docregiony gminy europy
download 
Reklamacja Transkrypt
regiony gminy europy
ISSN 1725-6747 UNIA EUROPEJSKA Komitet Regionów REGIONY GMINY EUROPY BIULE T YN INFORMACYJNY KOMITE TU REGIONÓW W tym wydaniu: Polityka przemysłowa a rozwój regionalny ● ● ● ● ● Ramón Luis Valcárcel Siso, przewodniczący Komitetu Regionów Martin Schulz, przewodniczący Parlamentu Europejskiego Antonio Tajani, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Mercedes Bresso, pierwsza wiceprzewodnicząca Komitetu Regionów Eric Schmidt, dyrektor generalny Google nr 82 March – April 2013 Ponadto w numerze: ● ● ● ● ● Simone Beissel, członkini rady miejskiej Luksemburga, przewodnicząca Komisji ECOS Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego, przewodniczący Komisji COTER Claude Gewerc, przewodniczący Rady Regionalnej Pikardii Christian Buchmann, minister ds. gospodarki, Europy i kultury w kraju związkowego Styria Stanisław Szwabski, przewodniczący Rady Miasta Gdyni Zgromadzenie przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych UE Od redakcji Dzięki współpracy na wszystkich poziomach sprawowania rządów możemy doprowadzić do trwałej przemiany korzystnej dla przemysłu, a w rezultacie także dla obywateli Ramón Luis Valcárcel Siso (ES/PPE), przewodniczący Komitetu Regionów Komitet Regionów stoi na stanowisku, że strategia „Europa 2020” na rzecz inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu stanowi ramy odniesienia dla działań podejmowanych w kontekście polityki społecznej i gospodarczej. Obecnie, bardziej niż kiedykolwiek, wyzwania związane z kryzysem finansowym, gospodarczym i społecznym wymagają uporządkowanego podejścia i odpowiednio nakierowanych środków mających ponownie wprowadzić nas na drogę wzrostu i tworzenia miejsc pracy. W tym kontekście polityka przemysłowa powinna znów znaleźć się w centrum uwagi decydentów politycznych wszystkich szczebli sprawowania rządów. Dla przypomnienia warto podać parę podstawowych informacji: polityka przemysłowa odpowiada za 80% eksportu i prywatnych wydatków na badania i rozwój, dzięki czemu pozostaje motorem globalizacji firm europejskich. Wytyczony w strategii „Europa 2020” docelowy poziom zatrudnienia wynoszący 65% ludności w wieku produkcyjnym nie zostanie osiągnięty bez poważnego przeanalizowania podejścia do polityki przemysłowej. Pomimo kryzysu, w przemyśle europejskim zatrudnionych jest obecnie 35 mln osób. Przy odpowiednim wsparciu politycznym nowoczesny, oparty na innowacji i konkurencyjny przemysł mógłby stworzyć odpowiednią dynamikę, by utrzymać istniejące zatrudnienie i stworzyć miliony nowych miejsc pracy oraz wprowadzić całą gospodarkę na drogę wzrostu. Ożywienie gospodarki mogłoby także stworzyć szanse dla młodego pokolenia Europejczyków, którzy obecnie mają duże trudności ze znalezieniem pracy. Przemysł jest ściśle związany z drugą co do wielkości branżą gospodarki europejskiej, jaką jest sektor usług. Branża ta do rozwoju potrzebuje silnego sektora przemysłu, a odpowiednie wsparcie napływające ze wszystkich poziomów sprawowania rządów mogłoby stworzyć właściwe ramy umożliwiające osiągnięcie tego celu dzięki dobrze ukierunkowanym środkom politycznym, które wspierają badania i rozwój, innowacje, zmysł przedsiębiorczości i zachętę do tworzenia gospodarki cyfrowej. Obecne wyzwania wynikają z wielu różnych czynników. Częściowo sytuację tę można uznać za wynik ogólnego spadku popytu, jednak można zauważyć też pewien brak równowagi strukturalnej, który wymaga skorygowania. Zdolności produkcyjne Europy zmalały w niektórych sektorach, podczas gdy pozostałe branże charakteryzują się nadmiarem mocy produkcyjnych. Rośnie niepokój związany z delokalizacją, dumpingiem społecznym i konkurencyjnością przedsiębiorstw europejskich. Komitet Regionów uważa, że kluczowym priorytetem jest stworzenie stabilnych warunków gospodarczych i mechanizmów zarządzania, które wspierają działalność biznesową w Europie i dają firmom możliwość funkcjonowania w sprawiedliwych i równych warunkach zgodnie z duchem zasad jednolitego rynku. Miasta i regiony europejskie ponoszą bezpośrednie skutki zmian w tkance przemysłowej ze względu na to, że muszą sobie radzić z dodatkowymi obciążeniami związanymi z restrukturyzacją lub zamykaniem zakładów przemysłowych. Co więcej, władze lokalne i regionalne są także odpowiedzialne za politykę zatrudnienia i szkoleń, wobec czego powinny na równi z innymi szczeblami władzy odpowiadać 2 za kształtowanie polityki w tych obszarach. Komitet Regionów opracował rozwiązania, takie jak pakty terytorialne, mające przyczynić się do realizacji celów strategii „Europa 2020”, także tych, które dotyczą polityki przemysłowej. Komitet Regionów znalazł szybkie i trafne odpowiedzi na wyzwania stojące przed gospodarką. W okresie mojego przewodnictwa Komitet Regionów podjął się ważnych zadań, takich jak zorganizowanie siedmiu konferencji dotyczących priorytetów tematycznych inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020”. Po dwóch zorganizowanych niedawno konferencjach na temat inicjatyw przewodnich „Mobilna młodzież” i „Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy”, 10 kwietnia 2013 r. w Brukseli zostanie zorganizowana kolejna konferencja na bardzo aktualny temat „Polityka przemysłowa w erze globalizacji: rola miast i regionów”. W ramach tych wydarzeń zaproponujemy konkretne rozwiązania i zorganizujemy wymianę najlepszych praktyk stosowanych na poziomie lokalnym i regionalnym. Jestem przekonany, że przynajmniej niektóre z tych sprawdzonych rozwiązań można także zastosować na poziomie europejskim i że w ten sposób europejskie regiony i miasta mogą przyczynić się do umocnienia bazy przemysłowej w Europie. W kontekście swej działalności doradczej Komitet Regionów pracuje obecnie nad dwiema opiniami dotyczącymi wyzwań stojących przed polityką przemysłową. Pierwsza z nich dotyczy komunikatu „Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego. Aktualizacja komunikatu w sprawie polityki przemysłowej” (sprawozdawca: Claude Gewerc, FR/PSE, przewodniczący rady regionu Pikardia). Druga opinia to odpowiedź na komunikat Komisji Europejskiej „CARS 2020: Plan działania” (sprawozdawca: Christian Buchmann, AT/PPE, członek rządu regionalnego Styrii). Jej celem jest zbadanie najlepszych sposobów wspierania przemysłu samochodowego i zapewnianych przez niego 12 mln miejsc pracy, które mają żywotne znaczenie dla dobrobytu regionów europejskich. Dążąc do zapewnienia jak najszerszego oddźwięku tej opinii, Komitet Regionów zorganizuje w Styrii, regionie pochodzenia sprawozdawcy, konferencję pt. „Konkurencyjny i zrównoważony przemysł motoryzacyjny w regionach”. Komitet Regionów nawiązał już dobre stosunki robocze w obrębie struktury CARS 21, a współpraca ta będzie kontynuowana w ramach grupy roboczej wysokiego szczebla CARS 2020. W szerszej perspektywie działania podejmowane przez regiony i miasta w celu wzmocnienia ich przemysłu muszą również wpisywać się w ramy prawne na poziomie europejskim. Wszyscy partnerzy muszą przestrzegać ustanowionych w prawodawstwie unijnym zasad jednolitego rynku, zwłaszcza w odniesieniu do zamówień publicznych, ulg i pomocy państwa. Dlatego też dla europejskich regionów i miast tak istotne jest, by mogły się wypowiadać na temat wszelkich zmian wprowadzanych do tych ram prawnych. W nadchodzących latach prace Komitetu Regionów oraz zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w kształtowanie i realizację strategii „Europa 2020” wciąż będą kluczowym elementem powodzenia strategii. Tylko dzięki współpracy na wszystkich poziomach sprawowania rządów oraz szacunkowi do drugiej strony europejscy decydenci polityczni mogą doprowadzić do trwałej przemiany korzystnej dla przemysłu, a w rezultacie także dla obywateli. Rozmowa Europa stale podlega dramatycznym przemianom. Unia Europejska rozwija się w coraz bardziej złożonym globalnym otoczeniu, które stawia przed nią konkretne wyzwania i stwarza potrzeby polityczne, społeczne, a także biznesowe. Kryzys finansowy pełni funkcję katalizatora przemian, wymaga bowiem nowatorskich polityk i nowych form sprawowania rządów, które mogłyby pogodzić wielorakie interesy różnych podmiotów reprezentujących odrębne grupy geograficzne i społeczne. „Regiony i Miasta Europy” spotkały się z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego Martinem Schulzem, by porozmawiać o nowych wyzwaniach i o tym, co UE zamierza zrobić, by przezwyciężyć kryzys. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego mówił o nowej polityce przemysłowej, narastaniu populizmu i zagrożeniu, że procesy demokratyczne zostaną wypaczone: „Nowy populizm, charakteryzujący się postawami antyeuropejskimi, wrogością wobec imigrantów i środowisk politycznych, jest produktem ubocznym kryzysu. Wynika z tego, że nieodpowiedzialni politycy populiści potrafią niewielkim nakładem sił zjednać sobie wyborców”. Bronił długoterminowej wizji oraz strategicznych interesów UE i jej obywateli, twierdząc, że Unia i jej budżet muszą nadal wspierać polityki przyszłościowe. „To właśnie w czasach kryzysu najbardziej potrzebujemy tego bodźca stymulującego wzrost i zatrudnienie” – podkreślił Martin Schulz, dodając, że władze lokalne i regionalne są podmiotami istotnymi dla ożywienia gospodarczego. – Polityka europejska to w pierwszym rzędzie polityka lokalna”. Rozmowa z Martinem Schulzem, przewodniczącym Parlamentu Europejskiego Martin Schulz: Polityka europejska to przede wszystkim polityka lokalna Co Pana zdaniem, w świetle obecnego spowolnienia gospodarki, można zrobić na poziomie europejskim w następnym okresie finansowym, by ulżyć obywatelom ponoszącym skutki kryzysu finansowego i zmniejszyć wysokie wskaźniki bezrobocia w niektórych państwach członkowskich? z punktu widzenia gospodarki. W sumie takie okrojenie budżetu UE, z którego ponad 90% jest inwestowane w państwach członkowskich, oznacza osłabienie najpotężniejszego bodźca gospodarczego dostępnego w UE. To właśnie w czasach kryzysu najbardziej potrzebujemy tego bodźca stymulującego wzrost i zatrudnienie. Musimy poprawić niezbyt udane porozumienie w sprawie budżetu unijnego, przyjęte 8 lutego br. przez Radę Europejską. Proponuje ono najbardziej wsteczne wieloletnie ramy finansowe w historii Unii. Nie zapewniają one UE budżetu na miarę zglobalizowanego świata. Obecnie w całej Europie zamyka się zakłady przemysłowe albo przenosi się je na wschodzące rynki. Jednocześnie kurczy się sektor finansowy. Jak Parlament Europejski wyobraża sobie rozwój europejskiego przemysłu i przyszłość sektora wytwórczości? UE musi utrzymać wsparcie dla polityk przyszłościowych, które stymulują konkurencyjność i badania. Faktem jest, że w obecnej propozycji, w porównaniu z poprzednimi wieloletnimi ramami finansowymi, dokonano przesunięcia w stronę badań i rozwoju oraz środków wspierających wzrost. Jednak zaproponowane kwoty są znacznie mniejsze niż te, które Komisja Europejska i Parlament uznały za konieczne, by UE mogła wykorzystać swój potencjał. Błędem jest niezdecydowanie się na przesunięcie inwestycji w stronę badań i rozwoju, edukacji, szkoleń, stosunków zewnętrznych i pomocy rozwojowej, czyli na obszary, w których europejska wartość dodana jest największa. Musimy wrócić do podstawowych zasad, które pozwalają gospodarkom na bezpieczny i zrównoważony wzrost. Dla mnie oznacza to trzy rzeczy. Jesteśmy to winni obywatelom europejskim, którzy nadal ufają, że Europa jest częścią rozwiązania prowadzącego do przezwyciężenia kryzysu, a nie jednym z jego problemów. Ciągłe domaganie się przez niektóre państwa członkowskie cięć budżetowych może się podobać, jest jednak niedobre REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 Po pierwsze, zadbanie o to, by sektor finansów był wektorem wzrostu gospodarki realnej: więcej pożyczek dla firm, zwłaszcza małych i średnich, które są trzonem gospodarki europejskiej, oraz działania raczej zachęcające gospodarstwa do konsumpcji niż do jej zahamowania. Lekkomyślne udzielanie pożyczek, które spowodowało obecny kryzys m.in. w Irlandii i Hiszpanii, nie może się więcej powtórzyć. Po drugie, potrzebujemy prawdziwej polityki przemysłowej dla UE. Już w 2010 r. Parlament Europejski wezwał do szeroko zakrojonej naprawy europejskiej polityki przemysłowej w sektorach, które najbardziej ucierpiały w wyniku kryzysu, a także do zwrócenia się w stronę sektorów o olbrzymim potencjale wzrostu, takich jak kluczowe technologie wspomagające. W niedawnym komunikacie Komisji obrano wła- 3 Rozmow ściwy kierunek działań i Parlament Europejski ściśle śledzi jego losy. Niemniej uważam, że idea elastyczności powinna być wyraźniej wyeksponowana w podejściu Komisji. Kiedy kluczowa gałąź przemysłu europejskiego, np. przemysł hutniczy, znajduje się w sytuacji kryzysowej, UE powinna szybko zareagować i zapewnić przeprowadzenie wystarczających strategicznych inwestycji, by zachować miejsca pracy, a jednocześnie chronić środowisko naturalne i przestrzegać zasad polityki konkurencji. Obywatelstwo europejskie toruje sobie także drogę przez konkurencję polityczną. Parlament Europejski już obecnie przyczynia się do tworzenia ogólnoeuropejskiego ustroju politycznego, prowadząc raczej do konfrontacji między politykami zgodnie z ich przynależnością polityczną niż narodową. Niemniej wyzwania, które stoją przed nami, oraz kryzys gospodarczy i finansowy, a także kryzys zatrudnienia, które dotykają obywateli, zagrażają rozwojowi unii prawdziwie politycznej. Po trzecie, powinniśmy zainwestować znaczne sumy w edukację, badania i rozwój, a co najważniejsze, w ludzi. W zglobalizowanym świecie, w którym tempo zmian jest coraz większe, obowiązkiem firm i instytucji publicznych jest zwiększenia szans pracowników na zatrudnienie, tak by popyt na ich umiejętności pozostawał wysoki. W centrum naszych wysiłków powinno znaleźć się zrównoważone zatrudnienie. Jak dotąd Europa skupia się wyłącznie na zrównoważeniu finansów publicznych. Większość obywateli czuje się oderwana od polityki tworzonej w Brukseli, a w rezultacie frekwencja w wyborach do Parlamentu Europejskiego pozostaje niewielka. Jak pobudziłby Pan debatę publiczną i zainteresowanie polityką europejską? W jak sposób, Pana zdaniem, władze lokalne i regionalne mogłyby przyczynić się do tego procesu? W wielu krajach UE pojawiają się nowe formy populizmu i postaw ekstremalnych. Co Pana zdaniem UE powinna zrobić, by ponownie zjednoczyć społeczeństwo w czasie Europejskiego Roku Obywateli 2013, w obliczu narastającego ryzyka niestabilności społecznej? Nowy populizm, charakteryzujący się postawami antyeuropejskimi, wrogością wobec imigrantów i środowisk politycznych, jest produktem ubocznym kryzysu i wynika z tego, że nieodpowiedzialni politycy populiści potrafią niewielkim nakładem sił zjednać sobie wyborców. Umocnienie europejskich partii politycznych i pojawianie się czołowych postaci życia politycznego jako kandydatów do sprawowania przewodnich funkcji w Komisji postawi obywateli przed wyrazistszym wyborem i da im większą kontrolę nad instytucjami UE. Nie można zaprzepaścić tej szansy. Europejski Rok Obywateli to doskonała okazja, by ocieplić w oczach obywateli wizerunek instytucji. Dwadzieścia lat po umieszczeniu w traktacie z Maastricht pierwszej wzmianki o obywatelstwie UE możemy stwierdzić, że koncepcja, która była nieco lekceważona, uważana raczej za dodatek do obywatelstwa narodowego, stopniowo nabiera mocy, znaczenia i legitymizacji. Rok 2013 będzie też pierwszym rokiem funkcjonowania europejskiej inicjatywy obywatelskiej. Władze lokalne i regionalne mogą realnie przyczynić się do postępu tego procesu. Obywatele, urzędnicy i ci, którzy stoją u steru władz regionalnych, mogą w znacznej mierze przyczynić się do debaty na temat korzyści płynących z integracji europejskiej i na temat tego, co należy udoskonalić, począwszy od polityki spójności po rolnictwo, od ochrony środowiska po rybołówstwo. Polityka europejska to przede wszystkim polityka lokalna. 9 9 ISSN 1562-071 ISSN 1562-071 ISSN 1562-071 ISSN 1562-071 RÉNGSIONS NS IO ÉG RÉ NS IO RÉG RÉGIO MUNES MES UN M ES CO M N U O C M MES UN CO PE COMM UROPE O ’E R D U PE ’E ’ O D R U PE ’E DO D’EUR UNION EUROPÉE NNE NNE OPÉENNE UNION EUROPÉE NNE OPÉENNE UNION EUROPÉE NNE OPÉENNE UNION EUROPÉE es des n Comité Régions es des n Comité Régions té des Régions Comi Régions re 2010 2010 ONS mai – juin N°69 RÉGI ITÉ DES 2010 avril ONS mars - COM 2010 DU N°68 RÉGI janvier -DES 2009TION re ITÉ RMA ONS COM décemb ’INFO DU D RÉGI ONN°67 TRE DES N STTION LE ITÉ ROMATI O IRMA FG ÉFO RCOM N ’INFO S’IN DU D ED ÉRE T TRE LEITTION OM I NUF CRMA D I O ND ’I’INFO RE TRE M TAT ’ I N F O RLE LET TRE D es Comité des spécial: «Le défi – novemb N°70 octobre © Digital Vision e: ent climatiqu du changem enve les régions rs ?» après 2013 atteentes mun ses Dossier com oleule le» rd form ona egaa régiagric Hed eique polit ro: elle »nietiqu Con poli la tive 2010 ro: ial: numé de«Qu dans ce numé Comité des cepour spéc péen régions enirpec ro nes» ment dans sier en pers s euro numé 0«L’av Dos es? ceÉgale s dument ville de Ruse, Bulgarie Hermann cial Égale dans agricole et régional spé sp 201 ero et les es des membre l’Europe vue ur ment s locales politiqu siernée lanumé rôles Bresso «L’an de Égale lepolitiqu réponsetive Mercede le des régions: trace priorités chargéce CdR, pent: le rapporte Les Baker te du fertile avecdévelop tion quelles e sairedans sp cialDos La perspec Paula rural Dacian la pêche ne sociale: un lien dede présiden ment anche l’associa Le commis lative e régional exclusio politiqu d’Europe se thèses,gions avecne t pour et Égale iques commu Dossier spé politiqu prospec e ête la p la future àde du développement présiden mer du Nord-M Pauvreté l’avenir Tête-à-t etles électron concours de L’avis de saire ne pour ces les dans Les macroré de la politiqu les priorités de la zone succès: le commuvert son nouveau concernant énsaux substan Le commis n-Larsson déclare deterritoria ses priorités sur l’avenir la décrit les ambitions ses priorités Les ambitio prése présente collectivités » appliqu Gonz z présente Gonzále Chronique d’un européenne pourKuhn livre présente des LeCioloş Catarina Segerste rivé ique Johannes Hahn le Manuel Chaves Regleg la rapporteure du «pollueur-payeur lutte la Wallonie académ stratégie nne riats public-p ementa une ntlade dans monde principe europée Vers espagn espagnole environn Le — er et Flo -préside ntique etesdeannées Sortir de la crise: , le Comité i dans les partena de la PAC réussite Schneid prochain , ministre la présidence riat transatla d’une a confiance ue Demotte uses ee: plus de respect ur René Souchon urs Michael dangere partena explique pourquo unRudy pourquoi elle Avec leerapporte villesles rapporte rugissants»:Chroniq ue nauté française les pilotes de la Avec Le traité de Lisbonn lions Commu climatiq desprend laDanube dedu régions et les la position prend position «Comm etent les rég région vérité aux et locaux tion par nne des régions Clucas, le CdR pouvoirs pour renf contre le changem régions belges sont en e: l’intégra e avec entants région d’E l’Union europée aux les et locaux gions d’Europ tion renforcé au niveau local du Conseil de blée sde l’UE des représ Les macroré Une coopéra entant région locaux présidence belge aux territoriale européen L’Assem et représ des l’UE coopération le Parlement région blée sde entant L’Assem représ de l’UE des L’Assemblée 4 Następne wybory do Parlamentu Europejskiego będą inne niż poprzednie. I to nie tylko dlatego, że będą pierwszymi wyborami od wejścia w życie traktatu lizbońskiego, lecz także ze względu na to, że obywatele europejscy chcą większej kontroli nad UE, jej przejrzystości i rozliczalności. Unia Europejska powinna zareagować, wykazując się większą jednością, solidarnością i odwagą. Powinniśmy kierować się duchem traktatów, a nie tylko ich literą. Powinniśmy być w stanie wznieść się ponad interesy narodowe, gdy wymaga tego powaga sytuacji. 9 9 Jednym z bardzo nielicznych pozytywnych rezultatów kryzysu jest fakt, że obywatele europejscy nagle zdali sobie sprawę z tego, jak ważne są sprawy europejskie i jak bardzo od siebie wzajemnie uzależnione, jaką rolę odgrywa UE dla stabilności ich krajów i w jakim stopniu może wpływać na ich codzienne życie. Pod koniec 2012 r. 64% Europejczyków deklarowało, że niedawno słyszało coś o działaniach Parlamentu Europejskiego. W porównaniu z 2007 r. jest to skok o 22%. Pragną Państwo regularnie otrzymywać biuletyn „Regiony i Gminy Europy”? Jest on dostępny w prenumeracie! Biuletyn „Regiony i Gminy Europy” ukazuje się pięć razy w roku i jest dostępny w sześciu językach: angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim, polskim i włoskim. Wydaje go Komitet Regionów, który jest instytucją Unii Europejskiej reprezentującą władze lokalne i regionalne. Prenumerata biuletynu jest bezpłatna. Aby zamówić prenumeratę, wystarczy przysłać imię, nazwisko i adres odbiorcy oraz liczbę egzemplarzy i wybrany język publikacji e-mailem na adres: [email protected] albo pocztą na adres: Comité des régions Service de presse – Abonnement Régions et Communes d’Europe Rue Belliard/Belliardstraat 99–101 1040 Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË Polityka przemysłowa a rozwój regionalny Wywiad z Antonio Tajanim, wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej odpowiedzialnym za przemysł i przedsiębiorczość Antonio Tajani: Reindustrializacja Europy zacznie się na poziomie lokalnym Przemysł musi znaleźć się w centrum zainteresowania polityki, jeśli chcemy, by Europa utrzymała swoją pozycję w czołówce światowej gospodarki. Takie było główne przesłanie komunikatu w sprawie zintegrowanej polityki przemysłowej w erze globalizacji. Dokument, który powstał z inicjatywy wiceprzewodniczącego Komisji Antonio Tajaniego, został przyjęty 28 października 2010 r. Dziś strategia „Europa 2020” wyznacza kierunek działań zmierzających do pobudzenia wzrostu i tworzenia miejsc pracy dzięki zachowaniu i wspieraniu silnej, zróżnicowanej i konkurencyjnej bazy przemysłowej w Europie, zapewniającej dobrze płatne miejsca pracy i efektywniejsze korzystanie z zasobów. Przedstawiciele miast i regionów Europy spotkali się z wiceprzewodniczącym, by omówić obecne wyzwania, którym Europa musi stawić czoła, jeśli chce zachować swą pozycję konkurencyjną na świecie. W ciągu ostatnich pięciu lat, od początku kryzysu gospodarczego, produkcja przemysłowa w Europie zmalała: wskaźniki produkcji obniżyły się o 5,5% w Niemczech, o 13,4% we Francji i o prawie 25% we Włoszech. Jak interpretuje Pan te dane i te różnice wśród państw członkowskich UE? Kryzys ostro odbił się na przemyśle europejskim. Jeśli przyjrzymy się średniej UE, produkcja przemysłowa pozostaje o około 12% poniżej poziomu z początku 2008 r., zanim rozpoczął się kryzys. Utraciliśmy ponad 3 mln miejsc pracy w sektorze wytwórczym. Sytuacja różni się w poszczególnych państwach członkowskich i sektorach; niektóre z nich są w dużo trudniejszym położeniu niż pozostałe. Można jednak odnotować także pozytywne przykłady, zwłaszcza w obszarach, które mogły skorzystać z popytu na rynkach zewnętrznych. Pomijając jednak te różnice, można wyraźnie dostrzec wspólne wyzwanie dla Europy: umocnienie przemysłu i stworzenie warunków do ożywienia gospodarki, a to wymaga wspólnej strategii europejskiej. Jakie nowe narzędzia i strategie proponuje Komisja Europejska, by wesprzeć inwestycje przemysłowe? Nowa strategia polityki przemysłowej przyjęta przez Komisję Europejską w październiku 2012 r. opiera się na czterech filarach, które służą temu samemu celowi: zwiększeniu inwestycji REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 i zatrudnienia w przemyśle europejskim. Te cztery priorytety mają ułatwić inwestycje w nowe technologie i innowacje, by poprawić warunki rynkowe tak na rynku wewnętrznym, jak i międzynarodowym, poprawić dostęp do środków finansowych i wesprzeć inwestycje w kapitał ludzki i umiejętności. Antonio Tajanim, wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej odpowiedzialnym za przemysł i przedsiębiorczość Zwłaszcza w odniesieniu do innowacji Komisja postanowiła skupić się na sześciu priorytetowych kierunkach działań, tzn. na rynkach wschodzących i technologiach o dużym potencjale; zaawansowanych technologiach produkcyjnych w zakresie ekologicznie czystej produkcji; kluczowych technologiach wspomagających; rynkach bioproduktów; zrównoważonej polityce przemysłowej, budownictwie i surowcach; ekologicznie czystych pojazdach i statkach; inteligentnych sieciach. Dla każdego z tych sześciu priorytetów ustanowiono grupy zadaniowe, które wskażą kluczowe wyzwania hamujące rozwój potencjału i sposoby zaradzenia tym problemom. Grupy te przeanalizują aspekty prawne, w tym standardy, infrastrukturę, działania w zakresie badań i rozwoju oraz umiejętności. Wsparcie finansowe na konkretne projekty można by zapewnić za pośrednictwem nowych programów funduszy strukturalnych i programu „Horyzont 2020” w zakresie badań naukowych i innowacji, a także Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Pojawiło się wiele firm europejskich, które obecnie potrzebują kapitału zalążkowego. Czy uważa Pan, że w dzisiejszej sytuacji nadszedł czas na utworzenie nowego europejskiego funduszu venture capital, który również byłby wspierany ze środków UE? Przede wszystkim pragnąłbym podkreślić, że mamy instytucję europejską, Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI), która działa na zasadzie głównego inwestora i inwestuje w fundusze venture capital w całej Europie, częściowo z ramienia Komisji Europejskiej. EFI zgromadził cenne doświadczenie w tym obszarze dzięki portfelowi obejmującemu ponad 210 funduszy i inwestycji venture capital wartości 3 mld euro. Niemniej coraz wyraźniej widać, że trzeba zająć się kwestią niedostatku środków venture capital w Europie, który ma fundamentalne znaczenie dla konkurencyjności, wzrostu i zatrudnienia. Można dokonać jeszcze więcej w tej dziedzinie, pozostaje jednak pytanie, jak przyciągnąć więcej inwestorów prywatnych do rynku venture capital i jak najskuteczniej połączyć zasoby publiczne i prywatne, co moim zdaniem jest kluczem do powodzenia. Komisja w programach COSME i „Horyzont 2020” zaproponowała rozwiązanie mające na celu stworzenie wspólnie z inwestorami prywatnymi co najmniej jednego ogólnoeuropejskiego funduszu obejmującego wszystkie fundusze venture capital, a jeśli to możliwe – większej ich liczby. Taki fundusz mógłby osiągnąć nie tylko konieczną 5 Polityka przemysłowa a rozwój regionalny masę krytyczną, ale także odegrać ważną rolę w ułatwianiu inwestycji transgranicznych, które napotykają wiele trudności w związku z rozpoznanymi niedoskonałościami rynku na europejskim rynku venture capital. Jak Pan zapewne wie, proces strukturyzacji takiego europejskiego funduszu obejmującego fundusze venture capital zależy od ostatecznego przyjęcia budżetu na lata 2014–2020. Ze swej strony żywię szczerą nadzieję, że nowy fundusz venture capital ujrzy światło dzienne. Podobnie firmy dojrzałe, takie jak firmy z branży technologii informacyjnych i firmy zajmujące się zaawansowanymi technologiami, często stają wobec ryzyka utraty praw własności intelektualnej i patentów. Nierzadko też potrzebują pomocy w postaci środków na refinansowanie, zwłaszcza w obecnym okresie mniejszych inwestycji. Czy w tym świetle uważa Pan, że potrzebna jest konkretna europejska strategia i finansowanie, by wspomóc zarówno podmioty przemysłowe, jak i ich portfele patentowe? Komisja Europejska stale pracuje nad utrzymaniem i poprawieniem ogólnego otoczenia umożliwiającego firmom czerpanie korzyści płynących z inwestycji w innowacje na rynku. Na przykład obejmuje to stworzenie właściwych warunków umożliwiających egzekwowanie praw własności intelektualnej. Komisja podejmuje wiele inicjatyw w tym obszarze. Jednakże firmy muszą stale inwestować w innowacje, by utrzymać swą konkurencyjność. Właśnie w trosce o wspieranie innowacji UE zapewnia środki, zwłaszcza przez siódmy program ramowy w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego. Także państwa członkowskie mogą zapewnić wsparcie dla firm, o ile jest to zgodne z obowiązującymi zasadami konkurencji. Co zaleciłby Pan władzom lokalnym i regionalnym, które szukają możliwości rozwoju dzięki szerszej wizji europejskiej i które chcą zatrzymać podmioty aktywne w danej branży, a jednocześnie przyciągnąć nowe podmioty zainteresowane tą dziedziną? Zaleciłbym opracowanie strategii, która jest dobrze ukierunkowana i uwzględnia specyfikę regionalną. To na tym powinna polegać tzw. inteligentna specjalizacja, która jest kluczowym elementem nowych funduszy strukturalnych na lata 2014–2020. Jednocześnie skuteczna strategia oceni potencjał kluczowych rynków wschodzących i technologii, zwłaszcza znaczne możliwości w zakresie reindustrializacji, a zarazem uwzględni fakt, że konkurencyjność w skali globalnej w mniejszym stopniu dotyczy kosztów pracy, a w coraz większym związana jest z jakością, umiejętnościami i ogólnym środowiskiem. Reindustrializacja Europy zacznie się na poziomie lokalnym. Eric Schmidt: Bez krytycznego myślenia Europa nie odniesie sukcesu w dobie globalnej gospodarki Eric Schmidt, dyrektor generalny Google Ludzkość pokazała już, że jest zdolna do niezwykłych, innowacyjnych osiągnięć, zbliżających ludzi do siebie – za przykład mogą posłużyć połączenia z włókna optycznego. Wzajemne połączenie rynków, przedsiębiorców i źródeł informacji umożliwi obywatelom wykorzystanie stojącej przed nimi szansy. Natomiast rządy powinny skupić się na wynikach, a nie na procesach. Jedną z innowacji pobudzających rozwój w Europie jest unijny projekt „Mont Blanc”, którego celem jest zbudowanie systemu superkomputera zużywającego o 15–30% mniej mocy – platformy baz danych opracowywanej z wykorzystaniem europejskich zasobów energetycznych. Smartfony i ich połączenie z chmurą obliczeniową odgrywają znaczącą rolę w obszarze publicznym. Dzięki wykorzystaniu aparatów fotograficznych w telefonach komórkowych w Afganistanie udało się zmniejszyć ilość oszustw i korupcji. Informacje o zainfekowanych roślinach manioku w Ugandzie rozpowszechniono skuteczniej za pomocą aplikacji w telefonach komórkowych. Wykorzystanie chmury obliczeniowej umożliwia dwukierunkową „rozmowę” obywateli z władzami oraz zwiększa innowacyjność i jej powodzenie. Wszystkie podejmowane obecnie decyzje należy rozważać w szerszym, globalnym kontekście. Dzięki cyberprzestrzeni między władzami a światem zewnętrznym zachodzą uczciwe relacje, a ich interakcja generuje wzajemne wsparcie w rozwijającym się świecie. Innowacje wymagają opracowywania strategii politycznych z wykorzystaniem danych Zarówno przedsiębiorstwa, jak i władze krajowe i lokalne stoją w obliczu problemu związanego z ilością danych: co minutę 6 przesyła się odpowiednik około 72 godz. materiału serwisu YouTube i nowych informacji. Chcemy przekształcić te dane w wiedzę, a wiedzę w mądrość, bo wierzymy w politykę opracowywaną na podstawie danych. Przeszkody czy też problemy taktyczne należy identyfikować i systematycznie je rozwiązywać. Niezbędne są duże inwestycje w zasoby ludzkie, edukację informatyczną, lepszą ochronę prawną w zakresie unijnych praw ochrony danych oraz łatwiejszy dostęp do finansowania na wczesnym etapie, w ramach kapitału wysokiego ryzyka. Europa ma wiele atutów: trwałą kulturę, przedsiębiorczość i edukację. Musi jednak popracować nad sposobami, w jakie pomysły zmieniają się w działalność gospodarczą. Ogromny rynek Stanów Zjednoczonych to nasza silna strona – Europa musi pogłębić integrację rynku wewnętrznego, by umożliwić europejskim przedsiębiorstwom dostęp do globalnej konkurencji. Bez krytycznego myślenia Europa nie odniesie sukcesu w dobie globalnej gospodarki. W trosce o przyszłość w dziedzinie inżynierii i rozwoju technologicznego Europa powinna wykorzystać swoją innowacyjność, by nadal realizować marzenie o europejskiej integracji w światowych sieciach. Koncentrując się na innowacjach, przedsiębiorczości i wzajemnych połączeniach stwarza się szanse na rozwiązanie raz na zawsze problemów strukturalnych, z korzyścią dla kolejnych pokoleń. Choć innowacje i talenty pojawiają się na poziomie lokalnym, to jednak by mogły się rozwijać, potrzebna jest im przestrzeń. W tym kontekście Unia Europejska mogłaby wspierać innowacyjne strategie globalne, przedsiębiorstwa i społeczności lokalne. Skorzystałaby na tym nie tylko Europa, ale również cały świat. Polityka przemysłowa a rozwój regionalny Fundusze strukturalne odegrają kluczową rolę w reindustrializacji Europy W obecnym, kryzysowym okresie częściej niż kiedykolwiek do tej pory podnoszą się liczne głosy stwierdzające, że Europie potrzebna jest zdecydowana polityka przemysłowa. Oczywiste jest, że europejska agenda wzrostu musi opierać się na celu, jakim jest ustanowienie rzeczywistej strategii odnowy przemysłowej dla Europy, z aktywnym udziałem wszystkich poziomów władz publicznych. Uważamy, że polityka przemysłowa powinna zostać w większym stopniu zintegrowana ze strategią „Europa 2020” dzięki opracowaniu narzędzia monitorowania różnych zaplanowanych działań, do czego KR mógłby przyczynić się przez swoją Platformę Monitorowania Strategii „Europa 2020”, a także dzięki uwzględnieniu polityki przemysłowej w europejskim semestrze, jak to ma miejsce w przypadku zatrudnienia. W tym kontekście konferencja na temat polityki przemysłowej, która odbędzie się w kwietniu, powinna nam pomóc w dogłębnym przeanalizowaniu tej możliwości. Wszyscy wiemy, że fundusze strukturalne odegrają kluczową rolę w procesie europejskiej reindustrializacji. Żeby móc w pełni skorzystać z ich efektu dźwigni, proponujemy elastyczną interpretację przepisów dotyczących ukierunkowania tematycznego, zwłaszcza z myślą o wzmocnieniu zintegrowanych podejść ponadnarodowych i propagowaniu przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, wykraczającą poza samą kwestię ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Jednak każde nowe działanie w tej dziedzinie powinno ściślej włączać partnerów społecznych w kwestie polityki przemysłowej, zwłaszcza za pośrednictwem wniosku Parlamentu Europejskiego dotyczącego dyrektywy w sprawie lepszego informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji oraz przewidywania restrukturyzacji i zarządzania nią. W kontekście ograniczeń budżetowych i mniejszych zdolności udzielania pożyczek w sektorze prywatnym popieramy opcję polegającą na szerszym wykorzystywaniu nowatorskich instrumentów finansowych, pod warunkiem że stosowane są one w ramach współfinansowania, że Komisja Europejska zaproponuje ich definicję prawną w przyszłym, zmienionym rozporządzeniu finansowym i że zostaną wprowadzone wymagania ex ante, takie jak dowody niewydolności rynku i wymierna luka w finansowaniu. Opowiadamy się również za uznaniem konieczności, by władze publiczne, zwłaszcza zaś władze lokalne i regionalne, wywierały większy wpływ gospodarczy, gdyż inwestycje bezpośrednie na szczeblu lokalnym i regionalnym stanowią dwie trzecie europejskich inwestycji publicznych. Umożliwiłoby to władzom lokalnym i regionalnym domaganie się środków kompensacyjnych w zakresie dialogu społecznego, jakości środowiska naturalnego i odpowiedzialności społecznej biznesu. Mercedes Bresso (IT/PSE), pierwsza wiceprzewodnicząca KR-u Chcielibyśmy również podkreślić istotną rolę władz lokalnych i regionalnych w doskonaleniu czynników produkcji, takich jak infrastruktura lokalna, warunki pracy, szkolenia, badania i innowacje, które dają możliwość odzyskania przewagi konkurencyjnej, tak by regiony dysponowały odpowiednimi instrumentami i mogły sobie poradzić z kwestiami relokalizacji dzięki polityce, w której uwzględniono przygotowanie się na nieprzewidziane sytuacje. Komisja ECOS upowszechnia politykę przemysłową i innowacje Oczywiste jest, że nadrzędnym priorytetem UE na najbliższe lata jest walka z kryzysem gospodarczym i społecznym oraz powrót na drogę odnowy gospodarczej, prowadzącą do tworzenia zatrudnienia i do zrównoważonego wzrostu. Komisja ECOS KR-u postawiła sobie za cel przyczynić się do realizacji tego zamierzenia dzięki wyłonieniu rozwiązań, najlepszych praktyk i działań, które można wdrożyć na poziomie lokalnym i regionalnym i umożliwić w ten sposób Europie konkurowanie w globalnej gospodarce oraz skorzystanie z szans, jakie przyniesie przyszłość. Choć usługi zajmują ważne miejsce w europejskim modelu gospodarczym, to jednak trzonem jej gospodarki musi pozostać przemysł. Odpowiada on za 80% eksportu i prywatnych wydatków na badania i rozwój. Stoi więc na pierwszym miejscu globalizacji w Europie. Jest główną siłą napędzającą całą gospodarkę, zwłaszcza jeśli chodzi o zatrudnienie (35 mln osób) i wpływ na działalność usługową. Jednakże ostatni okres charakteryzował się osłabieniem europejskich zdolności produkcyjnych, utrwaleniem się nierówności wewnątrz UE, a także rosnącymi obawami co do delokalizacji, dumpingu socjalnego i konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich. Jednak Europa nie może i nie powinna próbować powracać do swej dawnej świetności przemysłowej za cenę obniżania podatków czy wynagrodzeń bądź też udzielania dotacji kulejącym firmom. Powinna natomiast stworzyć stabilne warunki gospodarcze i wprowadzić zarządzanie, które będzie wspierać wieloraką działalność gospodarczą w Europie. Powinno to oczywiście obejmować politykę zmierzającą do upowszechniania innowacji i badań, a także politykę, która zapewnia energię oraz inne podstawowe zasoby we właściwej ilości i po sprawiedliwych cenach, jak i politykę w zakresie cyfryzacji Europy. Komisja ECOS przygotowuje obecnie opinię w sprawie komunikatu Komisji Europejskiej pt. „Silniejszy przemysł europejski REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego. Aktualizacja komunikatu w sprawie polityki przemysłowej”. Pracuje nad nią sprawozdawca Claude Gewerc (FR/PSE), przewodniczący rady regionalnej Pikardii. Ma ona zostać przyjęta przez Komisję ECOS 20 lutego, a przez KR – na sesji plenarnej 11–12 kwietnia br. Sprawozdawca podkreśla w dokumencie, że aby zwiększyć swe zdolności przemysłowe, UE musi skutecznie wykorzystywać dostępne instrumenty gospodarcze i polityczne, które mają służyć odnowie branży przemysłowej, oraz że KR powinien zastanowić się nad tym, w jaki sposób można zadbać o ekosystemy terytorialne, tak by możliwie najskuteczniej przyczyniły się one do rozwoju przemysłowego i innowacji. Komisja ECOS przygląda się także branży przemysłu motoryzacyjnego, gdyż 12 mln miejsc pracy w tym sektorze ma żywotne znaczenie dla dobrobytu i tworzenia zatrudnienia w regionach europejskich. Z myślą o wzmocnieniu konkurencyjności przemysłu i jego zrównoważonego charakteru w okresie do 2020 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat pt. „CARS 2020: Plan działania”. Komisja ECOS wyznaczyła Christiana Buchmanna (AT/PPE), członka rządu regionalnego Styrii, na sprawozdawcę opinii na ten temat. Przyjęcie tego dokumentu przez Komisję ECOS przewidziano na 27–28 czerwca, a przez KR – na sesję plenarną 8–9 października br. Przemysł motoryzacyjny stawia czoła wielu spośród licznych problemów występujących w całym sektorze wytwórczości w Europie. Jego wysiłki, by utrzymać produkcję pojazdów światowej klasy, a zarazem najbezpieczniejszych i najbardziej energooszczędnych w skali świata, mogłyby być wzorem dla pozostałych gałęzi przemysłu. W swej opinii Komisja ECOS rozważy wniosek Komisji dotyczący podjęcia olbrzymiego wysiłku innowacyjnego dzięki usprawnieniu badań i innowacji w ramach europejskiej inicjatywy dotyczącej ekologicznych pojazdów, a także dzięki dalszej współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, by sfinansować postęp innowacji i ułatwić MŚP dostęp do pożyczek. Simone Beissel (LU/ALDE), członkini rady miejskiej Luksemburga, przewodnicząca Komisji ECOS 7 Polityka przemysłowa a rozwój regionalny Musimy stworzyć warunki dla właściwego funkcjonowania i rozwoju biznesu, aby wdrożyć zrównoważoną politykę przemysłową Marek Woźniak (PL/PPE), marszałek województwa wielkopolskiego, przewodniczący Komisji COTER W erze globalizacji polityka przemysłowa koncentruje się na działaniach na rzecz poprawy otoczenia biznesu, w szczególności w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw, oraz na wspieraniu rozwoju silnej i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych. Środki pochodzące z funduszy UE oraz udzielane dzięki nim wsparcie umożliwiają rozwój i podnoszenie konkurencyjności firm, wzmacniają potencjał sfery badawczo-rozwojowej oraz rozwijają instytucje otoczenia biznesu w moim regionie. Przy znaczącym udziale pomocy finansowej z Unii Europejskiej odnotowaliśmy intensywny wzrost rozwoju wielkopolskiej gospodarki. Dzięki sprawnie przeprowadzonym naborom wniosków w ramach Wielkopolskiego regionalnego programu operacyjnego, Priorytetu I „Konkurencyjność przedsiębiorstw” samorząd województwa dofinansował ogółem 1251 przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu i instytutów naukowych na kwotę 2457,16 mln zł. Podmioty korzystające z tej pomocy znacząco poprawiły swój poziom innowacyjności, poszerzając zakres działalności, stały się bardziej elastyczne na potrzeby regionalnej gospodarki oraz stworzyły nowe miejsca pracy dla wysoko wyspecjalizowanej kadry pracowniczej. Dzięki funduszom UE w Wielkopolsce utworzono wiele nowych inkubatorów przedsiębiorczości, parków przemysłowych oraz naukowo-technologicznych. Dokonano zakupów urządzeń wysokiej technologii do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, poprawiając tym samym jakość usług świadczonych dla przedsiębiorstw oraz społeczeństwa. Z tej perspektywy niezwykle istotną kwestią jest zapewnienie odpowiedniego poziomu finansowania w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2014–2020. Dlatego pozytywnie odnoszę się do przyjętych ostatnio konkluzji Rady, w których dla Polski przewiduje się właściwy poziom środków na konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia oraz spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną: Pozwoli to na zwiększenie konkurencyjności i stymulowanie zmian strukturalnych w przemyśle oraz rozwoju naukowo-technologicznego. Region Wielkopolska wspiera kreatywność i innowacje jako najważniejsze elementy wzrostu konkurencyjności gospodarki, a co za tym idzie jego stałej obecności na rynku globalnym. Podnoszenie poziomu innowacyjności stanowi ogromne wyzwanie wymagające podjęcia działań na wielu płaszczyznach, jak również umiejętnego zintegrowania dotychczas podejmowanych inicjatyw i wydatkowania środków na rzecz ich efektywniejszego wykorzystania. Realizacji tego ważnego i ambitnego zadania służy m.in. Regionalna strategia innowacji dla Wielkopolski na lata 2010–2020, prezentująca ambitne i praktyczne podejście do regionalnej polityki innowacji. W ramach propagowania innowacyjności władze regionu angażują się też w działania ogólnoeuropejskiej Platformy Inteligentnych Specjalizacji (Platforma S3) oraz współpracują w ramach projektu Know-Hub Interreg IV C (2012–2014). Ma on za zadanie wyposażyć regiony w wiedzę, umiejętności i doświadczenie przydatne w procesie projektowania strategii inteligentnych specjalizacji oraz wdrażania skutecznych instrumentów polityki innowacyjnej. W realizację tego projektu zaangażowanych jest 10 partnerów z regionów UE, a liderem w Wielkopolsce jest Poznański Park Naukowo-Technologiczny. Partnerzy identyfikują obszary wymagające unowocześnienia w celu 8 wzmocnienia konkurencyjności lokalnej gospodarki. Dzięki takim działaniom wspieramy postęp naukowo-techniczny przez wprowadzanie skutecznych rozwiązań dotyczących współpracy z przedsiębiorcami oraz instytutami naukowymi. Województwo wielkopolskie posiada olbrzymi potencjał rozwojowy. Region cechuje się ponadprzeciętną atrakcyjnością inwestycyjną, pomimo silnego zróżnicowania wewnętrznego. Zadecydowały o tym takie czynniki, jak: dostępność komunikacyjna, dostęp do wysoko wykwalifikowanej kadry, rozbudowane otoczenie biznesu, zaplecze naukowo-badawcze pozytywnie nastawione do transferu technologii do firm oraz bogate tradycje handlowe. Do głównych celów polityki przemysłowej realizowanej w moim regionie, zgodnie z polityką Unii Europejskiej i priorytetami strategii „Europa 2020”, należy wspieranie postępu naukowo-technicznego, który decyduje o konkurencyjności wyrobów, wspieranie rozwoju tzw. przemysłów strategicznych, które zapewniają utrzymanie na światowych rynkach udziału produkcji nowych generacji wyrobów, opartych na nowoczesnych technologiach, ważnych dla obronności oraz prestiżowych branż przemysłu, takich jak informatyka, biotechnologie, przemysł lotniczy, energia atomowa. Wielkopolan charakteryzuje przedsiębiorczość i gospodarność, co odzwierciedla m.in. liczba ponad 300 tys. firm i ich dobre wyniki gospodarcze, niemniej jednak wciąż pozostaje ogromny obszar do zagospodarowania w zakresie podnoszenia poziomu innowacyjności naszych przedsiębiorstw. Dlatego też w ramach Regionalnej strategii innowacji opracowaliśmy całościową koncepcję wsparcia wielkopolskich przedsiębiorstw na każdym etapie ich rozwoju: od powstania po internacjonalizację. Wprowadzamy szereg aktywności związanych z przygotowaniem w pierwszej kolejności narzędzia do samooceny wielkopolskich przedsiębiorstw, następnie specjalistycznego doradztwa, dopasowanego do zidentyfikowanych potrzeb oraz wsparcia m.in. w zakresie selektywnego sieciowania. W ramach tej aktywności organizujemy także misje gospodarcze dla przedsiębiorców oraz dofinansowujemy ich uczestnictwo w międzynarodowych targach branżowych. Takie działania wzmacniają know-how kadry zarządzającej, pozwalają poznawać nowe trendy i kierunki technologiczne. Realizujemy również usługi brokerów innowacji dla wielkopolskich przedsiębiorstw i inicjatyw klastrowych. Prowadzimy nowoczesny portal „Innowacyjna Wielkopolska”, prezentujący – w artykułach, multimediach oraz dzięki narzędziom takim, jak biblioteka czy interaktywna mapa projektów innowacyjnych – aktualną wiedzę o innowacjach w Wielkopolsce. Województwo wielkopolskie jako pierwsze w Polsce uruchomiło inicjatywę Jeremie, na którą w latach 2007–2013 przeznaczono łączną kwotę 501,3 mln zł (ok. 119 mln euro), w tym 75% z Wielkopolskiego regionalnego programu operacyjnego oraz 25% z budżetu państwa. Pożyczki i poręczenia finansowe udzielane w ramach Jeremie pozwalają przedsiębiorcom na finansowanie inwestycji polegających m.in. na zakupie, budowie lub modernizacji obiektów produkcyjnych, usługowych lub handlowych; wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; tworzenie nowych miejsc pracy; zakup wyposażenia, maszyn, urządzeń, w tym także kupno środków transportu; inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju firmy. Polityka przemysłowa a rozwój regionalny „Należy usunąć wszystkie przeszkody stojące na drodze innowacyjnego rozwoju w Europie. Głównym celem inicjatywy przewodniej UE „Unia innowacji” jest zapewnienie, że przedsiębiorstwa, uniwersytety, centra badawcze, regiony i miasta mogą z powodzeniem prowadzić działalność gospodarczą i świadczyć usługi obywatelom”. Máire Geoghegan-Quinn, komisarz ds. badań, innowacji i nauki UE Nowa publikacja pt. „Regiony i miasta na rzecz wspierania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy” przedstawia wkład KR-u do siedmiu inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020” „Celem tej publikacji jest poinformowanie władz samorządowych szczebla lokalnego i regionalnego o potencjale, który strategia »Europa 2020« stanowi dla Państwa miasta lub regionu. Przedstawiono w niej przegląd siedmiu inicjatyw przewodnich oraz wykaz najlepszych praktyk. Nowe przepisy w sprawie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności są nastawione na osiągnięcie głównych celów wyznaczonych w strategii »Europa 2020« oraz spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej w UE. Fundusze przyniosą w ten sposób znaczącą dodatkową pomoc ze strony UE oraz wskazówki mające na celu urzeczywistnienie wizji strategii »Europa 2020« w danym regionie i mieście” – napisał w przedmowie do publikacji Ramón Luis Valcárcel Siso, przewodniczący Komitetu Regionów. We wstępie do publikacji znajduje się krótkie wprowadzenie do strategii „Europa 2020” oraz krajowych programów reform, po czym następuje opis siedmiu inicjatyw przewodnich, zaleceń politycznych i działań członków KR-u w europejskich miastach i regionach. Około czterdziestu członków KR-u – w tym przewodniczący KR-u Ramón Luis Valcárcel Siso oraz pierwsza wiceprzewodnicząca Mercedes Bresso, a także koordynator Platformy Monitorowania Strategii „Europa 2020” z ramienia KR-u Michel Delebarre – wykorzystując swoją wiedzę i doświadczenie, dzieli się przemyśleniami na temat sposobu, w jaki władze szczebla lokalnego i regionalnego mogłyby wcielić w życie strategię „Europa 2020”. Ponadto niektórzy posłowie do Parlamentu Europejskiego, a także jego przewodniczący Martin Schulz, przewodniczący Rady Europejskiej Herman van Rompuy, premier Irlandii Enda Kenny oraz przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso przedstawiają swoje opinie dotyczące możliwości oddziaływania strategii „Europa 2020” na wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy. „Przyjmuję pojawienie się tej publikacji z zadowoleniem i dziękuję Komitetowi Regionów za zebranie w jednym dokumencie wszystkich informacji na temat realizacji strategii »Europa 2020« w terenie. Z pewnością będzie ona użytecznym narzędziem dla gmin i regionów, który pomoże im osiągnąć nasz wspólny cel – pobudzenie trwałego wzrostu gospodarczego i konkurencyjności z korzyścią dla naszych obywateli i biznesu. Publikacja ta jest tym bardziej znacząca i trafna, że ukazuje się w 2013 r., który ogłoszono Europejskim Rokiem Obywateli” – podkreślił José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej. Seminarium Grupy ALDE w Jassach (Rumunia): debata na temat wykorzystania funduszy europejskich Grupa ALDE przeprowadza obecnie podsumowanie bieżącego okresu programowania funduszy strukturalnych oraz dyskusje w związku z rozpoczynającym się w 2014 r. kolejnym okresem programowania. 15 maja 2013 r. w rumuńskim mieście Jassy odbędzie się seminarium Grupy ALDE pt. „Możliwości wykorzystania funduszy europejskich na szczeblu władz lokalnych i opóźnienia w tym zakresie”. Zostanie ono zorganizowane na zaproszenie Cristiana Mihaia Adomniteiego, członka KR-u (ALDE) i przewodniczącego Rady Okręgu Jassy. REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 Seminarium ma na celu, po pierwsze, przeanalizowanie znaczenia funduszy europejskich dla Rumunii, po drugie, wyciągnięcie wniosków z absorpcji funduszy strukturalnych w okresie 2007–2013, po trzecie, zastanowienie się nad zagrożeniami i opóźnieniami związanymi z aktualnymi wskaźnikami absorpcji, po czwarte wreszcie, wyciągnięcie lekcji z najlepszych praktyk w zakresie wykorzystywania środków UE w innych państwach członkowskich. Na zakończenie seminarium przewidziano wizyty studyjne w licznych miejscach w okręgu Jassy finansowanych z funduszy europejskich. 9 Polityka przemysłowa a rozwój regionalny Przemysł to w pierwszym rzędzie wszystkie zdolności, wiedza i umiejętności, którymi wykazuje się społeczeństwo Europy Claude Gewerc (FR/PSE), przewodniczący Rady Regionalnej Pikardii Przemysł odpowiada za 80% eksportu i wydatków na badania i rozwój, będąc głównym atutem Europy w dobie globalizacji. Jednakże ostatni okres charakteryzował się osłabieniem europejskich zdolności produkcyjnych, pogłębieniem się nierówności wewnątrz UE, a także rosnącymi obawami co do delokalizacji, dumpingu socjalnego i konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich. Niemniej Europa dysponuje atutami pozwalającymi jej umocnić swą bazę przemysłową. Stwierdzenie to przemawia za wznowieniem integracji przemysłowej w skali całej Unii Europejskiej. Kwestia ta dotyczy władz lokalnych nie tylko dlatego, że to one w pierwszym rzędzie odczuwają skutki dezindustrializacji, lecz także dlatego, że są one nazbyt często zapomnianym partnerem odnowy przemysłowej. Trzy z sześciu priorytetowych obszarów działania zaproponowanych przez Komisję Europejską w październiku zeszłego roku – bioprodukty, zrównoważone budownictwo i surowce, ekologicznie czyste pojazdy oraz inteligentne sieci – charak- teryzują się wymiarem terytorialnym. Poza tym to w poszczególnych regionach dokonują się przeobrażenia naszego stylu życia i sposobów wytwarzania, rodzi się zaufanie i nawiązuje się współpraca, zakorzeniają się ekosystemy przemysłowe. Przemysł to w pierwszym rzędzie wszystkie zdolności, wiedza i umiejętności, którymi wykazuje się społeczeństwo Europy. Władze lokalne są najwłaściwszym poziomem władzy, by nimi zarządzać i je mobilizować do reakcji na kryzysy i do przewidywania przemian. To na poziomie lokalnym za pośrednictwem terytorialnych paktów produkcyjnych, zwłaszcza za pośrednictwem regionów, może zaistnieć koordynacja między dynamiką zatrudnienia, kształceniem i przemianami przemysłowymi, mogą się zorganizować różne poziomy współpracy krajowej i europejskiej związane z danym projektem. W społeczeństwie opartym na wiedzy poszczególne obszary nie są po prostu miejscem, gdzie prowadzi się działania. Są one głównym czynnikiem innowacji i tworzenia dobrobytu. Markku Markkula: UE musi w trybie pilnym zlikwidować przepaść innowacyjną w Europie Markku Markkula (FI/EPP), radny regionu Helsinki Na wniosek prezydencji irlandzkiej KR przygotowuje obecnie opinię „Zlikwidować przepaść innowacyjną – jak władze lokalne i regionalne mogą najlepiej wykorzystać programy UE do lepszego powiązania badań, innowacji i rozwoju regionalnego”. Zostanie ona zaprezentowana na konferencji WIRE IV (Tydzień Innowacyjnych Regionów), która odbędzie się w Cork (5–7 czerwca 2013 r.). Jednym z celów obecnej kadencji Komitetu jest opracowanie propozycji dotyczących 1) środków wymaganych od regionów i ich różnych podmiotów oraz 2) środków wymaganych w ramach programów Komisji Europejskiej, finansowania oraz innych działań. Dla Markku Markkuli (FI/PPE), radnego regionu Helsinki i sprawozdawcy opinii, kluczowym pytaniem jest „jak” – Jak możemy znacząco zwiększyć innowacyjność warunków oraz sposobów myślenia i działania na szczeblu lokalnym i regionalnym? Strategia „Europa 2020” i jej inicjatywy przewodnie oraz wiele innych środków to pozytywne kroki, lecz w jaki sposób można wykorzystać programy i finansowanie UE do stymulowania praktycznych działań, tak aby można było mówić o zmianach – przemianie – w kierunku innowacji społecznych? Znaczenie reagowania i innowacji znacznie wzrosło w ostatnich kilku latach we wszystkich rodzajach działalności gospodarczej i pracy – w tym w kształtowaniu polityki. Digitalizacja jest motorem zmian, a postępy na drodze do konwergencji usług cyfrowych są coraz szybsze. Nowe otoczenie biznesowe i sektory tworzenia wartości są często napędzane nowymi zachowaniami konsumentów – dzięki otwartości oraz wykorzystywaniu projektów skupionych na użytkowniku. Podważają one odgórne podejście do twórczości, odziedziczone po dawnym, analogowym świecie. Choć digitalizacja sprzyja jeszcze większej globalizacji usług, pozycja Europy nie jest optymalna: istnieje ryzyko, że staniemy się naśladowcami, a nie liderami w tym światowym wyścigu. 10 Regionalna sieć wartości Markku Markkula, który przewodniczy również z ramienia PPE-KR Zespołowi Zadaniowemu ds. Strategii „Europa 2020”, podkreślił, że szczebel lokalny i regionalny to ważny element całej strategii odnowy Europy. „Należy stworzyć bodźce na szczeblu UE, aby zachęcać coraz większą liczbę regionów i gmin do podejmowania roli podmiotów ułatwiających zmiany” – podkreślił Markkula. Co to oznacza? Przedsiębiorstwa i inne organizacje działające w regionie tworzą powiązane sieci wartości, których działania są bardzo ważne dla rozwoju regionu oraz mieszkających i pracujących w nim osób. Pojęcie „sieci wartości” oznacza strukturę podmiotów o różnym pochodzeniu, umiejętnościach i rolach. W sieciach wartości umiejętności, działania i zaspokajanie popytu łączą się w innowacyjny sposób, aby stworzyć wartość dodaną dla wszystkich zaangażowanych podmiotów. Sieci wartości stale się zmieniają. Zmotywowane jednostki są w centrum regionalnej polityki innowacyjności. Innowacje są tworzone przez ludzi i dlatego jest to proces przede wszystkim związany z człowiekiem i społeczeństwem. W swojej opinii w sprawie „Horyzontu 2020” KR podkreślił znaczenie ukierunkowania badań i finansowania UE bardziej konkretnie na wykorzystanie najlepszej dostępnej wiedzy. Wszystkie regiony i podmioty regionalne mogą i powinny skutecznie wykorzystywać wiedzę. W związku z tym niezmiernie ważne jest rozpowszechnianie i dalsze opracowywanie wyników działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej w całej Europie. Szersza wizja innowacji Niektóre z głównych słabości obecnego systemu wynikają z niedostatecznego wykorzystania dostępnej wiedzy. Badania naukowe i technologiczne oraz ulepszanie pomysłów z wykorzystaniem tych badań umożliwiają pełnienie roli pio- Polityka przemysłowa a rozwój regionalny sie Uniwersytetu Aalto w Otaniemi, 15 minut od centrum Helsinek. Szczególnie ważne z punktu widzenia Europy jest zbadanie regionalnych ekosystemów innowacji oraz roli, znaczenia, działalności, rozwiązań przestrzennych oraz czynników sukcesu społeczności i instytucji, które stymulują nową i dynamiczną działalność innowacyjną w ramach takich ekosystemów. Obecnie skupiamy się na opracowaniu podejścia skoncentrowanego na użytkowniku, wspólnym tworzeniu oraz szybkim wprowadzaniu projektów pilotażowych. niera. Jednocześnie należy poszerzyć naszą wizję innowacji, aby obejmowała ona nie tylko innowacje technologiczne, lecz także innowacje dotyczące procesów, przedsiębiorstw, usług i projektów oraz innowacje społeczne, aby przekształcić kultury poszczególnych społeczności, a także innowacje społeczne na rzecz modernizacji szerszej działalności i struktur. Bardzo ważne jest, by szersza wizja innowacji stała się częścią nie tylko działalności przedsiębiorstw, lecz także sektora publicznego. Kluczowe priorytety to powiązanie finansowania UE („Horyzont 2020” i finansowanie spójności) z finansowaniem lokalnym (publicznym i prywatnym), a także skupienie działalności na strategicznych celach na rzecz zmian. Konieczne są projekty lokalne na dużą skalę i partnerstwo europejskie. Czynniki związane z niepewnością, wątpliwości i napięcia są obecne we wszystkich działaniach interpersonalnych. Należy przekształcić napięcia w źródło kreatywności i innowacji, dążąc do stosowania zasad uczącej się organizacji. Proces twórczy powinien być widoczny dzięki określeniu systemu twórczych napięć i wykorzystywaniu go. Metody i koncepcje stosowane do znacznego zwiększenia poziomu aktywności są ważne. Wykorzystywanie wiedzy i procesy budowania potencjału wiedzy to pojęcia, które coraz bardziej zyskują na znaczeniu, podobnie jak badania i wspólne tworzenie wiedzy. Te nowoczesne ośrodki, z których większość powstała dopiero w ostatnich kilku latach, to elastyczne jednostki o podejściu opartym na współpracy. Przykłady obejmują: inkubatory i akceleratory, żywe laboratoria, węzły przedsiębiorczości, laboratoria rozwojowe, laboratoria innowacji społecznych, laboratoria wytwórcze, obozy nauki innowacji społecznych oraz centra przyszłości. Zwykle działają one jako jednostki stowarzyszone z uniwersytetami, gminami lub przedsiębiorstwami. Łączą w sobie nowe, otwarte praktyki operacyjne, wykorzystanie mediów społecznościowych, nowe prawa własności intelektualnej i praktyki finansowania, szeroką sieć podmiotów i przedsiębiorczość. Bardzo ważne jest zbadanie tego obszaru szerzej i głębiej, budowanie sieci i pilotaż szeregu środków rozwojowych, aby przyśpieszyć działalność innowacyjną w różnych regionach w Europie. Przyniesie to z pewnością korzyści, jeżeli chodzi o rozwój społeczny, konkurencyjność międzynarodową i tworzenie miejsc pracy. Niegdyś chwalone podejście oparte na potrójnej spirali nie jest wystarczająco dynamiczne, by sprostać nowym wyzwaniom Intensywne zaangażowanie w funkcjonowanie regionalnych systemów innowacji jest konieczne, aby uaktualnić to pojęcie operacyjne i związaną z nim kulturę. Wszystko to można określić jako „ogród innowacji” i „platformę wyzwań”, które razem stanowią prototyp miejsca pracy sprzyjającego kształtowaniu przyszłości. Jest to konieczne dla sprostania wyzwaniom – począwszy od małych wyzwań lokalnych po wielkie wyzwania społeczne na szczeblu globalnym. Konieczna jest więc działalność badawcza, rozwojowa i innowacyjna (BRI) w celu prowadzenia pilotażu i tworzenia prototypów 1) przestrzennych konfiguracji o wymiarze fizycznym, intelektualnym i wirtualnym, oraz 2) organizacji i narzędzi zarządzania wiedzą niezbędnych do sprostania wyzwaniom. Na posiedzeniu Komisji EDUC i konferencji w Espoo (Finlandia) w dniach 25–26 kwietnia 2013 r. dowiemy się, co tego rodzaju nowatorska działalność oznacza w praktyce. Część programu odbędzie się w innowacyjnym otoczeniu, w którym zasady trójkąta wiedzy UE wdrażane są w praktyce: Aalto Design Factory, Aalto Start-up Sauna oraz Aalto Urban Mill. Te trzy jednostki prowadzą działalność w głównym kampu- REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 Kampus Uniwersytetu Aalto, wraz z otoczeniem biznesowym i mieszkalnym, jest węzłem innowacji regionu Helsinki. Przedstawiona na zdjęciu wizja wiąże się z programem badań dotyczących energii ekosystemów miejskich. Program ten, obejmujący badania multidyscyplinarne o wartości 20 mln euro, łączy nowe tendencje w zakresie nauki, sztuki i biznesu w wirtualnym środowisku pracy. Regionalne modelowanie informacji to przełomowy wymiar tych badań. 11 Projekt budowy systemu laserowego ELI–NP w Rumunii – planowane rozpoczęcie w kwietniu Jak przewiduje dyrektor generalny projektu prof. dr Nicolae-Victor Zamfir, budowa obiektu, w którym umieszczony zostanie najpotężniejszy laser na świecie, powinna rozpocząć się w kwietniu tego roku. Komisja Europejska przeznaczyła na ten cel 180 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Extreme Light Infrastructure – Nuclear Physics (ELI-NP) będzie ogólnoeuropejskim laboratorium łączącym w sobie różnorakie dyscypliny, od przełomowej fizyki fundamentalnej, przez nową fizykę jądrową i astrofizykę, po materiałoznawstwo i nauki biologiczne. Ośrodek ten będzie popularyzować nowe technologie, takie jak mikroelektronika relatywistyczna, i przynosić duże korzyści społeczne w dziedzinie medycznej dzięki nowej technologii radiograficznej i nowym metodom terapii hadronowej. Przyczyni się również do rozwoju materiałoznawstwa, umożliwiając zrozumienie i spowolnienie procesu starzenia się reaktorów jądrowych i środowiska dzięki nowym sposobom unieszkodliwiania odpadów jądrowych. W ośrodku ELI w Măgurele w okręgu Ilfov (Rumunia) prowadzone będą przede wszystkim badania w zakresie fizyki jądrowej z wykorzystaniem technik laserowych. Dlatego też przewiduje się stworzenie intensywnego źródła promieniowania gamma przez połączenie wysokoenergetycznego akceleratora cząstek z silnym laserem. Zaproszenie do składania ofert budowy obiektu, systemu gamma i systemu laserowego zamknięto na początku marca. Po ocenie ofert i sprawozdania technicznego projektu przez badaczy budowa ośrodka powinna rozpocząć się w kwietniu, a na początku maja powstanie system laserowy i system gamma. Przewodniczący rumuńskiej delegacji w Komitecie Regionów Ion Prioteasa (PSE) powiedział: „Cieszymy się, że ten istotny i potrzebny projekt powstaje w Rumunii. Mamy nadzieję, że młodzi naukowcy zostaną docenieni i chętniej pozostaną, by pracować w naszym kraju”. Marian Petrache (ALDE), członek KR-u i przewodniczący okręgu Ilfov, który jest partnerem projektu, dodał: „Ten projekt badawczy znacznie przyczyni się do przyciągnięcia i rozwoju inwestycji w innowacje i badania, a także do stworzenia synergii niezbędnej do trwałego i inteligentnego wzrostu gospodarczego w okręgu Ilfov”. W działalność tego nowoczesnego ośrodka badawczego zaangażowanych zostanie prawie 40 różnych instytucji badawczych i akademickich z 13 państw członkowskich UE. Będzie to ogólnoeuropejskie centrum, w którym znajdą się najpotężniejsze lasery na świecie. Pierwsze trzy obiekty, które powstaną w Pradze (Czechy), w Szeged (Węgry) i w Măgurele (Rumunia), powinny być gotowe do eksploatacji w 2015 r. Będzie to pierwsza infrastruktura na tak dużą skalę we wschodniej części UE. Przeznaczono na nią ponad 700 mln euro. W całym sektorze publicznym i prywatnym Rumunia inwestuje obecnie zaledwie 0,5% PKB w badania i rozwój (B+R). W ramach strategii „Europa 2020” wyznaczono cel 2% PKB, podczas gdy główny cel dla całej UE to 3%. Projekt ma zwiększyć możliwości badawcze Rumunii i zachęcić do transferu technologii między ośrodkami B+R a przedsiębiorstwami, co zapewni jej przewagę konkurencyjną i utoruje drogę do inteligentnego wzrostu. Konkurencyjny przemysł motoryzacyjny siłą napędową regionów europejskich Christian Buchmann (AT/PPE), minister ds. gospodarki, Europy i kultury kraju związkowego Styria 12 Ponad 12 mln osób w Europie bezpośrednio lub pośrednio pracuje dla sektora motoryzacyjnego. Także w Styrii (Austria) jest to tradycyjnie silna gałąź gospodarki. Obecnie ponad 40 tys. osób pracuje w styryjskim klastrze motoryzacyjnym, obejmującym 180 firm. Dane te dowodzą, że korzystny rozwój europejskich regionów jest nierozerwalnie związany z pomyślną przyszłością przemysłu motoryzacyjnego w Europie. Komitet Regionów już w 2010 r. przyjął opinię, w której zachęcał Komisję do opracowania długoterminowej i zrównoważonej polityki przemysłowej dotyczącej tej branży. „Cars 2020” to przygotowany przez Komisję plan działań przewidzianych z myślą o wspieraniu w przyszłości przemysłu samochodowego. Ostatnimi laty w ramach grupy „Cars 2021” Styria bardzo czynnie współpracowała w formułowaniu zaleceń w tej dziedzinie. Komisja Polityki Gospodarczej i Społecznej (ECOS) wyznaczyła mnie na sprawozdawcę opinii dotyczącej wniosku Komisji w tej sprawie. Zadaniem Komitetu, jako przedstawiciela regionów Europy, jest kry- tyczne i konstruktywne przeanalizowanie propozycji Komisji. Intensywnie zajmiemy się tym w najbliższych tygodniach z myślą o tym, by przyczynić się do wytyczenia na poziomie europejskim odpowiedniego kierunku zrównoważonej polityki w tym sektorze. W związku z tym, że Styria została wyróżniona przez Komitet Regionów tytułem „Europejski Region Przedsiębiorczości 2013”, zaprosiłem członków Komisji ECOS do Grazu na posiedzenie wyjazdowe. 28 czerwca 2013 r., przy okazji posiedzenia Komisji ECOS 27 czerwca, odbędzie się także międzynarodowa konferencja na temat konkurencyjności i zrównoważonego charakteru przemysłu motoryzacyjnego w regionach. Pragniemy na niej wskazać szanse i możliwości, jakie w najbliższym okresie finansowania otworzą się przed regionami o silnym przemyśle motoryzacyjnym, a także zastanowić się nad tym, w jaki sposób regiony i miasta będą w przyszłości mogły odpowiednio wspierać innowacje. Wyzwania przemysłu motoryzacyjnego – perspektywa regionalna w kontekście europejskim Przemysł motoryzacyjny ma szczególne znaczenie dla Unii Europejskiej. Po pierwsze, tworzy miejsca pracy – w sektorze tym pracuje ponad 12 mln osób w całej Unii, licząc bezpośrednie, pośrednie i powiązane miejsca pracy. Po drugie, inwestuje najwięcej w rozwój technologiczny i w znacznym stopniu przyczynił się do redystrybucji dobrobytu oraz pobudzenia działalności przedsiębiorstw w UE. Obecnie przemysł motoryzacyjny stoi przed poważnymi wyzwaniami, podlegając dwóm przeciwstawnym tendencjom. Z jednej strony zauważa się tendencję do restrukturyzacji tego sektora w regionach europejskich w reakcji na kurczące się rynki. Z drugiej zaś w oczywistym interesie społeczeństwa leży utrzymanie miejsc pracy i aktywności przedsiębiorstw. W regionach europejskich, w których PKB w dużym stopniu zależy od przemysłu motoryzacyjnego, jak na przykład we wspólnocie autonomicznej Kastylia i León, inteligentne rozwiązanie tych problemów nabiera fundamentalnego znaczenia. Nie należy zapominać, że w interesie producentów leży utrzymanie wydajności instalacji, w które zainwestowali kapitał, technologie i szkolenia. Unii Europejskiej również zależy na utrzymaniu produktywnej działalności wymagającej wysokich kwalifikacji, którą osiągnięto po części dzięki funduszom strukturalnym gwarantującym lepszą równowagę terytorialną. Tak więc rozwiązaniem nie jest tłumienie potencjału europejskiego przemysłu motoryzacyjnego (zwłaszcza w Hiszpanii), gdyż doprowadziłoby to jedynie do zmarnowania wcześniejszych wysiłków podmiotów prywatnych i publicznych. Rozwiązaniem jest osiągnięcie większej konkurencyjności zakładów przemysłowych, o którą powinni zadbać wspólnie pracownicy, przedsiębiorstwa i rządy. Taką strategię promowaliśmy w Kastylii i León w ostatnich sześciu latach, w ścisłej współpracy z podmiotami społecznymi, przemysłem, rządem wspólnoty autonomicznej oraz rządem Hiszpanii. Skonkretyzowaliśmy to podejście w umowie ramowej dotyczącej konkurencyjności i innowacji w przemyśle i wprowadziliśmy je w życie przez plany przemysłowe opracowywane w przedsiębiorstwach działających we wspólnocie autonomicznej. Wypracowaliśmy dzięki temu konsensus między społeczeństwem, przemysłem a sferą publiczną, kładąc nacisk na kształcenie, elastyczność, rozwój technologii i potencjału przemysłowego, a w efekcie – na konkurencyjność. Juan Vicente Herrera Campo (ES/PPE), przewodniczący wspólnoty autonomicznej Kastylia i León, przewodniczący intergrupy KR-u ds. przyszłości europejskiego przemysłu motoryzacyjnego Sektor motoryzacyjny w Europie stoi jeszcze przed innymi wyzwaniami, związanymi m.in. z mobilnością zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju. Aby nadać sektorowi zrównoważony charakter, sprzyjający tworzeniu miejsc pracy, Europa musi być w stanie przecierać szlaki nowym technologiom napędu elektrycznego lub hybrydowego. Ponieważ rynek jak dotąd niechętnie reaguje na te formuły, należy rozwijać zharmonizowaną infrastrukturę ładowania oraz wprowadzać strategie stymulujące ten rynek. Działania te będą stanowić filary wspólnego modelu dla tego podsektora, który ma ogromne znaczenie dla przemysłu motoryzacyjnego w Europie i który będzie w przyszłości jednym z kluczowych elementów rozwoju przemysłowego Kastylii i León. Opolskie – innowacyjność po europejsku Opolskie to region, który określany jest jako jeden z najbardziej europejskich regionów Polski, szczególnie atrakcyjny dla inwestorów, a zarazem region, który jest doskonałym miejscem do życia. To co szczególnie przyciąga nowych inwestorów do województwa, to przede wszystkim niskie koszty pracy, dostępność wykwalifikowanych zasobów pracy, ceny gruntów, dostępność transportowa (bliskość autostrady A4), położenie geograficzne regionu, infrastruktura komunalna, rezerwy terenów inwestycyjnych oraz istniejąca baza produkcyjna. Istotną rolę odgrywają również instrumenty pozostające w gestii administracji publicznej, w tym m.in. nastawienie do nowych inwestorów, klimat dla rozwoju przedsiębiorczości czy też współpraca władz samorządowych z przedsiębiorstwami. O jakości obsługi inwestorów w województwie opolskim niezwykle pozytywnie wypowiada się m.in. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych, która pod tym względem sklasyfikowała nasz region na drugim miejscu w kraju. Również specjalne strefy ekonomiczne działające na terenie Opolszczyzny należą do ścisłej światowej czołówki, jako rozwijające się najprężniej. Należy podkreślić, iż wysiłki regionu w pozyskiwaniu inwestorów zostały docenione na łamach magazynu „fDi Intelligence”, należącego do koncernu Financial Times, gdzie w lutym 2012 r. opublikowano ranking „Europejskie regiony przyszłości 2012–2013”. Województwo opolskie znalazło się na 2. miejscu w Europie Środkowo-Wschodniej i na 22. miejscu w całej Europie pod względem strategii pozyskiwania inwestorów zagranicznych. Zagadnienia dotyczące gospodarki regionu i inwestycji zagranicznych zostały szeroko ujęte w nowej Strategii rozwoju województwa opolskiego do 2020 r., w której zapisy odnoszące się REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 do gospodarki wzbogacono o elementy dotyczące wsparcia systemowego pozyskiwania i przyciągania inwestycji, transferu wiedzy i innowacji, wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw oraz podtrzymania i rozwijania partnerskich relacji z zagranicą. Region opolski posiada zdywersyfikowaną strukturę przemysłu, która reprezentowana jest głównie przez sektor spożywczy, chemiczny, energetyczny, cementowo-wapienniczy, metalowy i meblarsko-drzewny. Do największych przedsiębiorstw w województwie zalicza się Elektrownię Opole, Górażdże-Heidelberg, Danone-Nutricia, Velux, ZOTT, Marcegaglia, Kraft Foods, Keiper Johnson Controls czy Nestle. Województwo opolskie nie przypadkiem nazywane jest krainą dobrych gospodarzy – takich, którzy potrafią rozważnie podejść do każdego problemu i skutecznie zarządzać swoim regionem. Potwierdzeniem tej opinii jest fakt, iż województwo opolskie okazało się niezaprzeczalnym liderem w wykorzystaniu środków unijnych – przez samorządy, instytucje okołobioznesowe, naukę, ale również przez przedsiębiorców. Spore środki (37%), które były dostępne w ramach regionalnego programu operacyjnego województwa opolskiego na lata 2007–2013, były przeznaczone m.in. na rozwój przedsiębiorczości, innowacyjności oraz sektora B+R (badań i rozwoju). Warto podkreślić, że był to najwyższy wśród wszystkich regionalnych programów operacyjnych procent alokacji środków na rozwój gospodarki. Józef Sebesta (PL/PPE), marszałek województwa opolskiego Wśród najważniejszych celów zarządu województwa opolskiego po 2013 r. znajdują się działania wspierające innowacyjność w gospodarce i projekty przeciwdziałające zmniejszaniu się populacji województwa opolskiego. 13 Z perspektywy regionów Pustynia Tabernas – przyszłość europejskiej energetyki słonecznej José Antonio Griñán (PSE), premier rządu Andaluzji Widok lotniczy platformy słonecznej w Almerii w Hiszpanii 14 Prowincja Almeria na południu Hiszpanii stała się jednym z najważniejszych europejskich ośrodków badań nad energią słoneczną, a to dzięki pracom prowadzonym na pustyni Tabernas przez Ośrodek Technologii Energii Odnawialnej (CTAER) i platformę słoneczną w Almerii należącą do organu publicznego CIEMAT (Ośrodek Badań w dziedzinie Energetyki, Środowiska i Technologii) podlegającego hiszpańskiemu ministerstwu gospodarki i konkurencyjności. jaką UE zajmuje w tej dziedzinie. Dzięki projektowi opracowywane są nowe technologie w zakresie skupiania światła słonecznego, ośrodek w Almerii koordynuje zaś prace głównych centrów badawczych sektora. Oprócz Hiszpanii w konsorcjum reprezentowane są takie kraje, jak Cypr, Francja, Grecja, Izrael, Niemcy, Portugalia, Turcja i Włochy. Projekt wspierają także rząd wspólnoty autonomicznej Andaluzja oraz Europejskie Stowarzyszenie Sektora Termicznej Energii Słonecznej ESTELA. Zdaniem Máire Geoghegan-Quinn, europejskiej komisarz ds. badań naukowych, innowacji i nauki, obiekty te „otworzą drogę przed przełomowymi badaniami i innowacjami i ostatecznie mogą pomóc w zabezpieczeniu przyszłych źródeł energii dla UE”. W listopadzie 2010 r. Komisja Europejska uznała projekt EU Solaris za jeden z priorytetowych kierunków badań w Europie (plan SET), w związku z czym stał się on częścią programu działań ESFRI (Europejskie Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych), głównego organu UE koordynującego integrację naukową w Europie. Podstawowym celem projektu EU Solaris jest poprawa stopnia zaawansowania tych technologii z myślą o utrzymaniu i umocnieniu pozycji lidera, W grudniu 2012 r. Komisja Europejska zatwierdziła fazę przygotowawczą projektu, na którą przewidziano budżet 4,45 mln euro rozłożony na cztery lata. W tym okresie EU Solaris uzyska osobowość prawną i zostanie wyposażony w mechanizm finansowy. Ponadto opracuje się strategię roboczą i strukturę organizacyjną obejmującą różnych członków konsorcjum, aby określić możliwości synergii i komplementarności między ośrodkami badawczymi. Istnie- Z perspektywy regionów Mobilna wieża słoneczna w Ośrodku Technologii Energii Odnawialnej (CTAER) w Almerii w Hiszpanii jące obiekty zostaną zmodernizowane, powstanie ponadto nowa infrastruktura. Przewiduje się, że ta nowa infrastruktura zostanie ukończona do 2016 r. i będzie wymagała łącznych inwestycji w wysokości 80 mln euro. José Antonio Griñán (PSE), premier rządu Andaluzji, uważa, że: „Od czasu skonstruowania platformy słonecznej w Almerii w 1980 r. i utworzenia w 2007 r. Ośrodka Zaawansowanych Technologii w Zakresie Energii Odnawialnej hiszpańskie przedsiębiorstwa działające w tym sektorze, w tym firmy andaluzyjskie, wysunęły się na pozycję światowego lidera w tej dziedzinie – zbudowano 43 centrale termiczno-solarne (1954 MW) w Hiszpanii, z których 21 usytuowanych jest w Andaluzji (951 MW)”. Jego zdaniem: „Udział platformy słonecznej w Almerii i Ośrodka Technologii Energii Odnawialnej (CTAER) w projekcie umacnia pozycję Andaluzji i zwiększa jej prestiż międzynarodowy w sektorze energii słonecznej, który cechuje się ogromnym potencjałem na przyszłość i wysokim stopniem konkurencyjności. Pokazuje też, że region ten może konkurować ze światowymi liderami”. Rząd regionalny uważa ponadto, że projekt EU Solaris był bodźcem, który ugruntował międzynarodową pozycję Andaluzji w sektorze energii i przyniósł ogromne korzyści Hiszpanii oraz przyczynił się do rozwoju gospodarczego tego regionu. Infrastruktura tego typu wnosi istotny wkład w rozwój gospodarczy na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim. Niemniej jednak koszty rozwoju, uruchomienia i utrzymania tego rodzaju ośrodków są wysokie i czasem przekraczają możliwości pojedynczej grupy badawczej, tak więc konieczne jest stworzenie ram współpracy między regionami i państwami. W tym celu Komisja Europejska w 2009 r. zaproponowała szczegółowe ramy prawne nadające tego rodzaju europejskim infrastrukturom badawczym (ERI) osobowość prawną uznawaną przez wszystkie państwa członkowskie. Te nowe infrastruktury prowadzą działalność w wielu krajach, lecz są traktowane jako organizacje i mogą realizować działania we współpracy z krajami trzecimi i organizacjami międzyrządowymi. Nieves Tejada Castro, Komitet Regionów Kolektory cylindrycznoparaboliczne na platformie słonecznej w Almerii w Hiszpanii Europejska infrastruktura badawcza Pierwszorzędny cel strategii wzrostu Unii Europejskiej na okres 2014–2020 polega na tym, by do 2020 r. osiągnąć zrównoważony, innowacyjny wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu. W związku z tym zasadniczą rolę w poszczególnych strategiach politycznych UE powinny odgrywać badania, rozwój i innowacje (B+R+I). W dziedzinie polityki energetycznej jednym z najambitniejszych celów jest zredukowanie emisji gazów cieplarnianych o 20%, zapewnienie 20-procentowego udziału energii odnawialnej w koszyku energetycznym oraz zmniejszenie zużycia energii pierwotnej o 20%. Spełnienie tych zamierzeń wymaga wsparcia infrastruktury badawczej w poszczególnych dziedzinach. Dlatego UE wdrożyła kilka inicjatyw, które pozwoliły zdefiniować strategię i opracować programy operacyjne w celu realizacji strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych. REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 15 Trybuna sprawozdawców Samorządy terytorialne odgrywają zasadniczą rolę w dziedzinie pomocy państwa Christophe Rouillon (FR/PSE), mer Coulaines, sprawozdawca opinii KR-u w sprawie pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw Kryzys potwierdził zasadność inwestycji publicznych. Państwo i samorządy są ponownie uznawane za podmioty życia gospodarczego, a neoliberalna wizja, w której za troskę o dobro publiczne płaci się najniższą cenę, zdaje się obecnie przeżytkiem. Mówiąc o inwestycjach publicznych, mamy na myśli inwestycje samorządów terytorialnych. Mówiąc o inwestycjach publicznych, myślimy także o pomocy państwa. Samorządy terytorialne odgrywają zatem zasadniczą rolę w dziedzinie pomocy państwa. Subwencje samorządów terytorialnych dotyczą takich obszarów, jak zatrudnienie, wsparcie dla restrukturyzowanych przedsiębiorstw, działania w dziedzinie edukacji, kształcenia zawodowego, zabezpieczania ścieżek kariery zawodowej i rewitalizacji lokalnych rynków pracy oraz działania w zakresie antycypowania i wsparcia procesów restrukturyzacji. Należy zatem powstrzymać się od ocen moralnych czy ideologicznych. Pomoc państwa nie jest złym zjawiskiem. Nie jest też koniecznie zjawiskiem dobrym. Musi być ona odpowiednio dostosowana i wpisana w ścisłe ramy, by była sensowna z ekonomicznego punktu widzenia i by służyła interesom ogółu. Tak więc pomoc państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw nie powinna być wykorzystywana, by przeszkodzić opuszczaniu rynku przez przedsiębiorstwa bez żadnych perspektyw na przyszłość. Może natomiast okazać się użyteczna, jeśli jej celem jest wsparcie przedsiębiorstw strukturalnie rentownych w przezwyciężeniu okresowej niestabilności, w ochronie przemysłowego know-how, w zachowaniu tkanki gospodarczej na danym obszarze, w dalszym wykonywaniu ewentualnych zadań z zakresu usług publicznych czy nawet w utrzymaniu konkurencyjnej struktury rynku i umoż- liwieniu przedsiębiorstwom zmierzenia się z przejściowymi napięciami w konkurencji światowej. Opinia, którą przygotowałem, zawiera siedem następujących celów: – Sprzeciw wobec ograniczenia zakresu stosowania wytycznych do przedsiębiorstw będących formalnie przedmiotem procedury upadłościowej. – Wniosek o podniesienie kwoty maksymalnej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa z 10 mln (ustalonych w 2007 r.) do 15 mln euro, by uwzględnić inflację i wzrost PKB. – Zwiększenie maksymalnego okresu udzielania pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa do sześciu miesięcy, z możliwością wydłużenia jednorazowo na sześć miesięcy. – Możliwość przewidzenia środków wyrównawczych wobec zaangażowania samorządu, w tym zakazu wypłacania dywidendy w czasie trwania restrukturyzacji. – Stosowanie analogicznie klauzuli „antydelokalizacyjnej” określonej w rozporządzeniu w sprawie funduszy strukturalnych; klauzula ta przewiduje zwrot pomocy, jeżeli inwestycja nie zostanie utrzymana przez okres pięciu lat lub, w wypadku MŚP – trzech lat. – Wprowadzenie progów de minimis dla obowiązkowego powiadamiania Komisji o pomocy państwa: 200 tys. euro dla MŚP i 500 tys. euro dla pozostałych przedsiębiorstw. – Utworzenie specjalnej grupy zadaniowej Komisji Europejskiej, w której skład weszliby partnerzy społeczni, w celu szybkiego przekazania przedsiębiorstwom informacji prawnych i finansowych niezbędnych dla ich ratowania. Rozwój i koncentracja unijnej współpracy międzynarodowej w dziedzinie badań naukowych i innowacji Paolo Valentini Puccitelli (IT/PPE), członek rady regionu Lombardia 16 14 września 2012 r. Komisja Europejska przedstawiła komunikat mający na celu objęcie wspólnotowej strategii współpracy międzynarodowej w dziedzinie badań i innowacji jednolitymi ramami odniesienia. Wychodząc z twierdzenia, że przemiany, które zaszły na poziomie globalnym w ciągu ostatniego dziesięciolecia, odbiły się także na sektorze badań – wprowadzając logikę wielobiegunową, w której gospodarki wschodzące (zwłaszcza BRIC – Brazylia, Rosja, Indie i Chiny) odgrywają coraz większą rolę, i która charakteryzuje się coraz większymi powiązaniami na poziomie międzynarodowym – w komunikacie wytyczono strategiczny cel: wzmocnienie doskonałości Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i jej atrakcyjności oraz konkurencyjności gospodarczej i przemysłowej w skali świata. zbiorczej instrumentów i (potencjalnych) partnerów tej współpracy międzynarodowej w zakresie badań. W tym kontekście moją szczególną uwagę przyciągnęła idea, że do wielkich wyzwań społecznych (takich jak zmiana klimatu, zwalczanie chorób, bezpieczeństwo żywnościowe) trzeba zastosować podejście bardziej globalne, a jednocześnie osiągnąć masę krytyczną proporcjonalną do ich skali. W opinii w pełni uznałem godne pochwały wysiłki Komisji Europejskiej, która próbuje wpisać współpracę międzynarodową w zakresie badań w jasne i kompleksowe ramy. Bardzo pozytywnie odniosłem się również do przedstawionej w komunikacie Komisji Europejskiej uporządkowanej listy Postawiłem przed sobą jeszcze inny cel: wzbogacić tekst komunikatu o kilka konstruktywnych punktów, wnosząc przede wszystkim o uznanie roli samorządów lokalnych i regionalnych w działaniach, których dotyczy ten dokument prawodawczy. To one są przecież ważnymi podmiotami w zakresie współpracy międzynarodowej i koordynacji działalności badawczej i innowacyjnej: ich polityka w poważnym stopniu wpływa na rozwój infrastruktur badawczych i na tworzenie innowacyjnych struktur (ośrodków technologicznych, inkubatorów przedsiębiorczości, parków nauko- Jedynie jednolite i zintegrowane podejście do współpracy międzynarodowej będzie mogło zagwarantować, z jednej strony, rzeczywistą współpracę i komplementarność między instytucjami europejskimi a państwami członkowskimi, co pozwoliłoby uniknąć powielania i luk, jeśli chodzi o nawiązane kontakty i zmobilizowane do działań środowiska naukowe, a z drugiej strony, umocnić i wesprzeć istniejącą unijną politykę zewnętrzną, przez powiązanie badań i innowacji w szeregu instrumentów na rzecz działań zewnętrznych, nie ograniczając jednocześnie zasięgu własnych działań do programu „Horyzont 2020”. Trybuna sprawozdawców wych) zdolnych przyciągnąć naukowców i badaczy, a także promotorów innowacji. To poziom lokalny i regionalny sprawowania rządów gromadzi na danym obszarze podmioty trójkąta innowacji łączącego środowiska akademickie i uniwersyteckie, ośrodki badawcze oraz środowiska gospodarcze i przemysłowe związane z różnymi ogniwami łańcuchów wartości w dziedzinie innowacji. Z tego powodu szczególnie podkreśliłem fakt, że do konkurencji światowej przystępują nie tylko różne państwa, lecz także wielkie systemy regionalne obejmujące okręgi, ugrupowania przemysłowe ukierunkowane na badania, sieci przedsiębiorstw i ośrodki handlowe: ci, którzy działają na poziomie regionu, muszą współzawodniczyć w skali świa- towej z analogicznymi systemami w innych częściach świata i poddać się porównaniu z nimi. Podsumowując, w dokumencie wykazałem istnienie trzech ogólnych kwestii o znaczeniu regionalnym: „dyplomacji naukowej”, inteligentnej specjalizacji i infrastruktur badań naukowych. Podkreśliłem w nim także znaczenie współpracy międzynarodowej w zakresie badań i innowacji jako instrumentu tzw. miękkiej siły (soft power) i mechanizmu służącego poprawie relacji między państwami i regionami strategicznymi. W tym kontekście potwierdziłem swe przekonanie, że wymiar międzynarodowy strategii inteligentnej specjalizacji (S3) ma istotne znaczenie, gdyż stanowi potężny motor nowych inwestycji i szansę zarówno dla regionów Europy, jak i dla krajów trzecich. Aby upowszechnić technologię chmur obliczeniowych, musimy rozwijać kulturę i edukację informatyczną Kilka lat temu wiele osób wysuwało argument, że chmury obliczeniowe to po prostu projekt wymyślony przez bujających w obłokach maniaków komputerowych. Choć sama ta koncepcja nadal dla wielu pozostaje dość mglista, szybko zyskuje na popularności. Dzięki szerokopasmowemu dostępowi do internetu technologie informatyczne stały się czymś w rodzaju usługi publicznej, takiej samej jak dostawy elektryczności czy wody. Był to też pierwszy krok w stronę rozpowszechnienia się chmur obliczeniowych na skalę globalną. Główną cechą przechowywania danych tą techniką jest możliwość dotarcia do nich wszędzie i o dowolnej porze, bez względu na platformę dostępu. Dzięki temu usługi technologii informacyjnych są skuteczniejsze, a zużycie energii i innych zasobów zmniejsza się, co ma korzystny wpływ na środowisko naturalne. Co więcej, chmury obliczeniowe i łącza szerokopasmowe pozytywnie oddziałują na rynek pracy i tworzenie zatrudnienia. Mogą też przyczynić się do większej spójności społecznej i terytorialnej. Niemniej wiele przeszkód stoi na drodze do szerokiego upowszechnienia technologii chmur obliczeniowych, co uniemożliwia pełne wykorzystanie jej potencjału. Kwestią kluczową jest tu rzeczywisty rozwój kultury informatycznej i edukacji w tym zakresie. Jeśli chodzi o władze lokalne i regionalne, ich działania należy, zgodnie z propozycjami Komisji Europejskiej, odpowiednio uwzględnić przy ustanawianiu europejskiego partnerstwa na rzecz chmur obliczeniowych w celu wspierania przez sektor publiczny innowacji i wzrostu. Kolejna kwestia, którą podniosłem w mojej opinii, to konieczność wyraźniejszego określenia organów odpowiedzialnych za standaryzację i certyfikację oraz podjęcia decyzji, czy zasady certyfikacji zostaną opracowane na poziomie państw członkowskich, czy też UE. Ponadto należy jeszcze rozwiązać problem praw autorskich i powielania. Ostatnia kwestia, wcale nie mniej ważna, dotyczy regionów słabiej rozwiniętych. Chmury obliczeniowe wykorzystujące połączenia szerokopasmowe mogą umożliwić im nadrobienie opóźnień dzięki łatwiejszemu i tańszemu dostępowi do zatrudnienia i do odległych rynków. Dlatego też pomoc dla nich nie powinna ograniczać się do etapu rozwoju tej technologii, lecz musi obejmować także finansowanie potrzebne na korzystanie z niej. Chmury obliczeniowe powinny przecież przynosić korzyści wszystkim. Gábor Bihary (HU/PSE), członek Zgromadzenia Ogólnego Miasta Stołecznego Budapeszt, sprawozdawca opinii KR-u w sprawie chmur obliczeniowych Gdyńska inicjatywa „Pamięć o przeszłości i obywatelstwo europejskie” Wkraczamy w rok obchodów 20-lecia Traktatu o Unii Europejskiej. Ustanowienie przez Komisję Europejskiego Roku Obywateli 2013 mobilizuje obywateli, organizacje społeczeństwa obywatelskiego i samorządy do debaty nad sensem art. 9 Traktatu: „Obywatelem Unii jest każda osoba mająca obywatelstwo państwa członkowskiego” czy też art. 11 na temat udziału obywateli w demokratycznym życiu Unii. Zagwarantowana swoboda przepływu osób, prawa wyborcze w wyborach lokalnych czy w wyborach do Parlamentu Europejskiego, obywatelskie inicjatywy ustawodawcze, dostęp do dokumentów instytucji unijnych – to wspólne cele rządów i instytucji europejskich, ale wciąż daleko do ich osiągnięcia. Rada Miasta Gdyni, której przewodniczę, podjęła też inne inicjatywy wpisujące się w ideę obywatelstwa europejskiego. Ich osią była koncepcja: „Pamięć o przeszłości i obywatelstwo europejskie”. Nieuznawanie wydarzeń historycznych, a nawet brak wiedzy o nich (szczególnie osób piastujących funkcje publiczne czy kierujących mediami – przykład: „polskie obozy koncentracyjne”) utrudniają integrację europejską, REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 bo służą nawrotowi totalitaryzmu i nietolerancji – szczególnie w regionach i krajach, gdzie utrzymują się problemy społeczne i gospodarcze. Zjawiska ta wzmacniają stale aktualną potrzebę dialogu, by dociec prawdy. Prowadzony w Gdyni dialog służący dojściu do prawdy opiera się na projekcie „Miasto Gdynia w okresie II wojny światowej”. Dzięki portalowi www.2wojna.gdynia.pl w dialogu tym uczestniczą zarówno obywatele europejscy z Polski, Czech, Niemiec, Hiszpanii, Francji i Wielkiej Brytanii, jak i mieszkańcy innych krajów. Rada Miasta Gdyni zdecydowała o rozwinięciu tego projektu (w ramach programu „Europa Obywateli”) w znacznie szerszy tematycznie i historycznie: „Gdynia pamięta – ochrona pamięci gdynian – ofiar terroru komunistycznego i nazistowskiego”. Stanisław Szwabski (PL/EA), przewodniczący Rady Miasta Gdynia Uczestnicząc w innych programach europejskich, realizujemy wspólne projekty, służące głównie mieszkańcom regionu Morza Bałtyckiego, takie jak: „Interface”, „Enter Hub” czy – gospodarce – takie jak „Bothnian Green Logistic Corridor”. W Roku Obywateli – nie zapomnijmy! 17 Ilustrowany przegląd wydarzeń Muzeum Luwr–Lens w służbie rozwoju regionalnego w Europie Muzeum Luwr–Lens otworzyło podwoje szerszym kręgom odbiorców 12 grudnia 2012 r. Wybór Lens na miejsce ekspozycji dzieł z Luwru jest wyrazem dążenia do tego, by Nord-Pas de Calais stał się jednym z najaktywniejszych euroregionów. Zgodnie ze swą misją, którą jest prezentowanie dzieł coraz szerszym kręgom odbiorców, Muzeum w Luwrze otworzyło nowy rozdział w swej historii, przenosząc część ekspozycji do Lens, które jest starym miastem górniczym w regionie Pas-de-Calais, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wyraz europejskiej solidarności Projekt Luwr–Lens spotkał się z ogromnym poparciem ze strony wykonawcy i głównego sponsora – regionu Nord-Pas de Calais. Skorzystano również ze współfinansowania europejskiego w wysokości 37,5 mln euro, co stanowi 25% wartości projektu. Dzięki tym pokaźnym środkom muzeum jest jednym z dużych projektów w okresie programowania 2007–2013 i stanowi prawdziwy motor rozwoju społeczno-gospodarczego Europy. Jest ono dostępne dla różnorod- nych grup ludności, co umożliwia im kontakt ze sztuką i wielkimi dziełami, nadając jednocześnie ludzki i konkretny kształt zaangażowaniu w projekt integracji europejskiej. Uznanie publiczne dla euroregionu dzięki Euralens Oczekuje się, że miejski projekt zagospodarowania przestrzennego Euralens umożliwi udział 500 tys. zwiedzających rocznie i otworzy rozległe perspektywy rozwoju. Inspiracją dla Euralens są doświadczenia innych krajów europejskich: w Bilbao, Liverpoolu, a także w Zagłębiu Ruhry w Niemczech (inicjatywa IBA Emscher Park). Niegdyś były to zagłębia przemysłowe lub górnicze borykające się z wieloma problemami, a dzisiaj są to atrakcyjne regiony. Jednym z pierwszych efektów jest na przykład realizacja projektu europejskiego Smartculture w ramach siódmego europejskiego programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego. Celem tego nowatorskiego projektu jest zwiększenie i demokratyzacja dostępu wszystkich odbiorców do kultury dzięki zastosowaniu nowych technologii. Ekspozycja ukazująca dzieła powstałe na przestrzeni 6000 lat będzie się regularnie zmieniać. Sesja plenarna ARLEM-u: współpraca regionalna i demokracja lokalna kluczem do powodzenia procesu transformacji w regionie Morza Śródziemnego Zacieśnianie współpracy regionalnej, pogłębianie decentralizacji i poprawienie potencjału instytucjonalnego na poziomie lokalnym mają zasadnicze znaczenie dla powodzenia transformacji, przed którą stoją obecnie kraje południowych wybrzeży Morza Śródziemnego. Te priorytety będą przyświecać pracom Eurośródziemnomorskiego Zgromadzenia Samorządów Lokalnych i Regionalnych (ARLEM) nad ułatwianiem procesu reform w regionie. Zobowiązali się do tego politycy szczebla lokalnego i regionalnego, popierani przez Unię dla Śródziemnomorza, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Komisję Europejską, podczas 4. sesji plenarnej ARLEM-u, która odbyła się w Brukseli 18 lutego br. Dwa lata po „arabskiej wiośnie” ARLEM podejmuje kolejne kroki, by wywiązać się z obietnicy wspierania procesu demokratycznej transformacji w śródziemnomorskich krajach partnerskich. Ramón Luis Valcárcel Siso, przewodniczący Komitetu Regionów i współprzewodniczący ARLEM-u, w wystąpieniu inaugurującym sesję plenarną podkreślił: „Umacnianie demokracji na poziomie lokalnym i regionalnym zapewni ciągłość reform, co przyspieszy rozwój terytorialny i społeczny. Uważam, że dzięki decentralizacji i wielopoziomowemu sprawowaniu rządów będzie można również uniknąć kolejnych kryzysów w regionie Morza Śródziemnego”. Władze lokalne i regionalne jako źródło zmian Youssef Ali Abd El-Rahman, gubernator Gizy (Egipt) i współprzewodniczący ARLEM-u, podkreślał, jak ważne jest oparcie prac ARLEM-u na pragmatycznym podejściu: „ARLEM musi stanowić narzędzie wspierania miast i regionów w tworzeniu zrównoważonych strategii w dziedzinach o dużym potencjale, takich jak gospodarka wodna, energie odnawialne, rozwój miast, agroturystyka i edukacja techniczna. Należy starać się o ułatwianie dostępu do finansowego wsparcia 18 tych strategii. Zwracamy również uwagę na zasadnicze znaczenie zwiększania potencjału instytucjonalnego podmiotów lokalnych i regionalnych i zamierzamy podjąć konkretne działania w tej dziedzinie”. Kristalina Georgiewa, europejska komisarz ds. współpracy międzynarodowej, pomocy humanitarnej i reagowania kryzysowego, zwracając się do członków ARLEM-u, wymieniła kluczowe znaczenie władz lokalnych i regionalnych jako „źródła zmian” podczas procesu transformacji w krajach południowego wybrzeża Morza Śródziemnego, podkreślając, że miasta i regiony pełnią potrójną rolę „amortyzując wstrząsy, stabilizując sytuację i wzmacniając głos ludności”. Od momentu powstania ARLEM angażuje się w umacnianie terytorialnego wymiaru Unii dla Śródziemnomorza. Nawiązując do tego, Fathallah Sijilmassi, sekretarz generalny Unii dla Śródziemnomorza, który podpisał list intencyjny z ARLEM-em, podkreślił negatywne konsekwencje braku modelu współpracy regionalnej: „Region Śródziemnomorza jest najsłabiej zintegrowanym regionem na świecie. Wynikający z tego brak korzyści wyraźnie wskazuje na to, że nadszedł już czas, by Śródziemnomorze podążyło ku współpracy regionalnej”. Z emfazą wskazywał również na zatrudnienie jako priorytet Unii dla Śródziemnomorza, akcentując palącą potrzebę wspierania inicjatyw na rzecz tworzenia „produktywnych miejsc pracy wysokiej jakości” w krajach śródziemnomorskich. Cele ARLEM-u na 2013 r. Na sesji plenarnej zatwierdzono cele ARLEM-u na 2013 r., przyjmując sprawozdanie roczne ARLEM-u na temat terytorialnego wymiaru Unii dla Śródziemnomorza. Skoncentrowano się w nim na trzech priorytetach: umacnianiu Ilustrowany przegląd wydarzeń decentralizacji i regionalizacji, zapewnianiu decentralizacji priorytetów Unii dla Śródziemnomorza i przyczynianiu się do opracowania strategii makroregionalnej i polityki spójności w obszarze Euromedu. Celom tym przyklasnął Bernardino Leon, specjalny przedstawiciel UE w południowym regionie Morza Śródziemnego, który zachęcił ARLEM do udziału w grupie zadaniowej powołanej do zacieśnienia współpracy między partnerami. Philippe de Fontaine Vive, wiceprezes EBI, wskazał na potrzebę sprawniejszego zwiększania potencjału podmiotów lokalnych w krajach partnerskich, co współgra z proponowanym przez współprzewodniczących ARLEM-u projektem poprawy umiejętności i zwiększenia instytucjonalnego potencjału władz lokalnych i regionalnych. wania agroturystyki, po to by ograniczyć nadmierną presję na zasoby naturalne i środowisko (sprawozdawca Michèle Sabban, przewodniczący Zgromadzenia Regionów Europy i wiceprzewodniczący regionu Ile-de-France) oraz w kwestii modernizacji kształcenia technicznego i zawodowego, po to by podnieść kwalifikacje kapitału ludzkiego i ułatwić mobilność zawodową (sprawozdanie Petera Bossmana, burmistrza Piranu, Słowenia). ARLEM podpisał również list intencyjny z Europejską Fundacją Kształcenia (ETF), po to by osiągnąć synergię między ARLEM-em a tą unijną agencją zajmującą się reformą systemów szkolnictwa, szkoleń i rynku pracy w kontekście polityki stosunków zewnętrznych UE. Fundację ETF reprezentowała jej dyrektor Madlen Serban. Członkowie ARLEM-u omawiali również rolę miast i regionów w dwóch dziedzinach mających szczególne znaczenie dla krajów śródziemnomorskich, mianowicie w kwestii propago- Dalsze informacje: www.cor.europa.eu/arlem Zgromadzenie Narodowe Walii wspólnie ze swymi europejskimi odpowiednikami czuwa nad zapewnieniem jak najlepszej kontroli legislacji Liczne regiony i miasta europejskie mają niewielkie zgromadzenia lub parlamenty, z których wiele powstało dość niedawno. Jako była członkini Komitetu Regionów pracowałam z wieloma z nich i jest dla mnie oczywiste, że każdy z nas regularnie robi wszystko, co się da, by w nowatorski sposób wywiązać się z naszych zadań parlamentarnych i przeprowadzić kontrolę legislacji. To właśnie powiązanie z KR-em zostało jeszcze bardziej umocnione dzięki pracy członków naszego zgromadzenia. Christine Chapman (członkini Zgromadzenia Narodowego Walii) opuściła KR po zakończeniu prac nad szczegółowym dokumentem na temat strategii „Europa 2020”, a obecny członek KR-u Rhodri Glyn Thomas (również członek zgromadzenia) w tej samej publikacji opisał działania, które podejmował jako sprawozdawca KR-u w poszukiwaniu większej synergii między budżetami unijnym, krajowym i szczebla niższego niż krajowy. Dlatego też 1 marca (dzień św. Dawida), kiedy w Walii obchodzi się dzień kultury walijskiej, stał się wyśmienitą okazją dla naszego Zgromadzenia Narodowego do uznania, że partnerstwo to pomaga mu zdobyć rozgłos na arenie światowej jako nowatorskiemu organowi parlamentarnemu, który nie tylko może świecić przykładem, ale także wspiera regiony i miasta w Europie. woju zawodowego przeznaczonego dla członków naszego zgromadzenia. Pomoc w tym względzie obejmuje działania zmierzające do umocnienia funkcji kontrolnych zgromadzenia, takie jak szkolenia dotyczące kontroli legislacyjnej i finansowej, wsparcie dla członków i ich personelu zajmującego się tymi kwestiami w okręgach wyborczych czy też wsparcie dla członków i ich personelu w kwestiach dotyczących ich zobowiązań jako pracodawców. Zainteresowane tymi nowatorskimi rozwiązaniami są tak odległe kraje, jak Pakistan, Sri Lanka oraz Trynidad i Tobago. Z powyższych przykładów wyraźnie wynika, że miasta i regiony Europy są wylęgarnią nowatorskich pomysłów i odgrywają coraz większą rolę w rozwoju innowacyjnych praktyk parlamentarnych w Europie, a także na świecie. Z niecierpliwością oczekuję możliwości podzielenia się niebawem kolejnymi pomysłami z moimi kolegami z całej Europy. Rosemary Butler, marszałek Zgromadzenia Narodowego Walii Rosemary Butler, marszałek Zgromadzenia Narodowego Walii z Janem Peumansem, przewodniczącym parlamentu flamandzkiego Jak prawdopodobnie część z Państwa wie na podstawie doświadczeń we współpracy z nami w KR-ze i w ramach Konferencji Europejskich Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych (CALRE), Zgromadzenie Walijskie reprezentuje takie samo podejście jak zgromadzenia regionalne w całej Europie do kwestii takich, jak zaangażowanie obywatelskie, e-demokracja czy szkolenie członków. Przy obu tych okazjach wymieniliśmy się informacjami na temat tego, w jaki sposób staramy się zwiększyć zaangażowanie obywateli za pośrednictwem naszego elektronicznego systemu składania petycji i usług wspierających obywateli, i na temat tego, w jaki sposób wykorzystywane to jest przez nasz komitet do kontroli legislacji. Wspólnie z Janem Peumansem, przewodniczącym parlamentu flamandzkiego, dyskutowaliśmy o naszym programie zwiększania zdolności, funkcjonującym w ramach programu ustawicznego roz- REGIONY I GMINY EUROPY ➔ MARCH APRIL 2013 19 Ilustrowany przegląd wydarzeń „Regiony i Gminy Europy” – nr 82 Dyrektor: Laurent Thieule Dyrekcja Prasy, Komunikacji i Organizacji Imprez Kierownik działu: Serafino Nardi Dział Prasy i Komunikacji Wewnętrznej i Zewnętrznej Redaktor naczelny: Branislav Stanicek Zdjęcia: Archiwum Komitetu Regionów Opracowanie graficzne: Urząd Publikacji Unii Europejskiej (Luksemburg) Komitet Regionów Dyrekcja Prasy, Komunikacji i Organizacji Imprez Rue Belliard/Belliardstraat 99–101 1040 Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË Tel. +32 22822211 Faks + 32 22822325 E-mail: [email protected] „Regiony i Gminy Europy” to biuletyn informacyjny Komitetu Regionów wydawany przez Dyrekcję Prasy, Komunikacji i Organizacji Imprez Treść biuletynu niekoniecznie oddaje stanowisko i opinie instytucji Unii Europejskiej. Instytucje Unii Europejskiej i osoby działające w ich imieniu nie odpowiadają za ewentualne niewłaściwe wykorzystanie informacji zawartych w biuletynie. Dostępny w sześciu językach. Biuletyn w formie pliku PDF jest również dostępny pod adresem: http://www.cor.europa.eu >Prasa>Regiony i Gminy Europy © Unia Europejska, 2013 Printed in Belgium @EU_CoR Ramón Luis Valcárcel Siso wzywa Parlament Europejski do wypracowania lepszego porozumienia w sprawie budżetu UE Przewodniczący Komitetu Regionów Ramón Luis Valcárcel Siso podkreślił, że porozumienie w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 osiągnięte przez Radę Europejską należy uznać za punkt wyjścia do opracowania jak najlepszego budżetu w nadchodzących negocjacjach. W wystąpieniu skierowanym 19 lutego do komisji ds. rozwoju regionalnego (REGI) w Parlamencie Europejskim przewodniczący Ramón Luis Valcárcel Siso zachęcił Parlament Europejski do ulepszenia uzgodnień dotyczących spójności, a także ogólnego pakietu legislacyjnego w sprawie spójności. „Środki na politykę spójności mają zostać ograniczone o 8,5% w porównaniu z zeszłorocznym budżetem. Jest to poważne cięcie, choć warto pamiętać, że jeszcze rok temu wiele państw członkowskich wzywało do likwidacji tej polityki” zauważył przewodniczący Ramón Luis Valcárcel Siso. Dodał, że: „W porozumieniu zachowano względny udział polityki spójności w budżecie UE i utrzymano strukturę reformy zaproponowanej przez Komisję Europejską, co pozwala wszystkim regionom na rozpoczęcie programowania wieloletnich strategii inwestycyjnych. W obecnej sytuacji gospodarczej jest to duże osiągnięcie”. Ramón Luis Valcárcel Siso wezwał jednak do większej elastyczności w obrębie pozycji budżetowych, jako że elastyczność jest niezbędna do zapewnienia skutecznej realizacji polityki regionalnej w nadchodzących latach. Komitet popiera zatem apel Parlamentu o przeprowadzenie przeglądu śródokre- sowego, aby dostosować budżet do aktualnych danych, odzwierciedlającego obecną sytuację regionów. Podczas dyskusji z udziałem członków komisji REGI przewodniczący KR-u wyraził rozczarowanie postanowieniami takimi jak warunkowość makroekonomiczna i rezerwa na wykonanie. Wezwał Parlament do dołożenia wysiłków, by potwierdzić wspólne stanowisko wypracowane w poprzednich miesiącach i zapewnić władzom lokalnym i regionalnym możliwość planowania i realizacji programów operacyjnych w warunkach koniecznej stabilności, przewidywalności i sprawiedliwych procedur przydziału. Jeżeli chodzi o pakiet legislacyjny w sprawie polityki spójności, przewodniczący Ramón Luis Valcárcel Siso pochwalił pierwsze wyniki osiągnięte przez zespół negocjacyjny Parlamentu i wskazał na priorytety KR-u, w tym przyjęcie unijnego kodeksu postępowania w dziedzinie partnerstwa; uwzględnienie strategii makroregionalnej w rozporządzeniu ogólnym; pełne zaangażowanie władz lokalnych w umowy partnerskie; a także branie pod uwagę kryteriów demograficznych w planowaniu programów operacyjnych. Pełne zaangażowanie samorządów regionalnych i lokalnych kluczem do realizacji unijnej strategii na rzecz wzrostu Przewodniczący Komitetu Regionów Ramón Luis Valcárcel Siso uznał wynik wiosennego szczytu Rady za „znaczący krok w kierunku pilnych i niezbędnych zmian w strategii UE, które pomogą znaleźć równowagę między konsolidacją podatkową a środkami na rzecz wzrostu”. Należy przyjąć bardziej elastyczne podejście do ram prawnych w zakresie podatków, aby zapewnić miastom i regionom w UE szerszy margines na inwestycje w rozwój i konkurencyjność oraz na promowanie zatrudnienia młodzieży. Zdaniem przewodniczącego KR-u nawet w sytuacji braku nowych formalnych decyzji Rada Europejska otwiera drogę do korzystania z istniejących w obecnych przepisach możliwości znalezienia równowagi między inwestycjami strategicznymi a konsolidacją fiskalną. Zgodnie z tym scenariuszem miasta i regiony mogą nadal podejmować wysiłki w celu tworzenia nowych miejsc pracy dla młodych ludzi oraz zwiększenia konkurencyjności gospodarki krajów UE, wykorzystując ulepszone ramy budżetowe. W wielu regionach unijnych ma to kluczowe znaczenie dla zapewnienia pełnej realizacji obecnych programów operacyjnych w ramach polityki spójności oraz faktycznego rozpoczęcia programów w latach 2014–2020. Ramóna Luisa Valcárcela Siso cieszy przykładanie wagi do realizacji paktu na rzecz wzrostu oraz wszystkich prowadzonych inicjatyw mających na celu zwiększenie ożywienia gospodarczego: „Jeśli wprowadzenie w życie programu na rzecz wzrostu ma kluczowe znaczenie, a Europa jest zdeterminowana, aby przezwyciężyć napotykane dotychczas opóźnienia i trudności związane z realizacją w praktyce paktu na rzecz wzrostu, to właściwe zaangażowanie samorządów regionalnych i lokalnych w trakcie planowania i prowadzenia konsultacji jest jedynym sposobem zapewniającym, że zainwestowane środki dotrą do obywateli i biznesu i poprawią otwierające się przed nimi możliwości”. Dlatego wezwał do „współpracy między władzami na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym, która powinna zostać nasilona bezzwłocznie, poczynając od rozpoczętego już europejskiego semestru”. QG-AA-13-082-PL-C Państwa reakcje i komentarze: [email protected]
