Spis treści

Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
KOBIETA I MĘŻCZYZNA
— MIĘDZY PRAWEM A CODZIENNOŚCIĄ
Beata Wojciechowska
Proles — fides — sacramentum. Małżeństwo w średniowiecznym prawie
kanonicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
Magdalena Biniaś–Szkopek
Kobiety, mężczyźni i małżeństwo w najstarszych księgach konsystorskich
poznańskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27
Dominika Burdzy
Perypetie małżeńskie mieszczan sandomierskich w XVI wieku . . . . . . . . . . . . . .
37
Dorota Żurek
Małżeństwa mieszczan Chrzanowa do połowy XVII wieku . . . . . . . . . . . . . . . . .
47
Ewa Dubas–Urwanowicz
O prawie w świecie kobiet — szlachcianek w Rzeczypospolitej w XVI–XVII
wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
57
Katarzyna Justyniarska–Chojak
„Najlepszemu i najściślejszemu przyjacielowi...” — więzi małżeńskie
w testamentach mieszczańskich z terenu Małopolski w XVII wieku . . . . . . . . . .
73
Bożena Popiołek
Męska zbrodnia, kobiecy ból.
Drobna przemoc w czasach saskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
83
Bernadetta Manyś
Więzi emocjonalne między małżonkami w testamentach mieszkańców Wilna
i jego okolic z lat 1733–1763 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
95
6
Spis treści
Urszula Kicińska
Codzienność i święto w kobiecej korespondencji czasów saskich . . . . . . . . . . . . . . . 107
Piotr Oczko
„Zniewolona” czy „wyzwolona”? Sytuacja kobiet w Republice Zjednoczonych
Prowincji — oficjalne wzorce kultury a praktyki życia codziennego . . . . . . . . . . 121
Cezary Kuklo
Jedność czy wielość przestrzeni kobiecych i męskich ognisk domowych w miastach
i miasteczkach Polski przedrozbiorowej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
Beata Gryko–Andrejuk
Sacrum i profanum w testamentach żon Lwa Sapiehy, Doroty z Firlejów
Sapieżyny i Halszki Radziwiłłówny Sapieżyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Lech Krzyżanowski
Kobieta w sędziowskiej todze. Prawne i psychologiczne aspekty debaty o dostępie
kobiet do pracy w wymiarze sprawiedliwości II Rzeczypospolitej . . . . . . . . . . . . . 155
Martyna Grądzka
„Usiłujemy żyć, jak gdyby nigdy nic”. „Aryjskie” losy dwóch Żydówek
krakowskich: Ireny Markiewicz i Marii Steczko, zapisane w pamiętnikach . . . 171
KOBIETA I MĘŻCZYZNA
— W POSZUKIWANIU WSPÓLNEJ PRZESTRZENI
Jerzy Ciecieląg
Władczynie, żony, kochanki. Rola kobiet w rodach hasmonejskim
i herodiańskim w antycznej Judei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Krzysztof Ratajczak
Relacje damsko–męskie w rodzinie Piastów wielkopolskich . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Jerzy Rajman
Kobieta i mężczyzna w Miechowie, mieście bożogrobców (XIII–XVI wiek) . . . . . 209
Daniela Rywiková
„Wprowadź mnie, królu, w twe komnaty!” Kobieca duchowość monastyczna
i sztuka na ziemiach czeskich późnego średniowiecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
Waldemar Kowalski
De mortuis nil nisi... vere. Czamerowie, krakowscy mieszczanie i ewangelicy,
oczami pastora Daniela Kałaja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Franciszek Leśniak
Mieszczanek i mieszczan świat rzeczy drobnych zapisany w pośmiertnych
inwentarzach ruchomości (XVI–XVIII wiek) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
Spis treści
7
Iwona Maciejewska, Katarzyna Zawilska
„Białogłowy dokazują, czego chcą”, czyli o sztuce przekonywania
i pochlebstwa (listy Konstancji i Magdaleny Czapskich do Hieronima
Floriana Radziwiłła) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Agnieszka Słaby
Kobiecy obraz świata w listach do mężów z przełomu XVII i XVIII wieku . . . 273
Anna Penkała
„Nie masz nic takiego, czego bym dla Ciebie nie uczynił”. O wzajemnych
podarunkach w małżeństwach szlacheckich w XVIII wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Agnieszka Jakuboszczak
Panny i wdowy — w poszukiwaniu własnej przestrzeni. Losy
osiemnastowiecznych szlachcianek z kręgu rodzin Działyńskich . . . . . . . . . . . . . 295
Mateusz Wyżga
Zły los Małgosi Madejszczonki? Mikrohistoria spod osiemnastowiecznego
Ojcowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Krystyna Stasiewicz
Relacje rodzinne Elżbiety z Kowalskich Drużbackiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Agata Roćko
Pisemna autoterapia kobiety współuzależnionej — Wirydianny Fiszerowej
na tle dzienników intymnych końca XVIII wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
Paweł Konieczny
Transakcje i oblężenia — kilka uwag o zalotach plantatorów
w osiemnastowiecznej Wirginii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Anna Szylar
„Potrzeby do pożytku należące” — rozrzutność czy skąpstwo?
O wydatkach mniszek w XVIII wieku w księgach ekspensy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Jiří Wolf
Farář a jeho matka v barokních Čechách. Heuristická sonda do mentality
katolických kněží v XVII. a XVIII. století . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
Małgorzata Ewa Kowalczyk
„Żona moja, która mnie zawsze najlepiej kochała, [...] duszą całą
okazuje się mnie nienawidzić”, czyli problemy małżeńskie Agnieszki
i Stanisława Treterów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
Przemysław Jędrzejewski
Kobiety i mężczyźni „srebrnego miasta”. Struktura ludności miasta Olkusza
w dobie Sejmu Czteroletniego — studium demograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
8
Spis treści
Kazimierz Karolczak
Świat kobiet i mężczyzn w pałacu arystokratycznym w XIX wieku . . . . . . . . . . . 393
Iwona Długoń
Witold ks. Czartoryski. Błogosławione ojcostwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
Marceli Olma
Obraz ojca i matki w korespondencji familijnej Mieczysława oraz Heleny
Pawlikowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
Mariusz Misztal
„Jestem jedynie mężem, ale nie panem w swoim domu”. Problemy małżeńskie
królowej Wiktorii i księcia Alberta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
Katarzyna Śleziak
Bella gerant alli, tu Felix Austria, nube... małżeństwa na dworze Habsburgów
żywieckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
Anna Landau–Czajka
Kobieta w rodzinach żydowskich w Polsce okresu międzywojennego —
tradycyjna rola w obalaniu tradycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
Barbara Obtułowicz
Oddzielne sypialnie w pałacach i na statkach, a co w zamian? . . . . . . . . . . . . . . . 455
KOBIETA I MĘŻCZYZNA
W DYSKURSIE PUBLICZNYM
Dorota Żołądź–Strzelczyk
Rola zabawek w przygotowaniu do pełnienia funkcji społecznych kobiecych
i męskich w epoce nowożytnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Bogdan Rok
Wyobrażenie mężczyzny i kobiety w staropolskich poradnikach
artis bene vivendi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
Filip Wolański
Rozważne Panny i Dzielni Kawalerowie. Kulturowy status płci
w bernardyńskim dyskursie kaznodziejskim epoki saskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
Małgorzata Karpińska
„Przy świetle dziennym obnażanie kobiety”. Kobieta w oczach polskiego
fizjonomisty w XIX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
Renata Stachura–Lupa
Gdy dwoje nie idzie już razem... Rozwód w dyskursie emancypacyjnym
drugiej połowy XIX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
Spis treści
9
Anita Napierała
Małżeństwo higieniczne.
Koncepcje, wskazania i porady dotyczące higieny życia małżeńskiego
w publikacjach medycznych i higienicznych XIX i początku XX wieku . . . . . . . 525
Katarzyna Dormus
Kształtowanie się modelu małżeństwa partnerskiego w kręgach postępowej
inteligencji polskiej przełomu XIX i XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
Lucyna Kudła
Nauczycielki i nauczyciele w żeńskich szkołach zakonnych autonomicznej
Galicji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
Aleksandra Bednarowska
Transgresja płci — kobieta jako mężczyzna: Józef Maria Einsmann . . . . . . . . . 559
Sabire Arık
Od historii mężczyzn do historii kobiet — emancypacja kobiet w historii
tureckiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
Isabel Röskau–Rydel
Gorszycielka Beate Uhse i inne. Niemieckie kobiety między nazizmem
a demokracją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
Beata Kołodziejczyk–Mróz, Piotr Majcher
Groteskowy świat kobiecości i męskości na przykładzie wybranych utworów
literatury niemieckojęzycznej XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
Katarzyna Stańczak–Wiślicz
„Ludwicy contra Filipinki” — kobiety i mężczyźni w codziennej przestrzeni
gospodarstwa domowego w Polsce 1945–1989 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
Marcin Chorązki
Model rodziny ziemiańskiej po wywłaszczeniu na przykładzie krakowskich
„bezetów” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603
Agnieszka Chłosta–Sikorska
Boginie PRL — nowe role kobiety w społeczeństwie socjalistycznym . . . . . . . . . . 615
Józef Brynkus
Funkcje rodzinne kobiety i mężczyzny w programie ideowym polskich
komunistów w latach osiemdziesiątych XX wieku. Zarys problematyki . . . . . . . 623
Blažena Gracová
Nowe ujęcie tematyki genderowej w najnowszych czeskich
podręcznikach historii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
Denisa Labischová
Analiza genderowa brytyjskich i niemieckich podręczników historii . . . . . . . . . . 641
10
Spis treści
Justyna Wojniak
Kształtowanie tożsamości dziewcząt i chłopców w przestrzeni szkolnej.
Symetria ról czy petryfikacja stereotypów? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
Teresa Chynczewska–Hennel
Co z inną płcią? Głos w dyskusji akademickiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
Anna Wywioł
Wzorzec kobiecości i męskości — portret płci w reklamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673
Wybór ważniejszych opracowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683
Spis ilustracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691