Na Wyspie Wielkanocnej – Rapa Nui

Pierwsi osadnicy Wyspy Wielkanocnej
musieli pokonać długą drogę – nie ma
pewności, czy było to w roku 500, czy
też, dopiero ok.1200 r. naszej ery.
Pierwsze osiedla ludzkie są położone
około 2200 kilometrów na zachód stąd,
na wyspach Pitcairn, zaś do chilijskiego ojczystego lądu można dotrzeć dopiero po odbyciu podróży na wschód
na odległość 3000 km. Tak odległa wyspa zainteresowanie światowej opinii
zawdzięcza swej przeszłości, której
świadkowie nie mogą niestety zbyt wiele o niej opowiedzieć. Od setek lat Wyspę Wielkanocną „zaludnia” około
900 monumentalnych posągów zwanych przez autochtonów „Moai“. W jaki
sposób powstały one z wulkanicznego
tufu wydobytego z krateru wulkanu i jak
zajęły swe miejsce na rytualnych platformach zwanych „Ahu“, można uznać
za wyjaśnione dopiero od czasów wyprawy Thora Heyerdahlsa (1955/56).
Ten norweski badacz jako pierwszy
skierował uwagę światowej opinii na
„Rapa Nui“ – tak właśnie wyspa ta nazywa się w polinezyjskim dialekcie krajowców, którzy tak samo określają
również siebie. Pewnikiem jest już
stwierdzenie, że „masowa produkcja“
tych posągów jest współodpowiedzialna za zniknięcie lasów pokrywających
Foto: George Mundo/CPT Chile
12
Report 2/07 – www.kaeser.com
tę wyspę, gdyż do transportu i ustawiania tych kolosów potrzebne były olbrzymie ilości rolek wykonywanych z pni
drzew.
Ta rabunkowa gospodarka doprowadziła do deficytu żywności, co z kolei
spowodowało krwawe zatargi wśród
Rapa Nui, w wyniku czego ich liczba
szybko zmalała. W chwili „odkrycia”
wyspy na Wielkanoc roku 1722 przez
Holendra Jacoba Roggeveena i nadania jej tej nazwy, z szacunkowych
15000 mieszkańców z czasów rozkwitu kultu Moai pozostało już tylko kilka
tysięcy, którym powodziło się gorzej niż
kiepsko. Po Holendrach pojawili się Hiszpanie. W roku 1770 Wyspę Wielkanocną we władanie dla swego króla
obejmuje Felipe González de Haedo.
Po krótkiej wizycie Jamesa Cooka
(1774) odwiedziny są coraz częstsze
i coraz mniej przyjemne dla wyspiarzy.
Francuzi i Rosjanie w roku 1786 i 1804
przynoszą jeszcze handel i przemiany,
natomiast późniejsza okupacja przez
dwa statki marynarki USA to zapoznanie mieszkańców Rapa Nui z szorstkimi zwyczajami „cywilizowanego“ świata. Po roku 1855 nastały szczególnie
ciężkie czasy, gdy ponad jedna trzecia
ludności wyspy wynoszącej około 4500
osób została wywieziona do Peru na
Foto: Norberto Seebach/CPT Chile
Ta wyspa na końcu świata posiada burzliwą
przeszłość, swą przyszłość wiąże z turystyką, zaś
przy utrzymaniu jej największych atrakcji pomaga
spręzarka firmy Kaeser Kompressoren.
Berlińska firma Maar Denkmalpflege GmbH angażuje się od wielu lat w zachowanie
pomników narodowego i światowego dziedzictwa kultury. Jej referencje to m.in. katedra w Akwizgranie, stadion olimpijski oraz Reichstag w Berlinie, jak również Walhalla
pod Regensburgiem. 13 października 2003 roku UNESCO uhonorowało intensywne
działania tego przedsiębiorstwa na rzecz światowego dziedzictwa kultury ogłaszając
firmę Maar Denkmalpflege GmbH swym uznanym partnerem.
Na Wyspie Wielkanocnej – Rapa Nui
Foto: Wikipedia
ści napływowej. Powstałe w 1967 roku
lotnisko zostaje rozbudowane przez
NASA w latach 1970 jako rezerwowe
lądowisko dla wahadłowców. Od tej
pory na Rapa Nui mogą lądować również duże samoloty pasażerskie.Turyści ze wszystkich stron przybywają
w ten zakątek świata, który od 1995
roku zaliczany jest do dziedzictwa kultury światowej UNESCO i gdzie większość Rapa Nui żyje już z turystyki.
Foto: Maar
Foto: Alex Huber/CPT Chile
Zachowanie atrakcji
przymusowe roboty. Po międzynarodowych protestach wywiezieni Rapa Nui
zostali wprawdzie repatriowani, zakazili się jednak tyfusem, wskutek czego
zmarło około 1000 kolejnych mieszkańców. Gdy w 1854 roku na wyspę
przybyli pierwsi chrześcijańscy misjonarze, stara kultura i wszelkie struktury
społeczne upadły. Zanik populacji i terroryzowanie Rapa Nui przez awanturników z zewnątrz trwały dalej. Gdy
Chile anektuje wyspę w 1888 r., na wyspie żyje już tylko kilkuset tubylców. Do
lat sześćdziesiątych XX wieku ich los
jest nie do pozazdroszczenia – są wyzyskiwani przez szkocką firmę zajmującą się hodowlą owiec. W kwestii
Rapa Nui zaczyna coś się dziać dopiero wtedy, gdy wykształcony na stałym
lądzie Alfonsa Rapu w otwartym liście
skierowanym do ówczesnego chilijskiego prezydenta skarży się na warunki
panujące na swej rodzinnej wyspie.
Wynikająca z tego dyskusja po pewnych wahaniach prowadzi w końcu do
pierwszych wolnych wyborów burmistrza na Wyspie Wielkanocnej w roku
1965 oraz do uznania mieszkańców
wyspy za równouprawnionych obywateli Chile. Dzisiaj na Wyspie Wielkanocnej żyje ok.4000 osób, przy czym
Rapa Nui utrzymują jeszcze nadal niewielką przewagę w stosunku do ludno-
Ponieważ praktycznie wszyscy podróżujący na Wyspę Wielkanocną przybywają tu, aby oddać się tajemniczemu
czarowi Moai i Ahu, zabytki te muszą
być konserwowane i pielęgnowane.
UNESCO w roku 2003 zleciło berlińskiej firmie konserwatorskiej Maar
Denkmalpflege GmbH opracowanie
koncepcji odrestaurowania i konserwacji tych monumentalnych posągów.
Najnowsza operacja „projektu Moai“
przeprowadzona w lutym 2007 we
współpracy z Niemieckim Instytutem
Archeologii, Komisją ds. Archeologii
Kultur Pozaeuropejskich. Polegała na
opracowaniu dokumentacji wybranych
Moai i Ahu. Za pomocą najnowocześniejszej techniki pomniki te zostały trójwymiarowo wymierzone i wprowadzone ze wszystkimi szczegółami do bazy
danych. W oparciu o te dane będą krok
po kroku konserwowane i odnawiane.
Wszystkie prace, których ukończenie
ma nastąpić w roku 2009, prowadzone
są w ścisłym uzgodnieniu z władzami
Chile i Wyspy Wielkanocnej.
To ambitne przedsięwzięcie jest finansowane dzięki sponsoringowi na rzecz
kultury ze strony renomowanych firm
i od tego czasu spotyka się na całym
świecie z pozytywnym oddźwiękiem
w międzynarodowej prasie.
KAESER KOMPRESSOREN jako jedna z firm wspierających ten projekt
udostępniła przewoźny kompresor budowlany Mobilair 26 do różnych ważnych zadań przy obróbce kamienia,
wnosząc w ten sposób swój wkład w
zachowanie unikatowych dzieł sztuki.
Autor: Klaus Dieter Bätz – Kontakt: [email protected]
Report 2/07 – www.kaeser.com
15