Nastolatki â__ zabroń mi wreszcie

Nastolatki –
Marzena Jasińska
1
Chińskie przysłowie mówi, że dziecko:
Od 0 do 6 lat traktuj jak króla;
Od 6 do 16 jak niewolnika;
A od 16 lat puść je wolno, bo jest jak
strzała wypuszczona z łuku nad którą
nie masz już kontroli.
2
Jaka będzie twoja reakcja?
3
Plan spotkania
Rozwój psychoficznych w drugiej fazie
adolescencji;
2. Ustalanie zasad i wymagań z nastolatkami;
3. Zasady postępowania z dorastającymi dziećmi;
1.
4
Jeśli dzieciom pozwala się na wszystko lub niemal
wszystko w imię tzw. wolności czy bezstresowego
wychowania, to one zaczynają eskalować swoje
ekstremalne zachowania po to, żeby te granice
wreszcie się pojawiły.
Testują rodziców, żeby wzbudzić u nich jakąś reakcję,
bo granice dają dzieciom poczucie bezpieczeństwa.
ZABROŃ MI WRESZCIE!!!!!!!!!
5
Dojrzewanie- adolescencja- dorastanie
Okres między dzieciństwem a
dorosłością
11 – 19 rok życia
Okres burzy i naporu- - należy się raczej niepokoić, gdy
dziecko w okresie dojrzewania nie sprawia kłopotów.
Nie problemy powinny nas niepokoić, ale ich eskalacja, która
wynika z niewłaściwego reagowania znaczących osób
dorosłych
6
Okres dorastania dzieli się na dwa podokresy
(fazy)
I- dominują czynniki biologiczne
II-dominują czynniki kulturowe
Obie fazy oddziela 16 rok życia- uznawany za czas nasilenia
neurotyczności (zwłaszcza u chłopców) oraz czas zwiększonych
konfliktów szkolnych. Nasilają się psychiczne trudności
dorastania- kryzys młodzieńczy:
7
Druga faza dorastaniaintelektualna
 Wychodzenie z chaosu przeżyć i działań;
 Stawianie celów i dostosowywanie do nich swojego
8
postępowania;
 Dominują procesy intelektualne – procesy
biologiczne są już zwykle ustabilizowane;
 Poszukiwanie własnej tożsamości staje się bardziej
świadome, poparte refleksją i werbalizowane;
 Młodzież stawia sobie pytania dotyczące sensu
własnego istnienia i istnienia życia ludzkiego w
ogóle;
 Dołącza się lęk przed przyszłością- co mnie czeka?
 Lęk może popychać do ucieczki, rezygnacji i
izolowania się, ale też może być motywem działań;
Uwagi ogólne
9
 Nastolatki przestają liczyć się ze zdaniem rodziców;
 Brak akceptacji ze strony rówieśników jest dla nich
trudne do przeżycia;
 Nastolatek jest bardzo wrażliwy, a nawet
nadwrażliwy na uwagi krytyczne dorosłych. W tym
wieku, wszystkie oceny się liczą, nawet tych osób
na zdaniu których nastolatkom nie powinno
zależeć;
 Wielu nastolatków począwszy do 11 roku życia
popada w stany depresyjne lub paranoidalne, co
może przyjąć formę agresji. Wówczas nastolatek
jest przeciwko wszelkim prawom, ponieważ wydaje
mu się, że ten kto je ustanowił nie pozwala mu żyć
tak jak chce i być sobą;
10
 W kontaktach z nastolatkami warto być wytrwałym,
konsekwentnym i cierpliwym, to się opłaca;
 Warto nie ustawać w dowartościowywaniu młodych
ludzi, nawet jeśli ci „robią nas w konia”. W grupie z nas
pokpiwają bo jesteśmy dorośli, z innego świata, ale tak
naprawdę gdy są z nami sami to jesteśmy dla nich
ważnymi dorosłymi;
 Nastolatek musi powiedzieć NIE rodzicom i TAK światu;
 16 rok życia jest okresem przełomowym – zwiększa się
neurotyczność, szczególnie u chłopców;
 Jest to też czas zwiększonych konfliktów w szkole, ale
też zwiększonych konfliktów ojciec- syn. Ojciec nie chce
aby opinia, zdanie syna przeważyła, zwłaszcza jeśli jest
inna niż jego;
 Budujące relacje syn- ojciec są możliwe;
11
Widzisz synu jesteśmy w różnym
wieku, mamy więc różne zdanie na
ten temat. Myślę, że to dobrze.”
„
„To ciekawe co mówisz, powiedz mi
coś więcej na ten temat”
12
Młodzież nie potrzebuje wielkich autorytetów lecz
raczej osób dorosłych z ich otoczenia, które prezentują
jasne zasady i uczciwość, oraz kierują się zasadą
„czyń co głosisz”;
„Słowa pouczają, czyny pociągają”;
Młodzież nie uczy się z tego co się do nich mówi, ale
z tego co się robi;
Nie jest możliwe aby być tzw. „perfect baby” – zbyt
wysokie wymagania wywołują poczucie
beznadziejności;
Zbyt często nie zwracamy uwagi na „drobne”
negatywnie społecznie zachowania np. rzucanie
niedopałów na ziemię, plugawe słownictwo. Brak
szacunku do starszych.
.
13
W okres dojrzewania wpisane są zachowania ryzykowne,
a najłatwiejszym sposobem zwracania uwagi innych jest
sprawianie kłopotów.
Dlatego młodzież potrzebuje granic, które będą stawiane przez
dorosłych:
14
Granice wypływają z miłości
Mądrze stawiane granice dają poczucie bezpieczeństwa;
Granice powinny być elastyczne- przesuwalne przez
rodziców;
Granice nie powinny być przesuwane przez dziecko;
Granice muszą być jasne i czytelne
Rodzice są najważniejszymi dorosłymi osobami w życiu
dziecka. Nie należy rezygnować ze zwrotów „MAMO”’
„TATO”- one określają kim są rodzice
Dojrzewający nastolatek chce być wolny i chce
łamać zasady. Rozwojowa potrzeba oporu, żeby
zbadać swoje możliwości.
Ważne żeby pozwolić mu na to i nie starać się
zanadto być „dobrym” rodzicem, kiedy nastolatek
chce walczyć ze „złym” rodzicem, za którego cię
uważa.
Jego kłótnia z rodzicem jest sprawdzeniem czego
on tak naprawdę chce, a ile ty rodzicu jesteś w
stanie wytrzymać.
15
Dzieci będą nieustannie sprawdzać nasze granice, jest to element
ich rozwoju. Nie będą traktować ich poważnie i będą podejmować
próby, żeby rodzic wyrzekł się ustalonych zasad i przyjął takie, które
im odpowiadają .
Oczywiście stosują różne metody:





wzbudzania w nas poczucia winy;
wycofywania się z kontaktu;
obrażania się, nie odzywania się;
Będą powoływać się na przykłady kolegów, którzy mają lepiej;
aż wreszcie będą nas krytykować;
Często rodzicom trudno jest przeciwstawić się tym naciskom i
ulegają raz, drugi itd.
16
Jako rodzice nie zawsze jesteśmy pewni co do
konieczności zmiany zasad. Bywa, że nastolatek nas
przekonuje i zastanawiamy się czy mu nie ulec.
Zmiana zasad ma wynikać z rozwoju dziecka i zaufania do
niego a nie z obawy przed konfliktem z nim lub z obawy
przed jego niezadowoleniem.
Granice, zasady mają wynikać z naszej troski o
bezpieczeństwo dziecka, a nie
z braku zaufania.
„Nie” ma oznaczać ze niepokoisz się
o dziecko. Oczywiście nie oznacza to, że
nastolatek nie będzie próbował stosować presji.
17
Samo powiedzenie „NIE” nie wystarcza, podaj
argumenty dlaczego nie zgadzasz się na coś.
Sygnały wysyłane dziecku muszą być:
Wyraźne- „NIE” jest pełnym zdaniem;
Konsekwentne;
Ewaluacja granic dokonuje
W miarę trwałe;
się nie w obliczu słabości
rodziców, ale w wyniku
uznania, że dziecko nabyło
nowych umiejętności.
18
Każdy rodzic chce nauczyć swoje dziecko
obowiązujących zasad postępowania i powstrzymania
się od niewłaściwych zachowań.
Robimy to jednak często w sposób niewłaściwy:
Napominamy;
Grozimy;
Karzemy
Perswadujemy;
19
Takie metody stosowali
nasi rodzice i dziadkowie,
więc i my je stosujemy,
tymczasem prowadzają
one do kłótni i próby sił.
Skutki dorastania bez granic
 Brak wyczucia, taktu w stosunku do innych ludzi;
 Skupianie się na sobie- egocentryzm, z którego
dziecko nie wyrasta;
 Tyranizowanie otoczenia- dziecko jest w centrum
uwagi;
 Niepewność i dezorientację;
 Brak poczucia bezpieczeństwa;
 Eskalacja różnych ekstremalnych zachowań, po to
żeby grancie się wreszcie pojawiły; testowanie rodziców aby pojawiła się
jakaś reakcja z ich strony
20
Okres dorastania to czas
atakowania zasad i ograniczeń
21
Podstawowe zasady
postępowania rodziców z ich
dorastającymi dziećmi.
22
Zasada akceptacji
 Dorastający ma prawo do własnego życia. Nie
jest projekcją naszych marzeń, nie musi więc
swoim życiem spełniać naszych oczekiwań.
Pozwólmy mu na odmienne, niż mieliśmy,
zamierzenia i plany, na inną wizję osobistego
szczęścia.
23
Zasada wiarygodności
 Zachowania rodziców wobec dorastających
(także innych) powinny być wiarygodne. Nie
należy inaczej postępować niż się mówi, co
innego mówić za plecami, a co innego w oczy, co
innego wyrażać słowami, a co innego gestami. Te
rozbieżności są spostrzegane przez młodzież.
Obniża to autorytet rodziców i podważa ich
wartość jako ludzi, którym można ufać.
24
Zasada poszanowania
intymności
 Młodzież ma prawo do własnej intymności, którą strzeże z całą
mocą. Uszanujmy tajemnicę jej kieszeni, szuflad i
korespondencji, nie domagajmy się w sposób natarczywy
odpowiedzi, nie „pociągajmy za język”, kiedy milczy, przeprośmy,
gdy niechcący okazaliśmy się niedyskretni. Zwłaszcza w
sprawach uczuciowych okażmy takt i delikatność. Wtedy, gdy
młody człowiek może sam zadecydować, będzie skłonny do
zwierzeń i zwrócenia się o radę. Nie róbmy nic na siłę. Ale
równocześnie interesujmy się pozadomowym życiem
dorastającego dziecka, jego kolegami, zainteresowaniami,
sposobami spędzania wolnego czasu. Bądźmy też czujni wobec
istniejących zagrożeń jego psychicznego rozwoju.
25
Zasada równych zobowiązań
 Zobowiązania dotyczą tak dzieci, jak i rodziców.
Jeżeli dziecko podjęło się wykonania
czegokolwiek, należy to do końca
wyegzekwować. Ale też wszystkie zobowiązania
podjęte przez rodziców powinny być
bezwzględnie realizowane.
26
Zasada stabilności
 Poszukującej postawie młodzieży – której wyrazem
jest chaotyczność i niezdecydowanie – rodzice
powinni przeciwstawić stabilność życia rodzinnego,
uporządkowanie czynności i czasu. Regularne posiłki,
sen są w tym wieku bardzo ważne, nie powinny być
jednak bezdyskusyjnie narzucane. Spokojnej,
regularnej rytmiczności codziennego życia w rodzinie
młodzież zazwyczaj sama się podporządkowuje.
Stabilność dotyczy też spraw ważniejszych –
podstawowych przekonań moralnych rodziców.. Tylko
poczucie pewności tego, co jest dobre, a co złe daje
młodemu człowiekowi siłę do trudnych wyborów.
27
Zasada prośby
 Polecenia kierowane do młodzieży powinny być
formułowane w postaci konkretnych próśb,
wypowiedzianych tonem spokojnym, ale stanowczym.
Bezosobowe mówienie ”należy zrobić” lub wydawanie
rozkazów jest mało skuteczne; to ostatnie powinno
być stosowane tylko w ostateczności, na przykład
w sytuacji niebezpieczeństwa. Dorastający ma też
prawo odmówić spełnienia prośby, jeżeli swoją
odmowę logicznie uzasadni. W każdym razie nie
należy marudzić, zrzędzić. Prośby i zachęta to
podstawowe sposoby skutecznego zwracania się
rodziców do młodzieży.
28
Zasada konsekwencji
 ale te same konsekwencje powinny w rodzinie
obowiązywać również innych jej członków, także
rodziców.
29
Zasada otwartości na
informacje
 Zasada otwartości na informacje, w tym także na
krytykę, powinna obowiązywać nie tylko młodzież,
ale też rodziców. Rodzice mogą się bowiem wiele
nauczyć od swoich dorastających dzieci i nie jest
to powód do wstydu, ale do dumy. Gdy poprosimy
syna, czy córkę o pomoc, w tej doradczej roli
poczują się oni ważni i odpowiedzialni.
30
Zasada humoru
 Narastające napięcia, atmosferę zdenerwowania
w domu najłatwiej rozładować humorem.
Wytwarza on dystans wobec problemów, dlatego
stosujmy go w kontaktach z młodzieżą często.
Również często na własne potyczki reagujmy
z uśmiechem.
31
Zasada współdecydowania
 Dorastający, stopniowo wciągany w problemy
rodziny i jej zobowiązania najczęściej
samorzutnie zaczyna zabierać głos, dyskutuje,
doradza rodzicom. Oceniajmy to pozytywnie,
nawet kiedy niektóre rady są nie do przyjęcia
( tłumaczmy, dlaczego). Celem wspólnych narad
rodzinnych jest uczenie się wzajemnego
zrozumienia i akceptacji. Rodzice poznają
motywy swoich dorastających dzieci, źródła ich
niezadowolenia, trosk, a młodzi nietolerancyjni
wobec rodziców będą mięli okazję wysłuchać i
przemyśleć ich racje działania.
32

Okazuje się, że mózg osiąga pełną dojrzałość w wieku 25 lat.
Jako ostatnia dojrzewa kora przedczołowa, gdzie znajdują się
takie zdolności jak:
planowanie;
Ustalanie priorytetów;
Zbieranie myśli;
Poskramianie impulsów;
Rozważanie konsekwencji swoich czynów;
Czyli ten obszar mózgu, który jest odpowiedzialny za
planowanie i poczucie odpowiedzialności jeszcze się u
nastolatków nie rozwinął do końca. Trudniej wiec im
podejmować dojrzałe decyzje dotyczące swojej przyszłości.
33
34
To co dzieje się w okresie
wielkich zmian nie będzie trwało
wiecznie
Dziękuję za uwagę
Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna
Tel: 58 551-51-33
Władysława IV 23/25
„Szkoła dla rodziców”
35