Powody sięgania po środki odurzające i profilaktyka – Izabela Pufal

Prezentacja przedstawiona przez pedagog Izabelę Pufal
podczas konferencji „Zdrowie psychiczne dzieci
i młodzieży a substancje psychoaktywne”, która odbyła się
17 listopada 2015 roku w Złotowie.
Organizatorem konferencji była Powiatowa Stacja
Sanitarno-Epidemiologiczna w Złotowie przy współudziale
Komendy Powiatowej Policji w Złotowie oraz Powiatowej
Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Złotowie.
Powody sięgania po środki
odurzające i profilaktyka
Izabela Pufal
Powiatowa Poradnia PsychologicznoPedagogiczna w Złotowie
Czynniki chroniące i czynniki ryzyka
Zachowania problemowe dzieci i młodzieży ,
w tym inicjacje alkoholowe i narkotykowe oraz
późniejsze zażywanie substancji
psychoaktywnych, są wynikiem działania
czynników ryzyka.
Czynniki chroniące mogą pomóc wyeliminować
ryzyko wystąpienia zachowań problemowych,
przeciwdziałać im, zmniejszyć ich siłę rażenia.
Czynniki chroniące:
• prawidłowo funkcjonująca rodzina
• czynne uczestnictwo w życiu szkoły, Kościoła,
instytucji prospołecznych, wolontariatu itp.
• właściwy nadzór rodziców
• oparcie w wartościach moralnych
• brak akceptacji dla zachowań odbiegających
od norm społecznych
• odporna i niepodatna osobowość
• pozytywne kontakty społeczne, przyjaźń
Czynniki ryzyka:
•
•
•
•
rodzina dysfunkcyjna
alkoholizm lub narkomania jednego z rodziców
brak rodziców (np. praca poza granicami kraju)
słaba więź ze szkołą, Kościołem, instytucjami
prospołecznymi itp.
• przynależność do problematycznych grup
rówieśniczych
• aprobata rówieśników i dorosłych dla
zachowań problemowych
Czynniki ryzyka:
• niepowodzenia szkolne
• niedojrzałość struktur mózgowych związanych
z oceną ryzyka, przewidywaniem skutków,
wyciąganiem wniosków
• brak adekwatnej wiedzy
• problemy emocjonalne
• wyobcowanie, izolacja społeczna
• ryzykowne podejście do życia
• zachowania agresywne
Powody sięgania po substancje
psychoaktywne:
•
•
•
•
•
•
•
ciekawość
nuda
przeżycie przyjemności, poczucia mocy itp.
presja otoczenia
chęć dopasowania się do innych
ułatwienie kontaktów z ludźmi
manifestacja „dorosłości”
Powody sięgania po substancje
psychoaktywne:
• wyrażenie potrzeby buntu
• chęć wyluzowania, poprawy humoru
• potrzeba ucieczki od rzeczywistości,
doświadczenia ulgi lub zapomnienia w
przypadku trudności, przykrych przeżyć itd.
• naśladowanie dorosłych
• chęć zmierzenia się z ryzykiem
Rodzina
w kontekście czynników ryzyka
W niektórych rodzinach słowa są podobne
do drutu kolczastego, tak tną i kłują.
W niektórych rodzinach tajemnice są podobne
do min, wystarczy na jedną z nich nadepnąć,
a zamieni się w gejzer wybuchu.
W niektórych rodzinach nawet miłość i uczucie
są bronią w bitwie.
J. J. McWhirter
•
•
•
•
Zaburzenia funkcji rodziny mogą
przejawiać się w sferach:
więzi rodzinnych
zaspokajania potrzeb członków rodziny
warunków do rozwoju członków rodziny
wsparcia i pomocy, zwłaszcza w sytuacjach
kryzysowych
• szczerej i otwartej komunikacji
• wzajemnej i sprawiedliwej wymiany obowiązków
• postaw rodzicielskich (niespójność, zaniedbanie,
autorytaryzm, neurotyczność, nadopiekuńczość)
Sprzyjające cechy rodziny:
• otwartość i plastyczność (zamiast zamknięcia
i sztywności)
• wewnętrzne prawa i zasady
• wysoka jakość relacji małżonków
• szacunek i poszanowanie godności
• odpowiedzialność
• dobra atmosfera
• wspólne podejmowanie decyzji (w miarę
możliwości)
• gotowość przepraszania i łatwość przebaczania
Cechy indywidualne
jako czynnik chroniący
Jak to się dzieje, że jedne dzieciaki mają w sobie
dość rezolutności i siły, by dobrać się do kruszcu,
odnaleźć diament i oszlifować go …
inne zaś klepią jedynie ziemię łopatką, szukają
brylantu po omacku, by odnaleźć tylko żwir?
J. J. McWhirter
Odporność i niepodatność
To zdolność do skutecznego radzenia sobie
z obciążeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi
wiążącymi się z podatnością na krzywdę.
Warunkuje ją szereg cech osobowościowych,
emocjonalnych i społecznych.
• sprawna komunikacja werbalna
• rozwinięte umiejętności społeczne
• lepsze panowanie nad impulsami i większa
refleksyjność
• adekwatna samoocena, pozytywny obraz własnej
osoby, szacunek do siebie
• umiejętność odraczania gratyfikacji
• nastawienie prospektywne (zorientowanie na
przyszłość, posiadanie życiowych celów)
• radzenie sobie ze stresem
• aktywne podejście do problemów życiowych i ich
rozwiązywania
• zdolność do czujności i niezależności
• wiara pozwalająca dostrzegać pozytywny sens życia
• zdolność zaskarbiania sobie życzliwej uwagi, sympatii,
przyjaźni
• kompetencje szkolne i poznawcze
• poczucie humoru
Profilaktyka w szkole
Jeżeli nie zrobiła tego rodzina…
To szkoła musi
Wyposażyć dziecko w korzenie…
Aby mogło stanąć mocno i rosnąć…
Wyposażyć dziecko w skrzydła…
Aby mogło się wznieść w powietrze.
Połamane korzenie i okaleczone skrzydła
niweczą nadzieję.
A tylko nadzieja pozwala ujrzeć to co niewidzialne,
Dotknąć tego co nieuchwytne,
Dokonać tego co niemożliwe.
J. J. McWhirter
Cele profilaktyki szkolnej:
• Wspieranie czynników chroniących
-
poradnictwo, pomoc i wsparcie dla rodziców
-
rozwijanie u uczniów cech osobowości odpornej
-
tworzenie dobrego klimatu w szkole w relacjach rówieśniczych oraz między
uczniami i nauczycielami
-
organizowanie pozytywnych form spędzania wolnego czasu
• Ograniczanie czynników ryzyka
-
opóźnianie wieku inicjacji
-
zmniejszanie zasięgu zachowań ryzykownych
-
pomoc i wsparcie dla uczniów z grup ryzyka
• Promocja zdrowego stylu życia na lekcjach, zajęciach, warsztatach,
spotkaniach itp.
Literatura:
• J. Jeffries McWhirter, Benedict T. McWhirter, Anna M.
McWhirter, Ellen Hawley McWhirter - Zagrożona młodzież
• Timothy Dimoff, Steve Carper - Jak rozpoznać czy dziecko
sięga po narkotyki
• Marzena Pasek - Narkotyki przy tablicy
• Roger E. Vogler, Wayne R. Bartz - Nastolatki i alkohol. Kiedy
nie wystarczy powiedzieć „nie”
• Broszurki PARPA m.in.
- Mirosława Wieczorek – Stachowicz – Nasze dzieci i alkohol
- Joanna Mikuła – Rodzina z problemem alkoholowym
• Strony internetowe, np.:
- www.narkomania.org.pl
- www.narkotykiinfo.pl
Profilaktyka i promocja zdrowia realizowana przez
Powiatową Poradnię Psychologiczno –
Pedagogiczną w Złotowie obejmuje szereg działań
skierowanych do uczniów, rodziców i nauczycieli,
organizowanych zarówno na terenie poradni jak
i w placówkach oświatowych.
Oferta dla uczniów:
• zajęcia i warsztaty dotyczące stresu, komunikacji,
cyberprzemocy, profilaktyki uzależnień,
problematyki agresji, technik uczenia się itd.
• poradnictwo i wsparcie indywidualne
• grupa wsparcia dla uczniów z trudnościami
emocjonalnymi
• terapia uzależnień
• Powiatowy Konkurs Profilaktyczny „Dbam
o zdrowie psychiczne”
• (interwencja)
Oferta dla rodziców i opiekunów:
• psychoedukacja w szkołach i przedszkolach
oraz na terenie poradni
• warsztaty „Szkoły dla rodziców”
• grupy wsparcia
• systemowa terapia rodzin
• poradnictwo indywidualne
• (interwencja)
Oferta dla nauczycieli:
• szkoleniowe rady pedagogiczne poświęcone
problematyce edukacyjnej, zdrowotnej
i wychowawczej
• szkolenia na terenie poradni lub biblioteki
pedagogicznej
• konsultacje indywidualne
• wspomaganie funkcji wychowawczej i profilaktycznej
• grupa wsparcia dla pedagogów i psychologów
szkolnych
• (interwencja)
Zapraszamy do współpracy 
www.pppp-zlotow.pl