wpływ niepożądanych działań leków na bezpieczeństwo ruchu

Wpływ niepożądanych działań
leków na bezpieczeństwo ruchu
drogowego
Adverse drug reactions and the road safety
Jarosław Worońa,b, Iwona Filipczak-Bryniarskab, Jerzy Wordliczekb, Jan Dobrogowskic,
Krzysztof Dymurad
a
Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych Działań Leków, Zakład Farmakologii
Klinicznej, Katedra Farmakologii, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, bKlinika
Leczenia Bólu, Opieki Paliatywnej i Farmakologii Klinicznej, Katedra Gerontologii i Geriatrii, Collegium
Medicum, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, cZakład Badania i Leczenia Bólu, Katedry Anestezjologii
i Intensywnej Terapii Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, dWydział Ruchu
Drogowego, Komenda Wojewódzka Policji, Kraków, Polska
otrzymano / received: 10.07.2012; otrzymano po recenzji / revised: 18.08.2012; zaakceptowano / accepted: 20.08.2012
Abstract: Driving ability may be altered by the consumption of various drugs. The most frequently are reported
drugs used in pain pharmacotherapy. One of the classes of drugs that are often the cause of impaired drivers’
pr z eg l ą d o w e
i
uwagi oraz wydłużenie czasu reakcji, które to działania niepożądane mogą redukować zdolność do bezpiecznego
prowadzenia pojazdów mechanicznych.
pr a ce
reaction time, which may lead to a decreased fitness to drive safely.
p o g l ą d o w e
psychophysical efficiency are drugs for pain medication. These drugs can cause sedation, impaired attention and
Key words: pain pharmacotherapy; adverse drug reactions; driving safety
Streszczenie: Stosowanie wielu grup leków może niekorzystnie wpływać na zdolność do prowadzenia pojazdów.
Z praktycznego punktu widzenia wynika, że jedną z grup leków, które są często przyczyną upośledzenia sprawności
psychofizycznej kierowców są leki stosowane w farmakoterapii bólu. Leki te mogą wywoływać sedację, zaburzenia
Słowa klucze: farmakoterapia bólu; działania niepożądane; prowadzenie pojazdów
Raporty o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego opracowywane przez specjalistów różnych dziedzin i dyscyplin
naukowych pozwalają na stwierdzenie, że wypadki drogowe
są zjawiskiem społecznym. Eksperci Banku Światowego szacują, że Polska co roku traci blisko 3 % Produktu Krajowego
Brutto z tytułu wypadków drogowych. Ponadto, specjaliści
Unii Europejskiej stwierdzili, że ofiary ruchu drogowego powinny być traktowane jako problem zdrowia publicznego,
a nie jako uboczny efekt mobilności. Wagę tego problemu
podkreślają dodatkowo prognozy socjoekonomiczne, opracowane przez Światową Organizację Zdrowia, które wskazują, że wypadki drogowe będące dziś na dziewiątym miejscu na liście największych zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego, w 2020 roku znajdą się na miejscu trzecim i będą
34
stanowić większe zagrożenie niż np. choroby mózgu, wojny,
czy AIDS. Problem wpływu leków na zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych jest niedoceniany w aspekcie
jego wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Jak
wskazują statystyki dotyczące możliwego niekorzystnego
wpływu leków na sprawność psychofizyczną kierowców, nawet do 20% wypadków drogowych może być spowodowanych przez kierowców, którzy stosują leki niekorzystnie oddziaływujące na zdolność do prowadzenia pojazdów [4].
Leki stosowane przez kierowców mogą w złożony sposób
wpływać na ich sprawność psychofizyczną. Z praktycznego
punktu widzenia najistotniejsze znaczenie ma wpływ na
składowe reakcji odruchowej, takie jak dopływ informacji do
receptora, przetwarzanie informacji, ich analiza, podejmo-
© PTBB Ból 2012, Tom 13, Nr 4