D - Sąd Okręgowy w Częstochowie

Sygn. akt VII Kzw 597/14
POSTANOWIENIE
Dnia 17 grudnia 2014 roku
Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący SSO Adam Synakiewicz
Protokolant Joanna Stefańczyk
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Stefana Rozmuszcza
po rozpoznaniu w sprawie S. P. (P.)
skazanego za przestępstwo z art. 178a § 2 k.k.
zażalenia wniesionego przez prokuratora
na postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie
z dnia 7 października 2014 roku wydane w sprawie XI K 1692/10
w przedmiocie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności
na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 1 k.p.k. w związku z art. 1 § 2 k.k.w.
postanawia
uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Częstochowie do ponownego
rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 7 października 2014 roku, wydanym w sprawie XI K 1692/10,
postanowił zarządzić wobec skazanego S. P. wykonanie kary 3 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej za czyn z
art. 178a § 2 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego Częstochowie z dnia 11 lipca 2011 roku, w sprawie XI K 1692/10.
Zażalenie na powyższe postanowienie, na korzyść skazanego, wniósł prokurator, zarzucając mu obrazę prawa
materialnego, polegającą na niesłusznym zastosowaniu art. 75 § 1 kk, polegającą na zarządzeniu wobec S. P. wykonania
kary 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 11 lipca 2011
r. w sprawie sygn. akt XI K 1692/10, gdy tymczasem zgodnie z art. 50 ustawy z dn. 27.09.2013 r. o zmianie ustawy
– Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, czyn objęty prawomocnym wyrokiem skazującym
za przestępstwo pozbawienia wolności stanowi wykroczenie (obecnie art. 87 § 1a k.w.), orzeczona kara podlegająca
wykonaniu ulega zamianie na karę aresztu w wysokości równej górnej granicy ustawowego zagrożenia za taki czyn,
a jeżeli ustawa nie przewiduje za ten czyn kary aresztu, na karę ograniczenia wolności lub grzywny, przyjmują jeden
dzień pozbawienia wolności za równoważny grzywnie od 10 do 250 zł i nie przekraczając górnej granicy tego rodzaju
kary przewidzianej za ten czyn. W konkluzji prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Częstochowie.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Argumentacja prokuratora nie zasługuje na uwzględnienie, lecz mimo tego skutkiem wniesienia zażalenia musiało
być uchylenie zaskarżonego orzeczenia.
Odnosząc się do zażalenia prokuratora należy na wstępie przypomnieć, iż faktycznie art. 50 ust 1 ustawy z dnia 27
września 2013 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw stanowi, że jeżeli
według owej ustawy czyn objęty prawomocnym wyrokiem skazującym za przestępstwo na karę pozbawienia wolności
stanowi wykroczenie (a sytuacja taka ma miejsce w analizowanej sprawie, skoro przestępstwo z art. 178a § 2 k.k.
stało się wykroczeniem z art. 87 § 1a k.w.), orzeczona kara podlegająca wykonaniu ulega zamianie na karę aresztu.
Jednocześnie jednak trzeba wyeksponować, czego skarżący prokurator już nie dostrzegł, iż regulacja ta dotyczy kary
podlegającej wykonaniu, czyli, innymi słowy rzecz ujmując - kary, której wykonania warunkowo nie zawieszono.
Z tej też przyczyny argumentacja prokuratora nie mogła zostać podzielona, albowiem wyrokiem Sądu Rejonowego
w Częstochowie z dnia 11 lipca 2011 roku orzeczono wobec skazanego karę pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania, co w związku z procedowaniem Sądu pierwszej instancji w postępowaniu wykonawczym
stawiało go tylko przed koniecznością udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w sprawie S. P. wystąpiła okoliczność
o której mowa w art. 75 § 1 k.k., czyli podstawa obligatoryjnego zarządzenia wykonania kary. Dopiero w razie
uprawomocnienia się tej decyzji, co w świetle § 3 art. 178 k.k.w. skutkowałoby jej wykonalnością, orzeczona względem
skazanego kara pozbawienia wolności stałaby się karą podlegającą wykonaniu w rozumieniu art. 50 ust 1 cytowanej
wyżej ustawy. Z tą też chwilą, czyli z momentem uprawomocnienia się zaskarżonego postanowienia, przed Sądem
pierwszej instancji pojawiłaby się konieczność skorzystania z dyspozycji art. 50 ust 1 ustawy i dokonania zamiany
kary pozbawienia wolności na karę aresztu. Tym samym zażalenie prokuratora w zakresie wyeksponowanego w nim
zarzutu obrazy prawa materialnego jest oczywiście nietrafne.
Nie oznacza to jednak, iż skutkiem jego wniesienia nie mogło być uchylenie zaskarżonego orzeczenia, choć z powodów
przez prokuratora niedostrzeżonych.
Zwrócić w tym miejscu trzeba uwagę, iż podstawowym obowiązkiem prawidłowego orzekania jest rzetelna ocena
wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów, przeprowadzanych nie tylko na wniosek, ale także z urzędu. Na
Sądzie orzekającym, w ramach ustalania stanu faktycznego i dokonywania jego oceny, ciąży przecież obowiązek
badania i uwzględniania okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść skazanego.
Stan, w jakim sprawa skazanego S. P. trafiła do instancji odwoławczej nie wypełnia opisanych wymogów, gdyż obecnie
trudno uznać za wykazane, iż w sprawie skazanego należało zarządzić wykonanie kary, zwłaszcza na podstawie art.
75 § 1 k.k.
Procedując w sprawie skazanego Sąd Rejonowy winien bowiem mieć w polu widzenia argumentację zawartą w wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2013 r., SK 9/10, wedle którego art. 75 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.
- Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, ze zm.) w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości odstąpienia przez sąd
od zarządzenia wykonania kary w sytuacji, gdy wobec skazanego ponownie orzeczono karę pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy, jest niezgodny z art. 45 ust.
1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (mocą owego orzeczenia art. 75 § 1 k.k. traci moc obowiązującą z upływem 18
miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, czyli obecnie moc ową zachowuje).
Dostrzec również należało rozważania zawarte w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2014 roku, wydanej w
sprawie I KZP 30/13, wedle której Sąd może nie stosować art. 75 § 1 k.k. w zakresie, w jakim Trybunał Konstytucyjny
w wyroku z dnia 17 lipca 2013 r. (sygn. akt SK 9/10) uznał ten przepis za niekonstytucyjny, jeżeli obligatoryjny tryb
zarządzenia wykonania kary wobec skazanego, co do którego w okresie próby orzeczono karę pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, prowadziłby do naruszenia Konstytucji RP w większym stopniu, niż
odstąpienie od tego trybu, z uwagi na szczególne okoliczności sprawy.
Zdaniem instancji odwoławczej bez zagłębienia się w omówioną problematykę, bez rozważenia, po pierwsze, czy w
sprawie skazanego S. P. obligatoryjne zarządzenie wykonania kary nie prowadzi do naruszenia Konstytucji RP w
większym stopniu, niż odstąpienie od tego trybu, po drugie, czy w razie braku podstaw do obligatoryjnego zarządzenia
wykonania kary mimo wszystko nie należy podjąć decyzji o zarządzeniu wobec niego wykonania kary w oparciu o
przesłanki § 2 art. 75 k.k., nie jest możliwym uznanie sprawy skazanego za sprawiedliwie wyjaśnioną i ocenioną.
Sąd Rejonowy nie dostrzegł owych zagadnień i co się z tym wiąże nie poczynił w tym przedmiocie żadnych rozważań,
co musiało skutkować uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy nie mógł bowiem wydać orzeczenia o reformatoryjnym charakterze, albowiem – przy uwzględnieniu
specyfiki postępowania wykonawczego – stanowiłoby to całkowite przełamanie zasady dwuinstancyjności, na co zgody
być nie może.
Z opisanych przyczyn orzeczono jak w części dyspozytywnej.
Na oryginale właściwy(e) podpis(y)
Za zgodność
Sekretarz:
POUCZENIE: na powyższe postanowienie zażalenie nie przysługuje.