gry zespołowe dla niewidomych

METODYKA SPECJALNA II
Zagadnienia współzawodnictwa
sportowego niewidomych.
Sport niewidomych może mieć charakter
rekreacyjny lub charakter
współzawodnictwa sportowego. Może
być równocześnie skuteczną formą
rehabilitacji podstawowej, zawodowej i
społecznej.
Współzawodnictwo sportowe powinno
odpowiadać poniższym warunkom:
 Zawody sportowe należy traktować
jako
sprawdzian
postępów
i
możliwości
psychoruchowych
niewidomej młodzieży.
 Musi być zapewnione bezpieczeństwo,
które zmniejszy ryzyko wystąpienia
wypadku do minimum.
 Imprezy
sportowe
uczą
dzieci
przyjmowania sukcesów i porażek, a
także szacunku dla przegranych i
szlachetnej postawy zwycięzcy.
 Zawody
sportowe
rozbudzają
zainteresowanie różnymi dyscyplinami
sportowymi.
Trening sportowy wpływa na poprawę i
doskonalenie funkcji użytkowych. Jest
doskonałym
środkiem
kształtującym
koordynację ruchową, szybkość i siłę
mięśniową, a ponadto doskonalącym
umiejętność różnicowania położenia i
przemieszczania się ciała w przestrzeni.
Wielokrotne, systematyczne powtarzanie
aktu ruchowego prowadzi do tzw. nawyku
ruchowego, czyli jego automatyzacji.
Możliwości
uprawiania
dyscyplin
sportowych przez osoby niewidome są
dość szerokie, np.: lekkoatletyka a w tym:
biegi, skoki (w dal. Wzwyż), rzuty
(dyskiem,
oszczepem),
pływanie,
wioślarstwo,
kajakarstwo,
piłka
bramkowa, goal ball, zapasy, narciarstwo
klasyczne i zjazdowe.
W grupie I inwalidów z uszkodzeniem
narządu wzroku (B) wyróżnia się
następujące klasy sportowe:
 Klasa B1 – całkowicie niewidomi, nie
rozpoznający przedmiotów lub ich
zarysów bez względu na kierunek i
odległość.
 Klasa
B2
–
ze
zdolnością
rozpoznawania przedmiotów lub ich
zarysów, ostrość wzroku do dwóch
sześćdziesiątych lub ograniczenie pola
widzenia w zakresie 5 stopni.
 Ze wzrokiem o ostrości od dwóch
sześćdziesiątych
do
sześć
sześćdziesiątych lub ograniczeniem
pola widzenia od 5 do 20 stopni.
LEKKOATLETYKA NIEWIDOMYCH
Biegi krótkie
Bieg odbywa się w kierunku sygnału
podawanego przez cały czas. Sygnał może
być modulowany, dzięki temu niewidomy
jest dokładniej informowany o sytuacji lub
uprzedzany jest o niebezpieczeństwie. Do
mety prowadzony jest głosem dwóch
prowadzących.
Jeden z nich jest w połowie trasy biedu, a
drugi poza metą, ale obaj znajdują się w
jednej linii z zawodnikiem. W fazie
pierwszej biegu prowadzi przewodnik
stojący w połowie trasy, a w drugiej części
biegu prowadzenie głosem przejmuje
stojący za metą drugi przewodnik
(Dziedzic 1973)
Wymogi bezpieczeństwa:
 Należy niewidomego doprowadzić do
miejsca startu.
 Niewidomy ustala kierunek biegu przez
wskazanie go ręką.
 Po raz drugi niewidomy wskazuje
kierunek biegu po komendzie na
„miejsca”, a przed komendą „gotów”
 Całkowicie
niewidomi
startują
pojedynczo na jednym ze środkowych
torów bieżni; przekroczenie linii toru
nie dyskwalifikuje zawodnika.
 W klasie B2 zawodnicy mają do
dyspozycji dwa tory.
Metodykę nauki biegu u niewidomych
można podzielić na cztery etapy:
 Nauka marszu i biegu z koordynacją
pracy rąk.
 Nauka biegu na dystansie.
 Nauka startu i wybiegu.
 Nauka
udziału
w
zawodach
sportowych,
zgodnego
z
obowiązującymi przepisami.
Ćwiczenia początkowe mają na celu
wykształcenie prawidłowego wyobrażenia
biegu oraz połączenia pracy rąk z pracą
nóg, np.:
 marsz parami (niewidomy i widzący) z
trzymaniem się za ręce,
 marsz parami (niewidomy i widzący) z
trzymaniem się za ręce i energiczne
wymachiwanie rękami wprzód i w tył,
 marsz parami (niewidomy i widzący) z
trzymaniem się za ręce z wysokim
unoszeniem kolan,
 marsz na palcach,
 chód w miejscu z wymachem
naprzemianstronnym ugiętych ramion,
 w
leżeniu
przerzutnym
–
naprzemianstronne wyrzuty nóg w tył,
 próby samodzielnego marszu z
połączeniem pracy ramion i nóg,
 bieg trójkami,
 bieg parami z energiczną pracą
ramion,
 bieg parami z wysokim unoszeniem
kolan,
 próby samodzielnego biegu,
 bieg „na uwięzi”,
 samodzielny bieg na wprost z
przywoływanie,.
Po
wyrobieniu
u
niewidomego
prawidłowego
nawyku
biegania
przechodzimy do ćwiczeń wyrabiających
siłę mięśni nóg, które warunkować będą
technikę biegu.
Przykładowe ćwiczenia:
 podskoki
z
naprzemianstronnym
wyrzutem nóg w bok,
 podskoki
z
naprzemianstronnym
wymachem nóg wprzód,
 bieg z wysokim unoszeniem kolan i
wyrzutem podudzia w górę,
 bieg na palcach z uderzeniem piętami
o pośladki,
 podskoki
z
naprzemianstronnym
wyrzutem nóg w tył,
 bieg z wysokim unoszeniem kolan,
 bieg z uderzeniem piętami o pośladki,
 bieg skokami nad wyimaginowanymi
przeszkodami,
 bieg pod górę,
 bieg z górki,
 bieg z próbą przyspieszenia.
Ważnym elementem w biegach jest start.
Naukę startu przeprowadzamy w
następujący sposób:
 zapoznajemy niewidomego z blokami
sportowymi,
 zapoznajemy niewidomego z ich
rozstawieniem i układem nóg,
 zapoznajemy
niewidomego
z
kierunkiem biegu,
 ćwiczymy start niski z bloków
startowych z wybiegiem 10-15m.
Po nauczeniu niewidomego wszystkich
elementów związanych z biegiem
możemy przeprowadzić próbę biegu jak
na zawodach z ustaleniem:
 kierunku wiatru,
 słyszalności między przywołującym a
biegnącym,
 kierunku biegu,
 sposobu zachowania bezpieczeństwa
po przekroczeniu linii mety przez
biegnącego.
W celu przygotowania niewidomego
biegacza do udziału w zawodach należy
zaznajomić go z:
 obowiązującymi przepisami w danej
kategorii,
 obowiązującymi
komendami
startowymi.
W każdym etapie nauki staramy się
wychwycić błędy popełniane przez
biegacza i je eliminować.
Biegi średnie i długie: 400, 800, 1500, 3000,
5000m
Zawodnicy klasy B1 i B2 biegną z
przewodnikiem. Biegacze dysponują dwoma
pojedynczymi torami. Zawodnicy i osoby
towarzyszące (przewodnicy) w biegach
stanowią jedną całość. Do kontaktu między
zawodnikiem a przewodnikiem może służyć:
taśma, sznurek, pasek, prowadzenie łokciem.
Osobie towarzyszącej nie wolno udzielać
wskazówek,
pociągać
ani
popędzać
zawodnika.
Rzuty
Konkurencja odbywa się w kole o średnicy
213,5 cm. Promień rzutu wynosi 38 °.
Pchnięcie kulą można wykonać z miejsca
lub z doskoku. Niewidomy, zanim
przystąpi do pchnięcia kulą, musi wskazać
kierunek.
Niewidomy
nie
może
przekroczyć progu rzutu (Beck 1977).
Naukę
rzutu
piłeczką
palantową
rozpoczynamy od:
 ogólnej sprawności ręki, którą
wyrabiamy w formie gier i zabaw
odbywających się na Sali, boisku lub na
śniegu, np. rzuty przedmiotami
znalezionymi w terenie, kasztanami,
szyszkami czy śnieżkami itp.,
 pokazu
i
objaśniania
sposobu
trzymania piłeczki,
 zapoznania z pozycją wyrzutną i nauką
rzutu piłeczką z miejsca,
 próby rzutu z trzech kroków marszu,
 rzutu z rozbiegu,
 każdorazowe
omówienie
występujących błędów i ich eliminacja.
Przed rozpoczęciem rzutu zawodnik
powinien pokazać kierunek rzutu. Rzut
jest ważny jeżeli zawodnik nie przekroczy
linii koła. Przez cały czas wykonywania
rzutu muszą być podawane sygnały
dźwiękowe, które wskazują prawidłowy
kierunek.
Skoki
Skoki w dal i trójskok
 zawodnicy z klas B1 i B2 posługują się
strefą odbicia wynoszącą 1,22m x1m.
Strefa odbicia oddalona jest o:
•
•
•
1m. od dołu skokowego dla skoku w dal,
6m. od dołu skokowego w trójskoku z
miejsca,
9m. od dołu skokowego w trójskoku w
rozbiegu
 tor rozbiegu dla zawodników klas B1 i B2
stanowią
dwie
równoległe
linie
orientacyjne, wyznaczone kredą,
 przed rozpoczęciem skoku trener
(instruktor) doprowadza zawodnika na
rozbieg i ustawia go w prawidłowym
kierunku, w stronę strefy odbicia.
Zawodnik pokazuje kierunek swojego
biegu, w trakcie trwania rozbiegu
instruktor informuje zawodnika głosem
lub innym umówionym sygnałem o
kierunku biegu i miejscu odbicia.
Skok w dal z miejsca
Podstawowym warunkiem rozpoczęcia
nauki skoku w dal jest ogólna sprawność
niewidomego. Przykładowe ćwiczenia to:
 podskoki obunóż,
 podskoki z wymachem ramion w górę,
 wieloskoki na miękkim podłożu,
 „skakanka”,
 ćwiczenia
wzmacniające
mięśnie
brzucha.
Uczeń powinien zrozumieć, że wymachy
ramion pomagają przenieść ciało w przód.
W początkowej fazie nauczania niewidomi
mają trudności ze skoordynowaniem
ruchu ramion z uginaniem nóg w
kolanach, wychyleniem tułowia oraz
samym momentem odbicia i dlatego
niezbędna jest bezpośrednia pomoc
nauczyciela:
 wspólne
wykonywanie
ruchów
zamachowych (kontakt za dłoń lub za
palec),
 jak wyżej, ale z głośnym liczeniem, tak
aby nadać wykonywanym czynnościom
odpowiedni rytm.
W następnej kolejności przygotowuje się
ucznia do samodzielnego wykonania skoku:
 wspólne wymachy ramion, jak wyżej, i
po ustalonej liczbie wyskok do przodu na
niewielką odległość początkowo tak, aby
uczeń mógł zwracać uwagę na pracę
ramion, nóg i moment odbicia się,
 krótkie samodzielne skoki,
 skoki samodzielne z maksymalną siłą
Skok wzwyż
Może być rozgrywany z miejsca lub z
rozbiegu. Zawodnik musi mieć możliwość
sprawdzenia rozbiegu i poprzeczki w celu
wyobrażenia sobie całego układu.
GRY ZESPOŁOWE DLA NIEWIDOMYCH
Niewidomi grają w piłkę bramkową
(torball) oraz goal ball. Do 1984 roku
uprawiana była w Polsce także piłka
toczona. Do gier używane są piłki o
ciężarze 0,50 do 0,65 kg (piłka bramkowa)
i piłki 2kg (goal ball). We wnętrzu piłek
znajdują się metalowe kulki wykonane z
cienkiej stalowej blachy, które mieszając
się i uderzając o siebie stanowią źródło
dźwięku.
Piłkę niewidomi słyszą wtedy, gdy się
toczy, dlatego rzut na bramkę przeciwnika
wykonywany jest po podłodze. Piłka
przerzucona, skacząca itp. to poważne
błędy w grze.
Piłka bramkowa
(torball z niem. tor-gol, bramka), jest grą dla
osób niewidomych i słabowidzących. Każda
drużyna składa się z pięciu zawodników, w
tym trzech grających i dwóch rezerwowych;
wszyscy mają zasłonięte oczy. Opaski na oczy
nie mogą przepuszczać światła. Piłka
bramkowa może być rozgrywana na twardym
i równym podłożu o wymiarach 7x16m.,
wszystkie linie pola gry o szerokości 5cm.
muszą być wyraźnie oznaczone.
Zawodnicy używają do gry mat, które są
przytwierdzone do podłoża, aby się nie
przesuwały podczas gry. W czasie gry na
boisku znajduje się jeden gracz środkowy i
dwóch skrzydłowych. Liczba zmian
zawodników podczas meczu jest dowolna.
Czas gry wynosi 2x5 min. Każdy zawodnik
ma prawo wykonać trzy rzuty piłką.
Rzucona piłka przez zawodnika powinna
przejść pod trzema linkami, znajdującymi
się 40cm. Nad podłożem w linii środkowej
boiska i wpaść do bramki przeciwnika.
Wszechstronność,
dostępność
i
atrakcyjność
piłki
bramkowej
spowodowała, że stała się ona najbardziej
popularną grą dla niewidomych (Podleśny
i Szczygieł 1989).
Goal ball
To
gra
która
najwcześniej
zyskała
popularność na kontynencie amerykańskim.
W grze bierze udział trzech zawodników,
którzy są równocześnie broniącymi i
atakującymi, Rozgrywana jest na boisku o
długości 18m. I szerokości 9.
Po obu
stronach boiska znajdują się bramki długości
9m. I wysokości 130cm. Wszyscy zawodnicy
podczas gry muszą mieć zasłonięte oczy. Czas
gry wynosi 2x5 minut, przerwa trwa 2
minuty. Celem gry jest wrzucenie piłki do
bramki przeciwnika.