Download: Spolecznosc_GNU_World

GNU
SPOŁECZNOŚĆ
GNU
Świat GNU
Dział „Świat GNU” zajmuje się do projektami i bieżącymi sprawami,
związanymi z rozwojem i popularyzacją darmowego oprogramowania
z perspektywy projektu GNU i FSF. W tym numerze skupimy uwagę na
oprogramowaniu Screenhack, projektach internetowych w Bangladeszu
oraz konferencji ONZ na temat społeczeństwa informacyjnego.
GEORG C.F. GREVE
W
jąc nad kodem źródłowym z Arturem Skórą,
rozpoczął prace nad wersją posiadającą
GUI. Program używa scen 3D do kreowania
animacji, działając przede wszystkim jako
pomost pomiędzy narzędziami do modelowania, a rendererem.
Screenhack to narzędzie działające z linii
poleceń, mogące pracować zarówno w systeScreenhack
mach Unix, jak i Windows. Screenhack moWiększość programów do modelowania
że pobierać poszczególne fragmenty Ren3D, takich jak Ayam[6] czy Moonlight Credermana w celu utworzenia z nich animacji.
ator [7], potrafi generować standardowe pliSam format Rendermana jest standardem
ki Rendermana[8], w przeciwieństwie jedstosowanym w wysokobudżetowych produknak do komercyjnych produktów, nie potracjach filmowych do tworzenia realistyczfi tworzyć animacji. Screenhack [5] wydaje
nych animacji. Program renderujący przesię wypełniać tę lukę.
kształca pliki Rendermana do odpowiednieMichael Wouters zaczął rozwijać Screengo formatu pliku filmowego.
hack-a w 2000 roku, następnie współpracuW opinii Artura,
najlepszym programem renderującym
pliki Rendermana,
jest Aqsis [9]. Screenhack jest natomiast
niezawodnym i rzetelnie
zrobionym
programem znakowym. Dopóki jednak
nie nadejdzie graficzny interfejs, aby go
używać, trzeba mieć
bardzo dobrą wyobraźnie przestrzenną oraz program do
modelowania przeRysunek 1. Linux ma naprawdę wiele do zaoferowania w porównastrzennego. Można
niu do rozwiązań komercyjnych. Jest to szczególnie istotne dla krazrobić skrypt, który
jów rozwijających się. W Bangladeszu, projekt Bengalinux pracuje
nakazuje Screenhacnad lokalizacją systemu.
itajcie w Świecie GNU, który napisałem w pociągu z Zurichu do
Lausanne, w drodze na Prep
Com 3a. Więcej na ten temat później. Na
początek przyjrzyjmy się fascynującemu
projektowi do tworzenia filmów.
kowi utworzenie np. całej floty statków
w przestrzeni poruszających się w odrębnych kanałach powietrznych lub stado gnu
na sawannie. Screenhack został napisany
w C, jako program dla GNU/Linux i innych
systemów uniksowych, a ostatnio także dla
Windows.
Program jest bezpłatny i jest rozpowszechniany na licencji GPL. Zgadzając się
z Arturem, trzeba przyznać, że proces rozwoju programu jest mniej więcej zakończony. Artur jest przeciwko niepotrzebnemu
rozbudowywaniu prostych narzędzi dla
Uniksa. Screenhackowi brakuje jednak kilku narzędzi, takich jak choćby edytora ramek. Przyłączcie się, jeżeli mielibyście
ochotę pomóc twórcom programu w dostarczeniu takich narzędzi lub bylibyście zainteresowani wniesieniem swojego wkładu
w rozwój Screenhacka.
Prośba o pomoc
z Bangladeszu
Niedawno otrzymałem interesujące informacje od Kima Neunert-a, przebywającego
obecnie w Bangladeszu. Kim jest na trzymiesięcznym stypendium niedaleko stolicy
państwa, Dhaki. Stypendium sponsorowane
jest przez ASA i jest adresowane do studentów i młodych profesjonalistów[10].
Kim jest pierwszym wolontariuszem
w pozarządowym Centrum Rehabilitacji
Porażeń („Center for the rehabilitation of
the paralyzed” – CRP) [11], jedynym takim
w Bangladeszu. Informacje, który przekazuje Kim, są alarmujące: Jeżeli chodzi o postęp techniczny, Bangladesz ciągle pozostaje
www.linux-magazine.pl
Luty 2004
105
SPOŁECZNOŚĆ
GNU
w tyle za swoimi sąsiadami z Indii. Jedynie
w stolicy można zauważyć jakiś postęp,
chociaż i tak ponad 90 procent komputerów
wykorzystuje MS Windows 98. Pozytywne
jest to, że w 1999 roku powstała lokalna
grupa użytkowników Linuksa, a jej spotkanie odbyło się niedawno, w połowie grudnia
zeszłego roku. Na listy mailingowe poświęcone Linuksowi przychodzi 5-15 wiadomości dziennie, większość z pytaniami o źródła
dystrybucji Linuksa. Rozwój Indii sprawia,
że wielu zdolnych ludzi zdobywa doświadczenie w bengalsko-języcznej części Indii.
Rozwija się prężnie projekt stworzenia
ogólnodostępnego zestawu bengalskich
znaków diakrytycznych [13], oparty na
Morphix CD z bengalskim GNOME i zlokalizowanymi plikami pomocy [14] (rys 1).
Świadomość politycznych, strategicznych
i ekonomicznych aspektów używania darmowego oprogramowania jest w Bangladeszu dość niska. Kim opowiedział mi, że
większość ludzi popiera jego argumenty za
używaniem darmowego oprogramowania,
ale nikt tak naprawdę nie robi nic w tym
kierunku. Sytuacja zaczyna się jednak
zmieniać. W 2002 roku jedna z bengalskich
gazet opublikowała artykuł zatytułowany
„Jak Microsoft uśmierca Bangladesz (chyba
że ocali nas Linux)”. Pojawiło się też kilka
innych, politycznie umotywowanych artykułów na temat Linuksa [15], z czego wynika, że ludzie w Bangladeszu zaczynają myśleć o darmowym oprogramowaniu.
Przykład
jednej aplikacji
Po przyjeździe Kim znalazł pełną błędów
bazodanową aplikację finansową, opierającą się jednostanowiskowej licencjonowanej
instalacji, do której w dodatku brakowało
nośników instalacyjnych. Producent oprogramowania dawno temu przestał ją rozwijać, a ludzie odpowiedzialni za bazę danych
nie docenili znaczenia problemu do chwili,
kiedy Kim objaśnił, że nie może już zmodyfikować bazy danych tak, aby sprostała ich
oczekiwaniom.
Kim zdecydował się pomóc użytkownikom w Bangladeszu unikać stosowania licencjonowanych technologii, pokazując
konkretny przykład. Rozpoczął on migracje
bazy danych, tworząc dokumentację dla dotychczasowego rozwiązania licencjonowanego oraz implementując ponownie tą
strukturę na bazie LAMP. Kim oczywiście
liczy na wolontariuszy, którzy pomogą mu
zrealizować ten zamiar.
106
Luty 2004
Obecnie projekt jest nadal w fazie początkowej i działa w oparciu o GCDB [16].
Struktura aplikacji została podyktowana
przez wcześniejszy system. Kim zamierza
opublikować kod źródłowy na licencji GPL
i potrzebuje pomocy w przepisaniu kodu,
raportów i złożonych form używanych
w dotychczasowym interfejsie.
Uwagę Kima przyciągnął też duży projekt bazy danych dla badań medycznych.
Mimo że firma, która wygrała kontrakt
wspominała w ofercie o MySQL, użyty został jednak komercyjny serwer baz danych.
Jedynym możliwym wytłumaczeniem tego
jest to, że analitycy dokonujący wyboru byli na różnych szkoleniach firmy Microsoft
za granicą. Kim nie potrafił niestety przekonać ludzi zaangażowanych w projekt, że
warto skupić wysiłki na projekcie, który
pozwoliłby na kontrolę kosztów w przyszłości. Jest bowiem dość oczywiste, że
utrzymanie obecnego rozwiązania sprawi,
że całkowity koszt utrzymania (TCO) aplikacji będzie wzrastał.
Działania w Bangladeszu są dobrym
przykładem tego, jak niewielkim nakładem
sił i środków, można pomóc ludziom żyjącym w trzecim świecie. Jeśli chcesz pomóc,
skontaktuj się z ASA[10], „Digital Bridges”
[17] lub „Ganesha’s Project” [18].
Szczyt ONZ na temat Społeczeństwa Informacyjnego
Uczestnicy Pre Com nie starali się negocjować i ciągle musieli się kontaktować ze
swoimi władzami, spowalniając w ten sposób cały proces. Nie był to jedyny powód
niepowodzeń.
Kraje Południa i Północy prezentowały
mniej lub bardziej przeciwstawne postawy.
Okazało się, że podczas dyskusji na temat
bezpieczeństwa, USA i Chiny są w tym samym obozie.
Podczas gdy Chiny powoływały się na
bezpieczeństwo informacji, co jest typowym eufemizmem używanym przez cenzurę, społeczności obywatelskie przez ten sam
termin rozumiały zapewnienie bezpieczeństwa i niezawodności sieci.
Większość przedstawicieli zgodziła się,
że nadchodzą czasy dla wspierania otwartych projektów. W tym kontekście społeczności obywatelskie pracujące nad dokumentami Patents, Copyrights and Trademarks (PCT) [21] zgadzały się, że standardy mogą być w pełni darmowe, jeżeli można je dowolnie implementować i są publicznie udokumentowane. Uczestnicy byli zgodni, że należy dążyć do technologicznej neutralności, aby sprawić, żeby decyzja wyboru licencjonowanego albo darmowego oprogramowania była podejmowana
z punktu widzenia wyłącznie technologii,
a nie polityki.
Ciekawe, że sformułowanie freedom of
choice, czyli wolność wyboru, było nawet
używana jako pseudo argument przeciwko
korzyściom płynącym z używania darmowego oprogramowania.
Podczas Prep Com 3 niektórzy repre-
W Genewie, w dniach 10-12 grudnia 2003
roku odbył się szczyt ONZ na temat Społeczeństwa Informacyjnego. Trzecia przygotowawcza konferencja Prep Com3 odbyła się
w dniach 8-26 września ubiegłego roku
w Genewie. Setki
przedstawicieli biznesu i społeczności
obywatelskiej spotkało się, aby przygotować dokumentacje konferencji,
niestety nie w pełni
z powodzeniem.
Im bliżej było
końca Prep Com,
tym trudniej było
prowadzić
konstruktywne dyskusje. Uczestnicy stali
na
przeciwstawnych pozycjach nie
Rysunek 2. Wiele bezpłatnych programów potrafi generować sceny 3D
dążąc raczej do pow formacie Rendermana. Screenhack potrafi korzystać z tych plików
rozumienia.
do zbudowania animacji.
www.linux-magazine.pl
GNU
Rysunek 3. Światowy szczyt na rzecz Społeczeństwa Informacyjnego miał miejsce w grudniu 2004. Planowane są również
dwie kolejne edycje Prep Com 3.
zentanci społeczności cywilnych wydawali
się nie doceniać znaczenia darmowego
oprogramowania. To skłoniło mnie do napisania artykułu, który jest obecnie dostępny na stronie internetowej [22]. W jego przygotowaniu pomagała mi Karen
Banks z Association for Progressive Communications (APC), jednej z najaktywniejszych organizacji pozarządowych na
konferencji.
Więcej Prep Com
Kiedy stawało się jasne, że Prep Com
3 prawdopodobnie nie przyniesie widocznych rezultatów, organizatorzy szybko ustalili daty dwóch dodatkowych Prep Com.
Nazwano je Prep Com 3a i 3b i oficjalnie
były kontynuacją Prep Com 3. Pozwoliło to
organizatorom na zastosowanie tych samych warunków formalnych, co znacznie
ułatwiło ich organizację. Prep Com 3a odbyło się pomiędzy 10 a 14 listopada, natomiast Prep Com 3b w dniach 7 i 9 grudnia
2003 roku. Po tym, jak Kanclerz Niemiec
Gerhard Schröder potwierdził chęć przybycia na spotkanie, organizatorzy włożyli wiele pracy w przygotowanie wymaganej dokumentacji.
Dobre wieści
Pozytywne jest, że współpraca pomiędzy
społecznościami obywatelskimi stale się
rozwija, choć mogłoby to zostać osiągnięte
mniejszym wysiłkiem i przy mniejszej interwencji ze strony rządów. Ostatnio, właśnie w Europie, zauważyć można trend do
nowych form dialogu pomiędzy rządami
i społecznościami obywatelskimi.
Europejski
Kongres
(European Congress) społeczności obywatelskich
współpracował
blisko
z EU podczas Prep Com 3.
Nigdy wcześniej nie miało
to miejsca, daje to powód
do nadziei, że ten kierunek zostanie utrzymany
na następnych konferencjach. Na stronach WWW
projektu FSF Europe [23]
regularnie publikowane
są informacje dotyczące
tego tematu. Dobrym źródłem informacji są także
listy mailowe European
Cacus i znakomita strona
Böll-Stiftung.
Monopole intelektualne
Koncepcja własności intelektualnej jest
ciągle dyskutowana w mediach, chociaż sama w sobie jest bardzo problematyczna.
Bardziej krytycznie nastawieni czytelnicy
od razu zadadzą sobie pytanie, co znaczy
„posiadać”. Problem jest podobny do kota
Schrödingers-a lub kwestii, czy drzewo spadające w lesie robi hałas, skoro nie ma tam
nikogo, kto mógłby to usłyszeć.
Koncepcja ta oczywiście nie ma sensu,
tym bardziej, że stoi w sprzeczności z koncepcją praw niezbywalnych, wywodzącą się
z kontynentalnych systemów prawnych. Mimo że niektórzy zwracają na to uwagę,
większość posługuje się nim bez głębszego
przemyślenia.
Fundamentem własności intelektualnej
jest koncepcja, że poglądy i idee mogą należeć do osoby. Wobec tego rozpowszechnianie tych poglądów i idei bez zgody właściciela, jest stawiane na równi z przestępstwem kryminalnym. Trudno się nie zgodzić, że jest to anachronizm. Wszyscy potrzebujemy stworzenia nowej definicji tego terminu, ponieważ tradycyjna koncepcja prowadzi do tworzenia monopolu intelektualnego.
Najlepiej byłoby stosować termin „monopol intelektualny” zamiast własność intelektualna (intellectual property rights –
IPR). Taki – dość stanowczy termin – pozwala jednoznacznie i bardziej precyzyjnie zdefiniować efekt tradycyjnej koncepcji własności intelektualnej.
W tym miesiącu to wszystko. Jak zwykle,
wszystkich którzy mają komentarze, pomysły
i pytania proszę o kontakt pod adresem [1].
SPOŁECZNOŚĆ
Szczególnie interesują mnie nowości dotyczące projektu GNU. Kolumna Świat GNU liczy
na wkład czytelników i autorów.
■
INFO
[1] Komentarze, pomysły i pytania:
[email protected]
[2] GNU Project:
http://www.gnu.org
[3] Free Software Foundation Europe:
http://www.germany.fsfeurope.org
[4] GNU initiative:
http://www.gnu.org/brave-gnu-world/
rungnu/rungnu.de.html
[5] Screenhack: http://www.ies.waw.pl/
~arturs/screenhack/
[6] Ayam 3D:
http://ayam.sourceforge.net
[7] Moonlight Creator: http://linux.maruhn.
com/sec/moonlight.html
[8] Format plików Renderman:
http://www.renderman.org
[9] Aqsis:
http://www.aqsis.com
[10] ASA:
http://www.asa-programm.de
[11] CRP:
http://www.crp-bangladesh.org
[12] Bangladesh LUG:
http://www.bdlug.org
[13] Czcionki bengalskie:
http://www.nongnu.org/freebanglafont
[14] Bengali GNU/Linux:
http://www.bengalinux.org
[15] Artykuły o wolnym oprogramowaniu:
http://www.liberalislam.net/linux.html
[16] GCDB:
http://sourceforge.net/projects/gcdb
[17] Digital Bridges: http://www.dbev.de
[18] Ganeshas Project:
http://www.ganeshas-project.org
[19] Georg C.F. Greve, Brave GNU World:
Linux-Magazine, nr 15, grudzień 2001
http://www.linux-magazine.com/
issue/15/BGW.pdf
[20] Georg C.F. Greve, Brave GNU World:
Linux-Magazine, nr 36,
listopad 2003, str. 91
[21] PCT:
http://www.wsis-pct.org
[22] FSF Europe
http://fsfeurope.org/projects/wsis/fs.html
[23] WSIS Project:
http://fsfeurope.org/projects/wsis/
www.linux-magazine.pl
Luty 2004
107