Ile znaczeń ma jedna wypowiedź? O

dr hab. Maciej Witek, prof. US
Instytut Filozofii, Uniwersytet Szczeciński
http://kognitywistykanaus.pl/mwitek/
Ile znaczeń ma jedna wypowiedź?
O mechanizmach komunikacji pośredniej
SHUS, 21 listopada 2015 r.
PYTANIE:
• Co składa się na naszą kompetencję komunikacyjną?
PYTANIE:
• Co składa się na naszą kompetencję komunikacyjną?
ODPOWIEDŹ:
• Znajomość języka
(→ kompetencja językowa);
PYTANIE:
• Co składa się na naszą kompetencję komunikacyjną?
ODPOWIEDŹ:
• Znajomość języka
(→ kompetencja językowa);
• umiejętność korzystania z informacji na temat kontekstu
(→ kompetencja pragmatyczna).
(1)
Znalazła się w potrzasku.
(2)
On jest pilotem.
PYTANIE:
• Co składa się na naszą kompetencję komunikacyjną?
ODPOWIEDŹ:
• Znajomość języka
(→ kompetencja językowa);
• umiejętność korzystania z informacji na temat kontekstu
(→ kompetencja pragmatyczna).
(1)
Znalazła się w potrzasku.
(2)
On jest pilotem.
PYTANIE:
• Jaki jest podział pracy między kompetencją językową (→ KJ)
a kompetencją pragmatyczną (→ KP)?
PYTANIE:
• Jaki jest podział pracy między kompetencją językową (→ KJ)
a kompetencją pragmatyczną (→ KP)?
PROPOZYCJA:
• zdania jako elementy języka;
• wypowiedzi (tj. zdania w kontekście) jako elementy mowy.
PYTANIE:
• Jaki jest podział pracy między kompetencją językową (→ KJ)
a kompetencją pragmatyczną (→ KP)?
PROPOZYCJA:
• zdania jako elementy języka;
• wypowiedzi (tj. zdania w kontekście) jako elementy mowy.
(1)
Znalazła się w potrzasku.
(2)
On jest pilotem.
PYTANIE:
• Jaki jest podział pracy między kompetencją językową (→ KJ)
a kompetencją pragmatyczną (→ KP)?
PROPOZYCJA:
• zdania jako elementy języka;
• wypowiedzi (tj. zdania w kontekście) jako elementy mowy.
(1)
Znalazła się w potrzasku.
(2)
On jest pilotem.
HIPOTEZA:
• KJ ustala możliwe interpretacje …
• … a KP wybiera spośród nich tę właściwą.
PYTANIE:
• Jaki jest podział pracy między kompetencją językową (→ KJ)
a kompetencją pragmatyczną (→ KP)?
PROPOZYCJA:
• zdania jako elementy języka;
• wypowiedzi (tj. zdania w kontekście) jako elementy mowy.
(1)
Znalazła się w potrzasku.
(2)
On jest pilotem.
HIPOTEZA:
• KJ ustala możliwe interpretacje …
• … a KP wybiera spośród nich tę właściwą.
Ta hipoteza jest nie do utrzymania...
(3)
A i B rozmawiają o problemach Jana:
A: Biedny Jan! Jak można mu pomóc?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
(3)
A i B rozmawiają o problemach Jana:
A: Biedny Jan! Jak można mu pomóc?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
To, co wynika ze zdania wypowiedzianego przez B:
• Prezes Kwiatkowski jest teściem Piotra.
• Piotr nie jest kawalerem.
(3)
A i B rozmawiają o problemach Jana:
A: Biedny Jan! Jak można mu pomóc?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
To, co wynika ze zdania wypowiedzianego przez B:
• Prezes Kwiatkowski jest teściem Piotra.
• Piotr nie jest kawalerem.
To, co wypowiedź B implikuje konwersacyjnie:
• Można poprosić Piotra,
by wstawił się za Janem u prezesa Kwiatkowskiego.
(3)
A i B rozmawiają o problemach Jana:
A: Biedny Jan! Jak można mu pomóc?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
To, co wynika ze zdania wypowiedzianego przez B:
• Prezes Kwiatkowski jest teściem Piotra.
• Piotr nie jest kawalerem.
To, co wypowiedź B implikuje konwersacyjnie:
• Można poprosić Piotra,
by wstawił się za Janem u prezesa Kwiatkowskiego.
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
(3)
A i B rozmawiają o problemach Jana:
A: Biedny Jan! Jak można mu pomóc?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
To, co wynika ze zdania wypowiedzianego przez B:
• Prezes Kwiatkowski jest teściem Piotra.
• Piotr nie jest kawalerem.
To, co wypowiedź B implikuje konwersacyjnie:
• Można poprosić Piotra,
by wstawił się za Janem u prezesa Kwiatkowskiego.
→ implikatura konwersacyjna
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
Znaczenie wypowiedzi:
• pierwotne (→ to, co powiedziane),
• wtórne
(→ to, co implikowane konwersacyjnie).
Znaczenie wypowiedzi:
• pierwotne (→ to, co powiedziane),
• wtórne
(→ to, co implikowane konwersacyjnie).
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
Znaczenie wypowiedzi:
• pierwotne (→ to, co powiedziane),
• wtórne
(→ to, co implikowane konwersacyjnie).
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
Implikatury:
• zależne od kontekstu,
• wywnioskowane,
• podatne na uchylenie,
• nie wchodzą do warunków prawdziwości
Znaczenie wypowiedzi:
• pierwotne (→ to, co powiedziane),
• wtórne
(→ to, co implikowane konwersacyjnie).
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
Implikatury:
• zależne od kontekstu,
• wywnioskowane,
• podatne na uchylenie,
• nie wchodzą do warunków prawdziwości
PYTANIE:
• Jak działa mechanizm
komunikowania oraz rozpoznawania implikatur?
ZASADA WSPÓŁPRACY (→ H.P. Grice)
Mów tak, aby twój wkład do wymiany zdań,
w której uczestniczysz, był taki, jak się tego oczekuje
ze względu na jej cel i kierunek.
ZASADA WSPÓŁPRACY (→ H.P. Grice)
Mów tak, aby twój wkład do wymiany zdań,
w której uczestniczysz, był taki, jak się tego oczekuje
ze względu na jej cel i kierunek.
MAKSYMY KONWERSACYJNE:
•
•
•
•
ilości,
jakości,
stosunku,
sposobu.
ZASADA WSPÓŁPRACY (→ H.P. Grice)
Mów tak, aby twój wkład do wymiany zdań,
w której uczestniczysz, był taki, jak się tego oczekuje
ze względu na jej cel i kierunek.
MAKSYMY KONWERSACYJNE:
•
•
•
•
ilości,
jakości,
stosunku,
sposobu.
Implikatury:
• standardowe, tj. związane z przestrzeganiem maksym,
• niestandardowe, tj. związane z eksploatacją maksym.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady stosunku
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady stosunku
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
+> Za rogiem jest restauracja serwująca pizzę.
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady stosunku
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
+> Za rogiem jest restauracja serwująca pizzę.
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
+> Piotr awansował dzięki poparciu swojego teścia.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady stosunku
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
+> Za rogiem jest restauracja serwująca pizzę.
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
+> Piotr awansował dzięki poparciu swojego teścia.
(6)
A: Idziemy do kina?
B: Muszę przygotować jutrzejszy wykład.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady stosunku
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
+> Za rogiem jest restauracja serwująca pizzę.
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
+> Piotr awansował dzięki poparciu swojego teścia.
(6)
A: Idziemy do kina?
B: Muszę przygotować jutrzejszy wykład.
+> Nie idziemy do kina.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady stosunku
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
+> Za rogiem jest restauracja serwująca pizzę.
(4)
A i B rozmawiają o karierze Piotra:
A: Ciekawe dlaczego Piotr tak szybko awansował?
B: Piotr jest zięciem prezesa Kwiatkowskiego!
+> Piotr awansował dzięki poparciu swojego teścia.
(6)
A: Idziemy do kina?
B: Muszę przygotować jutrzejszy wykład.
+> Nie idziemy do kina.
→ ekonomia konwersacyjna
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady ilości
(7)
Anna ma troje dzieci.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady ilości
(7)
Anna ma troje dzieci.
+> Anna ma DOKŁADNIE troje dzieci.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady ilości
(7)
Anna ma troje dzieci.
+> Anna ma DOKŁADNIE troje dzieci.
(8)
Niektórzy studenci zdali egzamin.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady ilości
(7)
Anna ma troje dzieci.
+> Anna ma DOKŁADNIE troje dzieci.
(8)
Niektórzy studenci zdali egzamin.
+> Nie wszyscy studenci zdali egzamin.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady ilości
(7)
Anna ma troje dzieci.
+> Anna ma DOKŁADNIE troje dzieci.
(8)
Niektórzy studenci zdali egzamin.
+> Nie wszyscy studenci zdali egzamin.
ZAGADKA: Ile implikatur niesie wypowiedź rozmówcy B?
(9)
A: W życiu trzeba wybierać:
albo kariera, albo macierzyństwo.
B: Anna ma troje dzieci i jest prezesem dużej firmy.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady ilości
(7)
Anna ma troje dzieci.
+> Anna ma DOKŁADNIE troje dzieci.
(8)
Niektórzy studenci zdali egzamin.
+> Nie wszyscy studenci zdali egzamin.
ZAGADKA: Ile implikatur niesie wypowiedź rozmówcy B?
(9)
A: W życiu trzeba wybierać:
albo kariera, albo macierzyństwo.
B: Anna ma troje dzieci i jest prezesem dużej firmy.
+>1 Anna ma dokładnie troje dzieci.
+>2 Można pogodzić karierę z macierzyństwem.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady jakości
(10) Zenek już nie chodzi z Mariolą!
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady jakości
(10) Zenek już nie chodzi z Mariolą!
+> Jestem o tym przekonany i potrafię to uzasadnić.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady sposobu
(11)
Zenek ożenił się i został ojcem.
(12) Jan spadł z dachu i złamał nogę.
Implikatury standardowe
związane z przestrzeganiem zasady sposobu
(11)
Zenek ożenił się i został ojcem.
+> Zenek ożenił się, A POTEM został ojcem.
(12) Jan spadł z dachu i złamał nogę.
+> Jan spadł z dachu, W WYNIKU CZEGO złamał nogę.
Implikatury niestandardowe
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady ilości
(13) A: Mamo, czy mogę wyjść za Zenka?
B: Jak zrobisz, tak zrobisz.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady ilości
(13) A: Mamo, czy mogę wyjść za Zenka?
B: Jak zrobisz, tak zrobisz.
+> … ?
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady ilości
(13) A: Mamo, czy mogę wyjść za Zenka?
B: Jak zrobisz, tak zrobisz.
+> … ?
(14) Trzeba się panu X przyjrzeć!
Jak ktoś ma pieniądze, to skądś je ma!
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady ilości
(13) A: Mamo, czy mogę wyjść za Zenka?
B: Jak zrobisz, tak zrobisz.
+> … ?
(14) Trzeba się panu X przyjrzeć!
Jak ktoś ma pieniądze, to skądś je ma!
+> Pan X zdobył majątek w nieuczciwy sposób.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady ilości
(13) A: Mamo, czy mogę wyjść za Zenka?
B: Jak zrobisz, tak zrobisz.
+> … ?
(14) Trzeba się panu X przyjrzeć!
Jak ktoś ma pieniądze, to skądś je ma!
+> Pan X zdobył majątek w nieuczciwy sposób.
(15) A: Mariola mnie kocha!
B: Kocha, albo nie kocha.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady ilości
(13) A: Mamo, czy mogę wyjść za Zenka?
B: Jak zrobisz, tak zrobisz.
+> … ?
(14) Trzeba się panu X przyjrzeć!
Jak ktoś ma pieniądze, to skądś je ma!
+> Pan X zdobył majątek w nieuczciwy sposób.
(15) A: Mariola mnie kocha!
B: Kocha, albo nie kocha.
+> … ?
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady jakości
(16) A: Czy Zenek ma dziewczynę?
B: On jest mnichem!
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady jakości
(16) A: Czy Zenek ma dziewczynę?
B: On jest mnichem!
+>1 Zenek nie przepada za towarzystwem kobiet.
+>2 Zenek nie ma dziewczyny.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady jakości
(16) A: Czy Zenek ma dziewczynę?
B: On jest mnichem!
+>1 Zenek nie przepada za towarzystwem kobiet.
+>2 Zenek nie ma dziewczyny.
(17) Piękna pogoda!
(18) Jaś:
Profesor:
Teheran jest stolicą Iraku!
A Moskwa jest stolicą Stanów Zjednoczonych.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady jakości
(16) A: Czy Zenek ma dziewczynę?
B: On jest mnichem!
+>1 Zenek nie przepada za towarzystwem kobiet.
+>2 Zenek nie ma dziewczyny.
(17) Piękna pogoda!
+>1 Pogoda jest brzydka.
+>2 Nie podoba mi się to.
(18) Jaś:
Profesor:
Teheran jest stolicą Iraku!
A Moskwa jest stolicą Stanów Zjednoczonych.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady jakości
(16) A: Czy Zenek ma dziewczynę?
B: On jest mnichem!
+>1 Zenek nie przepada za towarzystwem kobiet.
+>2 Zenek nie ma dziewczyny.
(17) Piękna pogoda!
+>1 Pogoda jest brzydka.
+>2 Nie podoba mi się to.
(18) Jaś:
Profesor:
Teheran jest stolicą Iraku!
A Moskwa jest stolicą Stanów Zjednoczonych.
+>1 Moskwa nie jest stolicą Stanów …
+>2 Teheran nie jest stolicą Iraku.
+>3 … ?
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady stosunku
(19) A: Jasiu, kochasz mnie?
B: Ładną pogodę dzisiaj mamy.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady stosunku
(19) A: Jasiu, kochasz mnie?
B: Ładną pogodę dzisiaj mamy.
+> … ?
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady sposobu
(20) Jan zahamował.
(21) Jan doprowadził do tego,
że jego samochód wytracił prędkość i zatrzymał się.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady sposobu
(20) Jan zahamował.
+> ST Jan zatrzymał samochód w zwykły sposób.
(21) Jan doprowadził do tego,
że jego samochód wytracił prędkość i zatrzymał się.
Implikatury niestandardowe
związane z eksploatacją zasady sposobu
(20) Jan zahamował.
+> ST Jan zatrzymał samochód w zwykły sposób.
(21) Jan doprowadził do tego,
że jego samochód wytracił prędkość i zatrzymał się.
+> NST Jan zatrzymał samochód w nietypowy sposób.
PRZYPOMNIENIE:
• wnioskowaniem, które ustala implikatury,
kieruje założenie o współpracy.
PRZYPOMNIENIE:
• wnioskowaniem, które ustala implikatury,
kieruje założenie o współpracy.
PYTANIE:
• Co się dzieje z implikaturami w dialogach antagonistycznych?
PRZYPOMNIENIE:
• wnioskowaniem, które ustala implikatury,
kieruje założenie o współpracy.
PYTANIE:
• Co się dzieje z implikaturami w dialogach antagonistycznych?
(22) A:
B:
Jasiu, paliłeś pod szkołą?
Zenek palił.
(23) A:
B:
Ładne autko. Miało jakieś poważniejsze stłuczki?
Miesiąc temu zarysowałem lusterko przy parkowaniu.
PRZYPOMNIENIE:
• wnioskowaniem, które ustala implikatury,
kieruje założenie o współpracy.
PYTANIE:
• Co się dzieje z implikaturami w dialogach antagonistycznych?
(22) A:
B:
A:
Jasiu, paliłeś pod szkołą?
Zenek palił.
A ty?
(23) A:
B:
A:
Ładne autko. Miało jakieś poważniejsze stłuczki?
Miesiąc temu zarysowałem lusterko przy parkowaniu.
A poza tym?
WNIOSKI:
• w wypadku interpretacji wyrażeń wieloznacznych,
KS ustala alternatywne interpretacje,
a KP wybiera tę z nich, która jest właściwa;
WNIOSKI:
• w wypadku interpretacji wyrażeń wieloznacznych,
KS ustala alternatywne interpretacje,
a KP wybiera tę z nich, która jest właściwa;
• w wypadku interpretacji implikatur,
KP ustala i selekcjonuje alternatywne interpretacje.
WNIOSKI:
• w wypadku interpretacji wyrażeń wieloznacznych,
KS ustala alternatywne interpretacje,
a KP wybiera tę z nich, która jest właściwa;
• w wypadku interpretacji implikatur,
KP ustala i selekcjonuje alternatywne interpretacje.
• Implikatury są zjawiskiem powszechnym!
WNIOSKI:
• w wypadku interpretacji wyrażeń wieloznacznych,
KS ustala alternatywne interpretacje,
a KP wybiera tę z nich, która jest właściwa;
• w wypadku interpretacji implikatur,
KP ustala i selekcjonuje alternatywne interpretacje.
• Implikatury są zjawiskiem powszechnym!
PYTANIE:
• czy można jakoś ograniczyć ww. wniosek?
WNIOSKI:
• w wypadku interpretacji wyrażeń wieloznacznych,
KS ustala alternatywne interpretacje,
a KP wybiera tę z nich, która jest właściwa;
• w wypadku interpretacji implikatur,
KP ustala i selekcjonuje alternatywne interpretacje.
• Implikatury są zjawiskiem powszechnym!
PYTANIE:
• czy można jakoś ograniczyć ww. wniosek?
PROPOZYCJE:
• teoria implikatur skalarnych (→ G. Gazdar),
• teoria spójności dyskursywnej (→ Asher & Lascardies).
Teoria implikatur skalarnych
(7)
Anna ma troje dzieci.
Teoria implikatur skalarnych
(7)
Anna ma troje dzieci.
skala:
< p1, p2, p3, …, pn, … >
p1 — Anna ma jedno dziecko.
p2 — Anna ma dwoje dzieci.
p3 — Anna ma troje dziecie.
…
pn — Anna ma n dzieci.
Teoria implikatur skalarnych
(7)
Anna ma troje dzieci.
skala:
< p1, p2, p3, …, pn, … >
p1 — Anna ma jedno dziecko.
p2 — Anna ma dwoje dzieci.
p3 — Anna ma troje dziecie.
…
pn — Anna ma n dzieci.
Heurystyka skalarna:
• to, co powiedziane,
jest najsilniejszym logicznie prawdziwym elementem skali.
Teoria implikatur skalarnych
(7)
Anna ma troje dzieci.
+> Anna ma DOKŁADNIE troje dzieci.
skala:
< p1, p2, p3, …, pn, … >
p1 — Anna ma jedno dziecko.
p2 — Anna ma dwoje dzieci.
p3 — Anna ma troje dziecie.
…
pn — Anna ma n dzieci.
Heurystyka skalarna:
• to, co powiedziane,
jest najsilniejszym logicznie prawdziwym elementem skali.
Teoria implikatur skalarnych
(8)
Niektórzy studenci zdali egzamin
Teoria implikatur skalarnych
(8)
Niektórzy studenci zdali egzamin.
skala:
< p1, p2>
p1 — Niektórzy studenci zdali egzamin.
p2 — Wszyscy studenci zdali egzamin.
Teoria implikatur skalarnych
(8)
Niektórzy studenci zdali egzamin.
+> Nie wszyscy studenci zdali egzamin.
skala:
< p1, p2>
p1 — Niektórzy studenci zdali egzamin.
p2 — Wszyscy studenci zdali egzamin.
Teoria implikatur skalarnych
(24) Wczoraj Zenek był w kinie z pewną kobietą!
Teoria implikatur skalarnych
(24) Wczoraj Zenek był w kinie z pewną kobietą!
skala:
< p1, p2>
p1 — Zenek był w kinie z pewną kobietą.
p2 — Zenek był w kinie ze swoją żoną.
Teoria implikatur skalarnych
(24) Wczoraj Zenek był w kinie z pewną kobietą!
+>1 Ta kobieta nie jest żoną Zenka.
+>2 Zenek ma romans.
skala:
< p1, p2>
p1 — Zenek był w kinie z pewną kobietą.
p2 — Zenek był w kinie ze swoją żoną.
Teoria implikatur skalarnych
(22) A:
B:
Jasiu, paliłeś pod szkołą?
Zenek palił.
Teoria implikatur skalarnych
(22) A:
B:
Jasiu, paliłeś pod szkołą?
Zenek palił.
skala:
< p1, p2, ...>
p1 — Zenek palił pod szkołą.
p2 — Zenek palił pod szkołą i Jaś palił pod szkołą.
A&B
A
Teoria implikatur skalarnych
(22) A:
B:
Jasiu, paliłeś pod szkołą?
Zenek palił.
+> Ja nie paliłem.
skala:
< p1, p2, ...>
p1 — Zenek palił pod szkołą.
p2 — Zenek palił pod szkołą i Jaś palił pod szkołą.
A&B
A
Teoria spójności dyskursywnej
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
• dyskurs jest spójny, jeśli każda z jego wypowiedź składowych
stoi w relacji retorycznej do innej jego wypowiedzi;
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
• dyskurs jest spójny, jeśli każda z jego wypowiedź składowych
stoi w relacji retorycznej do innej jego wypowiedzi;
• rozpoznawaniem implikatur
kieruje zasada maksymalizacji spójności.
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
• dyskurs jest spójny, jeśli każda z jego wypowiedź składowych
stoi w relacji retorycznej do innej jego wypowiedzi;
• rozpoznawaniem implikatur
kieruje zasada maksymalizacji spójności.
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
• dyskurs jest spójny, jeśli każda z jego wypowiedź składowych
stoi w relacji retorycznej do innej jego wypowiedzi;
• rozpoznawaniem implikatur
kieruje zasada maksymalizacji spójności.
(5)
A: Mam ochotę na pizzę.
B: Za rogiem jest niezła restauracja.
Plan-Elaboration (5B, 5A)
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
• dyskurs jest spójny, jeśli każda z jego wypowiedź składowych
stoi w relacji retorycznej do innej jego wypowiedzi;
• rozpoznawaniem implikatur
kieruje zasada maksymalizacji spójności.
(25)
a. Maciej przewrócił się.
b. Złamał nogę i otarł łokieć.
(26)
a. Maciej przewrócił się.
b. Wojtek go popchnął.
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
• dyskurs jest spójny, jeśli każda z jego wypowiedź składowych
stoi w relacji retorycznej do innej jego wypowiedzi;
• rozpoznawaniem implikatur
kieruje zasada maksymalizacji spójności.
(25)
a. Maciej przewrócił się.
b. Złamał nogę i otarł łokieć.
Narration (25b, 25a)
(26)
a. Maciej przewrócił się.
b. Wojtek go popchnął.
Teoria spójności dyskursywnej
Główne idee:
• istnieją reguły „gramatyki” dyskursu, tzw. reguły retoryczne;
• dyskurs jest spójny, jeśli każda z jego wypowiedź składowych
stoi w relacji retorycznej do innej jego wypowiedzi;
• rozpoznawaniem implikatur
kieruje zasada maksymalizacji spójności.
(25)
a. Maciej przewrócił się.
b. Złamał nogę i otarł łokieć.
Narration (25b, 25a)
(26)
a. Maciej przewrócił się.
b. Wojtek go popchnął.
Explanation (26b, 26a)
Podsumowanie, czy „tam i z powrotem”
Podsumowanie, czy „tam i z powrotem”
Dziękuję za uwagę.