rozmaw iaj, zanim sięgnie po alkohol

ROZMAWIAJ, ZANIM SIĘGNIE PO ALKOHOL
ALKOHOL I NIELETNI
KONSPEKT DO POPROWADZENIA ZEBRANIA Z RODZICAMI
Pozory mylą,
dowód nie.
Kampania „Pozory mylą, dowód nie”
Scenariusz zajęć wywiadówkowych nauczycieli z rodzicami
TEMAT LEKCJI: Młodzi a alkohol
CZAS TRWANIA: 45-50 minut
MATERIAŁY: broszury kampanii „Pozory mylą, dowód nie”
dla wszystkich rodziców, karteczki do głosowania,
kserokopie diagramu z typami wychowania (opcjonalnie
diagram przerysowany na tablicę), kserokopie porad
z punktu 3. niniejszego konspektu.
PRZEBIEG LEKCJI:
1. MŁODZI A ALKOHOL – WSTĘP DO ZAJĘĆ (5 MINUT):
a. statystyki dotyczące spożywania alkoholu przez młodzież;
b. przyczyny spożywania alkoholu przez nastolatków.
2. Rola wychowania w rodzinie (20 minut):
a. podkreślenie kluczowego znaczenia wychowania w procesie rozwoju
młodego człowieka;
b. przedstawienie 4 modeli wychowania, stworzonych w oparciu
o badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii – rozdanie rodzicom
diagramów i ich krótkie omówienie;
c. rozdanie rodzicom kartek do głosowania i zadanie pytania który
model wychowania najlepiej Państwa zdaniem zapobiega sięganiu
młodych ludzi po alkohol?
d. zebranie kartek i zsumowanie wyniku, komentarz do wyniku;
e. zachęcenie rodziców do zastanowienia się, który typ wychowania
funkcjonuje w ich rodzinie – czy ten, który wskazała większość, czy
inny i czy warto ich zdaniem coś zmienić w relacjach z dziećmi;
f. zwrócenie uwagi na konieczność regularnych rozmów z dziećmi
o ich problemach, potrzebach i oczekiwaniach, jak również
o zagrożeniach jakie niosą za sobą używki, w tym zbyt wczesna
inicjacja alkoholowa.
3
3. Wpływ alkoholu na mózg
młodego człowieka (5 minut):
a. omówienie wpływu alkoholu
na poszczególne części mózgu
na podstawie rysunku mózgu,
zamieszczonego w dalszej części
materiałów.
4. Jak rozmawiać z dzieckiem
o alkoholu? (10–15 minut):
a. pytanie do rodziców: czy
kiedykolwiek rozmawiali Państwo
z dziećmi o alkoholu? Czy alkohol
jest obecny w życiu Waszych dzieci?
Krótka dyskusja;
b. przedstawienie porad na temat
sposobów prowadzenia rozmów
o alkoholu z dzieckiem – rozdanie
materiałów.
5. Zakończenie (5 minut)
a. rozdanie broszur edukacyjnych
„ROZMAWIAJ, ZANIM TWOJE
DZIECKO SIĘGNIE PO ALKOHOL”;
b. zachęta do odwiedzenia strony
www.pozorymyla.pl i rozwiązania
zamieszczonego na niej testu na
„iloraz inteligencji alkoholowej” (test
przeznaczony jest dla rodziców).
4
MŁODZI A ALKOHOL
Alkohol jest niestety dość łatwo dostępny dla osób niepełnoletnich. Jak stwierdza raport z realizowanego co cztery lata Europejskiego Programu Badań Ankietowych w Szkołach (ESPAD), próby picia ma za sobą 90,2% gimnazjalistów klas trzecich i 94,8% uczniów
drugich klas szkół ponadgimnazjalnych (…) w czasie ostatnich 12 miesięcy przed badaniem napoje alkoholowe piło 78,9% młodszych
uczniów i 92,0% uczniów starszych, przy czym warto zauważyć, że odsetki te nie odbiegają znacznie od odsetek konsumentów stwierdzanych w badaniach na populacji osób dorosłych. Dlatego tak ważna jest edukacja młodzieży w wieku szkolnym.
Jedną z istotnych przyczyn tego zjawiska jest tolerancja społeczna oraz brak dostatecznej uwagi sprzedawców, komu sprzedają
napoje alkoholowe. Wciąż zbyt rzadkie jest żądanie okazania dowodu osobistego w przypadku pojawienia się wątpliwości, czy osoba dokonująca zakupu jest pełnoletnia. A warto wiedzieć, że sprzedaż alkoholu nieletnim jest przestępstwem zagrożo-
nym sankcjami karnymi. Byłoby dobrze, gdyby mogli Państwo uświadomić ten fakt sprzedawcom i właścicielom sklepów, w których
najczęściej robicie zakupy i do których również Państwa dzieci mają najłatwiejszy dostęp.
ROLA WYCHOWANIA W RODZINIE
Najważniejsze, co mogą Państwo zrobić, by uchronić swoje dzieci przed zgubnymi skutkami sięgania
po alkohol w tak młodym wieku, to stworzyć odpowiedni model wychowania w rodzinie.
W niedawno zrealizowanym w Wielkiej Brytanii badaniu nt. korelacji między rożnymi modelami wychowania w rodzinie a zagrożeniem
młodego i dorosłego człowieka uzależnieniem od alkoholu wyróżniono 4 takie modele:
1) AUTORYTARNY. Tacy rodzice kontrolują i oceniają dzieci według surowych i bezwzględnych standardów czy kryteriów.
Na pierwszym miejscu stawiają ciężką pracę i respektowanie swojego autorytetu. Są krytyczni i mają tendencję do wymuszania
karnej dyscypliny. Posłuszeństwo jest stawiane ponad poczucie wolności dziecka i jego naturalne dążenie poznawcze.
2) PRZYZWALAJĄCY. To przeciwieństwo rodziców autorytarnych. Są emocjonalnie związani z dziećmi, ale unikają egzekwowania
od nich odpowiedzialności, nie stawiają granic i reguł zachowania. Uważają, że dziecko powinno być wychowywane
„bezstresowo” i pozwalają mu na zdecydowanie zbyt wiele.
3) NIEZAANGAŻOWANY. Podobnie jak rodzice „przyzwalający” nie ustanawiają reguł postępowania i zachowania dzieci, nie
egzekwują odpowiedzialności. W odróżnieniu od „przyzwalających”, nie są z dziećmi związani emocjonalnie. W skrajnych
przypadkach bywają nieprzewidywalni, brutalni, zaniedbujący i lekceważący swoje dzieci.
4) WYMAGAJĄCA MIŁOŚĆ. Tacy rodzice spodziewają się, iż dziecko będzie przestrzegać norm i reguł ustanowionych w rodzinie
i egzekwują to. Jednak w ustanawianie tych standardów angażują same dzieci na zasadzie negocjacji i poszanowania ich
autonomii oraz zdolności do podejmowania decyzji. Są wymagający, ale wspierają dzieci ciepłem i zaangażowaniem. Są
asertywni, ale nie agresywni.
5
Badanie wykazało, iż przed potencjalnym uzależnieniem od alkoholu, najlepiej chroni dziecko model „WYMAGAJĄCEJ MIŁOŚCI”,
zaś najbardziej sprzyjającym temu niebezpieczeństwu jest model „NIEZAANGAŻOWANY”. Dziecko wychowywane w tym pierwszym
modelu jest 3-krotnie mniej narażone na uzależnienie niż dziecko posiadające rodziców „niezaangażowanych”.
YZ
PR
Z
PŁO
PRZYZWALAJĄCY
CIE
WO
LE
NIE
Warto zatem zadać sobie pytanie jakimi rodzicami jesteśmy?
W którym miejscu poniższego diagramu moglibyśmy się uplasować?
OGO
WR
AUTORYTARNY
ŚĆ
6
WYMAGAJĄCA
MIŁOŚĆ
RO
LA
RELACJE
RODZICE-DZIECI
KO
NT
NIEZAANGAŻOWANY
Konsultacja, lek. med. Marta Banaszek, rezydentka neurologii Szpitala Wolskiego
WPŁYW ALKOHOLU NA MÓZG MŁODEGO CZŁOWIEKA
KORA MÓZGOWA – ODBIERA INFORMACJE OD ZMYSŁÓW
POD WPŁYWEM ALKOHOLU:
1. Masz mniejsze hamulce psychiczne, ponieważ alkohol je osłabia. Mała ilość alkoholu może sprawić, że będziesz czuć się
zrelaksowany i pewny siebie, ale już za chwilę możesz za dużo mówić, zachowywać się w sposób niekontrolowany i nieobliczalny,
a Twoja zdolność oceny może być zachwiana.
2. Twoja kora mózgu działa wolniej.
3. Twoje widzenie może stać się zamazane, możesz też niewyraźnie mówić, gorzej słyszeć oraz mieć kłopoty z węchem i smakiem.
Ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) - wysyła sygnał do danej części ciała, gdy
myślimy o czymś, co ma ono zrobić
POD WPŁYWEM ALKOHOLU:
1. Masz spowolnione działanie układu nerwowego.
2. Wolniej myślisz, mówisz i wolniej się ruszasz.
Płaty czołowe – planowanie, formułowanie idei, podejmowanie decyzji, samokontrola
POD WPŁYWEM ALKOHOLU:
1. Możesz mieć trudności z kontrolowaniem swoich emocji i popędów.
2. Możesz stać się agresywny lub działać bez zastanowienia.
3. Picie alkoholu przez dłuższy czas może spowodować nieodwracalne ich uszkodzenie.
Hipokamp - pamięć
POD WPŁYWEM ALKOHOLU:
1. Możesz mieć trudności z zapamiętywaniem tego, czego właśnie się dowiedziałeś (np. czyjegoś imienia lub numeru telefonu).
Może się to zdarzyć już po jednym czy dwóch drinkach.
2. Szybkie picie dużych ilości alkoholu może spowodować zamroczenie – niezdolność do przypomnienia sobie całych zdarzeń, na
przykład tego, co robiliśmy ostatniego wieczora.
3. Uszkodzenie hipokampu powoduje trudności w nauce oraz utrzymaniu stanu posiadanej wiedzy.
Móżdżek – koordynacja ruchowa
POD WPŁYWEM ALKOHOLU:
1. Twoje ręce mogą być tak bardzo niezgrabne, że nie będziesz w stanie normalnie dotykać lub chwytać różnych przedmiotów.
2. Możesz stracić równowagę i upaść.
7
4.
1. PŁATY CZOŁOWE, 2. PODWZGÓRZE,
1.
3. HIPOKAMP, 4. KORA MÓZGOWA,
5. MÓŻDŻEK, 6. RDZEŃ PRZEDŁUŻONY,
7. OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY
(MÓZG I RDZEŃ KRĘGOWY)
2.
3.
5.
6.
7.
Podwzgórze – porządkuje działanie wielu części organizmu
POD WPŁYWEM ALKOHOLU:
1. Wyższe ciśnienie krwi, wzmożone uczucie głodu, pragnienia oraz silniejsza potrzeba oddawania moczu.
2. Niższa temperatura ciała oraz tętno.
Rdzeń przedłużony – automatyczny pilot, dzięki któremu bije serce, oddychasz, masz właściwą
temperaturę ciała
POD WPŁYWEM ALKOHOLU:
1. Spowolniony oddech oraz tętno.
2. Niższa temperatura ciała.
3. Picie dużych ilości alkoholu w krótkim czasie może spowodować zahamowanie działania rdzenia przedłużonego. Może to nawet
doprowadzić do śpiączki.
8
JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM O ALKOHOLU?
Rodzice i model wychowania w rodzinie mają decydujący wpływ na to, czy nieletni sięgają po alkohol.
Niezwykle ważne jest zatem zbudowanie bliskiej relacji z dzieckiem, opartej na zaufaniu oraz otwartej
i dwukierunkowej komunikacji. Warto rozmawiać z dzieckiem regularnie o jego zainteresowaniach,
szkole, kolegach. Zbudowana w ten sposób bliskość z pewnością ułatwi rozmowy na poważniejsze
tematy.
Kiedy rozmawiać?
– wybierz niezobowiązujący moment, np. podczas oglądania telewizji, w samochodzie, podczas obiadu - unikniesz wtedy
niepotrzebnej presji, czy zakłopotania, rozmowa będzie przebiegała naturalnie
– zainicjuj kilka krótszych rozmów zamiast jednej długiej
– nie przestawaj rozmawiać po pierwszej próbie, rozwijaj i uszczegóławiaj różne zagadnienia, dostosowując je do wieku dziecka
– zachęcaj dziecko do zadawania pytań i zwracania się do Ciebie w przypadku wątpliwości
9
Jak rozmawiać?
– przedstaw najważniejsze fakty na temat skutków picia alkoholu w młodym wieku, przedstaw mocne argumenty, przemawiające
za nie spożywaniem alkoholu
– mów jasno o swoich obawach, przedstaw swoje stanowisko dotyczące picia alkoholu przez nieletnich, ale nie używaj
argumentów bazujących na strachu i nie dopuść, aby rozmowa przerodziła się w kłótnię
– prowadząc rozmowę, spróbuj wybadać opinię i nastawienie dziecka na temat spożywania alkoholu przez osoby nieletnie,
zadawaj mu otwarte pytania, unikaj takich, na które dziecko może odpowiedzieć „tak” lub „nie”
– naucz dziecko asertywności, powiedz w jaki sposób może odmówić, gdy ktoś proponuje mu alkohol
– określ reguły panujące w Waszym domu i w rodzinie; uzgodnij je również ze swoim parterem, bądźcie konsekwentni
w egzekwowaniu zachowań i wartości, które są ważne dla Waszej rodziny
– zapewniaj dziecko, że zawsze może na Ciebie liczyć, że ważne jest dla Ciebie jego bezpieczeństwo, że wesprzesz je nawet
w najtrudniejszej sytuacji, że może zwrócić się do Ciebie z każdym problemem
Co dodatkowo możesz zrobić?
– bądź dobrym przykładem dla dziecka – kultura picia alkoholu, przestrzeganie przepisów prawa przez dorosłych członków
rodziny mają ogromny wpływ na kształtowanie się zachowań i postaw młodego człowieka
– okazuj dziecku zainteresowanie, regularnie poświęcaj mu swój czas
– zwróć uwagę, gdzie trzymasz w domu alkohol – powinien znajdować się w dyskretnym miejscu, a ono powinno być świadome, że
nie wolno mu po niego sięgać
– poznaj jego kolegów – sprawdź z kim przyjaźni się Twoje dziecko i jaki wpływ mają na niego koledzy; jeśli uznasz, że któryś
z nich ma na nie zły wpływ, spróbuj mu o tym delikatnie powiedzieć lub ograniczyć czas spotkań z tą osobą.
– zachęcaj dziecko do zdrowego stylu życia: uprawiania sportu, niepalenia, zdrowego odżywiania
– zachęcaj dziecko do aktywności pozaszkolnych – jeśli odpowiednio zagospodarujesz jego czas wolny, będzie miało mniej pokus
aby sięgnąć po „zakazany owoc”
– kontroluj, gdzie i z kim przebywa Twoje dziecko – jeśli wybiera się do domu kolegi, upewnij się, że będzie tam dorosły opiekun
10
ROZMAWIAJ,
ZANIM SIĘGNIE
PO ALKOHOL
11
Niniejsze wydawnictwo opracowane zostało w ramach
kampanii edukacyjnej „Pozory mylą, dowód nie.”
KONTAKT
Kampania „Pozory mylą, dowód nie”
Infolinia: 801 066 366
www.pozorymyla.pl
[email protected]
Organizatorzy kampanii:
Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego w Polsce
— Browary Polskie
Al. Jana Pawła II 12 lok. 739
00–124 Warszawa
tel. 22 85 09 114
Komenda Główna Policji
Biuro Prewencji
ul. Puławska 148/150
02–624 Warszawa
tel. 22 60 12 271
Patronat honorowy:
Ministerstwo Sprawiedliwości
Rzeczypospolitej Polskiej
Al. Ujazdowskie 11
00–950 Warszawa
tel. 22 52 12 888
www.ms.gov.pl