Lubiąż opactwo cystersów

Lubiąż
Lubiąż opactwo cystersów
Lubiąż to miasto położone w województwie dolnośląskim. W Lubiążu znajduję jeden z
największych w europie zespół klasztorny największego na świecie opactwa cysterskiego. Jest
on dwa i pół raza większy od Wawelu a długość fasady liczy prawie 223 metry. Proces
niszczenia opactwa rozpoczął się już w 1810 roku. Wtedy właśnie król pruski Fryderyk Wilhelm
III zarządził kasatę zakonu cystersów i upaństwowienie jego ogromnych własności. Proces
niszczenia jednego z największych w Europie zespołów pałacowych został zatrzymany dopiero
w roku 1989, po powstaniu Fundacji Lubiąż. Celem jej działalności jest remont obiektu oraz
znalezienie nowych użytkowników. {loadposition advert1} Centrum zespołu klasztornego tworzą trzy połączone ze sobą budynki, zbudowane na planie
przypominającym cyfrę dziewięć. Są to klasztor, Pałac Opatów i kościół Najświętszej Marii
Panny. Łączna powierzchnia budynków opactwa wynosi ponad 23 tys. m kw. Najważniejszym i
wspaniale odrestaurowanym —pomieszczeniem W Pałacu Opatów jest wielka Sala Książęca
(380 m kw.). Choćby dla tej jednej sali warto przyjechać do Lubiąża. Dojście długim, blisko
dwustumetrowym korytarzem prowadzi do niewielkiego wejścia, ozdobionego
polichromowanymi figurami Murzyna i Indianina, podtrzymujących kartusz z herbem lubiąskich
opatów. Ogromna, zajmująca dwie kondygnacje sala pełna jest okien umieszczonych na dwóch
poziomach trzech ścian. Z okien roztacza się rozległy widok na park. Ustawione na wysokich
cokołach pilastry zwieńczono wspaniałymi gzymsami i ozdobiono pełnym przepychu fryzem.
{youtube}h8HxEkSyZ8Y{/youtube}
Głównymi motywami wystroju Sali Książęcej są: gloryfikacja dynastii habsburskiej oraz
zwycięstwo wiary katolickiej nad herezją. Podporządkowane są lin tematy poszczególnych
rzeźb i obrazów przedstawiających habsburskich monarchów, podobizny przodków oraz
alegoryczne sceny i postacie. Cystersi wykorzystali tutaj najbardziej utalentowanych śląskich
artystów. Co ciekawe, przy wybieraniu materiałów zakonnicy działali jednak dosyć oszczędnie
— rzeźby sprawiające wrażenie marmurowych wykonane są naprawdę ze stiuku. Ze stiuku
zrobione są też pilastry i posadzka.
Ogromny plafon na stropie składa się z 14 płóciennych brytów zawieszonych osobno na
przymocowanym do stropu rusztowaniu. Jest to największy podwieszony plafon w Europie.
1/2
Lubiąż
Podobno przed konserwacją w plafonie była wielka dziura zrobiona przez sowieckiego
żołnierza, który tam wszedł i spadł z rusztowania.
{gallery}lubiaz{/gallery}
Do dziś na terenie Polski zachowało się wiele klasztorów cystersów — dla przykładu opactwo w
podkrakowskiej wsi Mogiła powstało w XIII wieku jako filia klasztoru w Lubiążu. Zakon,
odrodzony w Polsce w okresie międzywojennym, istnieje również w Krzeszowie, Jędrzejowie i
Wąchocku. Obecna zabudowa opactwa jest rezultatem przeprowadzonej na wielką skalę w
ciągu XVII i XVIII wieku rozbudowy zespołu, zacierającej jego wcześniejszy wygląd i układ, Dziś
dominują tutaj elementy architektury barokowej.
W latach 1945-48 w opactwie „gościła” Armia Czerwona. Jak łatwo się domyślić, okres ten
przyniósł pałacowi największe straty i zniszczenia. Dewastacja rozpoczęła się jednak znacznie
wcześniej, bo wkrótce po przyłączeniu tego obszaru do Prus, których władcy, wrogo nastawieni
do katolickiego kleru, rozpoczęli represje prowadzące ostatecznie do sekularyzacji opactwa. Po
konfiskacie klasztornych majątków z opactwa usunięto setki obrazów, wiele cennych rzeźb, a w
budynkach umieszczono m.in. szpital, szkołę oraz stadninę koni. Po II wojnie wiele
pozostających jeszcze w opactwie dzieł sztuki do Warszawy oraz Wrocławia.
Budynek klasztoru długo jeszcze nie będzie otwarty dla zwiedzających — tak wiele pozostaje
tam do zrobienia. Do obejrzenia jest również tylko z zewnątrz kilkanaście budynków
rozrzuconych w parku otaczającym główny gmach opactwa. Są wśród nich m.in.: dawny
browar, wozownia, szpital, kościół św. Jakuba. W dawnej stajni otwarto niedawno Karczmę
Cysterską.
W Europie jest tylko kilka obiektów porównywalnych z Lubiążem. Wszystkie jednak-na przykład
pałac Escorial w Hiszpanii czy opactwo Melk w Austrii-zawsze normalnie funkcjonowały i
stopniowo były unowocześniane, Natomiast klasztor w Lubiążu nie otrzymał nigdy ani
wodociągów, ani kanalizacji, ani prądu. Są tutaj tylko doraźne rozwiązania dla kilku stale
użytkowanych pomieszczeń.
W całości obiekt można zwiedzać w drugi weekend maja każdego roku w trakcie nocy muzeów.
2/2