1 Program przedmiotu Psychologia polityki Literatura: • P. Boski

1
Program przedmiotu Psychologia polityki
(IV rok MZSNP UW, rok akademicki 2009/2010, semestr letni)
Prowadzący: dr Piotr Załęski
Cele:
Studenci powinni: zdobyć wiedzę z zakresu psychologii polityki; poznać aparat kategorialny i umieć
posługiwać się nim do opisu i wyjaśniania psychologicznych aspektów zjawisk politycznych; umieć
prezentować dorobek nauki w zakresie omawianej problematyki; wyjaśniać twierdzenia o
charakterze naukowym.
Sposób zaliczenia przedmiotu:
- pomyślne napisanie sprawdzianu wiedzy z zakresu problematyki wykładów i ćwiczeń; ocena
moŜe być podwyŜszona poprzez aktywność na ćwiczeniach; w I terminie obowiązuje wiedza z
zakresu trzech zjazdów, w II – cała.
Zagadnienia zajęć:
6.03. (wykł.): Psychologia polityki jako subdyscyplina politologii i jej metody badawcze; Źródła i
struktura świadomości politycznej; Myślenie polityczne – pojęcie i rodzaje; Błędy w myśleniu
politycznym
7.03. (ćw.): Psychologiczne modele jednostek i społeczeństw; Wymiar mentalności
indywidualizm-kolektywizm;
Wymiar
mentalności
produktywność-receptywność;
Wymiar
mentalności podmiotowość-podporządkowanie; Wymiary psychokulturowe Hofstede, projektu
Globe i Trompenaarsa.
Literatura:
•
•
P. Boski, Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej,
Warszawa 2009, s. 90-162;
J. Koralewicz, M. Ziółkowski, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce
i Ŝyciu społecznym 1988–2000, Warszawa 2003.
10.04. (wykł.): Elementy psychologii przywództwa politycznego; Mechanizmy wyłaniania
przywódców; Typy i style politycznego przewodzenia; Osobowość przywódcy; Charyzma i narcyzm;
Kompetencje i odpowiedzialność przywódcy; Socjalizacja polityczna; Zakres, poziom i
uwarunkowania wiedzy obywatelskiej młodzieŜy.
11.04. (ćw.): Polacy wedle psychologii narodowej i psychologii kulturowej; Historyczne,
geograficzne i religijne uwarunkowania „charakteru narodowego” Polaków; Cechy psychologiczne
Polaków; Mity polskości i ich konsekwencje; Psychologiczne wymiary kultury polskiej: humanizmmaterializm P. Boskiego i inne.
Literatura:
•
•
P. Boski, Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej,
Warszawa 2009, s. 371-408;
E. Lewandowski, Charakter narodowy Polaków i innych, Londyn–Warszawa 1995, s. 9–16,
87–203.
15.05. (wykł.): Psychologia tłumu; Pojęcie i rodzaje tłumów; Cechy tłumów; Wywieranie wpływu
na tłum; „Dusza tłumu”; Działanie tłumu; Ujęcie Le Bona psychologii tłumu a współczesność;
„Publiczność” i „opinia” wg koncepcji G. Tarde’a; Osobowość autorytarna; Anomia; Paranoja
polityczna.
16.05. (ćw.): Psychologia transformacji politycznej; Postrzeganie ładu społeczno-gospodarczego i
politycznego po zmianie systemowej; Zmiana społeczna a modernizacja i globalizacja;
Marginalizacja, trauma, zjawisko „rozwartych noŜyc” i inne osobliwości polskiej
„psychotransformacji“; Postkomunizm jako konstrukt psychopolityczny.
Literatura:
2
•
•
•
•
T. Bodio, Między romantyzmem i pragmatyzmem. Psychopolityczne aspekty transformacji w
Polsce, Warszawa róŜne wydania, s. 13–21, 72–126;
D. Niedźwiedzki, Władza–toŜsamość–zmiana społeczna, Kraków 2003, s. 27–68;
Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem, Wołowiec 2002 (szczególnie eseje P. Sautera,
S. Popescu oraz S. Boym);
J. Staniszkis, Postkomunizm. Próba Opisu, Gdańsk 2001, s. 15–150.
12.06. (wykł.): Sprawdzian wiedzy (zal./oc.); Postrzeganie demokracji, instytucji politycznych i
elity władzy; Zainteresowanie polityką i partycypacja polityczna; Stan aktywności politycznej w
aspekcie civic socjety.
13.06. (ćw.): Orientacje ideologiczne Polaków; Identyfikacje lewica-prawica; Preferencje
polityczne a orientacje ideowe; Paradygmaty badań wyborczych; Rodzaje wyborców; Głosowanie
racjonalne i tematyczne; Specyfika zachowań wyborczych Polaków.
Literatura:
•
•
•
•
•
J. Garlicki, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji
dwóch pokoleń Polaków, Toruń 2005, s. 220–253.
K. Jasiewicz, Portfel czy róŜaniec? Wzory zachowań wyborczych Polaków w latach 1995–
2001, (w:) R. Markowski (red.), System partyjny i zachowania wyborcze. Dekada polskich
doświadczeń, Warszawa 2002, s. 75–98.
K. Korzeniowski, Psychospołeczne uwarunkowania zachowań wyborczych (w:)
K. SkarŜyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002, s. 237–257.
M. Marody, Orientacje ideologiczne Polaków (w:) A. Jasińska–Kania, taŜe, Polacy wśród
Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich,
Warszawa 2002, s. 93–111.
T. Szawiel, Podział lewica–prawica w polityce oraz w szerszym kontekście kulturowym (w:)
M. Grabowska, tenŜe, Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i
społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, Warszawa 2003, s. 217–266.
Dodatkowa literatura do zagadnień wykładów:
- T. Bodio (red.), Przywództwo polityczne, „Studia Politologiczne”, Vol. 5, Warszawa 2001;
- G. Le Bon, Psychologia tłumu, Warszawa 1994;
- J. Garlicki, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji
dwóch pokoleń Polaków, Toruń 2005;
- U. Jakubowska, K. SkarŜyńska (red.), Demokracja w Polsce. Doświadczanie zmian, Warszawa
2005;
- W. Jakubowski, E.M. Marciniak, P. Załęski (red.), Socjalizacja polityczna młodego pokolenia
Polaków. Raport z badań kompetencji politycznych, mentalności i postaw politycznych
warszawskich licealistów, Warszawa 2008;
- A. Jasińska-Kania, M. Marody, Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego
na tle innych krajów europejskich, Warszawa 2002;
- A. Malewska–Szałygin, WyobraŜenie o państwie i władzy we wsiach nowotarskich 1999–2005,
Warszawa 2008;
- J. Reykowski, (red), Wartości i postawy Polaków a zmiany systemowe. Szkice z psychologii
politycznej, Warszawa 1993;
- D. Sears, L. Huddy, R. Jarvis (red.), Psychologia polityczna, Kraków 2008;
- K. SkarŜyńska, Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005;
- K. SkarŜyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002;
- J.J. Wiatr, J. Raciborski, J. Bartkowski, B. Frątczak-Rudnicka, J. Kilias, Demokracja polska 1989–
2003, Warszawa 2003;
- E. Wnuk-Lipiński, M. Ziółkowski (red.), Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej
syntezy, Warszawa 2001;
- K. Zagórski, M. Strzeszewski (red.), Polska-Europa-Świat. Opinia publiczna w okresie integracji,
Warszawa 2005;
- P. Załęski, A. Szałański, Ł. śołądek, Przegrani i wygrani transformacji wobec rzeczywistości
społeczno-politycznej, Warszawa 2007.