Prawo wykroczeń. Postępowanie przyśpieszone w sprawach o

Szkoła Policji w Katowicach
Prawo wykroczeń
Stosowanie postępowania przyspieszonego
w sprawach o wykroczenia
Opracowanie:
nadkom. Piotr Górnik
podkom. Janusz Kaleta
ŁA PO
O
C JI
LI
S ZK
Zakład SłuŜby Kryminalnej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2009
2
 Wszelkie prawa zastrzeŜone – Szkoła Policji w Katowicach 2009
KsiąŜki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezaleŜnie od zastosowanej
techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
3
Spis treści
Wykaz skrótów ................................................................................................................................ 5
Wstęp ............................................................................................................................................... 7
1. Istota zastosowania postępowania przyspieszonego ................................................................... 9
2. Przesłanki stosowania postępowania przyspieszonego ............................................................... 9
3. Procedura stosowania postępowania przyspieszonego ............................................................ 15
3.1. Ujęcie i doprowadzenie sprawcy jako warunek trybu przyspieszonego (art. 91 k.p.w.) ... 15
3.2. Odstąpienie od zatrzymania i przymusowego doprowadzenia sprawcy do sądu
(art. 91 § 3 k.p.w.) ..................................................................................................................... 17
3.3. Zatrzymanie paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia
granicy (art. 91 § 4 k.p.w.) ........................................................................................................ 18
3.4. Wzywanie osób na rozprawę w charakterze świadka (art. 91 § 5 k.p.w.) ......................... 19
4. Prawa i obowiązki osoby zatrzymanej ...................................................................................... 19
4.1. Prawa osoby zatrzymanej (obwinionego) .......................................................................... 19
4.2. Obowiązki osoby zatrzymanej (obwinionego) ................................................................... 20
5. Postępowanie sądowe ................................................................................................................ 21
5.1. Wniosek o ukaranie ............................................................................................................ 21
5.2. Postępowanie sądowe ......................................................................................................... 22
5.3. Przerwy w rozprawie .......................................................................................................... 24
5.4. Uzasadnienie wyroku ......................................................................................................... 24
5.5. Doręczenie wyroku i jego zaskarŜenie ............................................................................... 25
Załączniki ...................................................................................................................................... 26
Załącznik 1. Wzór pokwitowania zatrzymania paszportu lub innego dokumentu
uprawniającego do przekroczenia granicy ................................................................................ 26
Załącznik 2. Wzór notatki urzędowej ....................................................................................... 27
Załącznik 3. Protokół zatrzymania osoby do postępowania przyspieszonego……………..…30
Literatura ....................................................................................................................................... 31
4
5
Wykaz skrótów
art.
artykuł
Dz. U.
Dziennik Ustaw
k.c.
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
(Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
k.k.
ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
(Dz. U. Nr 88, poz. 553 z poźn. zm.)
k.p.w. / k.p.o.w
ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania
w sprawach o wykroczenia (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r.
Nr 133, poz. 848)
k.w.
ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń
(tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 z późn.
zm.)
k.p.k.
ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania
karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z poźn. zm.)
s.
strona
n.
następne
6
7
Wstęp
Procesowe
prawo
wykroczeń
to
ogół
norm
prawnych
regulujących
postępowanie w sprawach o wykroczenia. Jego podstawowym źródłem jest ustawa
z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia,
w którym ustawodawca wskazuje przebieg m.in. postępowania zwyczajnego,
postępowania przyspieszonego, postępowania nakazowego.
Niniejsze opracowanie opisuje m.in. istotę zastosowania, przesłanki stosowania,
czynności, przebieg postępowania przyspieszonego. Jednocześnie zawiera wzory
wybranych druków stosowanych w wymienionym postępowaniu.
Publikacja przeznaczona jest przede wszystkim dla słuchaczy szkolenia
podstawowego zawodowego policjantów. Przydatna będzie równieŜ w kształceniu na
innych poziomach szkolenia, szczególnie specjalizacji prewencyjnej.
Skrypt opiera się na dotychczasowym dorobku nauki prawa wykroczeń,
tj. podręcznikach,
komentarzach
oraz
orzecznictwie
sądowym.
Korzystanie
z opracowania powinno iść w parze z analizą przepisów kodeksu postępowania
w sprawach o wykroczenia oraz stosownych rozporządzeń.
8
9
1. Istota zastosowania postępowania przyspieszonego
Postępowanie przyspieszone to trzeci, obok postępowania mandatowego
i nakazowego, szczególny tryb postępowania w sprawach o wykroczenia.
Przy pewnych kategoriach spraw istnieje bowiem wymóg ich szczególnie
szybkiego rozstrzygnięcia. W takich sprawach zastosowanie trybu zwykłego
z rozbudowanym postępowaniem dowodowym często tego nie gwarantuje.
W doktrynie podkreśla się, iŜ w postępowaniach sądowych właściwie od początku
istnienia kształtowało się dąŜenie do skracania czasu pomiędzy dokonaniem czynu
zabronionego a rozstrzygnięciem o winie lub niewinności sprawcy. Tendencja
ta nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji dysproporcji spraw oczekujących
na rozpoznanie do obiektywnych moŜliwości nadania tym sprawom właściwego
biegu1.
Postępowanie przyspieszone jest trybem szczególnym, zredukowanym I stopnia
a istota jego wprowadzenia sprowadza się do przyspieszenia postępowania poprzez
pominięcie lub uproszczenie niektórych czynności procesowych. Postępowanie
to charakteryzuje się natychmiastowością, polega na pominięciu i uproszczeniu
czynności procesowych, a zwłaszcza na skróceniu terminów 2.
2. Przesłanki stosowania postępowania przyspieszonego
Postępowanie przyspieszone jest trybem szczególnym, funkcjonującym na stałe
bądź to ze względu na osobę sprawcy wykroczenia (art. 90 § 1 i 2 k.p.w.), bądź teŜ
ze względu na charakter czynu (art. 90 § 3 i 4 k.p.w.). Nie stosuje się go jednak wobec
osób podlegających orzecznictwu sądów wojskowych (§ 5 k.p.w.), tj. za czyny
naleŜące do tegoŜ orzecznictwa, tzn. jeŜeli sprawcą wykroczenia jest Ŝołnierz
w czynnej słuŜbie wojskowej, w jego sprawie orzeka w pierwszej instancji wojskowy
sąd garnizonowy. Osoby te odpowiadają przed sądem wojskowym, w wypadkach
wskazanych w art. 90 § 2 – 4 k.p.w., jednakŜe tylko w postępowaniu zwyczajnym
lub nakazowym.
1
H. Skwarczyński, Postępowanie przyspieszone w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, „Przegląd
Policyjny ” 2007, nr 2, s. 64-65.
2
TamŜe, s. 64-65.
10
Bez względu na charakter wykroczenia, czyli za kaŜde wykroczenie
odpowiadają w trybie przyspieszonym osoby fizyczne mogące być podmiotem
wykroczenia, jeśli będzie spełniony warunek trybu określony w art. 91 § 1 – 4 k.p.w.,
tj:
1. Osoba nie posiada stałego miejsca zamieszkania lub miejsca stałego pobytu
(art. 90 § 1 k.p.w.).
2. Osoba przebywa jedynie czasowo na terytorium RP (art. 90 § 2 k.p.w.).3
NaleŜy pamiętać, iŜ brak stałego miejsca zameldowania nie jest toŜsamy
z brakiem stałego miejsca zamieszkania lub pobytu. W wymienionej sytuacji chodzi
o to, Ŝe sprawca wykroczenia nie mając Ŝadnego stałego miejsca pobytu, stawia pod
znakiem zapytania moŜliwość doręczania mu wezwań i innych pism procesowych
w postępowaniu zwyczajnym4.
Osobą przebywającą jedynie czasowo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
moŜe być cudzoziemiec, ale równieŜ osoba mająca obywatelstwo polskie
(np. emigrant). Istotny będzie więc przy czasowym pobycie sprawcy w Polsce
charakter tego pobytu. Inaczej bowiem naleŜy patrzeć na sprawcę wykroczenia
będącego tylko turystą, który lada moment opuści kraj, a inaczej na osobę zatrudnioną
czasowo w Polsce.
W wymienionych przypadkach, aby zastosować postępowanie przyspieszone
musi być spełniony dodatkowy warunek, a mianowicie musi zachodzić uzasadniona
obawa, Ŝe rozpoznanie sprawy w postępowaniu zwyczajnym będzie niemoŜliwe lub
znacznie utrudnione.
O spełnieniu tego warunku moŜna mówić wówczas, gdy pobyt ten jest tak
krótki, iŜ mało realne jest doprowadzenie w tym czasie do rozprawy w postępowaniu
zwyczajnym.
3
T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, wyd. 11, Dom Wydawniczy
ABC, 2005.
4
J. Lewiński, Komentarz do kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, wyd 5, Lewis Nexis, Warszawa
2007, s. 245.
11
3. Sprawca popełnia wykroczenie o charakterze chuligańskim (art. 90
§ 3 k.p.w.).
Do stwierdzenia „chuligańskiego charakteru wykroczenia” w myśl art. 47
§ 5 k.w., konieczne jest, by sprawca dopuścił się:
− umyślnego godzenia w porządek lub spokój publiczny albo,
− umyślnego zniszczenia lub uszkodzenia mienia,
− działając przy tym publicznie oraz,
− w rozumieniu powszechnym bez powodu lub oczywiście błahego powodu,
okazując przez to raŜące lekcewaŜenie podstawowych zasad porządku
prawnego.
Przepis art. 47 § 5 k.w. mówi o „umyślnym godzeniu w porządek lub spokój
publiczny, albo umyślnym niszczeniu lub uszkadzaniu mienia”, a więc wyraźnie
odnosi się do kategorii wykroczeń zawartych w rozdziale 8 kodeksu wykroczeń (choć
nie wszystkich) rozpoczynających część szczególną tego aktu prawnego, jak równieŜ
do wykroczeń posługujących się znamionami niszczenia czy uszkadzania mienia.
Problemem moŜe być niewątpliwie pojęcie „mienia”. Prawo wykroczeń nie
przewiduje bowiem jego legalnej definicji. Odnosząc się więc do kodeksu cywilnego
za mienie naleŜy uznać własność i inne prawa majątkowe (art. 44 k.c.).
W konsekwencji na gruncie art. 47 § 5 k.w. „mienia” nie moŜna ograniczyć jedynie
do rzeczy, co z kolei pozwalałoby na zawęŜenie kręgu wykroczeń do art. 124 k.w.
Tak więc tam, gdzie ustawa operuje znamieniem „niszczenia” czy „uszkadzania”
przedmiotu, niezbędne jest przeprowadzenie rozwaŜań pod kątem moŜliwości
przypisania takiemu zachowaniu charakteru chuligańskiego5.
UŜyte w art. 47 § 5 k.w. pojęcie popełnienia wykroczenia „publicznie”, nie jest
toŜsame z popełnieniem go w miejscu publicznym. W orzecznictwie podkreśla się,
Ŝe działanie jest publiczne, gdy ze względu na miejsce popełnienia czynu bądź
ze względu na okoliczności i sposób działania sprawcy moŜe być dostępne
(dostrzegalne) dla nieokreślonej liczby osób, przy czym sprawca mając świadomość
5
H. Skwarczyński, op. cit., s. 66.
12
tej moŜliwości, co najmniej godzi się na to6. Przykładem moŜe być tu sprawca, który
chodzi obnaŜony po balkonie swego mieszkania, pomimo iŜ moŜe być on dostrzeŜony
przez spacerujących chodnikiem przechodniów.
Za działanie „bez powodu” moŜna przyjąć zachowanie sprawcy, które
w powszechnej opinii społecznej nie znajduje Ŝadnego racjonalnego uzasadnienia.
W doktrynie podkreśla się, Ŝe działaniem bez powodu
jest zachowanie
niesprowokowane przez pokrzywdzonego, ani nie mające podłoŜa w zatargu
osobistym z pokrzywdzonym7. Przykładem moŜe być tu nietrzeźwy obywatel, który
idąc chodnikiem bez Ŝadnej przyczyny umyślnie kopnął w plastikowy pojemnik na
śmieci, powodując jego uszkodzenie.
O powodzie zupełnie „błahym” moŜna zaś mówić wówczas, gdy zachodzi
oczywista nieadekwatność reakcji sprawcy do przyczyny zewnętrznej, powodującej
działanie, a cel, w jakim sprawca działa, nie usprawiedliwia drastyczności środków
podjętych, by go osiągnąć. Sprawcą kieruje często, nie licząca się z wymaganiami
współŜycia społecznego, chęć agresywnego wyładowania się, wyrządzającego
szkodę8. Przykładem moŜe być tu sprawca, który umyślnie kopnął w wiatę przystanku
autobusowego powodując jego uszkodzenie, a powodem tego było to, iŜ nie podobał
mu się kolor wiaty.
Z kolei „raŜące lekcewaŜenie podstawowych zasad porządku prawnego”, jako
element występku o charakterze chuligańskim, wiąŜe się z działaniem sprawcy bez
powodu lub oczywiście błahego powodu. Sprawca bowiem przez takie zachowanie
okazuje jaskrawe lekcewaŜenie zasad porządku prawnego. Nie chodzi tu jednak
o pobudkę, jaką się kierował sprawca w celu okazania lekcewaŜenia tych zasad, lecz
o obiektywną wymowę działania i jego wydźwięk w środowisku, które zetknęło się
z czynem9. Przykładem moŜe być tu nietrzeźwy obywatel, który idąc chodnikiem
w parku miejskim wykrzykuje wulgarne słowa i jednocześnie załatwia potrzebę
fizjologiczną, wywołując negatywne reakcje wśród innych przechodzących tą samą
drogą przechodniów.
6
TamŜe, s. 68.
TamŜe, s. 68.
8
TamŜe, s. 68.
9
TamŜe, s. 69.
7
13
4. Gdy ustawa tak stanowi (art. 90 § 4 k.p.w.).
W obecnym stanie prawnym obowiązuje tylko jedna ustawa przewidująca
rozpoznawanie spraw w postępowaniu przyspieszonym. Jest to ustawa z dnia 20 marca
2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504).
Zgodnie z treścią art. 63 postępowanie w sprawach o wykroczenia określone
w art. 54 – 57 prowadzi się na podstawie przepisów o postępowaniu przyspieszonym,
o którym mowa w rozdziale 15 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks
postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, Nr 214,
poz. 1344 i Nr 237, poz. 1651), a więc wobec osoby, która:
− Nie wykonuje polecenia porządkowego, wydanego na podstawie ustawy,
regulaminu obiektu (terenu) lub regulaminu imprezy masowej przez słuŜby
porządkowe lub słuŜby informacyjne, oraz w czasie trwania imprezy masowej
przebywa w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności.
Poleceniem porządkowym moŜna nazwać nakaz określonego zachowania,
wydany uczestnikowi lub uczestnikom imprezy masowej przez organizatora imprezy
lub słuŜby porządkowe. Takie polecenie powinno być wydane wprost konkretnemu
uczestnikowi imprezy masowej lub wszystkim uczestnikom danej imprezy, np. przez
spikera,
porządkowego
lub
wydrukowane
na
bilecie
wstępu.
Poleceniem
porządkowym nie będzie np. znak, piktogram zakazujący osobom nieupowaŜnionym
wkraczania na określony teren, gdyŜ nie odnosi się do konkretnego uczestnika
imprezy. Taki czyn moŜe stanowić naruszenie regulaminu obiektu lub imprezy,
lecz nie będzie stanowić wykroczenia w rozumieniu art. 21 ust. 2, w przypadku
gdy wyraźnie nie zostało wydane polecenie zakazujące wkraczania na dany teren10.
SłuŜby porządkowe są obowiązane nie wpuścić na imprezę masową osób, które
odmawiają poddania się czynnościom, wymienionym w art. 16 ust. 1 pkt 1 – 3
(sprawdzanie uprawnień do przebywania na imprezie masowej, legitymowanie celem
ustalenia toŜsamości, przeglądanie zawartości bagaŜu). Jednak odmowa poddania
się wyŜej wymienionym czynnościom z pewnością nie stanowi wykroczenia
10
M. Stefański, artykuł, Palestra.1998.3-4.36, Przepisy karne w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych.
Teza nr 1,14558/1
14
w rozumieniu art. 21 ust. 2. Jedyną „sankcją" dla osób, które odmówiły poddania
się czynnościom wymienionym w art. 16 ust. 1 pkt 1 – 3 moŜe być utrata moŜliwości
wejścia na imprezę masową. Przepisy ustawy nie dają podstaw do usunięcia, a tym
bardziej ukarania takiej osoby, która przez fakt nieposiadania dokumentów w Ŝaden
sposób nie zakłóca swoim zachowaniem tej imprezy11.
Sam sprawca zakłócenia porządku moŜe być jedynie ukarany usunięciem
z miejsca przeprowadzania imprezy. Dopiero czyn polegający na zaniechaniu
zastosowania się do polecenia, mającego na celu zaprowadzenie lub przywrócenie
porządku, w sytuacji, gdy sprawca umyślnie robi coś przeciwnego do wydanego
polecenia lub nie robi nic, moŜe stanowić wykroczenie w rozumieniu art. 21 ust. 212.
Organizator masowej imprezy sportowej określa w regulaminie obiektu
sportowego miejsca nieprzeznaczone dla publiczności oraz zasady wstępu na masową
imprezę sportową osób małoletnich.
− Nie wykonuje polecenia wydanego przez Policję lub śandarmerię Wojskową,
w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej.
− Wnosi lub posiada na imprezie masowej napoje alkoholowe.
Napój alkoholowy to wedle definicji ustawowej kaŜdy produkt przeznaczony
do spoŜycia zawierający więcej niŜ 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego.
Napoje alkoholowe moŜna podzielić ze względu na zawartość procentową alkoholu
(niskoprocentowe lub wysokoprocentowe) oraz ze względu na ich skład (alkohole lub
koktajle)13.
− Będąc
do
tego
zobowiązany,
nie
przekazuje
informacji
dotyczącej
bezpieczeństwa imprezy masowej albo przekazuje informację nieprawdziwą
w tym zakresie.
11
M. Stefański, artykuł, Palestra.1998.3-4.36, Przepisy karne w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych.
Teza nr 1,14558/2
12
M. Stefański, artykuł, Palestra.1998.3-4.36, Przepisy karne w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych.
Teza nr 1,14558/3
13
Art. 46 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473).
15
3. Procedura stosowania postępowania przyspieszonego
3.1. Ujęcie i doprowadzenie sprawcy jako warunek trybu przyspieszonego
(art. 91 k.p.w.)
Wskazane przesłanki stosowania postępowania przyspieszonego w sprawach
o wykroczenia są tylko jednym z elementów, który musi zostać spełniony, by moŜna
było zastosować ten tryb. Dodatkowym elementem jest to, Ŝe sprawca musi zostać
ujęty na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia
i niezwłocznie doprowadzony do sądu (art. 91 § 1 i 2 k.p.w.).
Ujęcie sprawcy wykroczenia na gorącym uczynku – to ujęcie go w czasie
popełniania wykroczenia.
Ujęcie bezpośrednio po popełnieniu przez niego wykroczenia – to ujęcie np.
w wyniku podjętych czynności (pościgu), zakończonych schwytaniem (ujęciem)
sprawcy. Policja ma prawo zatrzymać nie tylko osobę przez siebie ujętą, ale takŜe
ujętą i przekazaną jej przez inny podmiot (patrz art. 243 § 2 k.p.k). Zatrzymanie,
o którym mowa w art. 45 § 1 k.p.w., jest zatrzymaniem karnoprocesowym. Jest ono
więc
niedopuszczalne,
jeŜeli
zachodzą
przeszkody
procesowe
określone
w art. 5 § 1 k.p.w. (m.in. immunitety zakrajowe i krajowe). Stosowanie odpowiednio
art. 243 k.p.k. oznacza, Ŝe kaŜdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku
wykroczenia lub w pościgu podjętym bezpośrednio
po popełnieniu wykroczenia,
jeŜeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie moŜna ustalić jej toŜsamości.
Osobę ujętą oddaje się niezwłocznie w ręce Policji. Ujęcie jest chwilowym
pozbawieniem wolności innej osoby. JeŜeli nie nastąpiło ono w okolicznościach
określonych w art. 243 k.p.k. albo ujętej osoby nie oddano niezwłocznie (bez zbędnej
zwłoki) w ręce Policji, to czyn taki wyczerpuje znamiona przestępstwa
przewidzianego w art. 189 k.k.14
Poza Policją, prawo zatrzymania, o którym mowa w art. 45 § 1 pkt 1 k.p.w.,
mają organy uprawnione do stosowania postępowania przyspieszonego (patrz art. 91
§ 2 k.p.w.)15. Przykład notatki urzędowej z zatrzymania sprawcy wykroczenia oraz
14
15
J. Lewiński, op. cit., s. 141,142.
TamŜe, s. 142.
16
wzór wypełnienia protokołu zatrzymania osoby przedstawione są odpowiednio
w załączniku nr 2 i 3.
W piśmiennictwie podnosi się, Ŝe organ zatrzymujący musi niezwłocznie
doprowadzić zatrzymanego do sądu i złoŜyć tam wniosek o ukaranie, a zatem będzie
nim tylko taki organ porządku i spokoju publicznego, który moŜe być oskarŜycielem
publicznym w sprawie o czyn, w związku z którym ujęto sprawcę. Zazwyczaj jest to
Policja, ale moŜe zdarzyć się i tak, Ŝe sprawca zostaje ujęty przez inny organ, który
w ramach art. 91 § 2 k.p.w. moŜe zatrzymać go i doprowadzić do sądu, lecz ze
względu na porę ujęcia doprowadzenie sprawcy bezpośrednio do sądu nie wchodzi
w rachubę i naleŜy przetrzymać ujętego do następnego dnia. Wówczas organ ten
przekaŜe sprawcę Policji, gdyŜ konieczne będzie dysponowanie odpowiednim
zapleczem w celu przetrzymania (PDOZ). Nie pozbawia to jednak tego szczególnego
organu uprawnienia do wystąpienia w takiej sprawie w roli oskarŜyciela publicznego,
gdy to on ujawnił wykroczenie i wniósł wniosek o ukaranie. Z art. 91 § 2 k.p.w.
moŜna wnosić, Ŝe to nie tylko Policja, lecz takŜe inne organy mogą zatrzymać sprawcę
schwytanego na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem i doprowadzić do sądu.
Ustawy szczególne operują zazwyczaj jednak terminem „ujęcie” i wskazują na
przekazanie ujętego Policji, np. art. 12 ustawy o straŜach gminnych. Przepis
art. 91 § 2 k.p.w. naleŜy w takiej sytuacji odczytywać jako unormowanie szczególne
i właściwe jedynie dla trybu przyspieszonego16.
W literaturze podkreśla się, Ŝe okres od tzw. obywatelskiego ujęcia sprawcy
(zatrzymanie niewłaściwe) do przekazania go w ręce uprawnionego organu nie jest
uwzględniany przy obliczaniu biegu terminu zatrzymania (tzw. zatrzymanie
właściwe). Natomiast ujęcie sprawcy przez Policję lub inny uprawniony organ
powoduje, Ŝe czas zatrzymania liczy się od chwili ujęcia17. Problem moŜe stwarzać
zagadnienie
dotyczące
upływu
okresu
zatrzymania
juŜ
po
doprowadzeniu
zatrzymanego do sądu. W literaturze twierdzi się, Ŝe czas zatrzymania ustaje
w momencie wywołania sprawy, bowiem jego cel został osiągnięty, gdy sprawca
został oddany pod sąd18.
16
H. Skwarczyński, op. cit., s. 72,73.
TamŜe, s. 74.
18
TamŜe, s. 74.
17
17
W piśmiennictwie podkreśla się, Ŝe niezwłoczne doprowadzenie to takie, które
organ realizuje w ciągu 48 godzin od zatrzymania, przy zaistnieniu podstaw do
stosowania postępowania przyspieszonego (art. 46 § 6 k.p.w. w zw. z art. 45 § 1 pkt
1 k.p.w.)19.
3.2. Odstąpienie od zatrzymania i przymusowego doprowadzenia sprawcy do
sądu (art. 91 § 3 k.p.w.)
Wobec ujętego sprawcy, potencjalnego obwinionego, moŜna odstąpić od
zatrzymania i przymusowego doprowadzenia, zobowiązując go do stawienia się
w sądzie w wyznaczonym czasie i miejscu pod rygorem prowadzenia rozprawy pod
jego nieobecność i nieuznawania wyroku za zaoczny (art. 91 § 3 k.p.w.). W przypadku
gdy obwiniony stawi się na rozprawę, sąd zobowiązuje go do pozostania do jego
dyspozycji do zakończenia rozprawy pod rygorem wydania orzeczenia pod jego
nieobecność (niebędącego wyrokiem zaocznym) – art. 92 § 1 pkt 3 k.p.w. PoniewaŜ
przepis odwołuje się do całego art. 71 § 4 k.p.w., wydaje się, iŜ sąd moŜe uznać
obecność obwinionego za konieczną i – gdy nie stawi się bez usprawiedliwienia –
zarządzić jego zatrzymanie oraz przymusowe doprowadzenie20.
Termin wyznaczony do stawienia się w sądzie powinien mieścić się w takim
czasie, w jakim mogłoby dojść do doprowadzenia sprawcy w ramach zatrzymania
i aby tryb przyspieszony był dopuszczalny, czyli w ciągu 48 godzin od ujęcia.
Odstąpienia od zatrzymania moŜe przy tym dokonać tylko taki organ, który moŜe
zatrzymać (a nie tylko ująć) sprawcę, a więc teŜ tylko ten, który moŜe w sprawie
o dany czyn być oskarŜycielem publicznym przed sądem. Odstąpienie moŜe nastąpić
zarówno od razu na miejscu ujęcia, jak i poprzez zwolnienie z zatrzymania juŜ po
kilkudziesięciu minutach czy po kilku godzinach, po uprzednim np. przesłuchaniu tej
osoby w trybie art. 54 § 6 k.p.w.21.
19
TamŜe, s. 74.
TamŜe, s. 75.
21
T. Grzegorczyk, op. cit.
20
18
3.3. Zatrzymanie paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do
przekroczenia granicy (art. 91 § 4 k.p.w.)
W stosunku do osób czasowo przebywających na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, uprawnione organy (Policja, StraŜ Graniczna) mogą odstąpić od zatrzymania
i przymusowego doprowadzenia takiej osoby do sądu, i jednocześnie mogą zatrzymać
paszport lub inny dokument uprawniający do przekroczenia granicy, który wraz
z wnioskiem o ukaranie przekazują sądowi (art. 91 § 4 k.p.w.)22. Od dnia 1 maja
2004 r. obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, zarówno dorośli jak i małoletni, mogą
przekraczać granice państw UE nie tylko (jak przed przystąpieniem Polski do Unii
Europejskiej) na podstawie paszportu, ale równieŜ na podstawie dowodu osobistego.
Do zatrzymania paszportu nie jest potrzebne wydanie postanowienia, natomiast fakt
zatrzymania powinien być odnotowany w aktach sprawy, a sprawca powinien
otrzymać
pokwitowanie
odebrania
mu
tego
dokumentu.
Wzór
formularza
pokwitowania zatrzymania paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do
przekroczenia granicy określa załącznik nr 7 do zarządzenia nr 323 Komendanta
Głównego Policji z dnia 26 marca 2008 r. w sprawie metodyki wykonywania przez
Policję czynności administracyjno-porządkowych w zakresie wykrywania wykroczeń
oraz ścigania ich sprawców (wzór w załączniku nr 1). Zwrotu dokumentu dokonuje
sąd, gdy następuje zmiana trybu z przyspieszonego na inny albo bezpośrednio po
wydaniu orzeczenia w trybie przyspieszonym (art. 91 § 4 k.p.w.), z tym Ŝe moŜe to
uczynić takŜe wcześniej, gdyŜ zwrot ma nastąpić „nie później” niŜ przy wydaniu
orzeczenia. Sąd moŜe jednak nie zwracać obwinionemu paszportu takŜe po wydaniu
orzeczenia, jeŜeli skazując sprawcę czasowo przebywającego w Polsce, orzeknie
jednocześnie natychmiastową wykonalność tego wyroku (art. 82 § 4 i 5 k.p.w.),
moŜliwą tak w trybie zwykłym, jak i przyspieszonym, i zarządzi odrębnie odebranie
paszportu, którym juŜ dysponuje23.
22
23
H. Skwarczyński, op. cit., s. 65.
T. Grzegorczyk, op. cit.
19
3.4. Wzywanie osób na rozprawę w charakterze świadka (art. 91 § 5 k.p.w.)
Organ uprawniony do zatrzymania sprawcy ujętego w warunkach art. 91
§ 1 k.p.w. moŜe teŜ zobligować świadków zdarzenia do stawienia się w sądzie bez
dodatkowego wzywania ich w tym celu (art. 92 § 5 k.p.w.). W takim wypadku w razie
niestawiennictwa moŜna stosować kary porządkowe, w tym i przymusowe
doprowadzenie, o czym zobowiązany powinien być pouczony. Organ ścigania
powinien tu spisać dane personalne świadków, moŜe teŜ podjąć czynności
wyjaśniające (art. 54 k.p.w.) i przesłuchać ich np. na posterunku Policji, a protokół
przesłuchania lub notatkę dołączyć do wniosku o ukaranie.
Wezwanie do stawienia się w sądzie w charakterze świadka moŜe być
dokonane w kaŜdej formie, a więc ustnie, pisemnie, telefonicznie albo w inny sposób
stosownie do okoliczności. Do wniosku o ukaranie naleŜy dołączyć odpis nadanego
komunikatu z podpisem osoby nadającej (art. 137 k.p.k. w zw. z art. 38 § 1 k.p.w.)24.
4. Prawa i obowiązki osoby zatrzymanej
4.1. Prawa osoby zatrzymanej (obwinionego)
W przypadku zatrzymania sprawcy wykroczenia, korzysta on z uprawnień
przysługujących zatrzymanemu zgodnie z przepisami k.p.w. (art. 45 – 47). Są to:
− prawo do informacji o przyczynach zatrzymania,
− prawo do otrzymania kopii protokołu zatrzymania,
− prawo do powiadomienia o zatrzymaniu osoby najbliŜszej a takŜe pracodawcy,
− prawo do nawiązania w dostępnej formie kontaktu z adwokatem albo z radcą
prawnym oraz do bezpośredniej z nim rozmowy,
− prawo do złoŜenia zaŜalenia na zatrzymanie do sądu. W zaŜaleniu zatrzymany
moŜe domagać się zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości
zatrzymania.
Jak wiadomo z treści art. 45 § 1 pkt 1 k.p.w., jedną z przesłanek
dopuszczających zatrzymanie sprawcy wykroczenia jest popełnienie przez niego
24
J. Lewiński, op. cit., s. 249.
20
czynu,
wobec
którego
zachodzą
podstawy
do
zastosowania
postępowania
przyspieszonego. Logicznym jest więc, Ŝe mając do czynienia np. z bezdomnym
sprawcą wykroczenia naleŜy go poinformować, Ŝe zatrzymanie nastąpiło w związku
z przesłanką wymienioną w art. 90 § 1 k.p.w. (nie ma stałego miejsca zamieszkania
lub pobytu).
Obwiniony w postępowaniu przyspieszonym korzysta z szeregu uprawnień
procesowych przewidzianych w kodeksie. Są to:
− prawo do składania wyjaśnień,
− prawo do odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na
poszczególne pytania bez podawania powodów,
− prawo do składania wniosków dowodowych,
− prawo złoŜenia wyjaśnień na piśmie,
− w przypadku obwinionego, który nie włada językiem polskim wniosek
o ukaranie, jak równieŜ rozstrzygnięcia podlegające zaskarŜeniu lub kończące
postępowanie ogłasza się obwinionemu z tłumaczeniem,
− prawo do korzystania z pomocy obrońcy lub radcy prawnego.
4.2. Obowiązki osoby zatrzymanej (obwinionego)
W postępowaniu przyspieszonym nie wszystkie obowiązki obwinionego będą
miały zastosowanie, m.in. w przypadku przebywania za granicą, obowiązek podania
organowi ścigania adresu dla doręczeń w kraju.
Obowiązki
obwinionego
wynikają
z
k.p.w.,
jak
równieŜ
z
k.p.k.
(art. 20 § 3 k.p.w.):
− obowiązek poddania się oględzinom zewnętrznym ciała i innym badaniom nie
naruszającym integralności ciała, w szczególności pobraniu odcisków,
fotografowaniu oraz okazywaniu w celach rozpoznawczych innym osobom
(art. 74 § 2 pkt 2 k.p.k.),
− obowiązek poddania się badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz
badaniom
połączonym
z
dokonywaniem
zabiegów,
bez
zabiegów
chirurgicznych, pod warunkiem, Ŝe są dokonywane przez uprawnionego do
21
tego pracownika słuŜby zdrowia, nie zagraŜają zdrowiu i są nieodzowne,
w szczególności pobrania krwi i wydzielin ciała (art. 74 § 2 pkt 3 k.p.k.),
− obowiązek stawiania się na kaŜde wezwanie w toku postępowania
(art. 71 § 4 k.p.w.),
− obowiązek stawienia się do sądu w określonym miejscu i czasie w przypadku,
gdy organ odstąpił od zatrzymania i przymusowego doprowadzenia
(art. 91 § 3 k.p.w.),
− obowiązek pozostawania do dyspozycji sądu do zakończenia rozprawy
(art. 92 § 1 pkt 3 k.p.w.).
5. Postępowanie sądowe
Przepis art. 92 k.p.w. określa uproszczenia trybu przyspieszonego słuŜące
przyspieszeniu toku procesu.
5.1. Wniosek o ukaranie
Wniosek o ukaranie moŜe przybrać formę ustną i być złoŜony do protokołu,
a ponadto moŜe on, choć nie musi, ograniczać się w swej treści jedynie do wskazania
podmiotu wnoszącego, osoby obwinionego, zarzucanego mu czynu i jego kwalifikacji,
wskazania pokrzywdzonych (jeśli występują) oraz dowodów na poparcie zarzutu.
Prezes sądu po ich sprawdzeniu i ustaleniu, Ŝe zachodzą podstawy do trybu
przyspieszonego, kieruje sprawę na rozprawę w tym trybie, jeŜeli zaś postępowanie
przyspieszone jest niedopuszczalne, zwraca wniosek wnioskodawcy do uzupełnienia
braków formalnych, tak by odpowiadał on wszystkim wymogom publicznego wniosku
o ukaranie, a gdy wymogi te spełnia, rozpoznaje się go w postępowaniu zwyczajnym
(art. 92 § 3 pkt 1 k.p.w.). Gdyby jednak ujawniły się ogólne przeszkody procesowe,
np. ujęty podczas zakłócania porządku cudzoziemiec okazuje się osobą korzystającą
z immunitetu zakrajowości, prezes sądu powinien od razu odmówić wszczęcia
postępowania (art. 5 k.p.w.). W razie skierowania sprawy na rozprawę w trybie
przyspieszonym sąd ma bez zbędnej zwłoki (moŜliwie najszybciej) przystąpić do
rozpoznania sprawy, zobowiązując obwinionego do pozostania do dyspozycji sądu
(stan zatrzymania ustaje bowiem z chwilą doprowadzenia), aŜ do zakończenia
22
rozprawy pod rygorem wydania wyroku pod nieobecność obwinionego, który nie
będzie wyrokiem zaocznym. W protokole rozprawy sąd odnotowuje godzinę
doprowadzenia obwinionego (istotną przy zaliczaniu czasu zatrzymania na poczet kary
– art. 82 § 3 k.p.w.) oraz to, Ŝe prowadzi ją w trybie przyspieszonym (art. 92 § 1 pkt
2 i 3 k.p.w.)25.
5.2. Postępowanie sądowe
Postępowanie w sprawach o wykroczenia, za wyjątkiem postępowania
mandatowego, toczy się przed sądem jako organem orzekającym. W postępowaniu
karnym uczestniczą strony procesowe. Strony procesowe dzieli się na czynne
i bierne26.
Strony czynne to strony wnoszące lub popierające oskarŜenie. Zaliczamy do
nich oskarŜyciela publicznego, oskarŜyciela posiłkowego oraz w ograniczonym
zakresie pokrzywdzonego.
Stroną bierną jest obwiniony, czyli osoba fizyczna, przeciwko której
wniesiono wniosek o ukaranie w sprawie o wykroczenie. W sprawach o wkroczenia
moŜna wyróŜnić cztery stadia postępowania: wstępne, główne (rozprawa), kontrolne,
wykonawcze.
Interesującym nas stadium jest rozprawa, która zasadniczo dzieli się na cztery
fazy27:
1. Wstępną, podczas której następuje:
− wywołanie sprawy,
− sprawdzenie stawiennictwa,
− podejmowanie rozstrzygnięć wstępnych (np. o jawności rozprawy lub jej
wyłączeniu).
2. Przewodu sądowego (postępowania dowodowego), gdzie następuje:
− odczytanie wniosku o ukaranie przez oskarŜyciela publicznego, a jeŜeli
jest nieobecny to przez protokolanta (art. 72 § 2 k.p.w.),
25
T. Grzegorczyk, op. cit.
R. Kupiński, M. Gałązka, E. Szafrańska, I. Nowicka, Wybrane zagadnienia materialnego i procesowego
prawa wykroczeń, Szczytno 2005, s. 301.
27
TamŜe, s. 302-304.
26
23
− pouczenie obwinionego o prawie do składania wyjaśnień, odmowy
składania wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania, zapytanie czy przyznaje
się do zarzucanego mu czynu oraz czy chce złoŜyć wyjaśnienia i jakie,
− przeprowadzenie postępowania dowodowego, które ma decydujący
wpływ na rozstrzygnięcie sprawy,
− po zakończeniu postępowania dowodowego zamknięcie przewodu
sądowego przez przewodniczącego i udzielenie głosu stronom (następuje
przejście postępowania do następnej fazy).
3. Przemówień (głosów) stron, gdzie głos zabierają najpierw strony czynne,
tj. oskarŜyciel publiczny i ewentualnie oskarŜyciel posiłkowy, a następnie
obrońca obwinionego (jeŜeli występuje) i obwiniony.
4. Orzekania (wyrokowania), która jest ostatnią fazą rozprawy. Do ogłoszenia
wyroku sąd moŜe jednak wznowić przewód sądowy. Przy orzekaniu
obowiązują następujące zasady:
− sąd odbywa naradę i głosowanie (jeŜeli orzeka kolegialnie) nad
wyrokiem osobno co do winy i kwalifikacji prawnej czynu, co do kary,
co do środków karnych, oraz co do innych kwestii,
− wyrok musi być sporządzony na piśmie, podpisany i ogłoszony
publicznie wraz z ustnymi motywami wyroku niezaleŜnie od
stawiennictwa stron, ich obrońców i pełnomocników,
− sąd moŜe odroczyć wydanie wyroku w sprawie zawiłej albo z innych
waŜnych powodów na czas nie przekraczający dni 7. Przekroczenie tego
terminu powoduje konieczność prowadzenia rozprawy od początku.
Kodeks wykroczeń w art. 18 wskazuje następujące kary, jakie moŜna stosować
w sprawach o wykroczenia:
− areszt,
− ograniczenie wolności,
− grzywna,
− nagana.
Natomiast art. 28 § 1 wskazuje środki karne, jakie moŜna stosować w sprawach
o wykroczenia:
24
− zakaz prowadzenia pojazdów,
− przepadek przedmiotów,
− nawiązka,
− obowiązek naprawienia szkody,
− podanie orzeczenia do publicznej wiadomości w szczególny sposób,
− inne środki karne określone przez ustawę.
5.3. Przerwy w rozprawie
W postępowaniu przyspieszonym nie jest moŜliwe odroczenie rozprawy, a czas
przerwy został określony do 3 dni. Przerwa na czas dłuŜszy spowoduje zmianę
postępowania na zwyczajne (art. 92 § 1 pkt 4 k.p.w.). W postępowaniu
przyspieszonym sąd moŜe zarządzić przerwę raz lub więcej razy, ale pod warunkiem,
Ŝe łączny czas przerwy nie przekroczy 3 dni.
5.4. Uzasadnienie wyroku
W postępowaniu przyspieszonym w sprawach o wykroczenia uzasadnienia wyroku
następują:
− na wniosek strony zgłoszony ustnie do protokołu rozprawy bezpośrednio po
ogłoszeniu wyroku (art. 92 § 1 pkt 5 k.p.w.),
− z urzędu, gdy obwiniony wbrew zobowiązaniu go przez sąd do pozostania na
rozprawie opuścił salę jeszcze przed jej zakończeniem albo pomimo
zobowiązania go przez organ zatrzymujący nie stawił się na rozprawę, choć
odstąpiono od jego zatrzymania (art. 92 § 1 pkt 3 k.p.w. w zw. z art. 92 § 1 pkt
5 k.p.w. i art. 91 § 3 k.p.w. w zw. z art. 92 § 1 pkt 5 k.p.w.). Na gruncie
postępowania przyspieszonego termin sporządzenia uzasadnienia wynosi 3 dni
od daty ogłoszenia (92 § 2 k.p.w.)28.
28
H. Skwarczyński, op. cit., s. 76,77.
25
5.5. Doręczenie wyroku i jego zaskarŜenie
Sąd doręcza wyrok z uzasadnieniem tylko tej stronie, która – będąc na
rozprawie – złoŜyła wniosek o jego uzasadnienie, nie doręcza zaś wyroku temu,
który uzasadniał jedynie z urzędu.
Strona moŜe zaskarŜyć wyrok w terminie zawitym 3 dni od:
− otrzymania wyroku z uzasadnieniem, jeŜeli na rozprawie wystąpiła po jego
ogłoszeniu o sporządzenie takiego uzasadnienia,
− daty ogłoszenia wyroku, gdy uzasadnienie sporządzano z urzędu (art. 92 § 1 pkt
6 k.p.w.), z tym Ŝe tak ustalony termin biegnie jedynie dla tej strony, której
nieobecność wymusiła uzasadnienie wyroku, a nie dla wszystkich stron, w tym
i dla obecnych na rozprawie, które nie zgłosiły wniosku o uzasadnienie29.
Sąd odwoławczy powinien rozpoznać sprawę w ciągu miesiąca od daty jej
wpływu do tego sądu. Jest to termin instrukcyjny słuŜący do przyspieszenia
procedowania w sprawach prowadzonych w postępowaniu przyspieszonym30.
29
30
T. Grzegorczyk, op. cit.
TamŜe.
26
Załączniki
Załącznik 1. Wzór pokwitowania zatrzymania paszportu lub innego dokumentu
uprawniającego do przekroczenia granicy
sierŜ. Jan KOWALSKI
Katowice, 12 grudnia 2008 r.
(stopień, imię, nazwisko osoby dokonującej
zatrzymania dokumentu)
(data i miejscowość)
POKWITOWANIE
zatrzymania paszportu lub innego dokumentu
uprawniającego do przekroczenia granicy
W dniu 12 grudnia 2008 r. , o godz. 8.00
Od
Marii NOWAK
(imie i nazwisko osoby, której paszport lub inny dokument zatrzymano)
s/c
ur
Jana, Janiny zd. BYK
12 styczeń 1970 r. w
Bytomiu
zam. Niemcy, 1236 Berlin, BamberStrabe 126
dokonałam/em zatrzymania paszport, seria ZN, nr 12131415 wyd Stad Berlin
(nazwa, nr, seria, organ wydający paszport lub inny dokument uprawniający do przekroczenia granicy)
sierŜ. Jan KOWALSKI
(stopień, imię i nazwisko policjanta zatrzymującego dokument)
..........................................................
(imię i nazwisko osoby wydającej dokument)
27
Załącznik 2. Wzór notatki urzędowej
post. Janusz Buła
Referent Ogniwa Patrolowo-Interwencyjnego
KMP w Katowicach
Katowice 23.03.2008 r.
NOTATKA URZĘDOWA
W dniu 18 lutego 2008 r. pełniłem słuŜbę w patrolu pieszym wraz ze st. post.
Januszem KałuŜą w rejonie Komisariatu Policji II w Katowicach. Około godz. 12.00,
będąc na ul. Jaszowcowej w pobliŜu targowiska miejskiego, dostrzegłem męŜczyznę
załatwiającego potrzebę fizjologiczną (oddawanie moczu). W związku z powyŜszym
podjąłem interwencję, uprzednio informując o zdarzeniu dyŜurnego. Na podstawie art.
15 ustawy o Policji oraz w związku z faktem popełnienia wykroczenia dokonałem
legitymowania wskazanego męŜczyzny. Okazał się nim:
Jan Nowak s. Jana, Łucji
PESEL78092009132 w Katowicach
zam. bez stałego miejsca zameldowania
dowód osobisty ABC123456
Prezydent Miasta Katowice
MęŜczyznę tego poinformowałem o prawie złoŜenia zaŜalenia na czynność
legitymowania do właściwego miejscowo prokuratora oraz o popełnieniu przez niego
wykroczenia określonego w art. 140 kodeksu wykroczeń, to jest dopuszczenia się
nieobyczajnego wybryku w miejscu publicznym.
W rozmowie z tym męŜczyzną ustaliłem, iŜ jest on osobą bezdomną, nie
posiadającą stałego miejsca zamieszkania lub pobytu oraz pieniędzy. Oświadczył
równieŜ, Ŝe nie wie, gdzie będzie przebywał w najbliŜszej przyszłości. Mając na
uwadze powyŜsze okoliczności oraz fakt, iŜ zachodziła uzasadniona obawa, Ŝe
rozpoznanie sprawy w postępowaniu zwyczajnym będzie niemoŜliwe lub znacznie
utrudnione, pouczyłem tego męŜczyznę, iŜ zostaje on zatrzymany celem wdroŜenia
trybu postępowania przyspieszonego. Pouczyłem go o jego prawach, a następnie
poinformowałem dyŜurnego o zaistniałej sytuacji i przewiozłem zatrzymanego
męŜczyznę do Komisariatu Policji celem wykonania dalszych czynności procesowych.
Notatkę sporządziłem celem dalszego wykorzystania.
st. post. Janusz Buła
28
Załącznik 3. Protokół zatrzymania osoby do postępowania przyspieszonego
PROTOKÓŁ ZATRZYMANIA OSOBY
Jan KOWALSKI
(imię i nazwisko osoby zatrzymanej)
Osobę zatrzymano
1
2
0
godzina
0
1
minuta
2
1
dzień
2
2
0
miesiąc
0
8
rok
podstawa prawna:
art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r.
art. 285 § 2 k.p.k.
art. 75 § 2 k.p.k.
art. 378 § 1 k.p.k. X art. 45 § 1 k.p.o.w.
Miejsce dokonania czynności
(adres lub inne określenie miejsca zatrzymania albo
nazwa jednostki Policji)
art. 244 § 1 k.p.k.
art. 52 k.p.o.w.
art. 101 ust. 1 ustawy a dnia 13 czerwca 2003 r. o
cudzoziemcach
z
(nazwa
jednostki
Policji)
Komendy Miejskiej Policji w
Katowicach
----------------------------------------------------------------------------------------
Jana KOWALSKI
zatrzymał
(imię i nazwisko zatrzymanego(-ej)
s./c. (imiona i nazwiska rodziców,
nazwisko rodowe matki)
Data
urodzenia
1
2
dzień
Miejsce zamieszkania
art. 278 k.p.k.
Katowice ul. Jasna 26
post. Wacław BROL
Stopień, imię i nazwisko policjanta
art. 247 § 1 k.p.k.
(nazwisko rodowe)
Wiesław, Marianna zd. ZIMA
1
2
1
9
7
miesiąc
Miejsce
urodzenia
0
BYTOM
rok
nie posiada stałego miejsca zamieszkania lub pobytu
Miejsce zameldowania
(jeŜeli jest inne niŜ miejsce
zamieszkania)
nie posiada stałego lub czasowego miejsca zameldowania
Zajęcie
bezrobotny, bez prawa do zasiłku
(rodzaj wykonywanej pracy, nazwa i adres pracodawcy; uczeń,
student, emeryt, rencista, bezrobotny, itp.)
ToŜsamość zatrzymanego(-ej) ustalono na podstawie:
(nazwa, seria, data wydania, numer dokumentu oraz nazwa organu
wydającego albo odnotowanie braku dokumentu toŜsamości)
Numer ewidencyjny PESEL
7
Rysopis
Dowód osobisty AXL 123456 wyd. przez Prezydenta miasta Katowice
0
1
2
1
2
1
3
1
1
5
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(wpisać cechy rysopisowe zatrzymanego(-ej) w razie
niemoŜności ustalenia jego (jej) toŜsamości)
W dniu 12 grudnia 2005 roku około godz. 11.45 w Katowicach przy ul. Jasnej 26
w sklepie spoŜywczym PAJĄCZEK dokonał kradzieŜy jednej paczki papierosów
(szczegółowo opisać przyczynę zatrzymania, ponadto
m-ki MĘSKIE, wartości 5 złotych na szkodę Janiny WALECZKO, tj. o czyn z
w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa
art. 119§1 k.w.
lub wykroczenia dokładnie je określić i podać
kwalifikacje prawną)
Zachodzi przesłanka do zastosowania trybu przyspieszonego.
Przyczyna(-y) zatrzymania
Protokół sporządzono
1
2
godzina
Miejsce sporządzenia protokołu
Osoby uczestniczące w czynności
(charakter przybrania – protokolant, stenograf lub
inny; w kaŜdym przypadku stopień – dotyczy
policjanta – imię i nazwisko osoby innej niŜ
zatrzymana i prowadzący czynność)
1
5
minuta
1
2
dzień
1
2
miesiąc
2
0
0
8
rok
Komenda Miejska Policji w Katowicach
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
29
Oświadczenie zatrzymanego(-ej)
Zostałem(-am) pouczony(-a) o przysługującym mi prawie:
□ wniesienia do Sądu
Rejonowego
w
Katowicach
w terminie 7 dni od zatrzymania zaŜalenia, w którym mogę się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości
zatrzymania (art. 244 § 2, 245, 246 § 1 i 2, 248, 278 k.p.k., art. 46 § 1 i 4, 47 § 1 i 2 k.p.o.w.);
□ wniesienia do równorzędnego składu Sądu
w
zaŜalenia na postanowienie sądu zarządzającego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie (art. 285 § 2, 376 § 1 k.p.k.);
□ wniesienia do prokuratora zaŜalenia na sposób przeprowadzenia zatrzymania (art. 15 ust. 7 ustawy o Policji), do pierwszej
pomocy medycznej i badania lekarskiego (w razie potrzeby) (art. 15 ust. 5 ustawy o Policji);
□ kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i bezpośredniej z nim rozmowy, Ŝądania powiadomienia o zatrzymaniu osoby
najbliŜszej, pracodawcy lub szkoły (art. 245 k.p.k.);
□ nawiązania kontaktu z urzędem konsularnym lub przedstawicielstwem dyplomatycznym (art. 612 § 2 k.p.k.).
1
2
godzina
2
0
1
minuta
2
dzień
1
2
2
miesiąc
0
0
Jan Kowalski
8
rok
Oświadczenie zatrzymanego(-ej) po pouczeniu
(podpis zatrzymanego(-ej)
nie wnoszę zaŜalenia na zatrzymanie, nie Ŝądam kontaktu z adwokatem i
bezpośredniej z nim rozmowy, nie chcę aby kogokolwiek powiadamiano o
moim zatrzymaniu
oświadczenia nie składano
Oświadczenie osoby w związku z zatrzymaniem
Oświadczenie zatrzymanego(-ej) o stanie
oświadczam, iŜ czuje się dobrze, nie chcę pomocy lekarskiej
zdrowia, z uwzględnieniem opisu i przyczyn
ewentualnych obraŜeń
Zatrzymany (-a) X nie był(-a)
był(-a) badany(-a) przez lekarza badania nie przeprowadzano
Omówienie skreśleń oraz poprawek i uzupełnień
poczynionych w protokole
nie czyniono
Zgłoszone przez osoby uczestniczące w czynności
zarzuty, co do treści protokołu oraz
nie zgłoszono
oświadczenie policjanta prowadzącego czynność
Do protokołu załączono
(liczba i rodzaj załączników)
nie załączano
Czynność zakończono
1
2
2
godzina
Protokół
x osobiście odczytałem
5
1
minuta
2
1
dzień
2
2
0
miesiąc
0
8
rok
odczytano mi
Jan Kowalski
post. Wacław Brol
(podpis zatrzymanego(-ej)
(podpis policjanta)
Podpis(y) osoby(-ób) uczestniczącej(-ych) w czynności
1.
2.
3.
12.12.2008 r.
Kopię niniejszego protokołu otrzymałem(-am)
Jan Kowalski
(data i podpis zatrzymanego(-ej)
Zgodnie z art. 244 § 4 k.p.k. o zatrzymaniu osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa zawiadomiono
prokuratora ------------------------------------------w ----------------------------------------------------------------------------telefonicznie, przekazując ponadto kopię protokołu
godzina
minuta
Zatrzymanego(-ą)
dzień
miesiąc
rok
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(imię i nazwisko)
zwolniono
przekazano do dyspozycji Sądu
w
godzina
minuta
dzień
(pozycja ksiąŜki zatrzymań)
□ postawić znak X w odpowiedniej kratce albo postawić znak X w odpowiedniej kratce i uzupełnić treść
miesiąc
(podpis policjanta)
rok
30
31
Literatura
1. Grzegorczyk T., Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz,
wyd. 11, Dom Wydawniczy ABC, 2005.
2. Kupiński R., Gałązka M., Szafrańska E., Nowicka I., Wybrane zagadnienia
materialnego i procesowego prawa wykroczeń, Szczytno 2005.
3. Lewiński J., Komentarz do Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia,
wyd. 5, Lewis Nexis, Warszawa 2007.
4. Skwarczyński H., Postępowanie przyspieszone w kodeksie postępowania
w sprawach o wykroczenia, „Przegląd Policyjny” 2007, nr 2.
5. Stefański
M.,
artykuł,
Palestra.1998.3-4.36,
Przepisy
karne
w
ustawie
karne
w
ustawie
karne
w
ustawie
o bezpieczeństwie imprez masowych. Teza nr 1,14558/1.
6. Stefański
M.,
artykuł,
Palestra.1998.3-4.36,
Przepisy
o bezpieczeństwie imprez masowych. Teza nr 1,14558/2.
7. Stefański
M.,
artykuł,
Palestra.1998.3-4.36,
Przepisy
o bezpieczeństwie imprez masowych. Teza nr 1,14558/3.
8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia
2006 r. w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów
budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563).
9. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn.
zm.).
10. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r.
Nr 109, poz. 756 z późn. zm.).
11. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz.
473).
12. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z poźn.
zm.).
13. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89,
poz. 555 z poźn. zm.).
14. Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. Nr 53, poz. 549, z późn.
zm.).
32
15. Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848.).
16. Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do
uŜytku cywilnego (Dz. U. z 2002 r. Nr 117, poz.1007, z poźn. zm.).
17. Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tekst
jednolity Dz. U. Nr 62, poz. 504).
18. Zarządzenie nr 323 Komendanta Głównego Policji z dnia 26 marca 2008 r.
w sprawie metodyki wykonywania przez Policję czynności administracyjnoporządkowych w zakresie wykrywania wykroczeń oraz ścigania ich sprawców
(Dz. Urz. KGP Nr 9, poz. 48).