Rodzaj bakterii patogennych u noworodków donoszonych i

Rodzaj bakterii patogennych u noworodków donoszonych i

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 4, 262-267, 2010
Rodzaj bakterii patogennych u noworodków donoszonych
i urodzonych przedwcześnie, hospitalizowanych
na Oddziale Patologii Noworodka w latach 2003-2007
IZABELA MICHAŁUS1, KATARZYNA HAŁADAJ1, IWONA LIGENZA1, TOMASZ CHLEBNY2,
ALICJA PROCHOWSKA1, DANUTA CHLEBNA-SOKÓŁ1
Streszczenie
Zakażenia bakteryjne stanowią jedną z najważniejszych przyczyn umieralności w pierwszych tygodniach życia, obok wcześniactwa
i urazu okołoporodowego. Celem pracy było porównanie rodzaju flory bakteryjnej występującej u noworodków hospitalizowanych
z różnych przyczyn w oddziale patologii noworodka z uwzględnieniem stopnia ich dojrzałości. Materiał i metody: Przeanalizowano
dokumentację medyczną 431 noworodków hospitalizowanych w latach 2003-2007 w Pododdziale Patologii Noworodka i oceniono
w ten sposób florę bakteryjną wyhodowaną z posiewów pobieranych rutynowo w chwili przyjęcia dziecka do oddziału. Wyniki:
W kale noworodków z obydwu grup dominowała Escherichia coli (30,3% wcześniaków i 44,3% donoszonych), jednak w grupie wcześniaków stwierdzono wyższy odsetek flory patogennej takiej jak Enterobacter cloacae lub inne z rodzaju Enterobacteriacae. Wśród
dzieci przyjętych z domu w posiewach niejałowych moczu przeważała Escherichia coli i stwierdzono ją u 14,4% przyjętych dzieci.
Bardziej zróżnicowana flora patogenna wyhodowana została u pacjentów z OITiA oraz innych oddziałów noworodkowych. W tych
grupach dominowały Enterobacteriacae. W nosogardle u wcześniaków częściej aniżeli u donoszonych stwierdzano florę patogenną,
w tym szczególnie: Escherichia coli (11,4 vs 6,5%), Staphylococcus epidermidis (10,0 vs 4,8%) i Klebsiella sp. (4,0 vs 2,6%). Wnioski:
1) Patogenna flora bakteryjna najczęściej była rozpoznawana w posiewach noworodków urodzonych przedwcześnie i hospitalizowanych w OITiA. 2) Wśród szczepów patogennych najczęściej wykrywano Gram-ujemne pałeczki z rodzaju Klebsiella, a także Enterobacteriacae, Pseudomonas i Citrobacter. 3) Bakterie Gram-dodatnie dominowały w posiewach uzyskanych z nosogardła zarówno
u wcześniaków, jak i noworodków donoszonych.
Słowa kluczowe: noworodki, flora bakteryjna, zakażenia
Wstęp
Zakażenia bakteryjne stanowią jedną z najważniejszych przyczyn umieralności w pierwszych tygodniach
życia, obok wcześniactwa i urazu okołoporodowego. Szacuje się, iż około 2% noworodków rodzi się z infekcją wrodzoną, a do kolejnych 10% zakażeń dochodzi podczas
porodu lub w pierwszym miesiącu życia. Najczęstszym
źródłem flory patogennej w tym okresie jest organizm matki, czego przykładem jest wysoki odsetek zakażeń bakteriami Gram-ujemnymi, w tym E. coli [1].
Wraz z postępem, jaki dokonał się w intensywnej
opiece neonatologicznej nad dziećmi przedwcześnie urodzonymi, nastąpił wzrost przeżywalności noworodków
z bardzo niską masą urodzeniową. Zabiegi umożliwiające
przeżycie coraz to bardziej niedojrzałych dzieci wiążą się
z przedłużoną hospitalizacją (często wymagają one długotrwałego pobytu w oddziałach intensywnej terapii) i większym narażeniem na mikroorganizmy środowiska szpitalnego, często lekooporne [2-4]. Ryzyko zakażeń noworodków w tych oddziałach wynosi 15-20%, w porównaniu z oddziałami noworodkowymi (1%) [1]. Czynnikiem ryzyka
zakażeń są również powszechnie stosowane i coraz nowocześniejsze inwazyjne metody diagnostyczne i terapeutyczne. Noworodki, ze względu na niedojrzały układ im-
munologiczny stanowią istotną grupę ryzyka, co przyczynia się do niejednokrotnie ciężkiego przebiegu infekcji
[2-4]. Zakażenia szpitalne są bardzo ważnym światowym
problemem opieki zdrowotnej, będąc przyczyną zwiększonej zachorowalności, śmiertelności, wielu powikłań oraz
przedłużonej hospitalizacji [5].
Zakażenie może występować jako wrodzone lub
nabyte, przebiegać z zespołem objawów, skąpoobjawowo
i bezobjawowo, może ujawniać się w różnym czasie, podczas pobytu w oddziale noworodkowym lub po wypisaniu
noworodka do domu [6].
W okresie noworodkowym każdy drobnoustrój może
wywołać zakażenie, najczęściej są to bakterie, ale również
grzyby i wirusy [6, 7]. Izolowana od noworodka flora bakteryjna może być florą kolonizującą lub wywołującą zakażenie (w stanach septycznych). Flora kolonizująca w określonych warunkach może stać się florą inwazyjną – patologiczną. Dodatnie posiewy mogą wyprzedzać obraz kliniczny zakażenia, z drugiej zaś strony zakażenia mogą
przebiegać z ujemnymi posiewami [6]. Dlatego tak ważna
jest znajomość flory bakteryjnej noworodka z objawami
infekcji.
1
Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
2
Instytut Histologii i Ultrastruktury Tkanek, Katedra Histologii i Embriologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
263
Rodzaj bakterii patogennych u noworodków donoszonych i urodzonych przedwcześnie
Cel
sposób również florę bakteryjną wyhodowaną z posiewów
pobieranych rutynowo w chwili przyjęcia dziecka do
oddziału z następujących materiałów biologicznych: kał,
mocz, wymazy z pępka, nosogardła, ucha i skóry.
Spośród 431 dzieci, których wiek ciążowy był znany,
230 urodziło się o czasie, a 201 przed 37. tygodniem ciąży.
Tylko 33 oceniane noworodki urodziły się w stanie ciężkim (punktacja w skali według Apgar w pierwszej minucie
1-3 punkty), 114 w stanie średnim (Apgar 4-7 punktów),
a 243 w dobrym. W dokumentacji 41 noworodków nie
odnotowano oceny według Apgar. W 431 przypadkach
ustalono skąd noworodek został skierowany. Do oddziału
138 dzieci przyjętych było po pobycie w domu, 293 z innych oddziałów szpitalnych bądź innych szpitali, w tym
108 z oddziału intensywnej terapii.
Celem pracy było porównanie rodzaju flory bakteryjnej występującej u noworodków hospitalizowanych
z różnych przyczyn w oddziale patologii noworodka
z uwzględnieniem stopnia ich dojrzałości.
Materiał i metody
Przeanalizowano dokumentację medyczną 431 noworodków hospitalizowanych w latach 2003-2007 w Pododdziale Patologii Noworodka Kliniki Propedeutyki Pediatrii
i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytetu Medycznego
w Łodzi. Retrospektywne badanie ankietowe uwzględniało
dane okołoporodowe, tryb przyjęcia do oddziału (przyjęty
po pobycie w domu lub wcześniej hospitalizowany),
rozpoznania w chwili przyjęcia i wypisu. Oceniono w ten
Tabela 1. Analiza kliniczna badanych grup noworodków
Tryb przyjęcia
N = 431
Średnia masa
urodzeniowa
(g)
Rozpoznanie przy wypisywaniu z oddziału
(liczba dzieci)
Infekcja
wrodzona
Zapalenie
płuc
Posocznica
Zakażenie
skóry/pępka
Średni czas
hospitalizacji
(doby)
Z domu
wcześniaki
donoszone
138
32
106
2647
3224
–
1
28
97
–
1
–
4
14,0
12,1
Z OITiA
wcześniaki
donoszone
108
84
24
1741
3316
19
4
50
20
12
–
–
–
20,8
13,8
Z oddziału noworodkowego
wcześniaki
donoszone
185
85
100
1788
3335
14
14
40
87
2
6
–
2
17,3
13,1
Wyniki
Dokonano analizy posiewów pod kątem flory patogennej i oportunistycznej w trzech odrębnych grupach w zależności od tego, skąd noworodek został przyjęty (z domu,
innego oddziału noworodkowego, z oddziału intensywnej
terapii noworodka). Analizowano posiewy kału, moczu,
pępka i nosogardła. Z uwagi na nieliczne dodatnie posiewy
ze skóry i ucha, nie zamieszczamy wyników tych badań.
Następnie podzielono noworodki na urodzone przedwcześnie i o czasie, dokonując porównania w zakresie kolejnych posiewów.
W chwili przyjęcia do kliniki posiewy kału pobrano
u 300 dzieci. W 252 przypadkach uzyskano wzrost flory
bakteryjnej. Porównując częstość występowania poszczególnych szczepów w zależności od trybu przyjęcia zauważono, iż w każdej grupie noworodków dominowała Escherichia coli, jednak odsetek dzieci, u których została stwierdzona był najwyższy w grupie przyjętych z domu, a najniższy w grupie przyjętych z oddziału intensywnej terapii.
Spośród drobnoustrojów patogennych najczęściej wyhodowano Klebsiella sp. (bądź pneumoniae lub oxytoca),
Enterobacter cloacae lub inne z rodzaju Enterobacteria-
cae, a także pojedyncze przypadki Pseudomonas aeruginosa, Citrobacter, Proteus, Staphylococcus aureus i epidermidis. O ile odsetek dodatnich posiewów w kierunku
Enterobacteriacae był podobny we wszystkich grupach, to
Klebsiella sp. dominowała w grupie przyjętych z oddziałów noworodkowych, a szczepy patogenne Citrobacter
i Pseudomonas aeruginosa dominowały u noworodków
z OITiA (tabela 2).
Posiew moczu pobrany został u 264 noworodków,
z czego w 171 przypadkach były to posiewy jałowe. Wśród
dzieci przyjętych z domu w posiewach niejałowych przeważała Escherichia coli i stwierdzono ją u 20 noworodków (14,4% przyjętych dzieci), inne bakterie patogenne
wyhodowane w tej grupie z moczu to Enterobacteriacae
i Klebsiella sp. Bardziej zróżnicowana flora patogenna wyhodowana została u dzieci z OITiA oraz innych oddziałów
noworodkowych. W tych grupach dominowały Enterobacteriacae (odpowiednio 3,7% i 10,3%). Wśród pozostałych
bakterii wymienić należy Escherichia coli, Klebsiella sp.
i pneumoniae, a w pojedynczych przypadkach także Staphylococcus aureus.
264
I. Michałus, K. Haładaj, I. Ligenza, T. Chlebny, A. Prochowska, D. Chlebna-Sokół
Tabela 2. Wystęowanie flory patologicznej w grupach noworodków w zależności od trybu przyjęcia
Wyniki posiewów kału i moczu
Dom
(n =138)
OITiA
(n =108)
Liczba dzieci /procent
n
%
n
%
Escherichia coli
Klebsiella sp.
Enterobacetriacae
Pseudomonas aeruginosa
Citrobacter
Proteus sp.
Streptococcus sp.
Staphylococcus
(aureus/epidermidis)
79
57,0
16
14,8
12
8,7
6
5,6
6
4,3
5
4,6
1
0,7
5
–
–
3
1
0,7
1
0,7
1
Razem
101
Tryb przyjęcia
Oddział
noworodków
(n =185)
Dom
(n =138)
OITiA
(n =108)
%
n
%
n
68
36,8
20
14,5
28
15,1
6
4,3
9
4,9
19
13,8
4,6
2
1,1
–
2,8
3
1,6
–
–
–
1
0,5
–
–
1
0,5
0,7
2
1,5
2
73,2
37
34,2
114
Pobrany materiał
Kał
Oddział
noworodków
(n =185)
Mocz
n
%
n
2
1,9
10
5,4
1
0,9
3
1,6
4
3,7
19
10,3
–
–
–
2
1,1
–
–
–
–
–
–
–
1
0,9
1
0,5
–
–
–
–
–
–
1,1
–
–
1
0,9
4
2,2
61,6
45
32,6
9
8,3
39
21,1
%
Wyniki posiewów pobranych z nosogardła i pępka
Tryb przyjęcia
Dom
(n = 138)
Pobrany materiał
OITiA
(n = 108)
Oddział
noworodków
(n = 185)
Dom
(n =138)
OITiA
(n =108)
Nosogardło
Oddział
noworodków
(n =185)
Pępek
Liczba dzieci /procent
n
%
n
%
n
%
n
%
n
%
n
%
Streptococcus viridans
Escherichia coli
Enterobacetriacae
Staphylococcus aureus
Staphylococcus epidermidis
Klebsiella sp.
Pseudomonas aeruginosa
Citrobacter
Proteus sp.
Acinetobacter
Mycoplasma pneumoniae
33
23,9
20
18,5
29
15,7
–
–
–
–
–
–
2
1,4
10
9,3
26
14,1
5
3,6
–
–
1
0,5
2
1,4
1
0,9
6
3,2
–
–
–
–
2
1,1
4
2,8
–
–
2
1,1
3
2,2
–
–
–
–
6
4,3
15
13,9
10
5,4
2
1,4
4
3,7
1
0,5
2
1,4
3
2,8
9
4,9
–
–
–
–
–
–
–
–
6
5,6
–
–
–
–
–
–
2
1,1
–
–
2
1,9
1
0,5
–
–
–
–
–
–
1
0,7
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Razem
51
36,9
58
53,7
83
44,9
11
7,9
4
3,7
6
3,2
–
–
–
–
–
–
1
0,7
–
–
–
–
1
0,7
1
0,9
–
–
–
–
–
–
–
–
Spośród 265 posiewów wymazów pobieranych z nosogardła, w 192 przypadkach uzyskano wzrost bakterii. Najczęściej we wszystkich grupach hodowano Streptococcus
viridans, uważany za florę saprofitującą. W przeciwieństwie
do grupy noworodków przyjętych z domu, gdzie wśród
flory patogennej dominowały Staphylococcus epidermidis
i aureus (4,3 i 2,8%), w grupach przyjętych ze szpitali najczęściej stwierdzano Escherichia coli w 26 (14,1%) przypadkach u dzieci przyjętych z oddziałów noworodkowych,
a u 10 (9,3%) u dzieci przyjętych z OITiA oraz Staphylococcus epidermidis – 15 (13,9%) u dzieci z OITiA. Wśród innych patogenów stwierdzono Klebsiella pneumoniae (najczęściej u przyjętych z oddziałów noworodkowych), Pseu-
domonas (najczęściej u przyjętych z OITiA). Spośród 58
wymazów z pępka najczęściej, bo w 11 przypadkach, notowano wzrost flory bakteryjnej u noworodków przyjętych
z domu – u 7,9%, dominowała Escherichia coli, a w dalszej
kolejności Staphylococcus aureus i epidermidis. Pojedyncze dodatnie posiewy uzyskano z pępka w pozostałych
dwóch grupach, przy czym wśród przyjętych z OITiA dominował Staphylococcus epidermidis (u 3,7% dzieci),
a wśród przyjętych z innych oddziałów pojawiły się takie
szczepy jak Pseudomonas aeruginosa 2 przypadki (1,1%)
i inne Enterobacteriacae , również 2 przypadki (1,1%) (tabela 2).
Rodzaj bakterii patogennych u noworodków donoszonych i urodzonych przedwcześnie
265
12%
10,0
9,6
9,6
9%
wcześniaki
donoszone
6%
Ryc. 1. Rodzaj bakterii uzyskanych
w posiewach kału w grupie
noworodków donoszonych i wcześniaków
5,0
3,5
3%
1,5
1,3
0,5
1,0
1,0
0,43
0,43
0%
1
2
3
4
5
6
1 - Escherichia coli, 2 - Klebsiella sp., 3 - Enterobacteriacae, 4 - Pseudomonas sp.,
5 - Proteus sp., 6- Staphylococcus aureus,
25%
22,1
20%
wcześniaki
donoszone
15,4
15%
11,4
Ryc. 2. Rodzaj bakterii uzyskanych
w posiewach moczu w grupie
noworodków donoszonych i wcześniaków
10,0
10%
6,5
4,8
4,0
5%
4,0
2,6
3,0
0,4
2,6
0,0
0,5
0,0 0,9
0,0
0,0
0%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1 - Escherichia coli, 2 - Klebsiella sp., 3 - Enterobacteriacae, 4 - Pseudomonas sp.,
5 - Citrobacter, 6 - Staphylococcus aureus, 7 - Staphylococcus epidermis,
8 - Acinetobacter, 9 - Streptococcus viridans
45%
44,3
40%
35%
wcześniaki
30,3
donoszone
30%
25%
Ryc. 3. Rodzaj bakterii uzyskanych
w posiewach z nosogardła w grupie
noworodków donoszonych i wcześniaków
20%
15%
13,0
10%
8,0
5,5
3,9
5%
3,5
2,0
0,9
0,4
0,0 0,9
0,5 0,0
0,5 0,0
1,0 0,4
0,0 0,4
0%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 - Escherichia coli, 2 - Klebsiella sp., 3 - Enterobacteriacae, 4 - Pseudomonas sp.,
5 - Citrobacter, 6 - Proteus sp., 7 - Streptococcus sp., 8 - Staphylococcus aureus,
9 - Staphylococcus epidermis, 10 - Streptococcus viridans
266
I. Michałus, K. Haładaj, I. Ligenza, T. Chlebny, A. Prochowska, D. Chlebna-Sokół
Analiza porównawcza noworodków donoszonych i wcześniaków została przeprowadzona w zależności od miejsca
z którego uzyskano posiew. W kale noworodków z obydwu grup dominowała Escherichia coli (30,3% wcześniaków i 44,3% donoszonych), jednak w grupie wcześniaków stwierdzono wyższy odsetek flory patogennej takiej jak Enterobacter cloacae lub inne z rodzaju Enterobacteriacae (5,5%), a także Pseudomonas aeruginosa (3,5%),
czy Citrobacter (2,0%). Natomiast u noworodków donoszonych spośród patogenów stwierdzonych w kale istotny
odsetek stanowiła Klebsiella species bądź pneumoniae
(13,0% wszystkich noworodków w tej grupie).
W posiewach moczu dominowała flora z rodzaju Enterobacteriacae (10% wszystkich ocenianych wcześniaków
i 9,6% noworodków donoszonych) oraz Escherichia coli
częściej występująca w moczu donoszonych (9,6% vs
5,0%), u wcześniaków częściej hodowała się Klebsiella sp.
W nosogardle dominowała, w obydwu grupach, flora
saprofityczna (Streptococcus viridans), natomiast w grupie
wcześniaków częściej aniżeli u donoszonych stwierdzano
florę patogenną, w tym szczególnie: Escherichia coli (11,4
vs 6,5%), Staphylococcus epidermidis (10,0 vs 4,8%) i Klebsiella sp. (4,0 vs 2,6%).
Omówienie wyników i dyskusja
Powszechnie wiadomo, iż kolonizacja przewodu
pokarmowego noworodka zależy od wielu czynników,
m.in. sposobu rozwiązania ciąży, tego jakie jest jego
środowisko bezpośrednio po porodzie, czasu i miejsca
hospitalizacji, stosowania antybiotyków, a także sposobu
karmienia [8-10]. Dziecko pozostające w stałym kontakcie
z matką zasiedlają w głównej mierze bifidobakterie, natomiast u noworodków hospitalizowanych, szczególnie na
oddziałach intensywnej terapii, dominują bakterie z rodziny Enterobacteriacae [1, 11]. To, czy przewód pokarmowy
jest jałowy w momencie urodzenia, a jego kolonizacja
odbywa się w ciągu pierwszego tygodnia, czy kolonizacja
przebiega już w czasie trwania ciąży, jest obecnie dyskutowane, ale opóźnienie tego procesu w pierwszych dobach życia dziecka zwiększa ryzyko zasiedlenia szczepami
patogennymi [12]. W badaniach prowadzonych w Klinice
Neonatologii CMUJ w Krakowie potwierdzono fakt jałowości przewodu pokarmowego w momencie urodzenia w
przypadku połowy noworodków. Spośród wykrywanych
w 1.dobie bakterii dominowały Escherichia coli niepatogenne oraz szczepy gronkowców koagulazo-ujemnych.
Wyniki wskazywały na fakt, że u części dzieci kolonizacja
zachodzi już wewnątrzmacicznie drogą wstępującą z dróg
rodnych ciężarnych i ich dolnego odcinka przewodu pokarmowego [12]. Analiza flory bakteryjnej dolnego odcinka przewodu pokarmowego (posiewy kału) badanych
przez nas dzieci wykazała, iż Escherichia coli w największym odsetku kolonizowała przewód pokarmowy noworodków przyjętych z domu, a wśród szczepów izolowanych u dzieci przyjętych z innych oddziałów noworod-
kowych stwierdzono wysoki odsetek szczepów potencjalnie niebezpiecznych, m.in. Klebsiella sp. (w tym pneumoniae i oxytoca), a dodatkowo u noworodków po hospitalizacji w OITiA takie szczepy patogenne, jak Pseudomonas
aeruginosa czy Citrobacter.
W badaniach przedstawionych przez Zmelonek i wsp.
porównanie kolonizacji u wcześniaków i dzieci urodzonych o czasie, ujawniło, że wśród wcześniaków kolonizacja postępuje głównie w kierunku szczepów patogennych, zaś u dzieci urodzonych o czasie w kierunku szczepów E. coli stopniowo wypierających potencjalnie niebezpieczne szczepy, głównie Klebsiella pneumoniae, co ma
znaczenie ochronne, pomimo że E. coli uważana jest za
organizm oportunistyczny [12, 13]. Analiza porównawcza
w badanych przez nas grupach noworodków, w zależności
od stopnia dojrzałości, wykazała podobne wyniki. Wśród
flory zasiedlającej przewód pokarmowy noworodków donoszonych zanotowano wyższy odsetek kolonizacji Escherichia coli w porównaniu z wcześniakami (44,3 vs 30,3%).
U wcześniaków natomiast wyższy był odsetek dodatnich
posiewów kału w kierunku zakażenia Pseudomonas i Citrobacter, a także innymi szczepami z rodzaju Enterobacteriacae.
Wyizolowanie patogenu u noworodka hospitalizowanego jest ważne z klinicznego punktu widzenia, choć nie
przesądza o szpitalnym charakterze zakażenia. Ma to
znaczenie, ponieważ w przypadku flory Gram-dodatniej
przebieg zakażenia jest zazwyczaj łagodny, a śmiertelność
niższa, podczas gdy przyczyną infekcji jest flora bakteryjna
Gram-ujemna, przebieg zakażenia jest cięższy, a śmiertelność wyższa [6]. W wielu oddziałach pałeczki Gramujemne stanowią główną przyczynę zakażeń, najczęściej
układu moczowego, a także zakażeń o innej lokalizacji
[14]. Flora bakteryjna wyizolowana z różnych materiałów
u badanych przez nas dzieci była głównie florą Gramujemną, jednak większość szczepów stanowiła niepatogenna E.coli. Natomiast fakt wyizolowania u dzieci wielu
szczepów potencjalnie chorobotwórczych, zwłaszcza
szczepów Gram-ujemnych ESBL (Klebsiella, Escherichia
coli) czy Gram-ujemnych pałeczek niefermentujących z rodzaju Pseudomonas czy Citrobacter bez objawów klinicznych zakażenia, zwraca uwagę na możliwą obecność tych
patogenów w środowisku oddziału, a więc możliwość
kolonizacji kolejnych noworodków. Biorąc pod uwagę obraz kliniczny zakażeń, należy stwierdzić, że wśród wcześniaków dominują zapalenia płuc i posocznice, zaś w grupie noworodków donoszonych – zakażenia układu moczowego i okołopępkowe. Zapalanie płuc – najczęstsza
postać zakażenia w oddziale patologii i intensywnej terapii
bardzo często związana jest z intubacją i mechaniczną
wentylacją [6, 15]. W oddziałach noworodkowych najczęściej występują zakażenia skóry, śluzówek i pępka, a wśród
hospitalizowanych w OIT przeważają zakażenia krwiopochodne [16].
Rodzaj bakterii patogennych u noworodków donoszonych i urodzonych przedwcześnie
Wnioski
1) Patogenna flora bakteryjna najczęściej była rozpoznawana w posiewach noworodków urodzonych przedwcześnie i hospitalizowanych w OITiA.
2) Wśród szczepów patogennych najczęściej wykrywano
Gram-ujemne pałeczki z rodzaju Klebsiella, a także
Enterobacteriacae, Pseudomonas i Citrobacter.
3) Bakterie Gram-dodatnie dominowały w posiewch uzyskanych z nosogardła zarówno u wcześniaków jak i noworodków donoszonych.
Piśmiennictwo
[1] Szczapa J. (2008) Podstawy neonatologii. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa.
[2] Czyżowska J., Bulanda M. (2007) Czynniki zakażeń szpitalnych u dzieci. Ped. Pol. 82 (11): 873-878.
[3] Szumała-Kąkol A., Szczapa J., Bakalarz-Matoga N. et al. (2008)
Enterokoki odporne na wankomycynę izolowane od noworodków leczonych w Klinice Neonatologii. Post. Neonatol.
[8] Mitsou E.K., Kirtzalidou E., Oikonomou I. et al. (2008) Fecal
microflora of Greek healthy neonates. Anaerobe 14: 94-101.
[9] Tapiainen T, Ylitalo S, Eerola E, et al. (2006) Dynamics of gut
colonization and source of intestinal flora in healthy newborn infants. APMIS. 114(11): 812-7.
[10] Fanaro S, Chierici R, Guerrini P. et al. (2003) Intestinal microflora in early infancy: composition and development. Acta
Paediatr Suppl. 91(441): 48-55.
[11] Penders J., Thijs C., Vink C. et al. (2006) Factors influencing
the composition of the intestinal microbiota in early infancy.
Pediatrics 118 (2): 511-521.
[12] Zmelonek A., Znamirowski P., Ziaja K. et al. (2006) Koloni-
zacja przewodu pokarmowego noworodków oraz jej znaczenie w kontekście rozwoju neonatologii. Studia Medyczne
Akademii Świętokrzyskiej, 4: 53-60.
[13] Goldman R. (2007) Escherichia coli. Pediatria po Dyplomie
11(2): 100-101.
[14] Romaniszyn D. (2005) Pałeczki Gram (-) w zakażeniach szpitalnych. Zakażenia 5(5): 28-30.
[15] Czyżowska J., Bulanda M. (2007) Postacie kliniczne zakażeń
szpitalnych u dzieci. Ped. Pol. 82 (11): 879-884.
[16] Wolnicka B., Sławska H., Ziomek G. et al. (2008) Czynniki ry-
zyka zapalenia pępka u noworodków urodzonych przedwcześnie. Post. Neonatol. 2 (14): 38-41.
2 (14): 62-65.
[4] Wójkowska-Mach J., Lauterbach R., Pawlik D. et al. (2008)
Nadzór epidemiologiczny nad zakażeniami w oddzialach intensywnej opieki neonatologicznej. Post. Neonatol. 2 (14):
125-128.
[5] Asembergiene J, Gurskis V, Kevalas R, et al. (2009) Nosoco-
mial infections in the pediatric intensive care units in Lithuania. Medicina 45(1): 29-36.
[6] Maszkiewicz W. (2007) Zakażenia szpitalne noworodków.
Zdr. Publ. 117 (2): 260-263.
[7] Zięba K., Gadzinowski J. (2003) Zakażenia szpitalne w oddziałach intensywnej terapii noworodkowej. Zakażenia 3:
104-110.
267
J
Izabela Michałus
Klinika Propedeutyki Pediatrii
i Chorób Metabolicznych Kości
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
SP ZOZ USK nr 4 im. Marii Konopnickej
ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź
e-mail: [email protected]
Type of pathogenic bacterial flora in neonates born at time and prematures hospitalized
in Departament of Neonatal Pathology in years 2003-2007
Bacterial infections are one of the most important causes of the mortality in the first weeks of life, besides the premature birth and
the perinatal injury. The aim of the study was comparing the kind of the bacterial flora at newborn babies hospitalized for different
reasons in the ward including the degree of their maturity. Material and methods: In retrospective study a medical documentation
of 431 newborn babies hospitalized in years 2003-2007 in the Departament of Neonatal Pathology was analysed and into this way
a bacterial flora from routinely collected material at the moment of child addmision to the ward was judged. Results: In the faeces
of newborn babies from both groups an Escherichia coli bacteria dominated (30.3 % of premature babies and 44.3 % born at time),
however in the group of premature babies a higher percentage of the pathogenic flora was found so as Enterobacter cloacae or other
from the Enterobacteriacae sp. Among children admitted from home in urine samples an Escherichia coli dominated and it was
collected at 14.4 % of accepted children. Much more diversified pathogenic flora was grown at patients from NICU and other neonatal
wards. In these groups Enterobacteriacae dominated. In nosopharynx of premature babies more often than at term born a pathogenic
flora was cultured, in it particularly: Escherichia coli (11.4 vs 6.5 %), Staphylococcus epidermidis (10.0 vs 4.8 %) and Klebsiella Co.
(4.0 vs 2.6 %). Conclusions: 1) The pathogenic bacterial flora was most often recognised in bacteriological material of prematurely
born and hospitalized in Neonatal Intensive Care Unit. 2) Among pathogenic bacteria most often Gram-negative pathogens from the
Klebsiella sp, as well as Enterobacteriacae, Pseudomonas and Citrobacter was detected. 3) Gram-positive bacteria dominated in samples got from nosopharynx both in premature babies as well as newborns born at time.
Keywords: neonates, bacterial flora, infections