Wykład 1

2009-03-21
Politechnika Wrocławska
Wrocław 2007-09
SYSTEMY OPERACYJNE
WPROWADZENIE
Paweł Skrobanek
C-3, pok. 321
e-mail: [email protected]
pawel.skrobanek.staff.iiar.pwr.wroc.pl
1
Politechnika Wrocławska
PLAN:
1.
2.
3.
4.
Komputer (przypomnienie)
System operacyjny
Podstawowe pojęcia
Przykłady – maszyna wirtualna,
zabezpieczenie partycji systemowej
2
Politechnika Wrocławska
1. Komputer – model warstwowy
7. Aplikacje
6. Języki wyŜszego poziomu
5. Asembler(y)
4. System(y) operacyjny
3. Język wewnętrzny
2. [Mikroprogram]
1. Układy elektroniczne
3
1
2009-03-21
Politechnika Wrocławska
1. Komputer – uruchamianie
1. Automatycznie zostaje uruchomiony BIOS (Basic
Input Output System)
-podstawowy system obsługi wejść i wyjść (nie traci
swej wartości po wyłączeniu komputera -pamięć typu
flash EPROM).
2. Zostaje odczytana i sprawdzona konfiguracja
komputera
-(dla XT były to przełącznikinapłycie głównej)
parametry są pobierane z pamięci podtrzymywanej
zasilaniem bateryjnym, a ustalane w programie
SETUP (uruchamianym typowo klawiszem DEL /F2
po uruchomieniu komputera).
4
Politechnika Wrocławska
1. Komputer – uruchamianie
3. Zostaje uruchomiona procedura POST (Power On
Self Test) -procedura testująca wszystkie podzespoły
komputera (np. monitor, klawiaturę, pamięć - są
wyświetlane cyfry na ekranie oraz tabelka).
4. BIOS uruchamia procedurę ładującą system
-szukany jest pierwszy sektor (ang. boot sector).
5. Poszukiwane są zbiory systemowe.
5
Politechnika Wrocławska
1. Komputer – pytanie
CO typowo oznaczają trzy sygnały
(PC-SPEAKER’a) przy uruchamianiu
komputera i co moŜe być tego
przyczyną?
6
2
2009-03-21
Politechnika Wrocławska
2. SYSTEM OPERACYJNY
SYSTEM OPERACYJNY:
- zestaw danych i programów umoŜliwiających
operowanie komputerem,
- dystrybutor zasobów (procesor, pamięć, urządzenia
we/wy, itp.), oczekujemy: wydajny, tani, bezpieczny,
łatwy w obsłudze, bezawaryjny,
- element „maszyny wirtualnej”
SYSTEM
SPRZĘT
+ mikrokod
OPERACYJNY
7
Politechnika Wrocławska
2. SYSTEM OPERACYJNY
JĄDRO (ang. kernel)
• zasadnicza część systemu operacyjnego
odpowiedzialna za wszystkie jego zadania,
POWŁOKA (ang. shell)
• część systemu operacyjnego stykająca się
z uŜytkownikiem i/lub aplikacjami („zewnętrzna”
część), np. w systemie LINUX: bash, sh
Im mniej wykwalifikowany uŜytkownik
tym bardziej rozbudowany system operacyjny
8
Politechnika Wrocławska
2. SYSTEM OPERACYJNY - pytanie
1. Czym róŜni się instalacja SO od
skopiowania?
2. Jak zainstalować na jednym komputerze:
LINUX, WINDOWS XP, WINDOWS 2003 Server,
Novell Netware ?
9
3
2009-03-21
Politechnika Wrocławska
3. Podstawowe pojęcia
Interpreter poleceń
• przetwarza instrukcje uŜytkownika „pobiera”
i wykonuje)
• jeden z głównych elementów SO,
• polecenia dotyczą m.in..: zarządzania procesami,
obsługi we/wy, dostępu do plików, ochrony
zasobów, zarządzania pamięcią, pracy sieciowej.
10
Politechnika Wrocławska
3. Podstawowe pojęcia
PROGRAM
• przechowywany (zazwyczaj na dysku) zbiór
wykonywalny (zazwyczaj zestaw danych
i sekwencja instrukcji)
PROCES
• jest to program (lub jego część) wykonywany w
danym systemie operacyjnym
11
Politechnika Wrocławska
3. Podstawowe pojęcia
WĄTEK
• „część” procesu (wszystkie wątki tego samego
procesu korzystają z tych samych zasobów
systemowych),
• umoŜliwiają wykonanie wielu zadań jednocześnie
(wielowątkowość moŜe być wspierana sprzętowo).
WIELOZADANIOWOŚĆ
• cecha SO – moŜliwość wykonywania więcej niŜ
jednego procesu jednocześnie (np. nie umiał tego
DOS)
12
4
2009-03-21
Politechnika Wrocławska
3. Podstawowe pojęcia
APLIKACJA
• rodzaj oprogramowania, które ma bezpośredni
kontakt z uŜytkownikiem (program umoŜliwiający
wykonywanie konkretnej pracy),
OPROGRAMOWANIE SYSTEMOWE
• przeznaczone do kontroli nad / uzupełnienia
systemu operacyjnego
13
Politechnika Wrocławska
3. Podstawowe pojęcia
BOOTLOADER
• rodzaj oprogramowania, który uruchamia system
operacyjne,
• dodatkowo: moŜe mieć menedŜera do wyboru
systemu operacyjnego,
• przykłady: NTLDR, LILO, GRUB, BootMagic.
14
Politechnika Wrocławska
3. Podstawowe pojęcia
STEROWNIKI
• rodzaj programu (lub jego części) pośredniczący
pomiędzy SO i urządzeniem,
• np. UNIX’ach sterowniki znajdują się w jądrze SO,
(w systemie LINUX, sterowniki są zapisane
w plikach, w katalogu /dev)
• UWAGA: przez ten termin moŜe być określane
równieŜ układ (hardware’owy)
15
5
2009-03-21
Politechnika Wrocławska
3. Podstawowe pojęcia
SŁOWNIK (oprac. Mirosław Chowański)
http://sluchacze.prv.pl/Mir/
(kategoria inne, slownik.pdf)
KSIĄśKA
A.Silberschatz i inni Podstawy systemów
operacyjnych, WNT, Warszawa 2006
16
Politechnika Wrocławska
4. Przykłady (na sprzęcie wykładowcy ☺)
MASZYNA WIRTUALNA
- instalacja Novell Netware 5.0,
- instalacja systemu Linux
KOPIA PARTYCJI SYSTEMOWEJ
17
6