opinia prawna

Gdynia, dnia 5 marca 2004r.
OPINIA PRAWNA
Sprawa:
Czy pośredniczenie w nawiązywaniu stosunku członkostwa w PSKM
jest świadczeniem usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.
Polskie Stowarzyszenie Kart Młodzieżowych (PSKM) zawarło z firmą ubezpieczeniową SIGNAL
IDUNA POLSKA Towarzystwo Ubezpieczeniowe S.A. (do 31 marca 2004r. - Gerling Polska S.A.) umowę o
grupowym ubezpieczeniu członków stowarzyszenia. Tym samym ubezpieczenie stało się integralną częścią
programu Euro<26.
Oferowanie przez Polskie Stowarzyszenie Kart Młodzieżowych uczestnictwa w programie europejskiej
karty EURO<26 nie jest działalnością gospodarczą tego podmiotu, lecz jedynie realizacją statutowych celów i
obowiązków Stowarzyszenia.
Nie ulega więc wątpliwości, że PSKM nie wykonuje w żadnej formie czynności sprzedaży agencyjnej
ubezpieczeń na rzecz SIGNAL IDUNA, lecz jest jedynie ubezpieczycielem zbiorowym członków
stowarzyszonych w PSKM, którzy nawiązują stosunek członkostwa stowarzyszonego w PSKM poprzez
przystąpienie do programu EURO<26 i wykupienie karty EURO<26 wraz z będącym jej integralną częścią
ubezpieczeniem.
W tym też kontekście firmy i instytucje wystawiające legitymacje Euro<26 (na podstawie umowy z
Polskim Stowarzyszeniem Kart Młodzieżowych) pośredniczą jedynie w nawiązaniu stosunku członkostwa
stowarzyszonego w tym Stowarzyszeniu i otrzymują wynagrodzenie od Stowarzyszenia wyłącznie za
czynności z tym związane (wypełnienie deklaracji członkowskiej, pobranie składki członkowskiej i przesłanie
jej na rachunek Stowarzyszenia).
Nie łączy ich wobec powyższego jakikolwiek związek obligacyjny z SIGNAL IDUNA, a o działalności
pośrednictwa ubezpieczeniowego (sprzedaży agencyjnej ubezpieczeń) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia
22 maja 2003r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154) moglibyśmy mówić wyłącznie
wtedy, gdyby istniał bezpośredni związek obligacyjny pomiędzy tymi podmiotami a Towarzystwem
Ubezpieczeniowym SIGNAL IDUNA i podmiot taki wykonywał czynności, określone w art. 4 tej ustawy:
„Art. 4. Pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje:
1) czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane dalej "czynnościami agencyjnymi",
polegające na: pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do
zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i
wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i
nadzorowaniu czynności agencyjnych (działalność agencyjna) albo
2) czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu szukającego ochrony ubezpieczeniowej, zwane dalej
"czynnościami brokerskimi", polegające na: zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów
ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz
uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia również w sprawach o odszkodowanie
(działalność brokerska)”.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 cytowanej powyżej ustawy „Pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na
wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych
z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia”, natomiast według ust. 2 tego przepisu „Pośrednictwo
ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów
ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3”.
Nadto, zgodnie z art. 7 tej ustawy „ Agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący
działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisany do rejestru
agentów ubezpieczeniowych”.
W kontekście ww. regulacji ustawowych nie ulega wątpliwości, że podmioty pośredniczące w
nawiązywaniu stosunku członkostwa w PSKM nie są agentami ubezpieczeniowymi.
Z tego też powodu należy stwierdzić, że podmioty powyższe w szczególności nie są podmiotami, o
których mowa w art. 11 ust. 3 ww. ustawy, zgodnie z którym „W zakresie odpowiedzialności za szkody
powstałe z tytułu wykonywania czynności agencyjnych agent ubezpieczeniowy działający na rzecz więcej niż
jednego zakładu ubezpieczeń w zakresie tego samego działu ubezpieczeń, zgodnie z załącznikiem do ustawy o
działalności ubezpieczeniowej, podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej”.
W § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 2003r. w sprawie obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej tytułu wykonywania czynności agencyjnych (Dz. U. Nr 211, poz.
2066), wydanego z delegacji zawartej w art. 11 ust. 8 ww. ustawy, ustawodawca doprecyzował, że
„Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna agenta ubezpieczeniowego, działającego na rzecz
więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń w zakresie tego samego działu ubezpieczeń, zgodnie z załącznikiem do
ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151), za szkody
wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony
ubezpieczeniowej, w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych, o których mowa w art. 4 pkt. 1 ustawy z
dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym”.
Reasumując należy więc stwierdzić, że powyższe regulacje wyłączają możliwość traktowania
czynności pośrednictwa w nawiązywaniu stosunku członkostwa stowarzyszonego w Polskim Stowarzyszeniu
Kart Młodzieżowych w Gdańsku (tj. pośrednictwo w przystępowaniu do programu europejskiej karty
EURO<26, której elementem jest ubezpieczenie zbiorowe uczestników tego programu - nabywców karty
EURO<26, dokonane na podstawie osobnej umowy, zawartej przez PSKM z SIGNAL IDUNA POLSKA) jako
działalność agenta ubezpieczeniowego.
(---)
Wiesław Byczkowski
Radca Prawny