D - Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sygn. akt VIII U 1143/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2015 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSR del. Grzegorz Tyrka
Protokolant:
Zuzanna Gulcz
po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2015 r. w Gliwicach
na rozprawie
sprawy G. W. (W.)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
o prawo do emerytury
na skutek odwołania G. W.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
z dnia 10 czerwca 2015 r. nr (...)
z dnia 21 lipca 2015 r. nr (...)
1. umarza postępowanie co do odwołania G. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 10
czerwca 2015 roku;
2. oddala odwołanie w pozostałym zakresie.
(-) SSR del. Grzegorz Tyrka
VIII U 1143/15
UZASADNIENIE
Dnia 6 maja 2015 roku ubezpieczony G. W. wniósł do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. o przyznanie
prawa do emerytury.
Decyzją z dnia 10 czerwca 2015 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.
Na uzasadnienie podano, że zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) – zwanej dalej ustawą emerytalną – oraz z § 4
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) ubezpieczony
nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:
- ukończenia wieku 60 lat,
- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia
1999 roku,
- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1
stycznia 1999 roku;
- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.
Ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie
udowodnił co najmniej 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze
czasu pracy.
Ubezpieczony wniósł odwołanie, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji z dnia 10 czerwca 2015 roku i przyznania
prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy górniczej na podstawie art. 46 w związku z art. 39 ustawy
emerytalnej.
Na skutek odwołania ubezpieczonego, decyzją z dnia 21 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w
Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.
Na uzasadnienie podano, że zgodnie z art. 184 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu
po dniu 31 grudnia 1948 roku, niespełniającemu warunków do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a
ustawy emerytalnej, który:
1. osiągnął wymagany wiek emerytalny, który ustala się w ten sposób, że za każdy pełny rok pracy górniczej
wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią obniża się powszechnie obowiązujący wiek
emerytalny wynoszący 65 lat dla mężczyzn o 6 miesięcy;
2. do dnia 31 grudnia 1998 roku udokumentował wymagany okres zatrudnienia wynoszący łącznie z okresami
składkowymi i nieskładkowymi 25 lat dla mężczyzn;
3. do dnia 31 grudnia 1998 roku udokumentował co najmniej 5 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze
czasu pracy pod ziemią;
4. nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na
rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa;
Organ rentowy podał, że ma dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i
nieskładkowego w wymiarze 25 lat. Organ rentowy dodał, ubezpieczony udowodnił 9 lat i 3 miesiące pracy górniczej
pod ziemią wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zatem wiek emerytalny ubezpieczonego obniżono o
4 lata i 6 miesięcy, który wyniósł 60 lat i 6 miesięcy.
Na uzasadnienie podano także, że zgodnie z art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu
urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku, niespełniającemu warunków do
emerytury górniczej, który nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie
środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu na dochody budżetu państwa, emerytura przysługuje, jeżeli
do dnia 31 grudnia 2008 roku ukończył wymagany wiek, udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co
najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 5-letni okres pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 ustawy
emerytalnej, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Dla mężczyzn wiek emerytalny 65 lat
ulega obniżeniu o 6 miesięcy za każdy pełny rok pracy górniczej, nie więcej niż o 15 lat. Organ rentowy podał, że
ubezpieczony na dzień 31 grudnia 2008 roku nie udowodnił wieku emerytalnego, t.j. 60 lat i 6 miesięcy.
Ubezpieczony wniósł odwołanie, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji z dnia 21 lipca 2015 roku i przyznania
prawa do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej oraz zasądzenia na swoją rzecz od
organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Na uzasadnienie podano, że zgodnie z art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej wiek emerytalny należy
osiągnąć w chwili wydania decyzji, a nie na dzień 31 grudnia 2008 roku. Ubezpieczony zwrócił uwagę, dla wielu osób
niemożliwym było osiągnięcie wieku emerytalnego na dzień 31 grudnia 2008 roku.
Na rozprawie dnia 3 grudnia 2015 roku ubezpieczony cofnął odwołanie od decyzji z dnia 10 czerwca 2015 roku, a
pełnomocnik organu rentowego wyraził zgodę na cofnięcie odwołania.
Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania ubezpieczonego od decyzji z dnia 21 lipca 2015 roku, przytaczając
argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Bezsporne w niniejszej sprawie są następujące okoliczności:
Ubezpieczony urodził się dnia (...) i udokumentował 9 lat i 3 miesiące pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy pod ziemią. W związku z tym wiek emerytalny ubezpieczonego obniża się do 60 lat i 6 miesięcy.
Wiek ten ubezpieczony osiągnął z dniem 21 lipca 2015 roku.
Sąd zważył, co następuje:
I
Odwołujący skutecznie cofnął odwołanie od decyzji z dnia 10 czerwca 2015 roku, a organ rentowy wyraził zgodę na
cofnięcie odwołania.
Zgodnie z treścią art. 203 § 1 k.p.c., pozew [odwołanie] może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia
rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.
Sąd uznał cofnięcie odwołania za dopuszczalne, również w świetle art. 203 § 4 k.p.c. w związku z art. 469 k.p.c.,
albowiem na dzień 1 stycznia 1999 roku odwołujący nie posiadał wymaganego stażu pracy.
Zgodnie z art. 355 k.p.c., w razie cofnięcia pozwu ze skutkiem prawnym, Sąd umarza postępowanie, a postanowienie
w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
W tym stanie rzeczy, na podstawie przytoczonych przepisów prawa Sąd w punkcie pierwszym wyroku umorzył
postępowanie w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 10 czerwca 2015 roku.
II
Odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 lipca 2015 roku nie zasługuje na uwzględnienie.
Ubezpieczony wskazał, że spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 39
ustawy emerytalnej.
Zgodnie z 46 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39
przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli
spełniają łącznie następujące warunki:
1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;
2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.
Zgodnie z art. 39 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu
warunek określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 i niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury
na podstawie art. 50a, który ma co najmniej 5 lat:
1) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
albo
2) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na
odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki
- wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3, obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej
jednak niż o 15 lat.
Istota sporu między stronami sprowadza się do ustalenia, czy ubezpieczony winien osiągnąć wiek emerytalny do dnia
31 grudnia 2008 roku, czy na dzień wydania decyzji.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 września 2000 roku, w sprawie K 1/00 opublikowanym w OTK z 2000
roku, Nr 6, poz. 185 uznał art. 46 ustawy emerytalnej za zgodny z Konstytucją RP. W pisemnym uzasadnieniu wyroku
Trybunał podał, że ograniczenie zakresu podmiotowego wcześniejszego przechodzenia na emeryturę wynika z założeń
i celów reformy systemu świadczeń społecznych. Jednym z tych celów było urzeczywistnienie prawa do zabezpieczenia
społecznego w aktualnych warunkach demograficznych i gospodarczych. Reforma systemu emerytalno-rentowego
miała także na celu ograniczenie uprawnień do wcześniejszej emerytury i ujednolicenie wieku emerytalnego. Ustawa
emerytalna utrzymała dotychczasowe zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę urodzonym przed 1 stycznia
1949 roku, natomiast ograniczyła takie możliwości dla urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969
roku. Regulacja zawarta w art. 46 ustawy emerytalnej ma charakter przejściowy, dotyczy bowiem ubezpieczonych,
którzy w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej [t.j. 1 stycznia 1999 roku] osiągnęli wiek co najmniej 50 lat. Podobnie
wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 czerwca 2011 roku, w sprawie III UK 217/10, opublikowany w
LEX Nr 950438.
Zatem art. 46 ustawy emerytalnej ma charakter przejściowy w tym sensie, że dotyczy wąskiej grupy ubezpieczonych,
gwarantując im prawo do wcześniejszej emerytury, mimo że prawo to nie jest przewidziane przez nowy system
emerytalno-rentowy. Celem takiej regulacji jest osłabienie niedogodności wynikających z nowego systemu dla osób,
które nabywały ekspektatywę emerytury w starym systemie – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2009 roku,
w sprawie I UK 243/08, opublikowany w LEX Nr 571847; wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 20 maja 2015 roku, w
sprawie III AUa 800/14, opublikowany w LEX Nr 1762018.
Ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny dnia 21 lipca 2015 roku i należy do kategorii ubezpieczonych urodzonych po
dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku w stosunku do których ustawodawca w ramach „wygaszania
dotychczasowych uprawnień” przewidział możliwość nabycia uprawnień emerytalnych na zasadach dotychczasowych,
jednakże na podstawie szczególnych uregulowań mających charakter przejściowy, czemu dał wyraz w art. 46 ustawy
emerytalnej – wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 6 sierpnia 2015 roku, w sprawie III AUa 1928/14,
opublikowany w LEX Nr 1781998.
Wykładnia językowa art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej wskazuje, że należy spełnić łącznie wszystkie
przesłanki nabycia prawa do emerytury, w tym osiągnięcie wieku emerytalnego, do dnia 31 grudnia 2008 roku.
Reasumując – ubezpieczony nie spełniając łącznie wszystkich warunków wymaganych w art. 46 w związku z art. 39
ustawy emerytalnej (warunek wieku osiągnął po dniu 31 grudnia 2008 roku), nie mógł nabyć prawa do emerytury
w obniżonym wieku. Zatem na podstawie art. 47714 § 1 k.p.c. należało oddalić odwołanie ubezpieczonego od decyzji
z dnia 21 lipca 2015 roku.
(-) SSR del. Grzegorz Tyrka