Inwestycje związane z budową dróg, szczególnie tych o du

Inwestycje związane z budową dróg, szczególnie tych o dużym natężeniu ruchu, są
niezwykle skomplikowane. Wynika to z ogromnego wpływu tych inwestycji na środowisko
i społeczności lokalne, które będą miały z nimi bezpośredni kontakt. Dla tego też niezwykle
ważne jest projektowanie ich zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Oznacza to, że
projektując jakąkolwiek drogę należy wziąć pod uwagę nie tylko aspekty ekonomiczne jej
budowy, ale przede wszystkim aspekty społeczne i środowiskowe.
Budowa drogi ekspresowej S10 w Austrii jest
dobrym przykładem inwestycji drogowej w której
rozpatrzono, przy udziale społeczeństwa, wiele
możliwych wariantów jej realizacji. Wybór
najlepszego z punktu widzenia ekonomicznego,
środowiskowego
i
społecznego
wariantu
poprzedzony był prowadzonymi na szeroką skale
konsultacjami społecznymi. Długi okres tych
konsultacji, uczestnictwo różnych grup interesu
na wszystkich etapach podejmowania decyzji
oraz wypracowanie wspólnych narzędzi mających doprowadzić do wyboru najlepszego
rozwiązania doprowadziły w konsekwencji do zamierzonego celu – wyboru akceptowanego
przez wszystkich zainteresowanych, najlepszego z możliwych wariantów przebiegu trasy.
Projektowanie 40 kilometrowej drogi ekspresowej S10 rozpoczęło się od przeprowadzenia
przez zespół ekspertów, na zlecenie Ministerstwa Transportu, analizy mającej na celu
wybranie najbardziej optymalnej pod względem ekonomicznym, środowiskowym
i społecznym trasy. Po opracowaniu, analiza ta w roku 2001 została zaprezentowana
mieszkańcom miejscowości przez które trasa miałaby przebiegać oraz władzom lokalnym
(wydziały ds. ochrony środowiska, gospodarki wodnej, wydział leśnictwa, wydziały ds.
planowania strategicznego) w celu poznania ich opinii. Był to pierwszy etap konsultacji, który
miał odpowiedzieć na pytanie czy wariant wybrany przez ekspertów jako najkorzystniejszy
spełnia oczekiwania wszystkich zainteresowanych stron.
Ponieważ przedstawiony wariant spotkał się z ogromną krytyką zarówno wśród lokalnych
władz, jak i mieszkańców, władze Okręgu Górnej Austrii zdecydowały się w drugim etapie
prac projektowych przeprowadzić konsultacje społeczne. Organem odpowiedzialnym za
przebieg konsultacji, na zlecenie władz Okręgu Górnej Austrii, został Instytut Retzl`a
(zajmujący się m.in. mediacjami).
Aby usprawnić przebieg konsultacji władze Okręgu Górnej Austrii wraz z Instytutem Retzl`a
określiły główne założenia drugiej fazy projektowania drogi S10:
• równe traktowanie aspektów ekonomicznych, społecznych i środowiskowych
• użycie najefektywniejszych sposobów komunikacji i informowania o przebiegu prac
• skuteczne planowanie poprzez szybkie i wiążące rozpatrywanie wszystkich wniosków
• przebieg procesu nastawiony na znalezienie najlepszego możliwego rozwiązania
• jasno określone zasady podejmowania decyzji
• działanie na rzecz rozwoju regionu
W samych konsultacjach udział wzięli przedstawiciele różnych grup interesu (burmistrzowie,
reprezentanci partii politycznych, rolnicy, przedstawiciele Izby ds. Rolnictwa, Ekonomii
i Pracy, reprezentanci miast przez które przebiega droga). W sumie w konsultacjach udział
wzięło 133 osoby, które weszły w skład trzech ciał:
•
•
•
Grupa ds. konsultacji regionalnych, która podczas sesji plenarnych podejmowała
wszystkie kluczowe decyzję dotyczące przebiegu trasy
Komitet regionalny odpowiedzialny za przygotowanie i prowadzenie dyskusji na temat
wariantów projektowanej trasy
Grupa ds. planowania regionalnego odpowiedzialna za podejmowanie decyzji
w obrębie trzech sekcji (północnej, środkowej, południowej)
Głównym celem konsultacji było określenie oczekiwań wszystkich grup interesu, na
podstawie których stworzono „Trzystopniowy model redukcji wariantów”. Model ten, oparty o
kryteria prawne, techniczne, ekonomiczne, socjalne i środowiskowe, miał za zadanie
doprowadzić do wyboru najlepszej z punktu widzenia wszystkich stron lokalizacji trasy. Aby
usprawnić działanie modelu, obszar przebiegu trasy podzielono na trzy sektory: północny,
środkowy i południowy. Wybór najlepszego wariantu w każdym z sektorów odbywał się na
podstawie oddzielnej analizy, przeprowadzonej z udziałem różnych grup interesu.
Model redukcji wariantów składał się z trzech etapów:
Etap pierwszy
W etapie tym, spośród wszystkich wariantów opracowanych dla danej sekcji, poprzez ich
porównywanie i ocenianie zgodnie z przyjętymi podczas wcześniejszych konsultacji
kryteriami, wybierano warianty z najwyższą oceną. Połowa wszystkich wariantów, mających
jednocześnie najwyższe oceny, przechodziła do kolejnego etapu redukcji.
Etap drugi:
Głównym celem drugiego etapu był wybór, w każdej sekcji, dwóch wariantów
przechodzących do końcowego etapu.
Pierwszą fazą tego etapu była dyskusja oraz ocena wariantów w obrębie każdego sektora.
W fazie tej, podczas spotkań lokalnych grup ds. konsultacji regionalnych oceniano projekty
pod kątem kryteriów określonych podczas tworzenia modelu redukcji wariantów. Następnie
wraz z władzami Okręgu Górnej Austrii dopracowywano warianty z najwyższą oceną, po
czym przedstawiano je do ponownej konsultacji Grupie ds. konsultacji regionalnych.
Etap trzeci:
W etapie tym wszystkie warianty zostały ponownie ocenione pod kątem spełnienia wcześniej
określonych kryteriów m.in. technicznych i środowiskowych oraz dodatkowo pod kątem
kosztów realizacji.
Na podstawie tych ocen, poprzez głosowanie, wybrano warianty najlepiej spełniające
założenia zrównoważonego rozwoju.
Końcowym etapem prac nad przebiegiem drogi ekspresowej S10 było połączenie wszystkich
trzech odcinków (północnego, środkowego i południowego) w jedną całość, w celu
stworzenia spójnego projektu.
W roku 2004 projekt został zaprezentowany wszystkim zainteresowanym stronom w
Centrum Technologicznym miasta Freistadt, gdzie po raz kolejny został poddany debacie
publicznej, oraz zaakceptowany do realizacji przez wszystkie strony biorące udział
w konsultacjach.
Więcej informacji o projekcie:
http://www.partizipation.at/439.html?&no_cache=1