Bajki Krasickiego - Epoki

Bajki Krasickiego
Autor: Ignacy Krasicki
Gatunek: bajka - krótki wierszowany utwór epicki, występuje narracja, zawiera ogólną naukę
moralną umieszczoną na końcu lub początku utworu.
Krasicki jako nauczyciel i wychowawca w Bajkach:
Wstęp do bajek - Utwór autotematyczny mówiący o istocie bajki. Jest wprowadzeniem poety w
tematykę pisanych przez niego bajek. W formie anaforycznych wyliczeń Krasicki przedstawia
mało prawdopodobne sytuacje życiowe. Każdy wers ma w zasadzie identyczną budowę
składniową, co rodzi wrażenie pewnej monotoniczności. Utwory tego typu zawierają elementy
prawdy i zmyślenia, nie można więc interpretować w sposób jednoznaczny przedstawionych
wydarzeń.
Szczur i kot - Tematyka obyczajowa. Bajka naśmiewa się z pychy, próżności, przypisywania
sobie cudzych zasług. Szczur siedzący na ołtarzu podczas mszy jest alegorią ludzkiej pychy i
głupoty. Morał bajki jest ostrzeżeniem przed kierowaniem się w życiu nie opartą niczym
pewnością siebie, zarozumialstwem, pychą, która zawsze prowadzą człowieka do katastrofy i
przebiegłych ludzi. Brak krytycyzmu osłabia bowiem zdolność właściwej oceny rzeczywistości i
własnych możliwości a tym samym niszczy instynkt samozachowawczy. To typowa bajka
ezopowa, w której zwierzęta odzwierciedlają niektóre cechy ludzkie.
Ptaszki w klatce - Wypowiedzi ptaków odzwierciedlają pewne postawy ludzkie. Stary czyżyk,
dawniej wolny jest teraz uwięziony, młody nie zna smaku wolności, gdyż urodził się w klatce.
Bajka ma tematykę polityczną, gdyż tylko starzy Polacy, którzy zasmakowali wolności, wiedzą
co znaczy ją utracić. To bajka ostrzeżenie, uczy, że wolność jest tym czego nie możemy utracić. To także bajka ezopowa.
Przyjaciel - Tematyka obyczajowa. Należy uważać do kogo zwracamy się z prośbą o pomoc.
Nie zawsze przyjaciel jest szczery. W sprawach sercowych trzeba liczyć tylko na siebie.
Dewotka - Dewotka to kobieta obnosząca się ze swoją religijnością, osoba fałszywa. Bohaterka
bajki to szlachcianka, która bije służącą za drobne przewinienie, a przy tym deklaruje słowa
1/4
Bajki Krasickiego
modlitwy, zgodnie z którymi odpuszcza bliźnim ich winy. Krasicki krytykuje i naśmiewa się z
fałszywej pobożności i obłudy religijnej. Morał zawiera krytykę hipokryzji i obłudy w życiu
prywatnym oraz społecznym. Fałszywa pobożność oraz uczciwość na pokaz zazwyczaj
współistnieją z brakiem zasad moralnych.
Jagnię i wilcy - Silniejszy zawsze ma rację i tłumaczy swoje postępowanie byle pretekstem. To
także bajka ezopowa. Biedni i słabi, pozbawieni praw, które powinny przysługiwać wszystkim
ludziom, łatwo stają się ofiarami agresji, usprawiedliwionej jedynie prywatnymi interesami
silnych jednostek. Mechanizmy rządzące światem ludzi są wyrazem poznań autora, tego co
doświadczyć.
Filozof - Jak trwoga to do Boga. Człowiek bojący się nie tyle wierzy w Boga ale i w potwory.
Tytułowy bohater zwięzłej epigramatycznej bajki to filozof materialista. odrzucający wiarę w
istnienie Boga i duszy. Poeta demaskuje chwiejność ludzkich poglądów, które ulegają zmianie w zależności od sytuacji życiowej i zewnętrznych okoliczności.
Groch przy drodze - Przebiegły dwa razy traci. Morał: nie wolno w niczym przesadzić, nawet
w ostrożności. Autor kpi sobie z człowieka zbyt ostrożnego i przebiegłego.
Malarze - Autor ośmiesza pychę i próżność, każdy chce być postrzegany jak najlepiej nie
zależnie od prawdy.
Rzetelność nie popłaca, tzn.pochlebcom wiedzie się lepiej niż
ludziom uczciwym. W utworze, którego konstrukcja opiera się na kontrastach i antytezach,
Krasicki zestawia ze sobą losy dwóch malarzy: Jana i Piotra. Obydwoje są słynnymi
portrecistami, różnili się charakterem, sytuacją życiową i sposobem malowania. Z ludzkiej
naiwności korzystają jednostki pozbawione skrupułów, cechują się sprytem, umieją schlebiać
społecznym gustom.
Dzieci i żaby - To co dla nas przyjemne, dla innych może być bolesne i nieprzyjemne. Nie
wolno bawić się czyimś kosztem, bajka uczy humanitarnego stosunku do innych.
Kałamarz i pióro - Ośmiesza przypisywanie sobie czyichś zasług.
2/4
Bajki Krasickiego
Rybka mała i szczupak - Pozory mogą mylić, nie należy utyskiwać na swoje wady, które mogą
być zaletami.
Dzieci i ojciec - Zbyt daleko posunięta przezorność może obrócić się przeciw nam.
Woły krnąbrne - Lenistwo i nieposłuszeństwo nie popłaca
Pan i pies - Winę zawsze ponosi służba, na nią spycha się winę. Ludzie niższych stanów są
zawsze krzywdzeni.
Lew i zwierzęta - Tematyka polityczna - krytyka despoty udającego władcę dobrego serca, a w
rzeczywistości dbającego o własne interesy. Tłumaczy się, głupio że robi wszystko dla
przykładu.
Syn i ojciec - Wyśmiewanie pesymizmu życiowego. Młodzi narzekają, że młodzi a starzy, że
starzy.
Małżeństwo - Autor krytykuje instytucję małżeństwa. Mąż umiera tydzień po weselu.
Kulawy i ślepy - Tematyka polityczna. Mowa tu o kierowaniu państwem. Krajem powinni
kierować ludzie kompetentni. Nie można zdać się na coś, co nie jest w stanie ustrzec nas od
zła.
Dobroczynność - krytyka głupoty, egoizmu, źle pojętej matczynej miłości.
Kruk i lis - To przeróbka utworu Ezopa. Bajka o charakterze narracyjnym z elementami dialogu
w formie alegorycznej historyjki demaskuje pewne ludzkie wady i zachowania. Morał zawarty
jest już w dwóch pierwszych wersach. Kruk i lis to alegorie postaw ludzkich. W swojej bajce
3/4
Bajki Krasickiego
Krasicki przestrzega przed zbytnią naiwnością i nadmierną potrzebą pochwał, które to cechy
mogą zostać wykorzystane przez wyrachowanych i przebiegłych ludzi.
Czego uczą bajki?
- Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.
- Chciwość i próżność nie popłaca (Woły krnąbrne)
- Pozory mylą (Rybka mała i szczupak)
- Przebiegły dwa razy traci (Groch przy drodze)
- Jak trwoga to do Boga (Filozof)
- Nie można być pysznym i dumnym (Szczur i kot)
- Nie należy przypisywać sobie czyichś zasług (Kałamarz i pióro)
- Wady mogą być zaletami (Rybka mała i szczupak)
- Opłaca się schlebianie społecznym gustom (Malarze)
- Wolność jest tym czego nie możemy utracić (Ptaszki w klatce)
- W sprawach sercowych trzeba liczyć tylko na siebie (Przyjaciele)
- Nie zawsze prawdziwy przyjaciel jest szczery, trzeba uważać komu powierzamy tajemnice
(Przyjaciele)
- Nie należy obnosić się ze swoją religijnością (Dewotka)
- Biedni i słabi, pozbawieni praw, które powinny przysługiwać wszystkim ludziom, często
padają ofiarą tych silniejszych, nie mających racji i tłumaczących swoje postępowanie byle
czym (Jagnie i wilcy)
- Nie należy przesadzać nawet w ostrożności (Groch na drodze)
- Nie wolno bawić się czyimś kosztem (Dzieci i żaby)
4/4