Prawo autorskie, Licencja – rodzaje przestępstwa

Przygotował:
Ryszard Kijanka
Pojęcia podstawowe – prawo autorskie
Prawo autorskie zajmuje się
ochroną twórczych produktów
naszego intelektu, takich jak utwory
muzyczne, programy komputerowe,
utwory literackie itd..
Jak to rozumiemy
Prawo autorskie chroni twórców , podobnie
jak prawo własności chroni prawa właścicieli do
ich rzeczy.
Mamy tu do czynienia z własnością intelektualną.
Prawo to nie zajmuje się natomiast obrotem
nośnikami – mamy tu do czynienia z prawem
cywilnym. Zaś kwestia praw do wydania danego
utworu w określonej formie zajmuje się prawo
autorskie.
Co to jest utwór ?
- utwór jest dobrem materialnym.
Dla jego zaistnienia wystarczy zapoznać
się z nim w jakikolwiek sposób przez co
najmniej jedną osobę – poza,
oczywiście twórcą.
wyjaśnienie
Zgodnie z polskim prawem autorskim, program
komputerowy traktowany jest na równi z utworem
muzycznym lub literackim. Prawo autorskie chroni
utwory, w tym programy, już od momentu ich ustalenia
<wystarczy zapamiętać, nie koniecznie zapisać>.
Stąd kwestia przegrywania zakupionych
nośników, możemy je jedynie kopiować do własnego
użytku. Gdybyśmy oryginalny nośnik odsprzedali,
należy zniszczyć kopię.
Odsprzedając nośnik, dokonujemy jedynie
operacji na nim nie na prawach autorskich do niej.
Dopóki nie nabędziemy praw do dystrybucji
utworów i to w oznaczony sposób, nie możemy np.
wydawać cudzej muzyki na płytach czy wprowadzać je
do Internetu, do użytku dla innych. Działanie to
porównywalne jest do kradzieży.
licencja
- to umowa, w której autor utworu lub
ktoś, kto ma do niego prawa autorskie
(np. producent), określa warunki, na
jakich pozwala odbiorcy (użytkownikowi)
z niego korzystać
wyjaśnienie
W przypadku oprogramowania, już samo
otwarcie i odpieczętowanie pudełka z nośnikiem
/cd. + książeczka licencyjna i certyfikat autentyczności/
jest równoczesne z przyjęciem zasad licencji
/ ang. shrink- wrap licence/ W Internecie zaś,
popularna jest tzw. click-on-licences – na stronie
www otwierana jest treść a użytkownik potwierdza
zgodę na jej warunki . Na tej podstawie godzimy
się na przedstawione nam przez autora zasady
korzystania.
Podstawowe rodzaje licencji

Freeware

Shareware
Trialware
Demo
Adware
Postcardware




Licencja Freeware
Oprogramowanie darmowe,

określenie programu którego można używać bezpłatnie i bez
żadnych ograniczeń, jego autor nie jest zainteresowany
komercyjnym rozprowadzaniem swoich produktów, jednak
jego prawa autorskie pozostają nadal w mocy, dlatego nikt nie
może np. wprowadzać żadnych zmian w tych programach.
Oprócz tego aplikacje freeware'owe, mimo iż nie nakładają na
użytkownika obowiązku rejestracji, mogą być jednak
rozpowszechniane wyłącznie w niezmienionej formie.
Warto tu jeszcze zwrócić uwagę że w niektórych programach
freeware, ich status dotyczy tylko użytkowników
indywidualnych. W przypadku firm i instytucji chcących
korzystać z programu obowiązuje już najczęściej opłata
licencyjna określona w opcjach programu. Poza tym niektóre
darmowe programy freeware posiadają jeszcze dodatkowo
swoją rozbudowaną wersję tzw. Pro, za którą trzeba już
jednak zapłacić.
Shareware
to określenie prawnego statusu pod jakim dany program
jest rozpowszechniany. Autorzy programów
shareware'owych udostępniają swe dzieła bezpłatnie
do testów, dzięki czemu każdy przed podjęciem decyzji
o zakupie może gruntownie przetestować, zazwyczaj
w pełni funkcjonalną wersję takiej aplikacji pod kątem
swoich indywidualnych potrzeb. Dzięki temu przyszły
nabywca może w mniej lub bardziej wnikliwy sposób
sprawdzić w działaniu interesujące go oprogramowanie
i dopiero na tej podstawie dokonać decyzji co do jego
zakupu. Część tego typu programów ma jednak pewne
ograniczenia, najczęściej jest to limitowany czas na
testowanie takiej aplikacji.
Najczęściej spotyka się pięć form ograniczeń jakie stosują
autorzy shareware'owych programów:
Trialware
program po zainstalowaniu jest
sprawny i działają wszystkie jego
komponenty, ale tylko przez określoną
ilość czasu od dnia jego zainstalowania
w systemie (przeciętnie 30 do 90 dni),
po tym okresie o ile użytkownik nie
wprowadzi zakupionego u producenta
specjalnego kodu, program przestaje się
uruchamiać i trzeba go odinstalować,
przykład Paint Shop Pro.
Demo
program po zainstalowaniu nie ma żadnych ograniczeń
czasowych, ale za to część jego funkcji jest niedostępna
(nieaktywna), co pomniejsza jego wartość dla użytkownika, ale
daje ogólny pogląd na jego możliwości. Zakupienie u producenta
kodu rejestracyjnego odblokowuje niedostępne opcje czyniąc
program w pełni użytecznym. program po zainstalowaniu jest w
pełni sprawny i bez ograniczeń czasowych, ale za to posiada limit
możliwych uruchomień, przeciętnie nie więcej niż 100. Dotyczy to
często małych programów użytkowych poprawiających w różny
sposób funkcjonalność systemu operacyjnego. program po
zainstalowaniu nie ma żadnych ograniczeń czasowych,
funkcyjnych ani uruchomieniowych, ale za to każdorazowo
w czasie startu aplikacji, jak i później w czasie korzystania z niej,
samoczynnie wyświetla nachalne komunikaty przypominające
o konieczności rejestracji programu. program po zainstalowaniu
nie ma żadnych ograniczeń czasowych, funkcyjnych ani
uruchomieniowych. Autor zwyczajnie liczy na uczciwość
użytkownika, że ten, dostosuje się do regulaminu i we właściwym
czasie zarejestruje program lub odinstaluje go z systemu.
Adware
to programy, za których użytkowanie
nie płaci się ani grosza. Developerzy
czerpią zyski z tytułu tych programów
poprzez umieszczanie w nich reklam.
Jeśli użytkownik jest zadowolony z
efektu pracy autorów programu, może
im się odwdzięczyć klikając na reklamę
sponsora. Większość autorów adware
proponuje także wersje bez reklam za
niewielką opłatę.
Postcardware
Postcardware lub Cardware to określenie
prawnego statusu pod jakim autor
programu rozprowadza swoją aplikację.
Wymaga on aby użytkownik programu
chcący z niego korzystać, wysłał do
autora tytułem zapłaty za jego używanie
kartkę pocztową, najlepiej z widokiem
swego rodzinnego miasta i krótką opinią
na temat programu.
Licencja GNU GNU
(z angielskiego Gnu's Not Unix!),
zainaugurowana "Manifestem GNU"(R. Stallman, 1983) działalność
społeczna na rzecz reaktywowania ducha bezinteresownej, przyjaznej
współpracy społeczności informatycznej świata, a zwłaszcza
programistów. Pierwszym zaplanowanym i zrealizowanym wynikiem
aktywności GNU jest bezpłatne oprogramowanie typu uniksowego
(system operacyjny zgodny w górę z systemem UNIX, kompilatory GNU,
edytory, gry itp.) Użytkownicy oprogramowania GNU mają swobodny
dostęp do kodu źródłowego oraz prawo upowszechniania
wprowadzonych przez siebie zmian i ulepszeń. Opłaty dotyczą tylko
nośników danych. Realizacja projektu GNU jest koordynowana i
subsydiowana przez Free Software Foundation (FSF), organizację
charytatywną, czerpiącą fundusze z dystrybucji oprogramowania GNU.
W ramach projektu GNU powstał zbiór reguł, zgodnie z którymi
rozprowadzane jest tzw. "wolne oprogramowanie". Na zasadach
Powszechnej Licencji Publicznej udostępniane jest m.in. jądro systemu
operacyjnego Linux oraz większość oprogramowania dla niego
przeznaczona. Podstawowym celem przyświecającym twórcom licencji
było umożliwienie producentom oprogramowania prawnie
zagwarantowanej możliwości tworzenia produktów wolno dostępnych
dla wszystkich użytkowników.
Licencja jednostanowiskowa
(ang. One-site licence)
To licencja uprawniająca użytkownika
do zainstalowania nabytego
oprogramowania tylko na jednym
stanowisku komputerowym.
Użytkownikowi nie wolno udostępniać
takiego oprogramowania w sieci ani
używać na więcej niż jednym
komputerze w tym samym czasie.
Zezwala natomiast na sporządzanie
kopii zapasowej oprogramowania.
Licencja typu Linux
Rozwiązanie licencyjne odnoszone do systemu Linux,
którego jądro jest upowszechniane według praw Licencji
GPL. System Linux nie jest oprogramowaniem będącym
własnością ogółu. Prawa autorskie do kodu Linuxa należą
do różnych autorów kodu. Jednakże Linux jest
oprogramowaniem w wolnym obiegu w tym sensie, że jego
użytkownikom wolno go kopiować, zmieniać i stosować w
dowolny sposób oraz rozdawać własne kopie bez
ograniczeń. Spowodowane to jest zakazem prywatyzacji
produktów pochodnych systemu Linux. Ograniczenia tej
licencji wynikające z zasad licencji GPL nie zakazują
tworzenia ani sprzedawania wyłącznie binarnych dystrybucji
oprogramowania, jeżeli tylko każdy, kto otrzymuje kopie
binarne, będzie miał szansę uzyskania również kodu
źródłowego za rozsądną opłatą dystrybucyjną.
Licencja na obszar
To określenie umowy między producentem
oprogramowania a nabywcą, uprawniająca
go do sporządzenia określonej liczby kopii
zakupionego oprogramowania na swój
własny użytek. Takie rozwiązanie jest
czasem stosowane przez firmy
korzystające z sieci lokalnych LAN,
umożliwia to wykorzystanie
oprogramowania na wielu stanowiskach
komputerowych ponosząc przy tym
mniejsze koszty.
Licencja Public Domain
Licencja dobroczynna czyniąca
z oprogramowania własność ogółu,
w myśl której autor lub autorzy
oprogramowania zrzekają się praw
do upowszechniania oprogramowania
na rzecz ogółu użytkowników.
Odpowiedzialność karna za
przestępstwa komputerowe
Włamanie do komputera – potocznie
określane mianem „hacking”.
W Polsce traktowane jako przestępstwo
przeciwko informacji i jest traktowane na
równi z naruszeniem tajemnicy
korespondencji – do 2 lat więzienia.
- np. przełamanie samych zabezpieczeń
i uzyskanie hasła dostępu
„hacker” a „cracker”
„hacker” – wykonuje skomplikowane i
precyzyjne zadania prymitywnymi
narzędziami – biegle porusza się w
środowisku informatycznym <nie
koniecznie łamie prawo>
 „cracker” <„zły hacker”> - „włamywacz”,
który włamuje się do s o. w celu
złośliwego niszczenia danych,
odniesienia korzyści dla siebie lub
innych

Podrzucanie wirusa

Podrzucenie koledze wirusa i uszkodzenie,
zamiana istotnej informacji – traktowane jest
jako przestępstwo przeciwko informacji – 3
lata
Kradzież impulsów telefonicznych
Phreacking – 3 lata
Piractwo komputerowe

Bezprawne wykorzystanie programów
komputerowych lub nielegalne ich
kopiowanie – nawet w postaci
udostępniania ich innym np. koledze,
produkcja CD-ROM lub sprzedaż CDROM-ów z zestawami oprogramowania
bez licencji.
5 lat + przepadek mienia – kopiowanie dla korzyści
Co nie podlega prawu autorskiemu

-
-
Proste informacje prasowe:
Informacje o wypadkach , prognoza
pogody , kursy walut , program radiowy
i TV, repertuar kin, teatrów, proste
komunikaty, ogłoszenia
Ustawy i urzędowe projekty, dokumenty,
materiały, znaki i symbole
Prawo przedruku wcześniej
opublikowane chyba że są zastrzeżone
cytaty
Instytucje kontrolujące i audytujące
legalność oprogramowania
Business Software Alliance www.bsa.org
 Stowarzyszenie Polski Rynek
Oprogramowania www.pro.org.pl
 Polska Izba Informatyki i
Telekomunikacji (PIIT) www.piit.org.pl
