszcze starsze zapytaj, co by chciało ulepić? Zasugeruj proste tematy - ziemniaka,
banana, obwarzanek, pizzę, hamburgera, dŜdŜownicę, kaktusy, kopytka lub knedle.
2. Skarby w butelce
Zrobione przez dziecko z masy solnej kuleczki i inne drobne kształty susz w
temperaturze pokojowej przez kilka dni.
Dziecko maluje je farbami plakatowymi, uŜywając patyczków kosmetycznych. Gdy farba
wyschnie, wrzuca je do przezroczystej plastikowej butelki. Kilka z nich powinno być za
duŜych i nie mieścić się do dziurki. W ten sposób dziecko będzie miało okazję pouczyć
się o rozmiarach. Od czasu do czasu poproś: "Wrzuć niebieską kulkę". Zachęć je, aby
pomyślało, jak opróŜnić butelkę.
3. Chustka niewidka
Przygotuj kilka zabawek. Usiądź z dzieckiem na podłodze twarzą w twarz. Schowaj misia
1
pod chusteczką i zapytaj: "Kto się schował pod chusteczką?". Kiedy dziecko ściągnie
chusteczkę, podnieś misia, udawaj, Ŝe tańczy i wędruje do dziecka. Powiedz: "Agatka
znalazła misia", i daj go dziecku. Jeśli maluch jeszcze nie mówi, pomóŜ opisać róŜne
cechy misia. Poproś, aby przytuliło go do twarzy i pogłaskało. Zapytaj: "Prawda, Ŝe miś
jest miękki i przyjemny w dotyku? I jest brązowy".
Pytaj o części ciała, a dziecko niech je pokazuje. Komentuj, poszerzając odpowiedź:
"Masz rację, Agatko. Tu miś ma oczy. Są czarne i duŜe. Myślę, Ŝe są wesołe". NawiąŜ do
czytanej niedawno bajeczki o misiach. Przed zabawą zastanów się, jakich nowych słów
chcesz dziecko nauczyć. Ukryj teraz pod chusteczką kolejną zabawkę i powtórzcie
zabawę.
4. Brzęcząca moneta
Uzbieraj sporą ilość jednogroszówek. Wsyp je do przezroczystego plastikowego słoika o
szerokim wylocie lub miseczki. Daj dziecku łyŜkę i pokaŜ, jak nabierać nią monety i
przesypywać do drugiego słoika. Posłuchajcie, jakie temu towarzyszą dźwięki. A jak
będą dźwięczeć guziki?
5. Pierwsze puzzle
Narysuj duŜy (np. wielkości kartki papieru), wyraźny rysunek z niewielką ilością
szczegółów. Pomaluj go lub pokoloruj na zdecydowane, kontrastowe kolory. Naklej na
tekturę i rozetnij w pionie na dwie części. Tnij wzdłuŜ linii prostej z jedną
nieregularnością pośrodku - to potem pomoŜe złoŜyć rysunek i nie pozwoli na
przesuwanie się obu części. Zrób kilka takich prostych rysunków, np. lalki, domku,
drzewa, kwiatu, ptaka, biedronki. Opowiedz dziecku o kaŜdym obrazku (np.: "To jest
biedronka. Biedronki mają skrzydła i potrafią fruwać. Są czerwone. Na skrzydełkach
mają czarne kropki. Zimą śpią ukryte w szczelinkach i pod korą drzew"). Rozdziel
obrazek na dwie części i pokaŜ dziecku, jak go złoŜyć. Kiedy dziecko opanuje tę sztukę,
zmieszaj części z dwóch rysunków. W miarę postępów dodawaj kolejne obrazki.
6. Dotykanki
Wszyscy znamy zabawę w sroczkę, która kaszkę waŜyła, i w raka nieboraka. Pobaw się
teŜ w rytmiczne głaskanie dziecka, regularnie zmieniając rytm. Np. łaskocz je pod szyjką
albo delikatnie stukaj po pleckach palcami trzy, a potem pięć. Pomiędzy kaŜdą serią zrób
króciutką przerwę. Inne pomysły znajdziesz w ksiąŜce Marty Bogdanowicz "przytulanki,
czyli wierszyki na dziecięce masaŜyki".
7. Zagadkowe pudełko
2
Zrób dziurę w przykrywce pudełka od butów. PokaŜ dziecku, jak wsunąć przez nią do
środka długi pasek materiału. Aby to było łatwiejsze, zawiąŜ na nim co kilka
centymetrów supełki. Zostaw na wierzchu koniec paska. Zachęć dziecko, aby go
wyciągnęło. Przygotuj paski o róŜnych fakturach, tak, aby dziecko miało róŜnorodne
wraŜenia dotykowe. Pobawcie się w chowanie i wyciąganie pasków. MoŜecie chować po
jednym pasku lub po kilka naraz, przez dziurkę lub podnosząc przykrywkę.
8. Który to był?
Przygotuj trzy małe identyczne pojemniki - plastikowe solniczki, małe tekturowe
pudełeczka, plastikowe kubeczki z nakrywkami itp.
Ustawcie je w szeregu. Niechaj dziecko wsypie do jednego łyŜeczkę ryŜu. Poproś, aby
potrząsnęło pojemnikiem i odstawiło go na miejsce. Czy pamięta, który to był pojemnik?
Poproś, aby go pokazało. Jeśli zapomniało, niech podnosi kolejne pojemniki, potrząsa
nimi, nasłuchuje i znów je odstawia. Czy potem będzie potrafiło wskazać właściwy
pojemnik? Zabawę moŜna utrudnić, zwiększając ilość pojemników lub okręcając dziecko
wokół własnej osi (aby dłuŜej musiało pamiętać).
9. Bez śrubokrętu
Daj dziecku drewniany młotek do tłuczenia mięsa lub plastikowy z zestawu dla dzieci.
Naucz, jak włoŜyć grubą (nie ostrą!) śrubę na podkładkę i następnie wbić ją w duŜy
kawałek styropianu (np. z opakowania po komputerze).
10. Tunel
Zrób tunel - z pudła po lodówce albo zarzucając koc na stół tak, by spadał na boki.
Zachęć dziecko do przejścia na czworakach z jednego końca na drugi. Potem zamieńcie
tunel w barłóg, w którym miś przed snem zimowym poogląda ksiąŜeczki. Niech je
wybierze osobiście. Przy okazji poczytajcie równieŜ o kryjówkach, w których róŜne
zwierzęta robią sobie mieszkania
Zabawy dla zmęczonych rodziców
Późne popołudnie. Jedno z was właśnie wraca z pracy - stęsknione, ale
zmęczone, myśli tylko o odpoczynku. To, które było w domu z dziećmi, marzy o
chwili dla siebie. Maluchy chcą mieć wreszcie rodziców na własność - teraz,
zaraz. Co zrobić, Ŝeby rodzinny wieczór nie zamienił się w koszmar?
3
Rodzice pracujący, zmęczeni po całym dniu nie są w stanie rzucić się od razu w wir
domowego Ŝycia. A z drugiej strony mają wyrzuty sumienia, Ŝe spędzają z rodziną za
mało czasu, czują się rozdarci. Rodzice "domowi", często znuŜeni i zmęczeni opieką nad
malutkimi dziećmi, nieustanną koncentracją uwagi i odpowiedzialnością, chcieliby się na
trochę wyłączyć. Dzieci, stęsknione za mamą lub tatą (albo obydwojgiem, jeśli oboje
pracują), nie mogą się doczekać, Ŝeby opowiedzieć o wiewiórce spotkanej na spacerze,
pokazać rysunek, wieŜę z klocków, mają tysiące waŜnych spraw, którymi chcą się
podzielić. Jak pogodzić te sprzeczne oczekiwania?
MoŜe to brzmi jak herezja, ale nie wracaj do domu prosto z pracy. Jeśli to moŜliwe, daj
sobie odrobinę czasu - na spacer, spokojnie wypita kawę, wizytę w księgarni, coś, co ci
sprawi przyjemność, co będzie miłym zakończeniem dnia pracy, wyraźną cezurą między
wyjściem z jednej roli a wejściem w drugą. Jeśli wracasz do domu w korkach, posłuchaj
kojącej muzyki, spróbuj rozstać się z "pracowymi" emocjami, stresem, kłopotami.
Naprawdę lepiej wrócić trochę później, ale w lepszym nastroju. JeŜeli pracujecie
obydwoje, a z dziećmi jet opiekunka, która nie moŜe czekać, umówcie się, Ŝe co drugi
dzień jedno z was pozwoli sobie na taką chwilę oddechu.
25 pomysłów na zabawy
Oto garść pomysłów na spokojne popołudnie. Większość naszych propozycji nie wymaga
od rodziców ruszania się z ulubionej kanapy, porzucania miękkich poduszek i ciepłego
koca. A dzieci dostają to, co najwaŜniejsze - czas, uwagę i pieszczotę.
• Zmiana skóry. Po powrocie z pracy bierzemy prysznic (albo rodzinną kąpiel) i
przebieramy się w ulubione sztruksy. W wannie moŜna posłuchać spokojnej muzyki,
pogadać, pobawić się w delfiny.
• Wspólne robienie kolacji. Dzieci mogą smarować chleb, kroić, warzywa, nakryć do
stołu. Świetna okazja do opowiadania o tym, co ciekawego wydarzyło się w ciągu dnia.
• Relaks. Kładziemy się na kanapie albo na dywanie (moŜna zrobić specjalną
„przytulalnię” z poduszek i miękkich koców) i zapraszamy dzieci na gadanie, przytulanie,
opowiadanie.
• Koncert Ŝyczeń. Na leŜąco słuchamy ulubionej muzyki - kaŜdy mówi, czego chce
słuchać, wymyślamy dedykacje: „A teraz specjalna piosenka od mamy dla Krzysia”.
• Czytamy maluchom ksiąŜki. Zmęczeni rodzice mogą razem z nimi posłuchać nagrań z
kaset lub płyt. „Kubuś Puchatek” w wykonaniu Ireny Kwiatkowskiej, „Kot w butach”,
„Czerwony Kapturek” czy „Kopciuszek” Brzechwy podziałają jak balsam.
4
• Teatrzyk cieni. Zapalamy świece. Pokazujemy dzieciom, jak robi się pieska, orła,
kozę, proponujemy, Ŝeby wymyśliły własne przedstawienie.
• Gimnastyka rozluźniająca. Kładziemy się na dywanie i spokojne oddychamy - pomoŜe
i nam, i dzieciom.
• Szczypta fantazji. WyobraŜamy sobie: czekoladową ucztę, bieganie w wiosennym
deszczu, zwiedzanie jaskini, budowanie zamku na plaŜy. W wyobraźni odwiedzamy
ulubione miejsca wakacyjne.
• Straszny potwór. Tata albo mama kładzie się na podłodze i udaje, Ŝe śpi. Dzieci
biegają dookoła i zaczepiają potwora. Od czasu do czasu potwór warczy, marszczy się
groźnie, przeciąga albo ziewa, siejąc grozę. Wreszcie łapie dziecko, które za blisko
podeszło i zabawa zaczyna się od początku.
• Pantomima. Dzieci udają psa, kota, króla, wróŜkę, a rodzice zgadują, kto to jest.
• Rodzinne gry planszowe. Chińczyk, loteryjka, warcaby, domino, drabiny i węŜe,
farmer, grzybobranie. Coś, co lubią i rodzice, i dzieci.
• Budowanie z klocków. Razem z dziećmi wznosimy pałac albo leśniczówkę, pojazd
kosmiczny albo jaskinię dla dinozaurów (bardzo zmęczeni rodzice mogą się ograniczyć
do dowoŜenia klocków cięŜarówką na plac budowy).
• Zabawy „w coś”, np. w lekarza. Ledwo Ŝywy tata moŜe zarezerwować dla siebie
bierną rolę - pacjenta, marynarza związanego przez piratów, a nawet... skrzynki na listy
(podczas zabawy w pocztę).
• Wspólne rysowanie. Dajemy dzieciom flamastry do pisania na szybach, suche albo
olejne pastele, ołówki, kredki. MoŜna narysować to, co się dzisiaj wydarzyło, swoje
uczucia, marzenia. Kto nie lubi rysować sam, niech pozuje dzieciom do portretu (na
leŜąco).
• Zagadki. Gra w 20 pytań dostosowana do wieku dzieci, np.: „Co to? Ma cztery
łapy...”.
• „Co było gdyby” - zastanówcie się, co by było, gdyby mrówki były większe od ludzi,
gdyby ludzie mieli ogony, gdyby w rzece płynął malinowy sok?
Zabawy z lupą. Zmęczona mama moŜe być preparatem (a nawet lekko drzemiącym
preparatem) - niech dzieci obejrzą przez lupę jej skórę, oczy, wnętrze ucha.
5
• Bańki mydlane. Dajemy dzieciom lejek, trzepaczkę, cienkie bransoletki, kółka - czy
nadają się do puszczania baniek?
• Zabawy ruchowe. Jeśli dzieci rozpiera energia, kładziemy się wygodnie na miękkim
kocu i zarządzamy ćwiczenia - dzieci mogą biegać w kółko, przeskakiwać przez nasze
nogi, czołgać się, skakać Ŝabką, robić fikołki.
• Wyruszamy na wyprawę. Kładziemy się razem z dziećmi w miękkim i ciepłym miejscu,
zamykamy oczy i... lecimy w kosmos, nurkujemy koło rafy koralowej, zwiedzamy pałac
z lodu. Dzieci opowiadają, co widzą, co słyszą, co czują.
• Zamiana ról. My jesteśmy „dzidziusiami”, a dzieci - rodzicami. Mogą owinąć dzidziusia
w wielki becik na podłodze, umyć mu buzię watką, nakarmić twaroŜkiem, uczesać,
pomachać grzechotką. Dzidziuś moŜe drzemać i od czasu do czasu pogaworzyć. Co za
luksus!
• Dawno, dawno temu. Kto lubi opowiadać bajki albo wymyślać własne, ma pole do
popisu. Kto woli Ŝycie od fikcji, niech opowie, co robił, jak był mały i trochę większy, jak
poznał mamę (tatę), jak urodziły się dzieci.
• Zdjęcia. W albumach, pudłach, kopertach - godzinami moŜna je oglądać w przytulnym
fotelu. I opowiadać, wspominać, marzyć.
• Malowanie buzi. Maluchy malują rodzicom twarze w indiańskie wzory, biedronki,
motyle.
• Wychodzimy na dwór. Być moŜe po róŜnych relaksujących zajęciach cała rodzina
nabierze ochoty na wspólny spacer przed spaniem, krótką wycieczkę rowerową,
rozpalenie ogniska.
Urządzamy kinderbal
20 pomysłów na zabawy, dzięki którym przyjęcie urodzinowe będzie
najwspanialszym prezentem.
W czasie kaŜdej imprezy dla najmłodszych najwaŜniejsze jest, Ŝeby dzieci nie zaczęły się
nudzić. I nie chodzi tu o zaganianie ("No ,pobawcie się w coś ") ani o pokój pełen
zabawek. Przyjęcie trzeba wcześniej zaplanować: ustalić listę gości i zaprosić ich
odpowiednio wcześniej, zdecydować, czy dorośli teŜ będą brali w nim udział,
przygotować poczęstunek i obowiązkowy tort ze świeczkami, kupić baloniki i krepinę, a
takŜe drobne prezenty na nagrody, udekorować pokój, a przede wszystkim
zorganizować atrakcyjne zabawy odpowiednie do wieku dzieci.
Klasyka dla dwulatków
Takie maluchy świetnie się bawią, kiedy w rytm piosenek czy wierszyków muszą coś
6
robić albo pokazywać, naśladując dorosłego. Dobry jest stary
Ojciec Wirgiliusz ", "Baloniku nasz malutki..." czy "Stoi róŜyczka...". Uwaga, dwulatki
wytrzymają na przyjęciu nie dłuŜej niŜ godzinę; lepiej teŜ nie zapraszać więcej niŜ
pięcioro dzieci.
Chybotliwa wieŜa
Potrzebne będą jak największe klocki (lub tekturowe pudełka, np.po kremach). Dzieci
siedzą w kręgu. KaŜde po kolei dokłada jeden klocek do budowanej na środku wieŜy.
Kiedy wieŜa się przewróci, kolejne dziecko zaczyna budowę od nowa.
Na farmie
Dzieci siadają wokół ciebie, a ty przydzielasz kaŜdemu rolę jakiegoś zwierzęcia,
np.krowy,konia,kota czy kury oczywiście w waszej gromadce moŜe być kilka zwierząt
jednego gatunku), zaczynasz opowiadać historyjki z Ŝycia na farmie. Za kaŜdym razem,
kiedy wymienisz jakieś zwierzę, odpowiednie dziecko naśladuje jego głos. Im częściej
będą się pojawiać nazwy zwierząt, tym radość większa. Prawdziwy entuzjazm wybucha,
gdy zwierzęta muszą "mówić" jednocześnie.
Króliczki
Dzieci przy muzyce kicają po podłodze. Kiedy muzyka milknie, wołasz: Lisek na łące!".
Króliki muszą zastygnąć w bezruchu, dopóki nie odwołasz niebezpieczeństwa. Te, które
się poruszą, wypadają z gry.
WłóŜ kapelusz
Potrzebnych będzie duŜo czapek i kapeluszy. Dzieci stoją w kręgu i przy dźwiękach
muzyki podają sobie jakieś nakrycie głowy. Kiedy muzyka przestaje grać,dziecko, które
zostanie z czapką w ręku, wkłada ją sobie na głowę. A potem znów: dorosły włącza
muzykę, dzieci podają sobie następną czapkę itd. Śmiesznie jest wtedy, gdy któreś z
dzieci musi zakładać jedną czapkę na drugą.
Talerz smakołyków
To odmiana poprzedniej zabawy. Dzieci podają sobie talerz, na którym są orzechy,
suszone owoce, cząstki pomarańczy itp. Kiedy muzyka przestaje grać, osoba, która
trzyma talerz, moŜe zjeść to, na co ma ochotę.
Ciepło, zimno
7
Dobrze znana zabawa. Jedno z dzieci wychodzi na chwilę z pokoju, a ty chowasz
np.pomarańczę. Potem wszyscy naprowadzają poszukiwacza na właściwe miejsce,
wołając "ciepło " lub "zimno ". Zadbaj tylko, Ŝeby wszystkim dzieciom udało się coś
znaleźć.
Worek pełen skarbów
Wcześniej trzeba przygotować paczuszki z maleńkimi prezentami dla uczestników.
Wystarczą drobiazgi (podpowiedzi znajdziesz na następnej stronie), byle ładnie
zapakowane. Wnieś do pokoju worek ze "skarbami ". KaŜde dziecko dostaje prezent,
kiedy coś zaprezentuje: zaśpiewa piosenkę, powie wierszyk, zrobi straszną minę lub
fikołka.
Loteryjka
A to czysty hazard. Dzieci losują karteczki z cyframi (lub z prostymi obrazkami) i
otrzymują w zamian za swoją karteczkę prezencik oznaczony tym samym numerem lub
znaczkiem.
JeŜ
Potrzebny będzie duŜy kawałek materiału, np.prześcieradło. Dzieci zamykają oczy,
obracają się trzy razy wokół siebie i zwijają w kłębek na podłodze jak małe jeŜe.
Sprawdź, czy nikt nie podgląda, i nakryj jedno dziecko prześcieradłem. Wszyscy, z
wyjątkiem zakrytego jeŜa, otwierają oczy i zgadują, kogo brakuje. Nie wolno przy tym
jeŜa dotykać. Czasem moŜesz trochę podpowiedzieć: "To dziewczynka, a jej imię
zaczyna się na literę K ".
Kolorowe kąciki
Przed przyjęciem trzeba wybrać w pokoju kilka miejsc i kaŜde z nich oznaczyć innym
kolorem, wieszając np.baloniki i paski krepiny. Dzieci chodzą w rytm muzyki po pokoju.
Kiedy muzyka przestaje grać, wołasz np."czerwony ", a dzieci muszą pobiec do
odpowiedniego kącika.
Jakie to zwierzę
Schowaj się za przymkniętymi drzwiami i kolejno naśladuj głosy róŜnych zwierząt. Dzieci
zgadują, czyj to głos. MoŜna naśladować nie tylko psa, kota, kurę i świnię, lecz takŜe
lwa, osła, dzika, wilka i...rybę.
Portreciści
Pięcio-i sześciolatkom moŜesz zaproponować rysowanie portretu własnej mamy. Potem
kaŜda mama musi odgadnąć, które dzieło ją przedstawia. Dobrze jest powiesić na
ścianie lub drzwiach szafy duŜe arkusze pakowego papieru, Ŝeby dzieci mogły na nich
8
rysować.
Urodzinowe czapki
Potrzebne będą papierowe torebki lub duŜe koperty, kredki, flamastry, a takŜe wycięte z
kolorowego papieru kółka, gwiazdki i trójkąty. Na początku przyjęcia kaŜde dziecko
dostaje torebkę, którą samo ozdabia, a potem zakłada na głowę jako "wspaniały
urodzinowy kapelusz ". Rozmiar moŜna dostosować, spinając torebkę np.biurowym
spinaczem.
Chaps za jabłko
Przygotuj duŜą miednicę z wodą i kilka jabłek. Dzieci próbują wyłowić jabłka z miski
samymi ustami. śeby było trudniej, pourywaj wcześniej ogonki. MoŜna teŜ polować na
jabłka wiszące na wysokości twarzy maluchów.
Medaliony
Na dzień przed balem przygotuj z mąki (1 szklanka), soli (1/2 szklanki) i wody (1/2
szklanki) masę solną (przechowaj ją w lodówce owiniętą w folię). Zrób jej tyle, Ŝeby
kaŜde dziecko dostało kulkę wielkości średniego jabłka i mogło z niej ulepić np. jakieś
zwierzątko. Na koniec zaproponuj, Ŝeby wszyscy zrobili sobie pamiątkowe medaliony z
odciskiem własnej dłoni.
Nakarm mnie
Dwoje wylosowanych dzieci karmi się wzajemnie z zawiązanymi oczami. MoŜe nie
jogurtem z łyŜeczki, ale na przykład wafelkiem (dzieci się nie pobrudzą, a wolną ręką
będą mogły namacać twarz karmionego).
Konkurs rysunkowy
Przyklej taśmą do ściany lub szafy duŜą kartkę papieru, a kolejne dzieci z zawiązanymi
oczami niech spróbują narysować tam grubymi kredkami np.misia (na podstawie
podpowiedzi widzów). Odmiana tej zabawy polega na przyczepianiu namalowanemu
zwierzęciu ogona. ZwycięŜa ten, kto był najbliŜej.
Mumia
KaŜde dziecko dostaje kartkę papieru i rysuje na niej jeden wagonik albo segment
stonogi (solenizant - lokomotywę lub głowę). Po podpisaniu rysunki połącz i przyklej na
ścianie.
Stonoga
W kaŜdej z trzyosobowych druŜyn jedno dziecko jest "mumią ", którą pozostałych dwoje
dzieci owija szczelnie papierem toaletowym jak bandaŜem (wystarczą dwie rolki na
druŜynę, byle nie perforowanego, bo się drze). Wygrywa druŜyna, która zrobi to
najszybciej i najdokładniej. Kiedy mumie zostaną juŜ odwinięte, wręcz dzieciom foliowe
torby i natychmiast ogłoś nowy konkurs - na jak najszybsze pozbieranie podartych
resztek papieru.
9
10