Raport Energetyczny Rząd nie chce gazu z Rosji

Raport energetyczny
Listopad 2016 r.
Węgiel
197,09 zł
Polski indeks rynku węgla
energetycznego (PLN/TONA)
217,16
IX 2015
+8,31 zł
197,09
od sierpnia
2016 r.
77,8
52,1
+15 dol.
od września
2016 r.
X 2016
X 2015
IX 2016
77,8 dol.
Węgiel ARA (USD/TONA)
Ropa
49,1 dol.
Ropa Brent (USD/BARYŁKA)
49
X 2015
49,1
+2 dol.
od września
2016 r.
47,1
46
X 2015
X 2016
47,1 dol.
Ropa Urals (USD/BARYŁKA)
+3 dol.
od września
2016 r.
X 2016
Gaz
74,54 zł
Gaz na towarowej giełdzie
energii (PLN/MWH)
81,88
X 2015
+16,4 zł
74,54
od września
2016 r.
Gaz na giełdzie Gaspool
(EUR/MWH)
16,4 euro
18,4
od września
2016 r.
16,4
X 2015
X 2016
+3,5 euro
X 2016
Paliwa
4,53 zł
Benzyna PB95 (PLN/LITR)
4,41
X 2015
4,53
+0,11 zł
od września
2016 r.
4,37 zł
ON (PLN/LITR)
4,37
4,28
od września
2016 r.
X 2015
X 2016
+0,14 zł
X 2016
Prąd
Prąd na towarowej giełdzie energii
(PLN/MWH)
165,94 zł
Obroty na giełdzie energii
elektrycznej
2207gwh
2208
od września
2016 r.
+8,74 zł
166,94
165,94
X 2015
X 2016
od września
2016 r.
X 2015
37,57 zł
Zielone certyfikaty (PLN)
-1,7 zł
117,76
X 2015
37,57
X 2016
+117 GWh
od września
2016 r.
2207
X 2016
Źródła danych:
Towarowa Giełda Energii (miesięczne
indeksy: BASE; GAS_BASE; OZEX_A);
www.polskirynekwegla.pl (indeks PSCMI 1);
Datastream (średnie miesięczne ceny węgla
ARA, ropy, paliw, gazu na giełdzie Gaspool).
Miesiąc w energetyce
Ołtarzew
Kozienice
POSTĘP KLUCZOWYCH INWESTYCJI:
Jaworzno
Elektrownia Jaworzno (Tauron): Konsorcjum Rafako złożyło wniosek o podwyższenie ceny kontraktu na budowę
bloku węglowego w Elektrowni Jaworzno o 127 mln zł
i przedłużenie terminu realizacji projektu o 10 miesięcy.
Na razie Tauron nie ustosunkował się do wniosku.
Obecnie trudno określić termin zakończenia budowy
bloku o mocy 910 MW. Może to być 2018 lub 2019 r.
Inwestycja jest warta 6,2 mld zł.
Elektrownia Kozienice (Enea): Budowa bloku 1075 MW
jest zaawansowana w 90 proc. Na terenie budowy
zakończono m.in. montaż aparatury kontrolno-pomiarowej i automatyki w kotłowni i maszynowni, montaż
konstrukcji stalowych estakad technologicznych, mostu
nawęglania oraz urządzeń węzłów przesypowych nawęglania. Jednostka ma być oddana do użytku
w grudniu 2017 r.
26.10
2016
Spór o sprzedaż polskich aktywów EDF i Engie.
W kluczową fazę weszła sprzedaż polskich aktywów
energetycznych, należących do francuskich koncernów
EDF i Engie, w których udziały ma francuskie państwo
- podał „Puls Biznesu”. EDF chce sprzedać elektrownię
Rybnik czeskiej firmie EPH i grupę elektrociepłowni funduszowi inwestycyjnemu IMF. Engie negocjuje sprzedaż
elektrowni Połaniec zagranicznym funduszom. MinEner
nie podobają się oferenci - resort uważa, że aktywa powinny pozostać w rękach Francuzów.
26.10
2016
Gazprom bliżej ugody z KomEur. Po spotkaniu wiceszefa
Gazpromu Aleksandra Miedwiediewa z komisarz ds.
konkurencji Margrethe Vestager koncern zadeklarował,
że wkrótce prześle KomEur propozycje, które pozwolą
polubownie zakończyć postępowanie antymonopolowe.
Bruksela wszczęła je w 2012 r., podejrzewając Gazprom
o stosowanie praktyk monopolistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Rok temu Vestager oskarżyła firmę
o narzucanie krajom regionu zawyżonych cen oraz klauzul
zakazujących reeksport rosyjskiego gazu. KomEur nadal
nie wyklucza ukarania Gazpromu.
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
Linia elektroenergetyczna 400 kV (PSE): Polskie Sieci
Elektroenergetyczne oraz konsorcjum ZUE i Dalekovod
Polska podjęły decyzję o rozwiązaniu umowy na budowę
linii elektroenergetycznej 400 kV relacji Kozienice Ołtarzew. Zarządy spółek uznały, że na skutek istotnej
zmiany uwarunkowań realizacja umowy zawartej na
początku 2014 r. jest niemożliwa.
27.10
2016
Sporne tereny między MinEner i MinRol. Resorty energii
i rolnictwa mają inne wizje przeznaczenia ziemi w pasie
przez wielkopolskie aż po lubuskie. Na tych terenach leżą
pokłady węgla brunatnego” - poinformowała „Rzeczpospolita”. By w pełni wykorzystać potencjał tego regionu,
trzeba wybudować kopalnie odkrywkowe, nad czym
zastanawia się m.in. Polska Grupa Energetyczna. MinEner
wielokrotnie występowało do MinRol z prośbą o pomoc
w rozwiązaniu problemów odrolnienia gruntów pod budowę kopalń, jednak resort rolnictwa dotychczas nie podjął
odpowiednich decyzji.
28.10
2016
KomEur pozwoliła Gazpromowi zmonopolizować lądową
odnogę bałtyckiej rury Nord Stream. Bruksela zezwoliła
rosyjskiej firmie na używanie 80 proc. przepustowości
gazociągu, 20 proc. musi pozostawić konkurentom (wcześniej proporcje wynosiły 50:50). OPAL biegnie od Bałtyku
przez Niemcy wzdłuż polskiej granicy do Czech i Słowacji.
Gazprom wskutek decyzji Brukseli może transportować
gaz do Europy Zachodniej z pominięciem Polski i Ukrainy.
PGNiG twierdzi, że Rosja już szantażuje polski rząd zakręceniem kurka w gazociągu jamalskim.
2
31.10
2016
Paliwa drożeją najszybciej od 2012 r. Według wstępnego
szacunku GUS deflacja cen towarów i usług konsumpcyjnych w październiku wyniosła 0,2 proc. w ujęciu rocznym
wobec 0,5 proc. we wrześniu - to nieco mniej od prognoz
analityków (0,3 proc.). Czynnikami sprzyjającymi wychodzeniu z deflacji były przede wszystkim podwyżki cen
paliw i żywności, głównie warzyw. Roczne tempo wzrostu
cen na stacjach benzynowych było najwyższe
od listopada 2012 r.
11.11
2016
Gazprom rozwiązuje konsorcjum Nord Stream 2. Rosyjski
koncern unieważnił umowę akcjonariuszy spółki Nord
Stream II, która miała wybudować nowy gazociąg przez
Bałtyk - podała agencja TASS. Gazprom miał kontrolować
50 proc. akcji, a jego zachodni partnerzy - E.ON, BASF,
OMV, Shell i Engie - po 10 proc. Rozwiązanie umowy to
konsekwencja decyzji UOKiK, który w sierpniu zgłosił
zastrzeżenia do powstania gazociągu. W rezultacie udziałowcy wycofali wnioski o zgodę na jego powołanie.
02.11
2016
Chińczycy zbudują kopalnię węgla w Polsce. Australijska firma Prairie Mining i China Coal podpisały umowę
o współpracy przy finansowaniu i budowie kopalni węgla
kamiennego Jan Karski, która powstanie w województwie
lubelskim. W 2017 r. firmy przygotują studium wykonalności wartej 630 mln dol. inwestycji i złożą wniosek
o koncesję wydobywczą. Wydobycie ma się rozpocząć
w 2023 lub 2024 r., a budowę kopalni mogą współfinansować chińskie banki. China Coal to druga co do wielkości
firma górnicza w Chinach; zatrudnia 110 tys. osób i posiada aktywa o wartości ok. 50 mld dol.
14.11
2016
Zmiany w resorcie energii? Ministra Krzysztofa Tchórzewskiego może zastąpić Wojciech Myślecki, członek
rady nadzorczej Tauronu – napisał „Dziennik Gazeta
Prawna”. Myślecki jest człowiekiem MinRoz Mateusza
Morawieckiego, współpracował z nim jako doradca ds.
programów strategicznych w BZ WBK. Wiceministra
Grzegorza Tobiszowskiego mógłby zastąpić senator
Adam Gawęda, który odpowiadał za audyt w Kompanii
Węglowej.
14.11
2016
Grzegorczyk nowym prezesem Tauronu. Rada nadzorcza
spółki odwołała dziś prezesa koncernu Remigiusza Nowakowskiego. Nowym szefem zarządu został wiceminister
skarbu Filip Grzegorczyk.
18.11
2016
PGG zakończy rok z niższą stratą. Polska Grupa Górnicza
prognozuje, że jej strata netto na koniec 2016 r. nie przekroczy 500 mln zł - to o połowę mniej niż spekulowały
media. Zdaniem zarządu lepsze wyniki to efekt wzrostu
cen węgla, który od maja podrożał o 64 proc.
18.11
2016
Bruksela zaakceptowała pomoc dla polskiego górnictwa.
KomEur uznała, że polskie plany udzielenia 7,95 mld zł
wsparcia likwidowanym kopalniom węgla są zgodne
z unijnym prawem. Chodzi o zakłady górnicze przeniesione do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Decyzja Rady
zawiera wymóg, aby kopalnie, które otrzymują pomoc,
zostały zamknięte do końca 2018 r.
18.11
2016
Polska zorganizuje szczyt klimatyczny w 2018 r.
Decyzję podjęła Konferencja Stron Ramowej Konwencji
ONZ ws. zmian klimatu. Konferencje klimatyczne ONZ
(tzw. COP - Conferences of the Parties) to doroczne globalne szczyty, podczas których negocjuje się zakres działań
na rzecz polityki klimatycznej. Polska dotychczas organizowała dwa spotkania - w 2008 r. w Poznaniu i w 2013
r. w Warszawie. Na szczycie w 2018 r. zapaść mają m.in.
decyzje o wdrożeniu porozumienia paryskiego, które
zacznie obowiązywać od 2020 r.
18.11
2016
Gorsze wyniki Polskiej Grupy Górniczej. Spółka powstała
na bazie dawnej Kompanii Węglowej do końca września
odnotowała 364 mln zł straty netto, z czego 328 mln zł
na sprzedaży węgla. Straty są wyższe od zakładanych, ale
w ocenie MinEner nie ma powodów do niepokoju. Ujemny
wynik spółki na koniec 2016 r. założono w jej biznesplanie.
Grupa ma osiągnąć rentowność dopiero w końcu 2017 r.
Tymczasem ceny węgla rosną - z danych Agencji Rozwoju
Przemysłu wynika, że w sierpniu średnia cena zbytu tony
węgla z krajowych kopalń była o 1 zł wyższa od kosztu
produkcji.
02.11
2016
07.11
2016
07.11
2016
09.11
2016
PKN Orlen kupi więcej saudyjskiej ropy. Płocki koncern
przedłużył do końca 2017 r. kontrakt z Saudi Aramco,
jednym z największych światowych eksporterów ropy.
Zgodnie z obowiązującą umową Orlen otrzymuje
ok. 200 tys. ton ropy miesięcznie; surowiec trafia do
sześciu rafinerii spółki w Polsce, Czechach i na Litwie.
Przedłużenie kontraktu zwiększy niezależność Orlenu
od dostaw rosyjskiego surowca. Obecnie już ponad
10 proc. ropy przerabianej przez płocki koncern
pochodzi z Arabii Saudyjskiej.
PGNiG poszuka ropy w Iranie. Koncern podpisał list
intencyjny z National Iranian Oil Company w sprawie
współpracy na złożu ropy Soumar. Jego zasoby szacowane są na 475 mln baryłek, z czego do wydobycia jest
ok. 70 mln baryłek. Przez najbliższe pół roku PGNiG
przeprowadzi analizę złoża i na jej podstawie podejmie
decyzję o zaangażowaniu się w inwestycję. To drugie
podejście PGNiG do inwestycji w Iranie - w 2008 r. koncern planował wydobycie gazu ze złoża Lavan. Z powodu
międzynarodowych sankcji nałożonych na Iran projekt nie
został zrealizowany.
OPEC przewiduje spowolnienie popytu na ropę. Kartel
dołączył do głosów przedstawicieli przemysłu energetycznego przestrzegających, że popyt na ropę osiągnie
szczyt za 15 lat. Większe zainteresowanie samochodami
napędzanymi alternatywnymi źródłami energii i bardziej
agresywne cele klimatyczne mogą zahamować wzrost
popytu” – poinformował „Financial Times”. To pierwszy
oficjalny komunikat w tej sprawie ze strony OPEC. Wcześniej na taką możliwość wskazywały koncerny paliwowe.
Marcin Jastrzębski p.o. prezesa Lotosu. Rada nadzorcza gdańskiego koncernu zdymisjonowała dziś prezesa
spółki Roberta Pietryszyna. Obowiązki szefa zarządu
powierzono wiceprezesowi ds. operacyjnych Marcinowi
Jastrzębskiemu.
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
3
22.11
2016
Polskie firmy robią interesy w Iranie. Do Lotosu i PGNiG,
które już robią interesy z Iranem, dołączy wkrótce Orlen.
Prywatne firmy też chcą – pierwszy może być Ciech - napisał „Puls Biznesu”. Według gazety w ciągu kilku tygodni
mogą pojawić się informacje na temat współpracy Orlenu
z Iranem, najprawdopodobniej dotyczącej dostaw ropy.
Również Ciech Trading rozmawia o współpracy handlowej
z irańską spółką NITC - miałaby ona polegać m.in. na
transporcie gazu LNG i LPG. Do zawarcia umowy pomiędzy firmami może dojść w ciągu kolejnych kilku miesięcy.
23.11
2016
Rząd wyda 13,4 mld zł na aukcje OZE. MinEner opublikował projekt rozporządzenia w sprawie maksymalnej ilości
i wartości energii elektrycznej z OZE, która zostanie zamówiona w przyszłym roku. Resort przewiduje, że dzięki
aukcjom z 2017 r. powstaną m.in. elektrownie słoneczne
(o łącznej mocy 300 MW), farmy wiatrowe (150 MW)
małe i duże biogazownie (100 MW), spalarnie biomasy
(100 MW) oraz elektrownie wodne (20 MW). Koszty systemu wyniosą 13,38 mld zł przez 15 lat, co oznacza, że rocznie
na dofinansowanie instalacji OZE będzie przeznaczane
743 mln zł. Dla porównania w 2013 r. było to ok. 3,1 mld zł.
23.11
2016
MinEner zmienia porządek obrad NWZA PGE.
Z inicjatywy resortu w porządku obrad zgromadzenia
akcjonariuszy PGE zwołanego na 14 grudnia znalazł się
punkt dotyczący zmiany statutu koncernu. MinEner chce
do niego dopisać zdanie: „Spółka realizuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego
RP”. Może to pociągać za sobą np. realizowanie nierentownych przedsięwzięć i inwestycji. Jeśli akcjonariusze
przegłosują modyfikację, PGE będzie drugą spółką w kraju
z podobnym zapisem w statucie - pierwszą jest PGNiG.
Zmiana może wywołać negatywną reakcję inwestorów
na GPW.
AWANSE I DYMISJE:
• Aaron LeBlanc zrezygnował z funkcji członka kadry zarządzającej i wiceprezesa ds. poszukiwań Serinus Energy (poszukiwanie i wydobycie ropy i gazu).
• Zygmunt Solorz zrezygnował z zasiadania w radzie nadzorczej Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów
-Konin. Zastąpi go Tomasz Szeląg.
• Robert Zasina został wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej.
• Michał Michalski został członkiem zarządu Polenergii (branża energetyczna).
• Robert Pietryszyn został odwołany z funkcji prezesa zarządu Lotosu (paliwa). Obowiązki szefa zarządu powierzono wiceprezesowi spółki Marcinowi Jastrzębskiemu.
• Jolanta Gruszka została wiceprezesem zarządu JSW (węgiel).
• Izabela Olszewska z rady nadzorczej Towarowej Giełdy Energii została oddelegowana do pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki.
• Filip Grzegorczyk został prezesem zarządu Tauron Polska Energia. Zastąpił odwołanego Remigiusza Nowakowskiego. Wojciech Myślecki zrezygnował z zasiadania w radzie nadzorczej spółki.
• Wiceprezes PGNiG ds. operacyjnych Janusz Kowalski nie będzie ubiegał się o następną kadencję
w zarządzie PGNiG (branża gazowa).
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
4
SEKTOR GAZOWY
Rząd nie chce gazu z Rosji
Resort energii przygotował nowe rozporządzenie
ws. dywersyfikacji dostaw gazu, by jeszcze
bardziej uniezależnić polski rynek od Gazpromu.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
MinEner zmieni kontrowersyjne prawo. Zgodnie z rozporządzeniem z 2000 r.* każdy importer gazu musi dywersyfikować
dostawy tak, by nie uzależniać się od jednego dostawcy. W latach 2001-2002 można było sprowadzić z jednego kierunku do
88 proc. gazu, a w 2015-2018 już tylko 59 proc. Za niewypełnienie obowiązku groziły kary - do 15 proc. rocznych przychodów.
Z powodu braków w infrastrukturze przesyłowej firmy miały
ograniczoną możliwość ściągnięcia gazu innego niż rosyjski,
a zakup surowca z Unii nie był traktowany jako import, lecz
„nabycie wewnątrzwspólnotowe”, które nie dywersyfikowało
dostaw. W efekcie, by różnicować dostawy, firmy sprowadzające gaz z Niemiec musiały go dokupować w Rosji, co przeczyło
intencji przepisów.
Dostawy gazu z Zachodu zwolnione z obowiązku dywersyfikacji.
Zgodnie z nowym rozporządzeniem firmy kupujące surowiec
z państw należących do Unii lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie będą podlegały obowiązkowi dywersyfikacji.
Ten będzie obejmował jedynie kraje spoza tych dwóch organizacji – de facto jedynie Rosję. MinEner chce w ten sposób
zwiększyć atrakcyjność zakupu gazu z europejskich hubów.
Ponadto firmy zajmujące się w Polsce reeksportem rosyjskiego gazu będą mogły przy obliczaniu poziomu dywersyfikacji
odliczyć ilość przesłanego dalej za granicę surowca.
Zakupy od Gazpromu będą ograniczone. Rozporządzenie zakłada zwiększanie poziomu dywersyfikacji w ciągu dziesięciu lat.
Maksymalny udział gazu z jednego źródła w latach 2017-2022
wyniesie 68 proc., a w latach 2023-2026 już tylko 33 proc. Oznacza to, że po 2023 r. udział rosyjskiego gazu w polskim zużyciu
radykalnie zmaleje. Dla porównania w 2015 r. rosyjska spółka
odpowiadała za 77 proc. importu gazu do Polski. Taka zmiana
jest zbieżna z zapowiedziami rządu. W maju pełnomocnik ds.
infrastruktury energetycznej Piotr Naimski zapowiedział, że
PGNiG nie odnowi długoterminowego kontraktu na dostawy
gazu z Rosji po jego wygaśnięciu w 2022 r., choć nie wykluczał
dalszych zakupów od rosyjskich dostawców.
* Rozporządzenie Rady Ministrów z 24 października 2000 r. w sprawie
minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy.
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
Wyłączenia dla terminala LNG i wirtualnego rewersu. Obecnie
dostawy skroplonego gazu LNG do Polski objęte są obowiązkiem dywersyfikacji. Nowe rozporządzenie znosi ten zapis,
co umożliwi pełne wykorzystanie gazoportu i poprawi jego
rentowność. W przeciwnym wypadku terminal musiałby
równoważyć dostawy katarskiego gazu surowcem z innego
nieeuropejskiego kraju. Z obowiązku dywersyfikacji mają być
też zwolnieni użytkownicy wirtualnego rewersu na Jamale.
Chodzi o firmy, które kupują gaz na Zachodzie, ale fizycznie
odbierają go z gazociągu jamalskiego, którym transportowany
jest rosyjski gaz.
Niepełna liberalizacja rynku gazu. Nowe rozporządzenie dywersyfikacyjne to trzecia ważna zmiana regulacji gazowych
przeprowadzona przez obecny rząd. Pierwszą była przyjęta
w lipcu nowelizacja prawa energetycznego, która zobligowała
importerów gazu do utrzymywania obowiązkowych zapasów
surowca. Z kolei w listopadzie rząd przyjął harmonogram
uwalniania cen gazu. Od 1 października 2017 r. zwolnione
z obowiązku zatwierdzania cen surowca mają być firmy dostarczające go do wszystkich odbiorców końcowych z wyjątkiem gospodarstw domowych. W ich przypadku taryfy będą
zniesione od 1 stycznia 2024 r.
CO DALEJ
Nowe rozporządzenie dywersyfikacyjne wejdzie
w życie 1 stycznia 2017 r. Projekt od dawna był
oczekiwany przez branżę, ponieważ powinien
zwiększyć konkurencję na rynku. Warto jednak
spojrzeć na niego w kontekście ostatnich zmian
w prawie regulującym ten sektor. Rząd z jednej
strony zmienia krępujące konkurencję rozporządzenie dywersyfikacyjne, z drugiej jednak nakłada na importerów nowe, kosztowne obowiązki i odsuwa termin
zniesienia taryf na gaz dla gospodarstw domowych na
odległy 2024 r. W efekcie na zmianach skorzysta państwowy monopolista PGNiG, któremu łatwiej będzie
utrzymać udziały w krajowym rynku. Przyczyną
może być to, że priorytetem rządu nie jest rozwój
konkurencji, lecz uniezależnienie się od Gazpromu.
5
SEKTOR WĘGLOWY
Komisja akceptuje
pomoc dla kopalń
Komisja Europejska zatwierdziła wsparcie
z budżetu dla wygaszanych kopalń, ale
wciąż może zakwestionować pomoc
dla Polskiej Grupy Górniczej.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
KomEur akceptuje pomoc dla zamykanych kopalń. Komisja
uznała, że 7,95 mld zł dotacji na likwidację niekonkurencyjnych kopalń jest zgodne z unijnym prawem. Poprzedni rząd
rozpoczął przekazywanie nierentownych zakładów górniczych
do Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK), państwowego podmiotu powołanego do ich wygaszania. Środki pomocowe są
przeznaczone na odprawy, renty i emerytury dla pracowników
odchodzących z kopalń (7,58 mld zł) oraz na pokrycie strat do
czasu całkowitego wygaszenia produkcji (0,37 mld zł). Decyzja
Brukseli zakończyła rozpoczęty w marcu 2015 r. proces notyfikacji pomocy publicznej.
Kopalnie w SRK będą zlikwidowane do końca 2018 r. Komisja
postawiła warunek zamknięcia przekazanych do SRK kopalń do
końca 2018 r. Znajduje się tam dziewięć zakładów, w 2017 r. ma trafić
kolejnych pięć: Ruch Pokój I, Sośnica, Rydłutowy, Ruch Śląsk
oraz Krupiński. Według informacji PI każda kolejna kopalnia,
która zostanie przekazana do SRK, musi zaprzestać wydobycia. Pracować będą tylko zakłady zdolne do samodzielnego
utrzymania się. Dzięki temu spadnie podaż węgla na krajowym
rynku i wzrosną jego ceny. Nie spełni to jednak oczekiwań
górników, którzy liczą, że przeznaczone do likwidacji kopalnie
znajdą nowych właścicieli.
Bruksela nie zajęła stanowiska wobec restrukturyzacji PGG.
Decyzja KomEur nie dotyczy Polskiej Grupy Górniczej (PGG),
którą rząd utworzył, by uratować 11 kopalń Kompanii Węglowej.
Inwestorami PGG zostały kontrolowane przez skarb państwa
spółki energetyczne: PGE, Enea i Energa, a także Węglokoks.
Wyłożyły one łącznie 2,4 mld zł. Rząd uważa, że działania te
nie miały znamion pomocy publicznej i nie wymagały notyfikacji Brukseli. Dotąd KomEur nie prowadziła w tej sprawie
oddzielnego postępowania, ale uważnie śledzi sprawę i według
naszych informacji zamierza dalej to robić. Wciąż istnieje ryzyko, że Komisja uzna zaangażowanie spółek energetycznych
w ratowanie kopalń za nielegalną pomoc państwa.
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
Czesi skarżą się na dotowanie kopalń PGG. Sytuację polskiego
rządu komplikuje skarga, którą pod koniec października złożył
w Brukseli czeski fundusz inwestycyjny Arca Capital Bohemia.
Ma on udziały w koncernie NWR kontrolującym cztery kopalnie
węgla w Czechach, które w maju ogłosiły bankructwo. Fundusz
argumentuje, że stracił klientów w Polsce i Czechach wskutek
konkurencji z dotowanym surowcem z PGG. Według danych
Agencji Rozwoju Przemysłu eksport polskiego węgla do Czech
faktycznie wzrósł - o 33 proc. między 2014 a 2015 r. Skarga
Arca Capital pozbawia polski rząd argumentu, że inwestycje
państwowej energetyki nie zaburzają konkurencji na unijnym
rynku węgla, bo większość surowca sprzedawana jest w Polsce.
Fuzja PGG i KHW coraz bardziej realna. Rząd ma też problem
z Katowickim Holdingiem Węglowym, który by przetrwać,
potrzebuje wsparcia na kwotę ok. 700 mln zł. Środki mają
wyłożyć Enea, Węglokoks i TF Silesia. Rząd jest bliski decyzji
o połączeniu KHW i PGG w jeden koncern, co miałoby ułatwić
restrukturyzację, w tym redukcję zatrudnienia i przeniesienie
części majątku do SRK. KomEur może jednak oprotestować
takie rozwiązanie z powodu ryzyka dalszego transferu środków
ze spółek energetycznych do kopalń. Ponadto PGG mogłaby
nie wykonać biznesplanu, który zakłada uzyskanie rentowności w 2017 r.
CO DALEJ
Decyzja Brukseli jest dla rządu kłopotliwa,
ponieważ wymusza zamknięcie przekazanych
do SRK kopalń i naraża gabinet Beaty Szydło
na konflikt z górnikami. Jeżeli KomEur zakwestionuje plan naprawczy PGG, grupa będzie
musiała zwrócić otrzymane wsparcie i ogłosić bankructwo, co spowodowałoby masowe zwolnienia i falę protestów na Śląsku.
6
SEKTOR PALIWOWY
Jastrzębski, nowy
prezes Lotosu
Rada nadzorcza koncernu odwołała prezesa
Roberta Pietryszyna. Jego obowiązki
przejął Marcin Jastrzębski, były działacz
samorządowy PiS i specjalista od ropy i gazu.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Marcin Jastrzębski
Data urodzenia: 11 listopada 1971 r.
Wykształcenie:
• Międzynarodowe Stosunki Gospodar- cze na Uniwersytecie Warszawskim
• Management of Chain Supply - Gas
and Oil Sector na University of Liverpool
Doświadczenie menedżerskie:
• członek zarządu PERN (2006-2008)
• prezes MPR Sarmatia (2006-2010)
• prezes Gazoprojektu (2013-2015)
• p.o. prezes Lotosu (listopad 2016 r.)
Ekspert od IT i samorządowiec. Jastrzębski jest z wykształcenia
ekonomistą, ukończył też studia z zarządzania w sektorze ropy
i gazu na uniwersytecie w Liverpoolu. Karierę zaczął w 1997 r.
od pracy w Polkomtelu (operator sieci Plus), gdzie zajmował
się m.in. administrowaniem systemami informatycznymi.
W 1998 r. został warszawskim radnym z listy Ruchu Społecznego AWS. Miał radykalnie antykomunistyczne poglądy
i należał do prawicowej frakcji „jastrzębi”. W 2006 r. został
przedstawicielem PiS w Radzie Warszawy. Wtedy poznał Piotra
Woźniaka, późniejszego MinGosp w pierwszym rządzie PiS,
a obecnie prezesa PGNiG.
Ambitny wiceprezes w Lotosie. Po zwycięstwie PiS w wyborach
w 2015 r. Jastrzębski zaczął rozglądać się za posadą w jednej ze
spółek skarbu państwa. Według naszych źródeł był zainteresowany funkcją prezesa PKN Orlen i EuRoPol Gazu, ale obie
stanowiska zostały wcześniej obsadzone. W kwietniu 2016 r.
trafił do rady nadzorczej Lotosu, a miesiąc później znalazł się
w zarządzie spółki na stanowisku wiceprezesa ds. operacyjnych. Nieoficjalnie wiadomo, że za jego nominacją stał Piotr
Naimski. Jastrzębski szybko zaczął umacniać się wewnątrz
koncernu - w czerwcu został prezesem Lotosu Petrobaltic,
spółki-córki zajmującej się wydobyciem ropy i gazu.
Specjalista od ropy i gazu. W 2005 r. po dojściu do władzy
PiS Jastrzębski porzucił branżę IT i wyspecjalizował się
w sektorze paliwowym. W 2006 r. trafił do rady nadzorczej,
a potem zarządu Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów
Naftowych (PERN), które zajmuje się eksploatacją rurociągów
z rosyjską ropą. Odpowiadał tam za strategię i operacje firmy.
Blisko współpracował z Przemysławem Wiplerem, wówczas
szefem departamentu dywersyfikacji nośników energetycznych w MinGosp. Nasze źródła twierdzą, że to on zapoznał
Jastrzębskiego z Piotrem Naimskim, ówczesnym wiceszefem
MinGosp, a obecnie pełnomocnikiem rządu ds. infrastruktury
energetycznej.
Człowiek do zadań specjalnych. Jastrzębski ma opinię sprawnego
menedżera średniego szczebla i osoby bardzo pewnej siebie.
W Lotosie zajmował się m.in. współpracą z Iranem, kontraktami na zakup i wydobycie ropy. Jednak nasze źródła twierdzą,
że jego głównym zadaniem było „pilnowanie” nowego prezesa
Roberta Pietryszyna, który swoją nominację zawdzięczał byłemu MinSkar Dawidowi Jackiewiczowi. Miał także usunąć
ze spółki współpracowników Pawła Olechnowicza, byłego
prezesa koncernu, odwołanego po przejęciu władzy przez PiS.
Współpracownik Lecha Kaczyńskiego. W latach 2006-2010
Jastrzębski był prezesem MPR Sarmatia, spółki powołanej
do budowy ropociągu Odessa-Brody. Blisko współpracował
z prezydentem - w 2008 r. Kaczyński wysłał Jastrzębskiego
z misją konsultacyjną do prezydenta Gruzji. Jastrzębski miał
tam bardzo dobre kontakty, był m.in. honorowym konsulem
Gruzji w Polsce i wiceprezesem polsko-gruzińskiej izby handlowej. Po przejęciu władzy przez PO i PSL Jastrzębski wrócił
do Polkomtela. W 2013 r. trafił do PGNiG, gdzie został doradcą
prezesa Mariusza Zawiszy i szefem Gazoprojektu, spółki zajmującej się projektowaniem gazociągów.
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
CO DALEJ
Jastrzębski dotychczas nie zarządzał dużymi spółkami kapitałowymi ani firmami notowanymi na
giełdzie. Lotos pod jego kierownictwem zapewne bardziej zaangażuje się w budowę Baltic Pipe
i eksploatację węglowodorów w Norwegii, co jest
zgodne z agendą Piotra Naimskiego. Nie ma jednak
pewności, że Jastrzębski utrzyma się na stanowisku - oficjalnie tylko pełni obowiązki prezesa,
a rada nadzorcza Lotosu niebawem ogłosi konkurs na nowego szefa zarządu. Według naszych
informacji na czele grupy chciałby też stanąć
wiceszef zarządu ds. korporacyjnych Przemysław
Marchlewicz, prawnik i działacz sopockiego PiS.
7
SEKTOR GAZOWY
Opal zwiększy siłę
Gazpromu w Europie
Decyzja Komisji Europejskiej o zwiększeniu
dostępu Gazpromu do gazociągu Opal
przyspieszy Turkish Stream.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Opal to lądowa odnoga Nord Stream I, która łączy bałtycką
rurę z systemem gazociągów w Czechach. Zgodnie z III pakietem energetycznym firmy handlujące gazem w Unii nie mogą
jednocześnie być większościowym udziałowcem gazociągu
i zarządzać jego eksploatacją. W 2009 r. Bruksela zgodziła się
wyłączyć Opal spod tych regulacji, ale pozwoliła Gazpromowi
wykorzystywać jedynie 50 proc. przepustowości. W konsekwencji także Nord Stream I nie był eksploatowany w pełnej mocy
przesyłowej – w 2015 r. jedynie do 71 proc. przepustowości.
W maju niemiecka Bundesnetzagentur zgodziła się, by Gazprom
zwiększył wykorzystanie Opalu do 96 proc. 28 października
KomEur ostatecznie ustaliła ten pułap na poziomie 90 proc.
Gazprom zmonopolizuje Opal. Rosyjski koncern będzie mógł
korzystać z 90 proc. mocy przesyłowych magistrali, wedle
decyzji KomEur pozostałe 10 proc. obejmą konkurenci Gazpromu. Jeśli po 12 miesiącach okaże się, że popyt przekracza tę
rezerwę, dostępność dla prywatnych podmiotów wzrośnie do
20 proc. Szanse na to są jednak nikłe - w ciągu ostatniego roku
Gazprom zorganizował dwie aukcje gazowe, w czasie których
europejskie firmy pośredniczące w sprzedaży gazu nie wyraziły zainteresowania przesyłem przez Opal. Oznacza to, że na
razie nikt poza Gazpromem nie zamierza używać magistrali.
Rosyjski koncern wykorzysta to, lobbując za przejęciem całej
przepustowości Opalu.
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
Spadnie tranzyt gazu przez Polskę i Ukrainę. Podniesienie przepustowości przyznanej Gazpromowi na Opalu sprawi, że koncern
podniesie wykorzystanie Nord Stream I do ok. 90 proc. W rezultacie spadnie transfer surowca drogą lądową - przez ukraiński
gazociąg Braterstwo i polski Jamał popłynie o 7,7-10,2 mld m3
mniej gazu. Oznacza to, że przesył surowca przez Jamał może
spaść maksymalnie o 27,5 proc. w stosunku do zeszłorocznego
wypełnienia. Pełne wstrzymanie tranzytu gazu przez Polskę
nie jest jednak możliwe. Według danych Patts 2015 r. Gazprom
przesłał przez Jamał (na odcinku białoruskim) 37 mld m3 gazu,
tymczasem wolne moce Nord Stream I wynoszą 16 mld m3.
Większe szanse na Turkish Stream. Gazprom może przyspieszyć
powstanie nowego gazociągu do Turcji. Rosja i Turcja zaczęły rozmawiać o budowie Turkish Stream pod koniec 2014 r.,
ale projekt zawieszono po zestrzeleniu rosyjskiego myśliwca
przez tureckie lotnictwo w listopadzie 2015 r. 10 października
Władimir Putin i Recep Tayyp Erdoğan uzgodnili powrót do
inwestycji. Projekt przewiduje budowę do końca 2019 r. dwóch
nitek Turkish Stream o przepustowości 15,75 mld m3 każda.
CO DALEJ
Decyzja KomEur w sprawie Opalu ma natychmiastowe zastosowanie i będzie obowiązywać
do 2033 r. Jeśli nie zostałaby podjęta, w życie
weszłoby znacznie korzystniejsze dla Gazpromu
postanowienie niemieckiego regulatora. Dzięki
zwiększeniu dostępnych mocy na Opalu rosyjski koncern będzie mógł dostarczać więcej gazu
do Niemiec i Czech, co wzmocni jego pozycję na
rynkach Europy Środkowo-Wschodniej. Polski rząd
zapewne zaskarży decyzję Komisji do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej i zintensyfikuje
lobbing na rzecz budowy gazociągu Baltic Pipe.
8
SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA
Kto i jak będzie rządził
spółkami skarbu państwa
Projekt Henryka Kowalczyka zakłada silną pozycję
premiera i powołanie specjalnej rady opiniującej
kandydatów do zarządów i rad nadzorczych.
Nina Szczęch, analityk ds. prawnych
Projekt ma uregulować kwestię nadzoru właścicielskiego
skarbu państwa ze względu na likwidację MinSkar. Zgodnie
z zapowiedziami premier Beaty Szydło nadzór nad spółkami
zostanie rozdzielony między ministerstwa. Nad projektem
pracowali wiceministrowie skarbu Filip Grzegorczyk, który
odpowiada m.in. za sprawy nadzoru właścicielskiego i spółek
strategicznych oraz Mikołaj Wild, który zajmuje się m.in. mieniem skarbu państwa i Prokuratorią Generalną. Politycznie za
reformę odpowiada Henryk Kowalczyk.
Premier przejmie władzę nad spółkami. Będzie koordynował
wykonywanie uprawnień skarbu państwa w spółkach i wykonywał prawa z akcji należących do państwa. Zasadą ma być
jednak przekazywanie tych uprawnień ministrom (członkom
RadMin), pełnomocnikom rządu lub „innym podmiotom”
z uwzględnieniem przedmiotu działalności spółki. O tym, który
minister czy podmiot otrzyma władzę nad spółką, zdecyduje
premier w rozporządzeniu. Dodatkowo będzie mógł wydawać
im wiążące zarządzenia precyzujące zasady nadzoru, politykę
dywidendową czy nominacyjną.
RadMin będzie pilnować mienia państwa. Rząd ma rozporządzeniem określać sposób i tryb gospodarowania mieniem
państwowym (majątkiem ruchomym i prawami). Zgoda całej
RadMin będzie też niezbędna do zbycia akcji należących do
skarbu państwa. Według obecnej ustawy o komercjalizacji
i prywatyzacji była to kompetencja MinSkar, teraz organ lub
podmiot właścicielski będzie mógł zaproponować rządowi
najkorzystniejszy jego zdaniem tryb zbycia.
Do rady i zarządu tylko po studiach. O miejsce w radzie nadzorczej będzie mogła się ubiegać osoba z tytułem magistra,
pięcioletnim doświadczeniem oraz spełniająca co najmniej
jedno dodatkowe kryterium, np. ukończone studia MBA czy
tytuł doktora nauk prawnych. Członkiem rady będzie mogła też zostać osoba, która - tak jak dziś - ukończy kurs i zda
państwowy egzamin. Do zarządu będzie mogła wejść osoba
z tytułem magistra, co najmniej trzy lata prowadząca własną
działalność lub pracująca pięć lat. Ani w radzie, ani w zarządzie nie będzie mógł zasiadać pracownik biura poselskiego
czy partii politycznej.
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
Tytuł ustawy
Projekt ustawy o zasadach
zarządzania mieniem państwowym
Osoba odpowiedzialna
Filip Grzegorczyk i Mikołaj Wild podsekretarze stanu w MinSkar
Nr w wykazie RCL
UD 167
Perspektywa uchwalenia
do końca 2016 r.
Do rady i zarządu tylko za zgodą rady ds. spółek. Kandydaci
będą musieli uzyskać akceptację rady działającej przy KanPrem.
W jej skład wchodzić będzie dziewięciu członków oraz przewodniczący, których powoływać i odwoływać ma premier. Rada
oceni, czy kandydat ma wiedzę i umiejętności do zajmowania
stanowiska i daje rękojmię należytego pełnienia funkcji.
Spółki o istotnym znaczeniu pod ścisłą kontrolą. Niektóre
spółki są teraz wpisane na listę spółek o strategicznym znaczeniu dla państwa (np. PGNiG czy Orlen), o szczególnym
znaczeniu dla gospodarki państwa (np. PSE) oraz do wykazu
podmiotów podlegających ochronie przed wrogim przejęciem
(Azoty, KGHM). Zgodnie z projektem premier będzie mógł
w rozporządzeniu ustalić wykaz spółek o istotnym znaczeniu
dla gospodarki. Osoby zarządzające takimi spółkami z ramienia
państwa będą musiały podczas walnego zgromadzenia działać
zgodnie z pisemną instrukcją zatwierdzoną przez premiera.
Projekt będzie dotyczył ponad 500 spółek z udziałem skarbu
państwa i przedsiębiorstw państwowych oraz ponad 2,8 tys.
państwowych osób prawnych. Nadzór nad nimi będzie rozdzielony między ministerstwa, np. PZU mogłoby przejść pod
nadzór MinRoz, a GPW - MinFin. W przypadku części spółek,
jak KGHM czy Azoty, przydział będzie zapewne efektem negocjacji między resortami.
RYZYKA LEGISLACYJNE
Nowy model zarządzania majątkiem skarbu państwa będzie obowiązywać od 1 stycznia 2017 r.
By projekt mógł być uchwalony w założonym terminie, będzie musiał trafić do Sejmu najpóźniej na początku grudnia. Same zasady zarządzania mieniem
nie będą raczej budziły większych kontrowersji,
więc ustawa powinna szybko przejść przez parlament. Spór będzie dotyczył rozporządzenia dającego resortom władzę nad konkretnymi spółkami.
9
FORESIGHT
Co dalej w energetyce
Pakiet zimowy dla rynku energii, aukcje OZE
dla fotowoltaiki, zmiany w zarządach PGNiG
i PGE i możliwe połączenie PGG z KHW – tym
będzie żyć krajowa energetyka w grudniu.
30 listopada KomEur przedstawi tzw. zimowy pakiet energetyczny. Zawarte w nim będą nowe regulacje dotyczące strategii
energetycznej Unii, w tym m.in. dyrektywa o energii odnawialnej. Według nieoficjalnych informacji zielona energia nie
będzie już miała priorytetowego dostępu do sieci przesyłowej,
co zmniejszy zyski inwestorów w OZE. Cały pakiet zimowy
składa się z tysiąca stron dokumentów podzielonych na osiem
oddzielnych regulacji.
15 grudnia 2016 r. w Enei, Enerdze i Tauronie odbędą się nadzwyczajne walne zgromadzenia, które zdecydują o zmianie
zasad wynagradzania władz spółek. Dzień wcześniej decyzje
w tej samej sprawie podejmą akcjonariusze PGE. To efekt wejścia w życie przygotowanej przez MinSkar ustawy o zasadach
wynagrodzeń w państwowych spółkach. Zgodnie z nią wynagrodzenia dla członków zarządu będą zależeć od wielkości
firm i będą podzielone na część stałą i zmienną, powiązaną
z wynikami finansowani danego podmiotu.
W grudniu przeprowadzona będzie testowa aukcja OZE dla
instalacji fotowoltaicznych o mocy do 1 MW. Resort chce zamówić łącznie 100 MW mocy, co otwiera możliwość budowy
przynajmniej 100 farm fotowoltaicznych. Przetarg będzie miał
charakter próbny i posłuży przetestowaniu nowego systemu
wsparcia OZE.
6-16 grudnia odbędą się rozmowy kwalifikacyjne kandydatów
do zarządu PGNiG. Stanowisko prezesa powinni utrzymać
obecny szef zarządu spółki Piotr Woźniak i jego zastępca Maciej
Woźniak odpowiedzialny za sprawy handlowe. Z ubiegania się
o kolejną kadencję oficjalnie zrezygnował już Janusz Kowalski,
wiceprezes ds. organizacyjnych. Możliwe też, że w grudniu
dojdzie do zmian w zarządzie PGE.
Do końca roku zostanie przeprowadzana aukcja na zakup energii
z małych elektrowni wodnych. Będzie to aukcja interwencyjna
co oznacza, że zatwierdzić ją MinEner, a nie rząd. W ten sposób
resort chce umożliwić przejście niewielkich hydroelektrowni
(o mocy poniżej 1 MW) z systemu zielonych certyfikatów do
systemu aukcyjnego, gwarantującego stałe dopłaty. Resortowi zależy, by siłownie wodne przetrwały na rynku, ponieważ
oprócz produkcji energii dbają o bezpieczeństwo powodziowe.
Przetarg będzie otwarty też dla nowych projektów. Maksymalna
cena za MWh wyniesie 400 zł.
Do końca roku zapadnie decyzja w sprawie wyboru ścieżki
naprawczej dla Katowickiego Holdingu Węglowego (KHW).
MinEner rozważa dalsze samodzielne działanie holdingu lub
jego fuzję z Polską Grupą Górniczą (PGG). Kluczowa będzie
postawa instytucji finansowych, którym holding jest winien ok.
1,2 mld zł; spółka ma także kilkaset milionów złotych innych
przeterminowanych zobowiązań. Według resortu banki niechętnie patrzą na wariant, w którym holding nadal działałby
samodzielnie. Przed końcem listopada ma dojść do kolejnego
spotkania zarządem i związków zawodowych KHW w sprawie
programu naprawczego dla firmy.
WAŻNE TERMINY W ENERGETYCE
29 listopada NWZA JSW ws. wyrażenia zgody na przekazanie
kopalni „Krupiński” Spółce Restrukturyzacji Kopalń,
zasad kształtowania wynagrodzeń członków zarządu
oraz rady nadzorczej.
30 listopada KomEur przedstawi tzw. zimowy pakiet energetyczny
8-9 grudnia II Forum Przemysłowe w Karpaczu
Robert Tomaszewski
14 grudnia NWZA PGE ws. zasad kształtowania wynagrodzeń
członków zarządu oraz członków rady nadzorczej.
15 grudnia NWZA Enei, Energi i Tauronu ws. zasad kształtowania
wynagrodzeń członków zarządu oraz członków
rady nadzorczej.
Analityk ds. gospodarczych
(+48) 22 436 73 14
[email protected]
Polityka Insight – Raport Energetyczny – Listopad 2016
10
Wiedza szyta
na miarę
Polityka Insight oferuje usługi analityczne na
zamówienie. Nasi eksperci zbadają interesujący
Cię temat i odpowiedzą na Twoje pytania.
Więcej na: www.research.politykainsight.pl
PREZENTACJE
TEMATYCZNE
Briefujemy zarządy firm
i banków na temat sytuacji
politycznej, perspektyw
gospodarczych i otoczenia
regulacyjnego.
ANALIZY
I RAPORTY
Wykonujemy badania ilościowe
i jakościowe, zawsze zorientowane na użyteczność dla
zamawiającego. Przygotowujemy kilkustronicowe analizy.
SPOTKANIA
EKSPERCKIE
Wspólnie z partnerami
organizujemy okrągłe stoły
lub śniadania eksperckie na
wybrany temat – ze starannie
dobranymi uczestnikami.
M A K RO E KO N O M I A • L EG I S L AC JA • G OS P O DA R K A • E N E RG E T Y K A • E KS P O RT