Załącznik nr 1 Założenia dotyczące wprowadzenia

Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
Załącznik nr 1
Założenia dotyczące wprowadzenia nettingu
w papierach wartościowych dla rozliczeń rynku kasowego
28.06.2013
str. 1
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
Spis treści
1.
Wstęp ........................................................................................................................................ 3
2.
Założenia procesu nettingu papierów wartościowych ................................................................. 5
3.
Raporty generowane przez KDPW_CCP ................................................................................... 7
4.
Raporty generowane przez KDPW ............................................................................................ 8
5.
Obsługa wynettowanych instrukcji rozrachunku w KDPW .......................................................... 9
6. Ewidencjonowanie papierów wartościowych na rachunkach prowadzonych przez uczestników
KDPW ............................................................................................................................................. 11
str. 2
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
1. Wstęp
CCP, które w ramach mechanizmów nowacji bądź open-offer przejmują obowiązki stron transakcji,
stają się kupującym dla sprzedającego i sprzedającym dla kupującego, stosują w procesie
przygotowania rozrachunku w CSD netting papierów wartościowych w tych przypadkach, w których
jest to możliwe do wykonania, mając na uwadze obowiązujące na różnych rynkach uwarunkowania
formalno - prawne oraz przyjętą w niektórych modelach fakultatywność nettingu. Poniższa tabela
przedstawia stopień wykorzystania nettingu w europejskich izbach rozliczeniowych.
Rys. 1 Stopień wykorzystania nettingu przez europejskie izby rozliczeniowe.
Nazwa CCP
Data Nettingu
Poziom nettingu
Wykorzystanie nettingu
Euro CCP
Data transakcji
Konto własne Uczestnika Rozliczającego lub Konta
podmiotów, w imieniu których działa Uczestnik
Rozliczający
EMCF
Data transakcji
ISIN
Waluta
Data
transakcji
Data rozrachunku
ISIN
Waluta
Data rozrachunku
Eurex
Clearing
Data
rozrachunku
ISIN
Waluta
Konto własne Uczestnika Rozliczającego (Principal
Accounts) lub Konta podmiotów, w imieniu których
działa Uczestnik Rozliczający (Agent Accounts)
LCH
Clearnet Ltd
Data
transakcji–
transakcji
Netting
na
Konto
własne
Rozliczającegolub Konta podmiotów,
których działa Uczestnik Rozliczający
SIX x-Clear
Data transakcji
Keler CCP
Data transakcji
ISIN
Data
transakcji
Data rozrachunku
Waluta
ISIN
Waluta
Data rozrachunku
Konto pw
Konto pieniężne
Priorytet
ISIN
Data rozrachunku
CCP.Austria
Data transakcji
ISIN
Data rozrachunku
Netting na Konto własne Uczestnika Rozliczającego
lub Konta podmiotów, w imieniu których działa
Uczestnik Rozliczający
–
Konto własne Uczestnika Rozliczającego lub Konta
podmiotów, w imieniu których działa Uczestnik
Rozliczający (Segregated / Unsegragated)
Uczestnika
w imieniu
Netting na Konto własne Uczestnika Rozliczającego
lub Konta podmiotów, w imieniu których działa
Uczestnik Rozliczający (House/Client)
Netting na Konto własne Uczestnika Rozliczającego
lub Konta podmiotów, w imieniu których działa
Uczestnik Rozliczający
W przypadku instrukcji rozrachunkowych, będących wynikiem wielostronnego nettingu
przeprowadzonego w CCP, dla danego ISINu, CCP z jednej strony wystawia instrukcje RvP dla
rozrachunku transakcji ze sprzedającymi, oraz instrukcje DvP dla rozrachunku transakcji
z kupującymi. Powyższą sytuację ilustruje przykład poniżej.
str. 3
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
Rys. 2 Rozrachunki będące wynikiem wielostronnego nettingu – Sytuacja wyjściowa
W przypadku pomyślnego rozrachunku każdej z instrukcji, na koniec dnia rozrachunkowego saldo
konta CCP jest zerowe (zero account principle). Jednak w CSD dość często dochodzi do sytuacji,
zawieszenia rozrachunku jednej bądź wielu instrukcji skierowanych do rozrachunku przez CCP.
W takim przypadku europejskie CCP wykorzystują proponowane przez CSD mechanizmy
ukierunkowane na płynność rozliczeń oraz minimalizację ryzyka powstawania tzw. box positions,
wykorzystując m.in. mechanizmy rozrachunku częściowego (partial settlement), podziału instrukcji
(split settlement) jak również shaping instrukcji w przypadku przekroczenia, w wyniku nettingu,
ustalonych wolumenów/wartości. Wszystkie powyższe procedury, stosowane w celu zachowania
zero account principle na koniec każdego dnia rozrachunkowego, nie wymagają zgody drugiej
strony transakcji.
Jednocześnie w ramach przygotowania do rozrachunków transgranicznych, grupa ds. T2S przy
Europejskim Stowarzyszeniu Centralnych Kontrpartnerów (EACH), w której skład wchodzą m.in.
przedstawiciele KDPW_CCP wypracowała, zaakceptowane przez T2S rekomendacje dot.
harmonizacji zasad rozrachunku przeprowadzanego przez CCP na T2S. Jednym z założeń obsługi
przez T2S instrukcji rozrachunku kierowanych przez CCP jest zerowanie konta CCP na koniec dnia
(zero account principle). W ramach współpracy z T2S wypracowany został mechanizm empty box
position w ramach którego, w wyniku przeprowadzenia rozrachunku częściowego, bądź splitu
instrukcji, konto CCP pozostaje wyzerowane na koniec dnia, natomiast pozycje zawieszone
skierowane do przetwarzania w dniu kolejnym.
str. 4
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
Poniższe schematy obrazują funkcjonowanie
z rozwiązaniami wypracowanymi przez EACH.
mechanizmu
empty box
position,
zgodnie
Rys. 3 Mechanizm Empty Box Position
Rys. 4 Skierowanie nierozrachowanych pozycji do ponownego rozrachunku
Mechanizmy nettingu przygotowane w założeniach obsługi nettingu w systemach KDPW_CCP,
KDPW oraz w systemach ewidencji Uczestników KDPW uwzględniają uwarunkowania formalno
prawne obowiązujące w przepisach prawa dla polskiego rynku kapitałowego. W przypadku
zawieszenia rozrachunku instrukcji rozrachunku stosowane są mechanizmy optymalizujące, przy
czym przekazane przez KDPW_CCP instrukcje rozrachunku nie są wycofywane z KDPW (ponowne
skierowanie do rozrachunku odbywa się w ramach systemu KDPW).
2. Założenia procesu nettingu papierów wartościowych
Dla procesu generowania przez KDPW_CCP instrukcji rozrachunku przyjęto następujące założenia:
1) Uczestnik rozliczający ma możliwość wyboru modelu rozrachunku papierów wartościowych
w odniesieniu do każdego konta rozliczeniowego. Dostępne modele rozrachunku:
str. 5
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
a. rozrachunek brutto w papierach wartościowych – instrukcje
rozrachunku tworzone do każdej instrukcji rozliczeniowej;
b. netting w papierach wartościowych – jedna wynettowana instrukcja rozrachunku tworzona do
każdej pozycji rozliczeniowej;
c. netting kierunkowy – dwie instrukcje rozrachunku tworzone oddzielnie do pozycji
rozliczeniowej kupna i sprzedaży.
2) netting w papierach wartościowych dotyczy wyłącznie transakcji gwarantowanych zawartych
w obrocie zorganizowanym;
3) wszystkie instrukcje z KDPW_CCP kierowane są do KDPW na sesje rozrachunkowe z DVP;
4) Instrukcje rozrachunku kierowane są przez KDPW_CCP do KDPW w dniu ich dostarczenia
do KDPW_CCP (w praktyce w dniu zawarcia transakcji);
5) wybór modelu rozrachunku dla danego konta rozliczeniowego wskazywany jest przez
Uczestnika rozliczającego w komunikacie otwierającym konto rozliczeniowe1;
Rys. 5 Ilustracja wyboru modelu rozrachunku dla konta
6) w przypadku transakcji przewidzianych wyłącznie do rozrachunku brutto odpowiednia
pozycja typu brutto będzie naliczana na właściwym koncie rozliczeniowym niezależnie od
wybranego dla tego konta wariantu nettingu;
7) ze względu na uwarunkowania prawne może nastąpić ograniczenie wykorzystania nettingu
do kont papierów własnych oraz indywidualnych kont klientów Uczestnika (jak np. konta
obsługujące zdalnych członków giełdy);
8) w przypadku zmiany przez uczestnika modelu rozrachunku dla konta, nowe zasady będą
stosowane wyłącznie do instrukcji rozrachunku przekazywanych do KDPW po dokonaniu
zmian;
9) pozycje rozliczeniowe tworzone w KDPW_CCP na bazie transakcji z rynków, zdefiniowane
są w szczególności poprzez następujące dane:
a. data zawarcia transakcji
b. data rozrachunku
1
Struktury komunikatów wraz z przykładami, zmieniane ze względu na wprowadzenie nowych usług – nettingi
i rozrachunku w częściach, dostępne są w części Planowane zmiany w związku z podziałem kont na konta
rozliczeniowe i rozrachunkowe na stronie internetowej KDPW_CCP pod adresem:
http://www.kdpwccp.pl/pl/Uczestnicy/Strony/Komunikaty_kdpw_stream.aspx.
str. 6
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
c. ISIN
d. Kod uczestnika
e. ID konta rozliczeniowego
f. Kod rynku: (XG, XA, XC, XM)
g. Tryb obrotu: (ZG);
10) do zerowych pozycji rozliczeniowych (powstałych w wyniku wynettowania transakcji na
koncie rozliczeniowym) tworzone będą instrukcje rozrachunku z zerową liczbą papierów
wartościowych i zerową wartością.
Rys.6 Rozrachunek zerowej instrukcji rozrachunku
3. Raporty generowane przez KDPW_CCP2
W trakcie i na zakończenie dnia rozliczeniowego Uczestnikom KDPW_CCP udostępniane są
następujące raporty postrozliczeniowe:
dzień T (dzień zawarcia transakcji):
- w trakcie trwania sesji giełdowej:
1. secl.001.001.02 – Potwierdzenie przyjęcia transakcji,
2. secl.002.001.02 – Potwierdzenie usunięcia transakcji,
3. sese.sts.002.01 – komunikat informujący o przyjęciu transakcji, bądź anulowaniu transakcji,
- w trakcie sesji kompensacyjnej:
4. secl.003.001.02 – Zestawienie zawartych transakcji,
5. secl.004.001.02 – Zestawienie pozycji rozliczeniowych,
6. secl.010.001.02 – Zestawienie zobowiązań rozrachunkowych,
7. camt.smt.001.02 – Salda rozliczeń pieniężnych,
8. semt.ssf.001.01 – Raport przepływu papierów na dzień zawarcia transakcji.
Po wdrożeniu projektu dodatkowo Uczestnikom zostaną udostępnione dwa dodatkowe raporty
postrozliczeniowe dotyczące procedur odkupu papierów wartościowych:
9. secl.007.001.02 – Zawiadomienie o odkupie papierów wartościowych,
10. secl.009.001.02 – Potwierdzenie zawarcia transakcji odkupu papierów wartościowych.
2
Struktura i format poszczególnych komunikatów udostępnianych przez KDPW_CCP prezentowane są w
serwisie internetowym KDPW_CCP:
http://www.kdpwccp.pl/pl/Uczestnicy/Strony/Komunikaty_kdpw_stream.aspx
str. 7
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
4. Raporty generowane przez KDPW3
W trakcie i na zakończenie procesu rozrachunku Uczestnikom KDPW udostępniane są następujące
raporty postrozrachunkowe:
dzień SD (dzień rozrachunku instrukcji rozrachunkowych):
1. camt.smt.001.02 – Salda rozliczeń pieniężnych,
2. semt.smt.001.02 – Wyciąg z konta,
3. sese.sts.001.03 – Status instrukcji rozrachunku.
Po wdrożeniu projektu dodatkowo Uczestnikom KDPW zostaną udostępnione dodatkowe raporty
postrozrachunkowe zawierające analitykę wynettowanej instrukcji rozrachunku:
4. semt.nta.001.01- Raport analityczny do wynettowanych instrukcji rozrachunku (transakcje
rozrachowane)
5. semt.nta.002.01 - Raport analityczny do wynettowanych instrukcji rozrachunku (transakcje
zawieszone).
Rys.7 Informacje przekazywane w wyniku rozrachunku instrukcji (oprócz informacji statusowej)
Raporty analityczne4 do wynettowanych instrukcji rozrachunku przekazywane przez KDPW
będą zawierały w szczególności następujące informacje:
• identyfikator zapisu ewidencyjnego,
• identyfikator transakcji z rynku,
• identyfikator instrukcji rozrachunku,
• Wolumen/ wartość w części rozrachowanej,
• Wolumen/wartość w części zawieszonej,
• kierunek transakcji (DT, CT).
3
Struktura i format poszczególnych komunikatów udostępnianych przez KDPW prezentowane są w serwisie
internetowym KDPW: http://www.kdpw.pl/pl/kdpw_stream/system/Strony/KomunikatyXML.aspx
4
Struktura i format nowych komunikatów semt.nta.001.01 oraz semt.nta.002.01 zawierające analitykę
rozrachowanych i zawieszonych wynettowanych instrukcji rozrachunku zostaną opublikowane na stronie
internetowej KDPW (w zakładce planowane zmiany w części dot. systemu kdpw_stream) z początkiem lipca
2013 r.
str. 8
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
5. Obsługa wynettowanych instrukcji rozrachunku w KDPW
Dla procesu rozrachunku transakcji w KDPW, dokonywanego na podstawie
instrukcji kierowanych przez KDPW_CCP przyjęto następujące założenia:
wynettowanych
1) instrukcje netto (w obu modelach rozrachunku) będą podlegały rozrachunkowi w częściach
od pierwszej sesji rozrachunkowej. KDPW_CCP jako Centralny Kontrpartner zawsze będzie
wyrażałwyrażał zgodę na rozrachowanie w częściach wystawionych instrukcji, w których
będzie występować po stronie debetowej w papierach, w zakresie instrukcji, gdzie jest stroną
debetowaną. Szczegółowe iinformacje dotyczące zasad rozrachunku w częściach instrukcji
kierowanych do rozrachunku przez KDPW_CCP znajdują się w Załączniku nr 2;
Rys.8 Informacje przekazywane w wyniku przeprowadzenia rozrachunku w częściach wykonanego w
KDPW
2) w przypadku gdy następuje zawieszenie rozrachunku całej instrukcji rozrachunku przy
jednoczesnym wskazaniu rozrachunku pojedynczych transakcji (instrukcji rozliczeniowych)
wchodzących w skład analityki instrukcji, który po obu stronach się zbilansował, KDPW
wygeneruje zerowy dowód ewidencyjny, który zostanie zaksięgowany na pierwszej sesji, na
której nastąpiło zawieszenie rozrachunku;
3) informacje dotyczące instrukcji rozliczeniowych (transakcji) które wchodzą w skład instrukcji
rozrachunku, która została rozrachowana, rozrachowana w częściach bądź zawieszona,
będą udostępniane w dodatkowym komunikacie generowanym przez KDPW (dotyczy
również zerowych dowodów ewidencyjnych);
4) w przypadku niedoboru papierów wartościowych do pełnego rozrachunku instrukcji
rozrachunku, w analityce (w stosunku do jednej instrukcji rozliczeniowej) może nastąpić
wskazanie „resztowych” części, tzn. części, która została rozrachowana i części która
pozostaje w rozrachunku w odniesieniu do papierów wartościowych i środków pieniężnych z
uwzględnieniem wielkości zawieszonego rozrachunku netto;
str. 9
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
5) analityka rozrachunku z uwzględnieniem wskazania poszczególnych transakcji możliwych do
rozrachowania będzie przekazywana w odniesieniu do dowodu ewidencyjnego wykazanego
na wyciągu (niezależnie od tego czy jest to dowód zerowy czy odzwierciedlający
rozrachunek całości lub części instrukcji rozrachunku)
Rys.9 Informacje przekazywane w wyniku rozrachunku zerowego dowodu ewidencyjnego
6) W wyniku procesu nettingu mogą powstać następujące typy instrukcji rozrachunku:
- Dostawa papierów wartościowych za zapłatę – Delivery versus payment (DvP)
- Otrzymanie papierów wartościowych za zapłatę – Receipt versus payment (RvP)
- Dostawa papierów wartościowych bez płatności – Delivery free of payment (DFP)
- Otrzymanie papierów wartościowych bez płatności – recept free of payment (RFP)
- Płatność – Cash payment (CPO)
- Otrzymanie środków pieniężnych – Cash recept (CRO)
- Dostawa papierów wartościowych i zapłata – Deliver with payment (DWP)
- Otrzymanie papierów wartościowych i środków pieniężnych – Receipt Wit payment (RWP)
- Rozrachunek zerowy
str. 10
Szczegółowa specyfikacja założeń dotycząca nettingu w papierach wartościowych do rozliczeń rynku
kasowego (załącznik do pisma SCP/ZW/13/2013)
6. Ewidencjonowanie papierów wartościowych na rachunkach prowadzonych przez
uczestników KDPW
Zastosowanie wyżej opisanych mechanizmów w procesie rozrachunku dokonywanego na podstawie
wynettowanej instrukcji rozrachunku, umożliwiających zarówno optymalizację tego rozrachunku, jak
i spełnienie ustawowego wymogu (zgodnie z art. 45f Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi)
nakładającego na podmiot przeprowadzający rozrachunek obowiązek określenia transakcji, których
rozrachunek ulega zawieszeniu, skutkuje przyjęciem następujących założeń w zakresie
ewidencjonowania papierów wartościowych na rachunkach prowadzonych przez uczestników
KDPW:
1) W wyniku rozrachunku wykonanego na podstawie instrukcji rozrachunku KDPW_CCP
wystawionej do pozycji rozliczeniowej, powstałej jako rezultat rozliczenia transakcji na
zasadzie nettowania papierów wartościowych, uczestnik otrzyma
wyciąg z konta
ewidencyjnego, komunikat statusowy informujący o zmianie statusu instrukcji (np.
zaewidencjonowana/zaewidencjonowana częściowo) oraz analityczny raport informujący o
transakcjach, których dotyczy wykonany rozrachunek;
2) Podstawę zapisu ewidencyjnego dokonywanego w wyniku przeprowadzonego w KDPW
rozrachunku, o którym mowa w pkt 1, na rachunku papierów wartościowych lub rachunku
zbiorczym prowadzonym przez uczestnika, stanowi
Wewnętrzna Nota Księgowa
wystawiona do wyciągu z konta ewidencyjnego lub komunikatu statusowego pozwalająca na
wykonanie księgowań wynikających z transakcji na rachunkach prowadzonych przez
uczestnika zgodnie z informacją zawartą w raporcie analitycznym;
3) Wymóg księgowania każdego wejścia i wyjścia papierów wartościowych na rachunku wynika
z art. 7 ust.2 i 5 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Skoro bowiem umowa
zobowiązująca do przeniesienia papierów wartościowych przenosi je z chwilą dokonania
zapisu na rachunku nabywcy, jeżeli do takiego zapisu nie dojdzie oznaczać to będzie, że
nigdy nie nabył on papierów będących przedmiotem tej transakcji;
4) Krajowy Depozyt nie określa zasad, zgodnie z którymi dokonywane są zapisy na rachunkach
pieniężnych. Krajowy Depozyt przekazuje jedynie dokument potwierdzający rozrachunek
świadczenia pieniężnego w zakresie naliczonej przez KDPW_CCP pozycji netto. W stosunku
do wchodzących w skład pozycji netto transakcji zawartych w raporcie analitycznym, kwota
rozrachowanego świadczenia pieniężnego wskazuje w jakim zakresie wykonane zostało
świadczenie pieniężne wynikające z instrukcji rozrachunku. Firma inwestycyjna lub bank
prowadzący rachunki papierów wartościowych lub rachunki zbiorcze powinien określić
sposób postępowania odnośnie dokonywania zapisów na rachunkach pieniężnych klientów
w sytuacji zawieszenia rozrachunku instrukcji lub rozrachunku częściowego, w wyniku
których powstanie rozbieżność pomiędzy wartością konkretnej transakcji lub jej części a
przypisaną jej kwotą świadczenia widoczną w raporcie analitycznym przesłanym po
dokonaniu rozrachunku.
str. 11