Dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających

DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI
POBUDZAJACYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
Zastosowanie diety
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego
jest przeznaczona przede wszystkim dla chorych cierpiących na wrzód żołądka i dwunastnicy.
Wskazania dotyczą okresu choroby wrzodowej, a także okresu rekonwalescencji.
Zadania diety i jej charakterystyka
Potrawy działające pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego to potrawy smażone na
tłuszczu, tłuste sosy na zasmażkach, mocne wywary z mięsa lub kości, galarety z mięsa i ryb, wywary
z silnie aromatycznych warzyw, kawa naturalna, mocna herbata.
Dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego ma
za zadanie przede wszystkim:
- dostarczenie organizmowi niezbędną ilość składników odżywczych i energie potrzebną do
utrzymania należnej masy ciała;
- rozcieńczać lub neutralizować sok żołądkowy bądź też redukować wydzielanie kwasu przez żołądek;
- nie drażnić mechanicznie, chemicznie i termicznie błony śluzowej żołądka.
Ważnymi składnikami odżywczymi, których dostarczanie jest ważne to białko, witaminy – głównie
witamina C, oraz składniki mineralne. W chorobie wrzodowej, na skutek często stosowanych
ograniczeń żywieniowych mogą wystąpić niedobory wymienionych składników. Pożywienie
obfitujące w białko powoduje większe wydzielanie kwasu niż pożywienie o małej zawartości białka,
jednak ma ono równocześnie większą zdolność do neutralizowania kwasu. W diecie tej szczególnie
podkreśla się wartość mleka jako produktu neutralizującego kwas solny soku żołądkowego. Zaleca się
również delikatne twarogi, jaja, mięso, drób i ryby.
Pewną zdolność hamowania wydzielanie soku żołądkowego wykazują tłuszcze, także opóźniają
opróżnianie żołądka co jest bardzo wskazane w tej diecie. W diecie łatwo strawnej z ograniczeniem
substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego znajdują zastosowanie łatwo strawne
tłuszcze jak: tłuszcz mleka – śmietanka, masło. Jednakże te produkty należy stosować z większym niż
dotychczas umiarem, gdyż mogą one wpływać na wzrost poziomu cholesterolu w surowicy krwi.
Dlatego część wymienionych tłuszczów zwierzęcych należy zastępować tłuszczami roślinnymi.
W diecie łatwo strawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego
pewną trudność stanowi dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości witaminy C, gdyż w
omawianej diecie ogranicza się spożycie surowych warzyw i owoców. Jednak przy umiejętnym
doborze produktów bogatych w witaminę C można uzyskać pożądany jej poziom w całodziennych
jadłospisach.
ŚCCS/06/2014
1
Broszura edukacyjna nr 6 do RBŻ
Opracował zespół dietetyków ŚCCS w Zabrzu na podstawie wytycznych Instytutu Żywności i Żywienia w W-wie.
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI
POBUDZAJACYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
W omawianej diecie podlega ograniczeniu błonnik, dlatego istnieją przeciwwskazania co do
stosowania pieczywa razowego, grubych kasz, surowych warzyw i owoców. Dieta ta ma charakter
łatwo strawny, więc nie zawiera produktów trudno strawnych i wzdymających.
Z jadłospisu wykluczyć należy alkohol, mocną kawę i mocną herbatę, zupy i sosy na wywarach
mięsnych gdyż wzmagają wydzielanie soku żołądkowego. W diecie tej powinny być stosowane
niedrażniące przyprawy.
Przy stosowaniu diety łatwo strawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku
żołądkowego podkreśla się konieczność zmniejszenia objętości poszczególnych posiłków, zwiększenia
ich ilości z 3 do 5, a nawet 6. Posiłki o dużej objętości pobudzają czynność wydzielniczą żołądka co
jest zjawiskiem niekorzystnym. Podając małe i częste posiłki sok żołądkowy jest w sposób bardziej
ciągły mieszany z dostarczonym pożywieniem co z kolei sprzyja gojeniu się wrzodu. Posiłki
spożywane co 2 godziny powodują mniejsze wahania średniej kwasowości treści żołądkowej aniżeli
posiłki podawane co 4 godziny.
Ważną rolę odgrywa również temperatura podawanych pokarmów – nie mogą być zbyt zimne ani
zbyt gorące, aby zapobiegać przekrwieniu błony śluzowej żołądka pod wpływem nieodpowiedniej
temperatury spożywanych potraw.
PRODUKTY I POTRAWY DOZWOLONE I PRZECIWWSKAZANE W
DIECIE ŁATWO STRAWNEJ Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI
POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
(okres rekonwalescencji)
Produkt/
potrawa
Produkty
zbożowe
Mleko i
produkty
mleczne
Jaja
Mięso,
wędliny, ryby
Tłuszcze
Ziemniaki
Dozwolone
Przeciwwskazane
wszelkie pieczywo świeże, żytnie, razowe; mąk
razowe, mąki żytnie; grube kasze: pęczak
gryczana; grube makarony fabryczne; z potraw –
kluski kładzione, potrawy mączne smażone jak
naleśniki
mleko słodkie, mleko zsiadłe nieprzekwaszone, mleko zsiadłe przekwaszone, kefir, jogurt; sery
bardzo świeży ser biały (twarogowy), ser żółte (podpuszczkowe), sery topione
śmietankowy
gotowane na miękko, jaja w koszulkach, żółtka do gotowane na twardo, w majonezie, jaja sadzone
zaprawiania zup; jaja sadzone lub jajecznica
jajecznica
przygotowana „na parze”
chude mięsa i chudy drób; cielęcina, wołowina,
tłuste gatunki mięs i drobiu: wieprzowina,
króliki, indyk, kurczę; chude ryby: dorsz, leszcz,
baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna; wędliny i
sola, płastuga, kergulena, szczupak, sandacz;
wyroby wędliniarskie; tłuste ryby: węgorz,
szynka (wskazana chuda), polędwica
makrela, łosoś, śledź, sardynka; mięsa
peklowane, ryby wędzone, konserwy mięsne i
rybne
świeże masło; słodka śmietanka; olej sojowy,
kwaśna śmietana, smalec, słonina, boczek, łój
słonecznikowy, rzepakowy lub oliwa; margaryna
wołowy i barani, margaryny nie wymieniane
wysokogatunkowa w ograniczonej ilości
jako dozwolone
gotowane, gotowane tłuczone, w postaci puree
frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone
2
pieczywo pszenne jasne, czerstwe; mąka pszenna
jasna, kasza manna, krakowska, ryż, sago; płatki
owsiane i kasza jęczmienna łamana- niekiedy
wymagają przetarcia; drobny delikatny makaron
ŚCCS/06/2014
Broszura edukacyjna nr 6 do RBŻ
Opracował zespół dietetyków ŚCCS w Zabrzu na podstawie wytycznych Instytutu Żywności i Żywienia w W-wie.
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI
POBUDZAJACYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
Warzywa
Owoce
Suche
strączkowe
Cukier i
słodycze
Przyprawy
Zupy
Potrawy
mięsne i rybne
Desery
Napoje
Ciasta
gotowane: marchew, buraki bez octu, szpinak,
kabaczek, dynia, kalafior; fasolka szparagowa i
groszek zielony w ograniczonych ilościach – jako
dodatek do zup lub innych warzyw (ew.
przetarte), główki szparagów –
„z wody” w formie puree, oprószone mąką;
surowe: sałata zielona, pomidory bez skórki
dojrzałe bez skórki i pestek gotowane ew.
przetarte: jabłka, truskawki, morele; rozcieńczone
gotowane soki z owoców jagodowych (maliny,
jeżyny, porzeczki czarne i czerwone) lub
cytrusowych
(pomarańcze,
cytryny,
sok
cytrynowe rozcieńczony może być użyty do
przygotowania kremu, galaretki); niewielką ilość
truskawek surowych można podać tylko za zgodą
lekarza
cukier, miód, dżemy (bez pestek)
tylko bardzo łagodne w ograniczonych ilościach:
sól, cukier, wanilia, sok z cytryny, koper zielony
kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupy
mleczne, zupy warzywne (ew. przecierane) – z
dozwolonych warzyw; zupy zaprawiane mąką z
masłem (bez zasmażania), słodką śmietanką lub
żółtkiem jaja; zupy z dodatkiem świeżego masła
gotowane, duszone, bez uprzedniego obsmażania,
pieczone w folii lub pergaminie, potrawki,
pulpety, budynie
kompoty z dozwolonych owoców, z owoców
pestkowych kompoty przecierane; galaretki i
kisiele z owoców; mus z pieczonego jabłka;
budynie i kisiele mleczne – wszystkie desery mało
słodzone
słaba herbata, słaba herbata z mlekiem, słaba
kawa zbożowa z mlekiem, mleko
czerstwe drożdżowe, mało słodki biszkopt
placki ziemniaczane, pyzy
wszystkie odmiany kapusty, ogórki, rzodkiewki
rzepa, papryka, szczaw, cebula; potrawy z
warzyw zaprawiane zasmażkami lub smażone
grzyby
wszystkie owoce surowe, owoce suszone
gruszki, agrest, czereśnie, śliwki; orzechy
wszystkie są zabronione: groch, fasola, bób
soczewica
chałwa, czekolada, słodycze zawierające tłuszcz
kakao, orzechy
ocet, pieprz, musztarda, papryka, chrzan, maggi
kostki bulionowe
rosoły, zupy na wywarach z kości lub mięsa;
zupy rybne; zupy z przeciwwskazanych warzyw
lub owoców: kapuśniak, cebulowa, śliwkowa;
zupa grochowa, fasolowa, grzybowa; zupy
zaprawiane zasmażkami lub kwaśną śmietaną
smażone, duszone, pieczone – w sposób
konwencjonalny
z przeciwwskazanych owoców, z czekoladą, z
orzechami, desery z dużą ilością cukru
mocna herbata, kawa naturalna, wszystkie
napoje alkoholowe, napoje gazowane
wszystkie inne ciasta: kruche, keksy, makowiec,
pączki, torty
Uwagi technologiczne
Stosowane surowce w diecie łatwo strawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie
soku żołądkowego muszą być zawsze bardzo świeże i możliwie najwyższych gatunków.
ŚCCS/06/2014
3
Broszura edukacyjna nr 6 do RBŻ
Opracował zespół dietetyków ŚCCS w Zabrzu na podstawie wytycznych Instytutu Żywności i Żywienia w W-wie.
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI
POBUDZAJACYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
Z technik kulinarnych najszersze zastosowanie ma gotowanie w wodzie lub parze, a następnie
duszenie bez uprzedniego obsmażania; mniejsze zastosowanie ma pieczenie i to tylko w folii lub
pergaminie. Pieczenie jak i smażenie w zwykły sposób są wykluczone z technologii omawianej diety.
Duże zastosowanie w tej diecie maja potrawy bardzo delikatne dzięki dokładnemu rozdrobnieniu
podstawowego surowca, ewentualnie również surowców pomocniczych, spulchnieniu przez dodanie
namoczonej bułki lub kaszy manny i zawsze ubitej piany z białka jaja.
Zupy i sosy zagęszcza się zawiesiną mąki w wodzie, mąki w mleku lub słodkiej śmietance. W celu
zaprawienia tych potraw można dodawać świeże masło lub żółtko jaja. Nie wolno stosować zasmażek.
Warzywa przygotowuje się również bez zasmażek tylko „z wody”, oprószone mąką, z dodatkiem
świeżego masła.
ŚCCS/06/2014
4
Broszura edukacyjna nr 6 do RBŻ
Opracował zespół dietetyków ŚCCS w Zabrzu na podstawie wytycznych Instytutu Żywności i Żywienia w W-wie.