Lekcja 6 – Kamera, akcja! – dźwięk w filmie Nie

Lekcja 6 – Kamera, akcja! – dźwięk w filmie
Nie mniej istotnym elementem od obrazu jest również dźwięk. Nawet jeśli będziemy dysponowad
świetnymi zdjęciami, a okaże się, że ścieżka dźwiękowa kuleje, to nasz film będzie miał utrudnioną
drogę do sukcesu… Jak więc temu zapobiec?
Nie mało o dźwięku napisał nasz współpracownik TomCherry, którego teksty na ten temat znajdziecie
tutaj. My jednak w tej części kursu postaramy się dotknąd innych problemów, które możemy
napotkad podczas realizacji dźwięku. Zacznijmy od tego, co dobrze jest mied na planie, aby panowad
nad tym, co się rejestruje.
Podręczny zestaw młodego dźwiękowca – czyli, czego potrzebuję?
Na potrzeby poradnika, prezentujemy 3 zestawy dźwiękowca na 3 różne budżety:
1. Bardzo niski budżet:
Mikrofon wbudowany w kamerę.
W przypadku, gdy dysponujemy samą kamerą, niewiele mamy możliwości panowania nad
dźwiękiem. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy skazani na porażkę. Przykładowo, jeżeli realizujemy
scenę z dialogami, starajmy się nagrywad ją wewnątrz jakiegoś pomieszczenia, gdzie nie będziemy
musieli martwid się wiatrem, czy szumem pochodzącym z ulicy. Zadbajmy też o to, żeby wszyscy
uczestnicy na planie mieli wyłączone/wyciszone telefonu, a w pokoju wyłączone były wszelkie
urządzenia, które mogą zagłuszad rozmowę aktorów. Dobrze jest również poprosid domowników, aby
podczas realizowania scen, zachowywali się szczególnie cicho.
Aby jeszcze bardziej „podrasowad” nagrywany dźwięk, dobrze jest rejestrowad scenę dialogową na
jak najbliższych planach. Pamiętajmy, żeby kamera była „wycelowana” wprost na mówiącego, wtedy
jego kwestia powinna się nagrad w najlepszy sposób.
Nagrywanie dialogu w takiej sytuacji może byd utrudnione do tego stopnia, że będziemy musieli
skorzystad z postsynchronów...
Jeśli jednak nasz scenariusz przewiduje sceny dialogowe umiejscowione na zewnątrz, w miejscu,
gdzie panuje duże natężenie dźwięku, to możemy się poratowad jedną opcją. Co prawda nie jest to
najlepsze wyjście, ale jednak lepsze to, niż dialogi w pełni zakryte wiatrem i szumem ulicy. Mamy na
myśli nagranie postsynchronów. W naszych domowych warunkach, będzie to miało charakter
dubbingu.
Przykładowo, nagrywamy scenę, w której rozmawiają Marek i Tomek. Scena ta dzieje się w gwarnym
miejscu, gdzie kompletnie nie da się zrozumied o czym mówią nasi bohaterowie. W związku z tym, po
skooczonych zdjęciach, zabieramy dwóch panów do cichego pomieszczenia i prosimy ich, aby nagrali
identyczne kwestie, które wypowiedzieli podczas nakręconej sceny. Zwródmy uwagę, żeby zadbali oni
o identyczne tempo wypowiedzi – tak, żeby te kwestie w jak największym stopniu pokrywały się z
tym, co słyszeliśmy w hucznym miejscu. Jeżeli plan się powiedzie, powinniśmy na etapie montażu
podłożyd dźwięk nagrany w pomieszczeniu i wtedy przynajmniej widz zrozumie całośd dialogu.
Niestety scena taka będzie wyglądad raczej sztucznie pod kątem dźwięku. W każdym razie – rybki,
albo akwarium ;).
2. Budżet niski:
Słuchawki,
Mikrofon kierunkowy typu shotgun.
W tym przypadku mamy możliwośd skorzystania z
zewnętrznego urządzenia, które zbierze nam dźwięk. To już
dużo lepsze rozwiązanie, bowiem po pierwsze mikrofon nie
będzie nagrywał mechanicznych dźwięków pracującej kamery, a
po drugie będziemy mogli tak ustawid mikrofon, żeby pomimo
stosowania dalszych planów dobrze nagrywał on dźwięk.
Dodatkowo warto pamiętad o tym, że na mikrofonie znajduje
się gąbka, która będzie tłumid niechciane dźwięki. Słuchawki z kolei pomogą nam na kontrolowanie
tego, co dokładnie będzie słyszed widz, oglądając nasz film. Mając taką wiedzę możemy wiele
poprawid podczas kręcenia ujęd. Minusem tego rozwiązania jest to, że ogranicza nas długośd kabla,
no i to, że raczej słuchawki na głowie będzie miał operator kamery, a więc na jego barkach spocznie
również czuwanie nad jakością dźwięku. Chyba że znajdzie się ktoś, kto stanie obok i będzie to
kontrolował.
W większości przypadków mikrofony kierunkowe typu shotgun mają dwie możliwości ustawieo:
Normal – tryb tzw. „reporterski” dobrze nadający się do nagrywania wypowiedzi, bądź
dialogów z niewielkiej odległości,
Tele – ten tryb ułatwia „zbieranie” dźwięku z większej odległości i wytłumia dźwięki
pochodzące z boku.
3. Budżet optymalny:
Mikrofon kierunkowy typu shotgun,
Tyczka,
Zewnętrzny rejestrator dźwięku (np. dyktafon cyfrowy),
Słuchawki.
Powyższy zestaw daje nam już dosyd spore możliwości. Dzięki
tyczce, na której umieścimy mikrofon, mamy możliwośd
rejestrowania dźwięku w taki sposób, aby nie przeszkadzało to w
żadnym przypadku operatorowi kamery. Chociaż i tak w tej kwestii
często zdarzają się wpadki – kto nie widział podczas oglądania
jakiegoś filmu, mikrofonu w górnej części kadru? Zewnętrzny
rejestrator dźwięku, np. dyktafon cyfrowy pozwoli wydzielid jedną osobę odpowiedzialną za dźwięk,
czyli takiego naszego dźwiękowca. Dzięki temu operator kamery będzie mógł skupid się wyłącznie na
obrazie.
W przypadku takiego zestawu dosyd pomocny jest tzw. „klaps”. Zaraz po tym jak uruchomimy
kamerę i dyktafon, prosimy kogoś aby klasnął. W ten sposób łatwo na montażu odnajdziemy punkt,
w którym nałożone warstwy dźwiękowe nagrane kamerą i dyktafonem będą się stykad. Skutkiem
tego będzie dobrze zsynchronizowany dźwięk, który nie będzie rozmijał się z tym, co zobaczymy na
ekranie.
Nagrywanie tła dźwiękowego
Wszyscy wiemy, że na montażu czekają nas cięcia obrazu i dźwięku. Bardzo częste są więc sytuację,
że między jednym a drugim ujęciem całkowicie zmienia się tło dźwiękowe. Szczególnie widoczne to
jest, gdy w scenie za tło robi muzyka z radia. Później po montażu okazuje się, że cały utwór jest
pocięty i nie składa się w jedną całośd. Jak z tego wybrnąd? Bardzo prosto. Wystarczy, że poświęcimy
kilka minut na nagranie samego tła dźwiękowego, które wmontujemy później na etapie
postprodukcji. Takie rozwiązanie sprawdza się w sytuacji, gdy sceny są kręcone na zewnątrz. W
przypadku jednak wspomnianej muzyki z radia, po prostu wyłączamy radio, a muzykę z pliku mp3 lub
wav dodajemy na etapie montażu, regulując jej głośnośd. Pamiętajmy jednak o prawach autorskich.
Jeżeli ich nie posiadamy, to raczej nie używajmy danej ścieżki dźwiękowej.
Często plener, który nagrywamy ma charakterystyczne dla siebie dźwięki. Warto mied je na taśmie w
rozmiarze kilku minut, aby później użyd ich podczas montażu
Jestem dźwiękowcem, o czym muszę pamiętad?
Jeśli istnieje taka możliwośd, wybierz się wcześniej w miejsca, w których zamierzacie
filmowad, aby zbadad ich akustykę. Niewykluczone, że zdarzy się sytuacja, w której dźwięk
będzie odbijał się od ścian powodując echo. Lepiej wiedzied o tym wcześniej i szukad
alternatyw, niż kombinowad na planie, prawda?
Wsłuchuj się dokładnie w to, co słyszysz. Wyłapuj wszystkie dźwięki pochodzące od ekipy
filmującej i nie bój się zwrócid uwagę, że trzeba powtórzyd ujęcie, bo kolega zakaszlał.
Wymagaj od reżysera, aby używał komendy: „Cisza na planie” oraz „Dźwięk?”. Dzięki temu
komunikacja między Wami będzie skuteczniejsza. Po usłyszeniu komendy „Cisza na planie”
wsłuchaj się w tło dźwiękowe, następnie po zapytaniu „Dźwięk?”, włącz rejestrator i
odpowiedz „Jest”.
W przerwach możesz zadbad o własną kolekcję uniwersalnych nagrao. Przykładowo jeśli
kręcicie w czasie deszczu, warto będzie nagrad dźwięk spadających na ziemię kropel. Równie
dobrze w Twojej dalszej karierze mogą przydad się takie dźwięki, jak chodby trzask
zamkniętych drzwi, huk pioruna, czy skowyt psa.
Powyższe rady powinny uzmysłowid Ci na czym polega praca dźwiękowca na planie. Jeśli będziesz
czujny i nabierzesz wprawy, to żaden dźwięk nie zepsuje Twojego filmu.
Lekcja 6 - Kamera, akcja! – dźwięk w filmie
Plik ściągnięty ze strony Kinoamatorskie.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone.