WCZESNA ORIENTACJA ZAWODOWA DZIECI

Przygotowała:
Karolina Mendala
WCZESNA ORIENTACJA
ZAWODOWA DZIECI
SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA UCZNIÓW KLASY III SZKOŁY
PODSTAWOWEJ
Z WYKORZYSTANIEM NIESTANDARDOWYCH ROZWIĄZAŃ
METODYCZNYCH
Klasa: III
Liczba godzin: 10 godzin lekcyjnych
Temat dnia: Lekarz, aktor, piosenkarka - czyli kim pragnę zostać w przyszłości? (temat
podzielony na 3 lub 4 części)
Cele ogólne:
1. Inspirowanie uczniów do myślenia o przyszłości i planowania swojej kariery
zawodowej.
2. Wprowadzenie uczniów w problematykę orientacji zawodowej.
3. Przygotowanie uczniów do podjęcia decyzji zawodowej.
4. Wyjaśnienie znaczenia pracy w życiu człowieka.
5. Zapoznanie uczniów z czynnikami warunkującymi trafną decyzję zawodową.
6. Analiza słabych i mocnych stron w kontekście wyboru wymarzonego zawodu.
7. Zachęcanie wszystkich uczniów do pracy przez zastosowanie metod aktywizujących
i niestandardowych rozwiązań metodycznych podczas zajęć.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
1. Wypowiada się ustnie i pisemnie na temat swoich przyszłych planów zawodowych i
wymarzonego zawodu.
2. Dokonuje samooceny w zakresie swoich zainteresowań i umiejętności.
3. Wstępnie określa swoją przyszłość zawodową.
4. Czyta list od Pracusia Zawodowca.
5. Swobodnie wypowiada się na temat pracy zawodowej oraz bierze udział w
pogadance nakierowującej.
6. Ogląda prezentację multimedialną „Zawody świata na przestrzeni dziejów: Dawniej…
Dziś… Jutro…”.
7. Współpracuje w grupie.
8. Tworzy mapę myśli „Klasa III i wielki kiermasz zawodów”.
9. Dopasowuje cechy charakteru do zawodów.
10. Bierze udział w pracy metodą 6 kapeluszy de Bono na temat „Praca”.
11. Uczestniczy w burzy mózgów na temat wartości płynących z pracowania.
12. Współtworzy plakat „Czynniki dobrego wyboru zawodu” podczas pracy metodą
Słoneczka.
13. Bierze udział w ćwiczeniu relaksacyjnym do muzyki z komentarzem słownym
„Królestwo Pracy”.
14. Wykonuje pracę plastyczną „Mój zawód w przyszłości” z wykorzystaniem
niestandardowych pomocy.
15. Uczestniczy w konkursie na najdłuższą listę zawodów z zakończeniem –arz w ich
nazwie.
16. Bierze udział w zabawie w Kalambury.
17. Tworzy autoportret zawodowy „Ja za kilka lat”.
18. Rozwiązuje przykładowy test z zakresu testów badania orientacji zawodowej „Czy
lubisz?”.
19. Bierze udział w ćwiczeniu z karteczkami na plecach – określa predyspozycje innych
do zawodu.
20. Uczestniczy w zabawie „Oto moje hobby” – prezentuje swoje materiały stanowiące
obiekt zainteresowań.
21. Pomaga tworzyć gazetki ścienne, wystawę fotograficzną.
22. Uczestniczy w spotkaniu z przedstawicielami różnych zwodów / w zajęciach
otwartych z rodzicami.
23. Pisze list do Pracusia Zawodowca, w którym ocenia zajęcia w szkole dotyczące
orientacji zawodowej oraz wybiera zawód przyszłości z uzasadnieniem.
24. Uczestniczy w pokazie mody zawodowej organizowanym całą klasą.
Metody pracy:
metoda 6 kapeluszy myślowych De Bono, metoda mapy myślowej, burza mózgów, metoda
ćwiczeniowa, metoda impresyjna, opis, pogadanka, pokaz, metoda Słoneczka, metoda
projektu, gry i zabawy
Zasady nauczania:
poglądowości, przystępności, systematyczności, świadomego i aktywnego udziału uczniów,
wykorzystywania wiedzy w praktyce, trwałości wiedzy
Formy pracy:
zbiorowa jednolita,
zróżnicowana
zbiorowa
zróżnicowana,
indywidualna
jednolita,
indywidualna
Środki dydaktyczne:
6 kapeluszy de Bono, arkusze szarego papieru, materiały na karteczkach (cechy
charakteru, ilustracje zawodów), karteczki i kartki A4 dla uczniów, płyta z muzyką
relaksacyjną, odtwarzacz CD, plansze z hobby, test „Czy lubisz”, list od Pracusia
Zawodowca, pudełko z napisem „Widzimy sens pracy”, prezentacja multimedialna,
projektor, tekst Królestwo Pracy
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
Wprowadzenie do tematyki orientacji zawodowej stanowi zapoznanie z postacią Pracusia
Zawodowa, który będzie towarzyszył dzieciom podczas zajęć z tej tematyki.
1. Czytanie listu od Pracusia Zawodowca do dzieci przez ucznia klasy 3:
Świat Pracy, 12.12.2010r.
Kochane dzieci!
Pozwólcie, że się przedstawię. Nazywam się Pracuś Zawodowiec. Czuwam nad
wszystkimi pracującymi na świeci ludźmi oraz osobami, które dopiero zastanawiają się jaki
zawód wybrać. Nie dawno dowiedziałem się, że będziecie w szkole rozmawiać na mój
temat oraz na temat wymarzonych zawodów. Tak bardzo się ucieszyłem! Czasem boję się,
że dzisiejsze dzieci oglądają tylko kreskówki lub grają w gry komputerowe, a wcale nie
interesują się przyszłością. Dobrze, że Wy już dzisiaj będziecie się zastanawiać nad
wyborem pracy zawodowej. Przecież to bardzo ważne, zapewne znacie przysłowie: „Bez
pracy nie ma kołaczy”? Ja często je powtarzam.
Moi wszystkowiedzący pomocnicy w świeci ludzi donieśli mi, że na ziemi żyje wiele
dzieci, które mają swoje wymarzone zawody i już dziś wiedzą, kim chcieliby zostać w
przyszłości. Ale są też takie, które ciągle zastanawiają się i wahają, co chcieliby robić w
życiu. Koniecznie napiszcie do mnie listy, w których napiszecie mi, jaki zawód wybieracie.
Obiecuję, że wszystkie listy przeczytam. Będzie mi bardzo miło. A to mój adres: Pracuś
Zawodowiec, Świat Pracy 1, 22-100 Zawodowo.
Bądźcie grzeczni i uważni, aby się wiele dziś nauczyć. Żegnam Was i do zobaczenia
w niedalekiej przyszłości!
Przesyłam uściski dla moich przyjaciół,
Pracuś Zawodowiec
2. Swobodne wypowiedzi dzieci na temat pracy zawodowej oraz pogadanka
nakierowująca:
Co to jest praca?
Po co ludzie pracują?
Co dzieje się, gry ktoś chce pracować i nie może znaleźć pracy?
3. Prezentacja multimedialna: Zawody świata na przestrzeni dziejów „Dawniej ….
Dziś …. Jutro?”.
Po oglądnięciu prezentacji multimedialnej – pogadanka, wyrażanie opinii przez uczniów,
pytania i odpowiedzi, refleksje uczniów.
4. Tworzenie mapy myśli „Klasa III i wielki kiermasz zawodów” na arkuszu szarego
papieru
(w przypadku dużej liczby uczniów, można połączyć więcej arkuszy
dla zwiększenia komfortu pracy). Dzieci znają już wcześniej metodę mapy myśli. Każdy
uczeń rysuje dziś własną gałąź odchodzącą od wspólnego środka. Na swoich gałęziach
dzieci umieszczają swój wymarzony zawód i wszystkie informacje jego dotyczące. Efekt
pracy może być następujący.
5. Dopasowywanie cech charakteru do zawodów. Zapisywanie określeń
odpowiednim miejscu na tablicy do wylosowanych nazw trzech zawodów.
w
Następnie w zeszytach uczniowie w podobny sposób zapisują cechy charakteru
dotyczące wybranego dla siebie zawodu.
6. Praca aktywizującą metodą 6 myślowych kapeluszy de Bono. (Z powodu
ograniczeń czasowych i w celu dostosowania metody do tych zajęć, zmodyfikowałam ją
w ten sposób, iż dzieci nie zakładają kolejnych kapeluszy z papieru na głowy i nie
pracują w małych grupach, lecz od razu kapelusze zostają przypięte do tablicy i pod
każdym z nich uczniowie przypinają swoje propozycje, wypowiedzi tworzone na
bieżąco).
Znaczenie kapeluszy myślowych jest zawsze to samo i tak:
Kapelusz Biały - dane, informacje, fakty
Kapelusz Czerwony - uczucia, emocje
Kapelusz Żółty – optymizm, marzenia, szukanie elementów dobra
Kapelusz Zielony – pomysły, poszukiwanie rozwiązań problemu
Kapelusz Czarny – surowa ocena, krytyka
Kapelusz Niebieski – podsumowanie, wnioski, wydanie opinii (nauczyciel)
Temat dyskusji: Praca
Np. Praca w kapelusz czarnym – surowa ocena, krytyka:
- W Polsce brakuje pracy.
- Ludzie często muszą wyjeżdżać za granicę do pracy.
- Wyjazdy do pracy za granicę powodują, że rodziny muszą się rozdzielać.
- Jedni zarabiają dużo, a ani za mało.
- Praca często jest zbyt ciężka.
- Czasem nie chce się chodzić do pracy.
- Praca bywa nieprzyjemna.
- Praca pochłania dużo czasu.
7. Burza mózgów: Po co pracować? Dlaczego warto pracować? Jakie korzyści płyną
z pracowania?
Zapisywanie swoich propozycji na karteczkach i wrzucanie ich do pudełka „Widzimy
sens pracy!”, które następnie zostaje postawione w widocznym miejscu w klasie lub
szkole.
8. Praca aktywizującą metodą Słoneczka – hasło „Czynniki dobrego wyboru
zawodu”. Uczniowie otrzymują karteczkę na której zapisują jeden czynnik, który ich
zdaniem jest najbardziej decydujący podczas wyboru zawodu. Następnie karteczki
przypina się do tablicy, odpowiednio je przy tym grupując, albowiem karteczki z takim
samym lub podobnym zapisem przypina się w tym samym miejscu – na jednym
„promyku słońca”.
Zamierzony efekt pracy:
9. Ćwiczenie relaksacyjne przy muzyce z komentarzem słownym (Królestwo Pracy).
Dzieci leżą na dywanie i postępują według poleceń. W tle muzyka.
Połóżcie się wygodnie i zamknijcie oczy. Oddychajcie spokojnie, powolutku. Dzisiaj
wyruszamy do Bajecznej Krainy Pracy. Tylko cichutko, nikt nie może się o tym dowiedzieć,
ponieważ do Krainy Pracy mogą wejść tylko wybrane dzieci, te które rozmawiały już na
lekcjach o zawodach. Jest chłodno, ponieważ jest dopiero 7:00 rano. Ubrani w ciepłe
polary ustawiamy się parami i uwaga, ruszamy! Idziemy szeroką drogą. Wzdłuż niej jest
mnóstwo stokrotek. Zatrzymaj się na chwilkę i wytęż ucho. One śpiewają, słyszysz?
Chodźmy dalej, droga doprowadziła nas do starej, zardzewiałej furtki. Otworzymy bramę?
Oczywiście. Chwytamy powoli za klamkę i otwieramy furtkę. Naszym oczom ukazuje się
wspaniały widok dużego pałacu zbudowanego ze srebrzystej tafli szkła, otoczonego ze
wszystkich stron ogromnymi kwiatami w kolorach czerwonym, żółtym, fioletowym,
niebieskim. Otoczony jest jeziorem. Spójrz na wodę, z oddali podpływają do nas łabędzie!
Są takie duże, śnieżnobiałe, z cudownie zaokrąglonymi szyjami. Nagle z pałacu wychodzi
jakaś postać, podobna do człowieka, aczkolwiek dużo niższa i z wydłużonymi uszami.
Niesamowite, ten ktoś ugina przed nami głowę na powitanie i przemawia ludzkim głosem:
Witajcie moi mili w Królestwie Pracy. Nazywam się Pracuś Zawodowiec. Cieszę się, że
zechcieliście mnie odwiedzić. Możecie u mnie odpocząć i nabrać sił do pracy w szkole. Na
krzaczku koło drzewa na polanie rosną pyszne jagody, częstujcie się nimi do woli.
Wieczorem oprowadzę was po pałacu. Idziemy więc na polanę, jemy jagody. Jest ich tak
dużo, jeszcze wiele dzieci może się nimi posilić. Połóżmy się chwileczkę na miękkiej,
zielonej trawie. Słońce jest już wysoko na niebie i ogrzewa Twoje ciało. Z listków na
drzewach spływają czasami kropelki rosy, które orzeźwiają Twoja twarz. To bardzo
przyjemnie tak leżeć cicho i spokojnie. Nadszedł czas zwiedzania pałacu. To budynek
potężny, mieszący wewnątrz mnóstwo sal połączonych siecią korytarzy. Jest sala fryzjera,
mechanika, nauczycielki, piłkarza, policjanta, piosenkarki, aktorki i wiele innych. Dobrze,
moi mili, a teraz żegnamy się z Pracusiem Zawodowcem i jego Królestwem Pracy,
powolutku otwieramy oczy i wracamy do sali...
10. Organizujemy „Pokaz mody zawodowej” dla uczniów innych klas:
1. Pisanie przez uczniów zaproszeń dla gości:
- wspólne przypomnienie zasad pisania zaproszeń ( zachowanie charakterystycznej
struktury, zwrotów, poinformowanie o miejscu, czasie itp…)
- formułowanie treści zaproszenia,
2. Ustalanie planu imprezy.
3. Przebieg wydarzenia: przebieranie się (np. w lekarza, pielęgniarkę, nauczycielkę),
prezentacja różnych zawodów „Pokaz mody zawodowej”.
11. Wykonanie pracy plastycznej „Mój zawód w przyszłości” z wykorzystaniem
niestandardowych pomocy.
12. Konkurs na najdłuższą listę zawodów z zakończeniem – arz. Każdy uczeń wycina
wąskie paski z zeszytu w kratkę, a następnie linijka pod linijką zapisuje kolejne nazwy
zawodów. Może to być praca domowa. Potem listy zostaną przypięte do tablicy – wygra
uczeń, którego lista będzie najdłuższa.
13. Zabawa w kalambury - Klasa dzieli się na dwie grupy. Grupy siadają w dwóch
odrębnych miejscach. Wybierają zawód. Następnie każda z grup deleguje swojego
przedstawiciela do drugiego zespołu. Ma on za zadanie bez używania słów przedstawić
przeciwnej grupie dany zawód. Zadaniem zespołu jest odgadnięcie nazwy zawodu.
Potem zawód odgaduje druga grupa.
14. Tworzenie autoportretów zawodowych „Ja za kilka lat”. Dzieci wykonują plakaty na
dużych arkuszach papieru. Na plakacie znajdują się wycięte zdjęcie głowy dziecka z
fotografii (lub namalowane) z domalowanych/doklejonym tułowiem (charakterystyczne
cechy stroju, rekwizyty danego zawodu), zapisana wypowiedź: jaki zawód wybieram i
dlaczego, wskazanie cech charakteru wymaganych do danego zawodu. Efekt może być
następujący:
15. Karteczki na plecach. Każde dziecko ma przypiętą na plecach kartkę A4, a w ręku
trzyma pisak. Ćwiczenie polega na tym, iż dzieci nawzajem piszą kolegom na plecach
nazwę zawodu (jednym wyrazem – bez rozpisywania się i uzasadnienia), jaki ich
zdaniem najbardziej pasuje do danej osoby. Każdy uczeń pilnuje, aby napisać
wszystkim na karteczkach. Następnie dzieci zdejmują kartki i czytają opinie innych.
16. Zabawa z rekwizytami – Oto moje hobby. Rozłożenie plansz na podłodze w klasie
(ważne, aby to była dość duża przestrzeń):
ARTYSTYCZNE
tworzenie własnych tekstów
literackich, rysunek, malarstwo,
prace ręczne: wyszywanie,
drutowanie, szycie;
projektowanie ubrań,
projektowanie przestrzenie,
dekoracja wnętrz...
KULTURALNE
kolekcjonowanie przedmiotów,
teatr, kino, książki, muzyka...
TECHNICZNE
komputery, elektronika,
modelarstwo, samochody,
konstruowanie latawców,
programowanie...
REKREACYJNE
wszystkie dziedziny sportu,
wycieczki krajoznawcze
NAUKOWE
związane z przedmiotami
szkolnymi: biologią, geografią,
matematyką, czasopisma
naukowe, odkrycia naukowe...
Uczniowie podchodzą do planszy i kładą tam rekwizyty reprezentujące ich hobby (które
mieli przynieść do szkoły). Nauczyciel dzieli uczniów na grupy zgodnie ze złożonymi na
planszy rekwizytami. Uczniowie w grupach starają się stworzyć wspólna prezentację hobby,
które uprawiają.
17. Spotkanie z osobami pracującymi zawodowo, np. policjant, strażak, fryzjerka,
pielęgniarka, itp. Lub zorganizowanie zajęć otwartych z rodzicami, podczas których
rodzice dzieci opowiadają o swoich zawodach. Przy tej okazji warto pozwolić dzieciom w
miarę możliwości spróbować wykonać niektóre czynności danego zawodu, np. jeśli
zostanie zaproszona pielęgniarka, może to być wówczas: mierzenie tętna, temperatury,
zrobienie opatrunku...
18. Tworzenie gazetek ściennych lub innych oraz wystaw poświęconych różnym
zawodom (np. wystawa fotograficzna – zdjęcia wykonują dzieci w określonym czasie,
np. dostają na to jeden tydzień żeby sfotografować ludzi wykonujących różne zawody).
19. Pisanie listu do Pracusia Zawodowca. W liście tym dzieci opisują co się działo
ostatnio w szkole (czy podobały się zajęcia, czego się nauczyły, czy zajęcia w szkole
pomogły im w wyborze zawodu) oraz wskazują zawód, w jakim chcieliby pracować,
uzasadniając przy tym swój wybór. Listy zostają włożone do wspólnej koperty,
zaadresowane i „wysłane” do pana Pracusia.