Article

Bruksela I bis
21.04.2015
W dn. 10 stycznia 2015 r., po ponad dwuletnim okresie vacatio legis, weszło w życie Rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń
sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, zastępując tym samym
rozporządzenie 44/2001 (Bruksela I). Nowy akt określono, jako „Bruksela I bis”. Rozporządzenie jest
najważniejszym instrumentem prawnym w przedmiocie europejskiego cywilnego prawa procesowego.
Stroną Rozporządzenia Bruksela I bis, w przeciwieństwie do rozporządzenia Bruksela I, jest również
Dania.
W ramach weryfikacji poprzedniej wersji rozporządzenia wprowadzono szereg poprawek mających
ułatwić stosowanie Rozporządzenia. Doszło do zniesienia dotychczasowego modelu procedury
exequatur, powodującego konieczność wszczynania postępowania zmierzającego do wykonania
przysługującego stronie tytułu prawnego odrębnie w każdym państwie członkowskim. Zgodnie z art. 39
orzeczenie wydane w państwie członkowskim, które jest wykonalne w tym państwie członkowskim, jest
automatycznie wykonalne w innym państwie członkowskim bez potrzeby stwierdzania jego
wykonalności. W konsekwencji wydany w Unii Europejskiej wyrok stanowi tytuł wykonawczy, co
potwierdza również wprowadzony do Kodeksu postępowania cywilnego art. 1153¹³. Oznacza to, że
wyrok może być wykonany, bez konieczności nadawania klauzuli wykonalności, co stanowi istotny
przełom w usprawnianiu współpracy między sądami państw członkowskich UE, powodując tym samym
możliwość szybszego dochodzenia transgranicznych długów.
Bruksela I bis przewiduje ponadto, że sąd wskazany przez strony w umowie, jako mający jurysdykcję
będzie miał zasadniczo pierwszeństwo przed innymi sądami właściwymi według rozporządzenia,
niezależnie od tego, czy wniesiono do niego sprawę w pierwszej kolejności, co pozwoli wyeliminować
praktykę wytaczania powództw przed sądem innym, aniżeli uzgodniony w umowie w celu wywołania
stanu zawisłości sprawy i zmuszania pozwanego do podejmowania obrony przed tym sądem (tzw.
cross-border torpedo litigation).
Niezależnie od powyższego w Rozporządzeniu zawarto również inne uregulowania odnośnie
problematyki lis pendens. Na mocy przepisów, sąd, przed którym toczy się spór, będzie mógł wystąpić
do każdego innego sądu, przed którym wytoczono powództwo w tej samej sprawie między tymi samymi
stronami, z wnioskiem o niezwłoczne udzielenie informacji na temat daty wytoczenia powództwa.
Zgodnie z zasadą ogólną – sąd, przed który wytoczono powództwo w drugiej kolejności, z urzędu
zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed którym wytoczono powództwo w
pierwszej kolejności.
Uregulowano również skutki zawisłości sprawy przed sądem państwa trzeciego – nienależącego do Unii
Europejskiej. Mocą nowych przepisów, sąd państwa członkowskiego pozostaje uprawniony do
zawieszenia postępowania, o ile można oczekiwać, że sąd państwa trzeciego wyda orzeczenie
nadające się do uznania oraz – w odpowiednich przypadkach, do wykonania w tym państwie
członkowskim.
JP Weber Accord’Next sp. z o.o.
Rynek 39/40
PL 50-102 Wrocław
TAX ID: PL 899 13 64,516
REGON statistical no.: 930850052
District Court of Wrocław
6th Commercial Department for the National
Court Register
entry: 0000047563
Share capital: PLN 120,000.00
JP Weber Investments sp. z o.o.
Rynek 39/40
PL 50-102 Wrocław
TAX ID: PL 897 17 70 733
REGON statistical no.: 021432080
District Court of Wrocław
6th Commercial Department for the
National
Court Register
entry: 0000378247
Share capital: PLN 250,000.00
1
Source: JP Weber | JPW_150421_Bruksela I bis PL
www.jpweber.com
Nie został zrealizowany postulat, by do zakresu przedmiotowego Rozporządzenia włączyć kwestie
związane z relacjami pomiędzy sądownictwem powszechnym i polubownym. W preambule zawarto
wyraźne wskazanie, by przepisów Brukseli I bis nie stosować do postępowań arbitrażowych,
pozostawiając tę problematykę innym aktom prawa międzynarodowego, w tym m.in. Konwencji
Nowojorskiej z 1958 r.
Poprzez wprowadzenie nowego Rozporządzenia, Rada UE realizuje postulat dalszego rozwoju
przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, m.in. przez ułatwienie dostępu do wymiaru
sprawiedliwości, w szczególności przy pomocy zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych i
pozasądowych w sprawach cywilnych. Różnice pomiędzy przepisami poszczególnych państw o
jurysdykcji i uznawaniu orzeczeń utrudniają należyte funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Dlatego
nieodzowne jest wydanie przepisów celem ujednolicenia przepisów o jurysdykcji w sprawach cywilnych i
handlowych, aby zapewnić szybkie i nieskomplikowane uznawanie i wykonywanie orzeczeń wydanych
w jednym z państw członkowskich. Urzeczywistnieniem polityki UE w powyższym zakresie jest
niewątpliwe wprowadzenie Rozporządzenia Bruksela I bis, które z pewnością odgrywać będzie
ogromne znaczenie w praktyce europejskiego obrotu prawnego.
Źródło: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32012R1215
Michał Kacprzyk
Associate
[email protected]
Source: JP Weber | JPW_150421_Bruksela I bis
www.jpweber.com
2