Raport z debaty klimatycznej W Lęborku

Raport z debaty klimatycznej
W Lęborku
Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju
Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrali:
Bożena Gorczyca
Paweł Sikora
Komentarz eksperta:
Wojciech Szymalski
Warszawa-Żnin, 13.11.2012
Projekt „Dobry klimat dla powiatów” jest realizowany przy udziale środków
instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
1
W dniu 26.10.2012 r. odbyła się w Lęborku Debata Klimatyczna pod patronatem
honorowym Ministerstwa Środowiska i Starosty Lęborskiego . Organizatorem Debaty był
Instytut na rzecz Ekorozwoju (InE) w ramach projektu pn. Dobry Klimat dla Powiatów,
przy współudziale Starostwa Powiatowego w Lęborku.
Celem Debaty było opracowanie społecznych założeń dla Powiatowego Programu
Niskoemisyjnego Rozwoju, czyli strategii rozwoju przy założeniu ograniczenia emisji
gazów cieplarnianych.
Uczestników spotkania przywitał w imieniu władz Powiatu Lęborskiego pan Wiktor
Tyburski – Starosta Lęborski, który odniósł się do tematu debaty. Podniósł, że na zmiany
klimatu mamy bardzo ograniczony wpływ i życzył uczestnikom owocnego spotkania.
Następnie debatę rozpoczął pan Wojciech Szymalski, ekspert i koordynator projektu
z Instytutu na rzecz Ekorozwoju. Przeczytał list z przesłaniem do uczestników debaty od
Ministra Środowiska pana Marcina Korolca i przekazał go na ręce Starosty Leborskiego
pana Wiktora Tyburskiego. Ponadto pan Wojciech Szymalski przybliżył zebranym założenia
projektu Dobry Klimat dla Powiatów, w ramach którego odbywają się debaty.
Debatę prowadzili moderatorzy: pani Bożena Gorczyca i pan Paweł Sikora. Rolę
eksperta pełnił pan Wojciech Szymalski z InE. W debacie uczestniczyła również pani
Katarzyna Strzała-Osuch - Lokalna Inicjatorka Społeczeństwa Obywatelskiego.
W trakcie początkowej sesji, która miała na celu wprowadzenie uczestników w temat
zmian klimatycznych pan Paweł Sikora i Bożena Gorczyca przedstawili prezentację
multimedialną. W pierwszej części prezentacji przeprowadzonej przez pana Pawła Sikorę
zaprezentowano zjawisko efektu cieplarnianego, globalnego ocieplenia oraz dowody na
zachodzące globalnie zmiany klimatyczne powodujące globalne ocieplenie. W dalszej
części uczestnikom debaty przedstawione
zostały niekorzystne skutki zmian klimatu.
Kolejnym elementem pierwszej części prezentacji było pokazanie jakie działania są
podejmowane przez społeczność międzynarodową by chronić klimat. Przybliżono także
działania Unii Europejskiej jako instytucji ekologicznie odpowiedzialnej, lidera działań w
2
celu zatrzymania niekorzystnych zmian klimatycznych. Drugą część prezentacji
poprowadziła pani Bożena Gorczyca. Zaprezentowała uczestnikom debaty jakie działania
na szczeblu rządowym podejmowane są w Polsce, by chronić klimat. Zwróciła uwagę na
pozytywne i negatywne aspekty aktualnej sytuacji. Przedstawiony został potencjał jaki
można wykorzystać, by efektywnie chronić klimat oraz wyzwania jakie musimy podjąć w
naszym kraju, by efektywnie przyczynić się do ochrony klimatu. Ostatnim elementem
prezentacji było przedstawienie działań lokalnych, które mogą przyczynić się do ochrony
klimatu lub adaptacji do jego zmian. W ramach tego zagadnienia wskazano obszary
lokalnych aktywności na rzecz ochrony klimatu.
Po prezentacji multimedialnej przedstawiono film pt. „Tydzień z dobrym klimatem"
pokazujący zrealizowane inwestycje w Polsce w zakresie działań na rzecz ochrony klimatu.
Po filmie uczestnicy debaty w 2 grupach prowadzili dyskusję na temat filmu, dzielili
się swoimi spostrzeżeniami i refleksjami. Na koniec przedstawiciele poszczególnych
zespołów streścili na forum spostrzeżenia. Mówiono między innymi o: ważnym aspekcie
jakim jest edukacja w dziedzinie ekologii, nowych źródeł energii, zmianach klimatu. W
jednej z grup z powątpiewaniem przyjęto informacje przedstawione w filmie, na temat
niskiego zużycia energii w domu energooszczędnym.
Sesję warsztatową rozpoczęto od 20-minutowej pracy w dwóch grupach nad
tematem: Jakie uwarunkowania dla gospodarki regionu wynikają ze zmian klimatycznych?
W ramach tego zagadnienia uczestnicy wypracowali wnioski, które zostały spisane na
flipczartach i zaprezentowane na forum przez przedstawicieli poszczególnych zespołów. W
podsumowaniu prezentowano to co ma lub może mieć wpływ na podejmowane w Powiecie
Lęborskim działania na rzecz ochrony klimatu.
W zidentyfikowanych zagrożeniach zwrócono uwagę na możliwe zmiany w przyrodzie. W
obszarze związanym ze środowiskiem wodnym prognozowano zarastanie zbiorników
wodnych, deficyty wody. Inne wymieniane zagrożenia to pojawianie się nowych gatunków
szkodników, wypieranie gatunków rodzimych, w dłuższej perspektywie zmiany pór roku na
deszczową i suchą, co spowoduje zmiany szaty roślinnej i upraw. Wskazywano również na
gwałtowne zjawiska klimatyczne (nawałnice, lokalne podtopienia, susze, upały).
Wskazano, że te czynniki mogą niekorzystnie wpływać na rolnictwo, leśnictwo i turystykę,
3
w tym nadmorską. Poruszono również problem rozwoju chorób związanych z emisjami
szkodliwych substancji przy okazji rozwoju motoryzacji, czy wzrostem zapylenia
spowodowanego wzrostem emisji.
Zwrócono uwagę na szanse jakie wiążą się z rozwojem energetyki rozproszonej,
szczególnie produkcji energii w oparciu o lokalne zasoby. Przytaczano przy okazji, że na
terenie powiatu znajdują się pokłady gazy łupkowego, w tym już udokumentowane złoża
zdatne do wydobycia. Kolejnym dużym zasobem do wykorzystania w regionie jest biomasa,
powstająca m.in. przy okazji gospodarowania w lasach. Wskazano, że ze względu na duży
potencjał lasów w powiecie istnieje możliwość rozwoju zakładów bazujących na drewnie
jako surowcu odnawialnym. Powiat Lęborski charakteryzuje się wysokim wskaźnikiem
lesistości na poziomie 36,3%, dla porównania średnia lesistość Polski wynosi 29,2%.
Wykorzystanie tego potencjału w przyszłości może w znaczący sposób zmniejszyć presję
na środowisko, poprzez bardziej racjonalne gospodarowanie zasobami oraz obniżenie emisji
dwutlenku węgla.
Kolejnym istotnym czynnikiem, który wskazywali uczestnicy debaty, są
zmiany w
rolnictwie. Mówiono o możliwościach upraw nowych gatunków roślin, a w szczególności
wskazano na możliwe przeorientowanie obecnej produkcji rolnej na produkcję owocowowarzywną. Sprzyjać temu ma między innymi wydłużenie sezonu wegetacyjnego roślin.
Jako zagrożenie postrzegano w trakcie debaty zmiany klimatyczne, które mogą powodować
spadek opłacalności i przewidywalności produkcji rolniczej.
Podniesienie się poziomu Morza Bałtyckiego może grozić powodziami w miejscowościach
nadmorskich i w rzekach wpadających do morza a także zagrażać wydmom nadmorskim i
powodować zmniejszenie terenów nadmorskich możliwych do wykorzystania.
Istotnym tematem dla uczestników debaty były uwarunkowania dla turystyki wynikające ze
zmian klimatycznych. Powiat Lęborski jest powiatem leżącym nad Morzem Bałtyckim,
dlatego ta kwestia była dla uczestników debaty szczególnie istotna. Wskazywano szanse na
wzrost ilości turystów jakie wiążące się z prawdopodobnym wydłużeniem sezonu
turystycznego oraz wzrostem atrakcyjności Bałtyku, ze względu na jego położenie w strefie
klimatu umiarkowanego. Zwrócono także uwagę na dobre warunki do rozwoju aktywnej
rekreacji (rowery górskie, nordic walking). Zauważono także, że na terenie powiatu
4
występują bardzo duże zasoby torfu. Prognozowano w związku z tym powstanie nowych
miejsc pracy w tym sektorze gospodarki. W związku z korzystnym mikroklimatem jako
szansę wymieniono rozwój usług dla seniorów, zarówno turystykę osób starszych jak i
powstanie ośrodków pobytu stałego dla ludzi w podeszłym wieku. Z drugiej strony wśród
zagrożeń wymieniono możliwe ograniczenia w turystyce nadmorskiej.
Podnoszono także prognozowany wzrost poboru energii elektrycznej, a co za tym idzie
wzrost cen energii elektrycznej jako czynnik mogący mieć duże znaczenie na
funkcjonowanie gospodarki regionu w przyszłości.
Jako zagrożenie zidentyfikowano również możliwe w przyszłości niepokoje społeczne
wynikające ze zmian klimatu.
Podczas drugiej sesji warsztatowej uczestnicy pracowali w tych samych zespołach.
Zadaniem zespołów było wypracowanie pomysłów i wizji gospodarki w Powiecie
Lęborskim w 2030 roku, biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne. W trakcie półgodzinnej
sesji uczestnicy dyskutowali w zespołach a następnie przedstawili efekty pracy.
Zaproponowano, by postawić na produkcję ciepła i energii elektrycznej z wykorzystaniem
lokalnych zasobów zarówno odnawialnych jak i nieodnawialnych takich jak biomasa, gaz
łupkowy i wiatr ze względu na dobre warunki wietrzne.
Kolejną wizją łączącą się z pomysłem przedstawionym powyżej była wizja rozwoju
energetyki wiatrowej przez powstanie farm wiatrowych na licznych wzgórzach
morenowych i w pasie nadmorskim Bałtyku. Powiat Lęborski posiada stosunkowo długą
morską linię brzegową, co w może umożliwić rozwijanie projektów farm wiatrowych.
Inny pomysł związany był z wykorzystaniem do celów leczniczych i kosmetycznych
zasobów torfu w nowopowstałych sanatoriach i obiektach typu SPA.
Następna propozycja to rozwój edukacji. Rozwój ten miałby odbywać się dwutorowo. Z
jednej strony w kierunku obsługi ruchu turystycznego i związanymi z turystyką branżami
np. rehabilitacji. Z drugiej strony edukacja w kierunku technologii związanych z
odnawialnymi źródłami energii.
5
Powstał także pomysł promocji i rozwoju turystyki. W tym obszarze uczestnicy debaty
zaproponowali rozwój bazy rekreacyjnej m.in. tras rowerowych, tras spacerowych, szlaków
wodnych. Kolejna propozycja dotyczyła postawienia na agroturystykę i ekoturystykę.
Uczestnicy zaproponowali także pomysł oferty turystycznej skierowanej dla osób starszych
wypoczywających nad morzem.
Kolejna wizja, która powstała w trakcie warsztatów została określona hasłem „błękitna
dolina”. Według tego pomysłu Powiat Lęborski miałby stać się regionem w którym
realizowane byłoby pełne poszanowanie ekologii. Przejawem tego byłoby np.
wykorzystanie odpadów jako surowca wtórnego do ponownego wykorzystania.
Następnym pomysłem był rozwój przemysłu. Nowopowstały przemysł miałby być
związany z zaawansowanymi technologiami, takimi jak fotowoltaika.
Zaproponowano także wzrost w regionie produkcji roślinnej na potrzeby żywieniowe i
energetyczne.
W kolejnej wizji zaproponowano rozwój zakładów przetwórstwa spożywczego oraz rozwój
ogrodnictwa i sadownictwa oraz przetwórstwa produkującego zdrową, ekologiczną
żywność.
Ostatni z pomysłów w tej części warsztatów dotyczył rozwoju przemysłu drzewnego i
zakładów przerabiających drewno. Jako przykład podano możliwość produkcji drewna
kominkowego.
Po przedstawieniu wszystkich wizji przeprowadzono głosowanie w celu wybrania jednej z
nich, która miała stanowić podstawę do dalszej pracy w następnej sesji warsztatowej. W
wyniku głosowania dwie wizje przedstawione poniżej otrzymały najwyższą, równą liczbę
głosów - 7.
WIZJA 1: Powiat Lęborski – produkcja ciepła i energii elektrycznej z wykorzystaniem
lokalnych zasobów (biomasa, wiatr, gaz łupkowy).
WIZJA 2: Powiat Lęborski – rozwój bazy agroturystycznej, ekoturystycznej (trasy
rowerowe, szlaki wodne, wędkarstwo rekreacyjne).
Kolejne wizje, wg liczby oddanych głosów to: wizja powiatu rozwijającego przetwórstwo
6
spożywcze, ogrodnictwo i sadownictwo i przetwórstwo ekologiczne – 6 głosów oraz wizja
powiatu zwiększającego ofertę turystyczna i stałego pobytu dla osób starszych. Wizja ta
otrzymała 5 głosów.
Jako, że 2 wizje otrzymały równą, największą liczbę głosów przeprowadzono głosowanie,
by spośród nich wybrać do dalszych prac warsztatowych jedną z nich. Jednak w
dodatkowym głosowaniu obie wizje po raz drugi otrzymały taką samą ilość głosów.
Uczestnicy warsztatów w wspólnie z moderatorami doszli do wniosku, że w takiej sytuacji,
do dalszych prac warsztatowych wykorzystano zostaną obie wizje.
Po wybraniu wizji
w trzeciej sesji warsztatowej zadaniem zespołów było
znalezienie odpowiedzi na pytanie jakie mamy zasoby i instrumenty aby osiągnąć tę
wizję. W związku z tym, że wybrano dwie wizje każdy zespół zajął się jedną z nich.
Następnie na forum uczestników debaty przedstawiono wypracowane wnioski.
Zasoby i instrumenty, które pomogłyby zrealizować wizję Powiatu Lęborskiego, w
którym realizowana jest produkcja ciepła i energii elektrycznej z wykorzystaniem lokalnych
zasobów (biomasa, wiatr, gaz łupkowy):

duża lesistość,

wielkopowierzchniowe gospodarstwa rolne,

położenie w strefie o korzystnych warunkach wietrznych,

zidentyfikowane zasoby gazu łupkowego,

strefy nasłonecznienia

opracowane strategie rozwoju województwa pomorskiego, strategie powiatowe,
gminne

możliwość bilansowana energii przez operatora sieciowego

wsparcie finansowe na odnawialne źródła energii

klaster energetyczny – promocja energii rozproszonej

brak dużych wytwórców energii elektrycznej sprzyja rozwojowi energetyki
rozproszonej (mikroźródła, produkcja na potrzeby własne).
Zasoby i instrumenty, które pomogłyby osiągnąć wizję Powiatu Lęborskiego jako
powiatu rozwijającego bazę agroturystyczną, ekoturystyczną (trasy rowerowe, szlaki
7
wodne, wędkarstwo rekreacyjne):
a) zasoby

położenie geograficzne w sąsiedztwie morza, plaże,

występowanie lasów, jezior,

zasób w postaci nieprzekształconych przez człowieka obszarów wiejskich,

czyste środowisko

aktywna i świadoma społeczność lokalna,

istniejąca baza noclegowo – turystyczna,

naszymi zasobami są istniejące instalacje energetyczne: elektrownie wodne,
wiatrowe, farmy bioenergetyczne, systemy solarne, które można włączyć do sieci
inteligentnej

klimat samorządowy sprzyjający takiej perspektywie, aktywne organizacje
pozarządowe związane i zainteresowane przyszłością energetyczna powiatu.
b) instrumenty

strategia rozwoju powiatu,

dostępność zewnętrznych środków finansowych

prawo zamówień publicznych

środki własne gmin oraz lokalnych podmiotów gospodarczych,

aktywna władza samorządowa,

współpraca samorządów różnych szczebli: wojewódzkiego, powiatowego i gminnych
W trakcie podsumowania debaty uczestnicy podzielili się swoimi spostrzeżeniami i
wnioskami, zwrócili uwagę na następujące zagadnienia :

temat zmian klimatycznych jest bardzo ważny, jednak za mało się o nim mówi.
Dlatego spotkania i debaty dotykające tych zagadnień są ważne i potrzebne.

zmiany klimatyczne powodują sporo kontrowersji i nie jest jednoznacznie
przesądzone w jakim kierunku zmienia się klimat.

jedna z uczestniczek powiedziała, że do tej pory była sceptyczna by zajmować się
8
tym tematem. Dzięki aktywnemu uczestnictwie w debacie zmieniła zdanie i teraz
uważa, że należy podjąć działania w gminie w celu ochrony klimatu.
Należy stwierdzić, że uczestnicy debaty w Lęborku bardzo aktywnie uczestniczyli w
spotkaniu. Podczas warsztatów uczestnicy wskazali jakie ich zdaniem uwarunkowania dla
rozwoju gospodarki powiatu wynikają ze zmian klimatu, zaproponowali propozycje działań,
które należy podjąć, aby realizować politykę ochrony klimatu, dyskutowali nad zasobami i
instrumentami, którymi dysponują w celu realizacji zamierzeń/wizji.
Wypracowany
materiał stanowi dobrą podstawę do zbudowania Powiatowego Programu Niskoemisyjnego
Rozwoju.
9
Komentarz eksperta:
Debata w powiecie lęborskim nie była łatwa. Mimo pojawiających się wątpliwości co do
tego czy zmiany klimatu faktycznie następują uczestnicy znaleźli jednak w swoich
uwarunkowaniach i wizjach bardzo dużo miejsca dla zagadnień związanych z ochroną
klimatu lub adaptacją do jego zmian. Celem tego komentarza jest uwypuklenie wśród
wszystkich zagadnień wymienionych przez uczestników tych, które szczególnie wiążą się
ze zmianami klimatu i koncepcją gospodarki niskoemisyjnej.
Uczestnicy debaty przede wszystkim wymienili bardzo wiele uwarunkowań wynikających
ze zjawiska zmian klimatu dla powiatu lęborskiego. Do szczególnie istotnych uwarunkowań
należą: podnoszenie się poziomu Morza Bałtyckiego i problemy z tym związane, zwłaszcza
na wybrzeżu o charakterze lagunowym w okolicach Łeby; zwiększenie się zmienności i
intensywności zjawisk pogodowych, mogące prowadzić do lokalnych klęsk żywiołowych;
zmiany w przebiegu pór roku, które mogą wpłynąć na znaczną w powiecie produkcję rolną;
możliwość wydłużenia się okresu ciepłego w ciągu roku sprzyjającego dłuższym okresom
pobytu turystów w powiecie, ale także szybszemu zarastaniu jezior na skutek eutrofizacji.
Ten ostatni skutek zmian klimatu jeszcze szczególnie ciekawy i dotychczas nie pojawił się z
żadnej innej debacie klimatycznej. Ponadto wskazywano w uwarunkowaniach na zasoby
powiatu w kontekście możliwości wykorzystania lokalnie występujących odnawialnych
zasobów energii czy gazu z łupków.
Jaki jest związek tych uwarunkowań z pomysłami na gospodarkę powiatu w 2030 roku
zaproponowanymi przez uczestników debaty? Właściwie wszystkie przedstawione pomysły
są z przedstawionymi uwarunkowaniami powiązane. Wybrane przez uczestników debaty
dwa dominujące pomysły dotyczą dwóch niesprzecznych ze sobą kierunków rozwoju:
turystyki skierowanej głównie do osób starszych i energetyki opartej o zasoby lokalne. Brak
sprzeczności pomiędzy tymi pomysłami może obrazować broszura InE pt. Energia w
obiekcie turystycznym. Pomysły związane z turystyką dobrze wpisują się w pozytywne
zmiany klimatyczne w powiecie związane z wydłużeniem okresu ciepłego, ale także z
istniejącymi zasobami torfu, które dzięki przyspieszeniu zjawiska zarastania jezior być
może będą mogły także szybciej się zwiększać, redukując ryzyko szybkiego ich
wyczerpania się. Usługi dla turystów starszych mogą być z powodzeniem realizowane w
10
większej odległości od morza, a więc bez względu na ryzyko związane ze zmniejszeniem
się możliwości wykorzystania wybrzeża do celów gospodarczych w związku z
podnoszeniem się poziomu Morza Bałtyckiego. Uzupełnieniem usług turystycznych
powinno być także czyste środowisko w powiecie, w szczególności pozbawione
szkodliwych substancji w powietrzu. Celowi temu sprzyjać będzie drugi pomysł na rozwój
powiatu
dotyczący
wykorzystania
lokalnych
zasobów
energetycznych.
Najbezpieczniejszym dla czystości powietrza w powiecie jest propozycja lokalizacji farm
wiatrowych na lądzie lub na morzu. Energia ta, choć niestabilna mogłaby być wytwarzana
w powiecie w dużej ilości, choć pamiętać należy, że ten region kraju posiada
niedorozwiniętą sieć transmisji energii i mogą się pojawiać kłopoty z podłączeniem dużych
farm wiatrowych do sieci. Być może sieć ta zostanie rozbudowana na skutek planów
budowy w województwie pomorskim elektrowni jądrowej (w sąsiednim powiecie), choć ten
wątek nie pojawił się podczas debaty. Być może dobrym powodem do rozbudowy tej sieci
energetycznej będzie możliwość wykorzystania do produkcji energii elektrycznej gazu z
łupków wydobywanych lokalnie. Gaz z łupków i jego wykorzystanie do produkcji energii to
kierunek uznawany za cenne uzupełnienie źródeł energii odnawialnej w okresie, kiedy ich
technologie te nie są jeszcze w pełni rozwinięte technologicznie oraz nie zapewniają energii
w sposób ciągły. Spalanie gazu łupków co prawda przyczynia się do emisji gazów
cieplarnianych, ale są to emisje mniejsze, niż ze spalania węgla i nie występuje podczas
tego spalania tak wielu emisji innych substancji szkodliwych dla czystości powietrza.
Uczestnicy zaproponowali także wykorzystanie energii mogącej pochodzić z przerobu
surowców rolniczych, głównie w biogazowniach rolniczych. Jedna taka biogazownia
wykorzystująca odpady z zakładów przetwórstwa spożywczego (wytwórnia frytek i innych
artykułów) już istnieje, a więc jest lokalne doświadczenie w tym zakresie. Należałoby w
konsekwencji wniosków płynących z debaty rozpoznać jakie są dalsze możliwości rozwoju
biogazowni na jego terenie. Czy istnieją lub mają szansę powstać w powiecie nowi
przetwórcy artykułów rolnych dostarczający surowiec do biogazowni? Czy lokalni rolnicy
wytwarzają tyle surowca, że opłacalne byłoby stworzenie biogazowni w formie spółdzielni
rolniczej lub inwestycji wspólnej samorządów lokalnych? Być może źródłem nowych
surowców do wykorzystania w biogazowniach powiatu lęborskiego będzie trzeci z
kierunków rozwoju powiatu – przejście na rolnictwo ekologiczne oraz sadownictwo i
ogrodnictwo. Bardziej ryzykownym dla jakości powietrza w powiecie byłoby masowe
11
wykorzystanie energii pochodzącej z drewna, mimo dużej lesistości powiatu, ponieważ
spalanie drewna może być źródłem znacznego zanieczyszczenia powietrza. Gdzieś na
uboczu wspomnianych pomysłów pojawiają się kwestie wykorzystania energii ze słońca.
Dobrym uzupełnieniem obydwu wizji będzie odpowiednie wykorzystanie do stymulacji ich
realizacji edukacji ekologicznej.
Wśród zasobów i instrumentów możliwych do wykorzystania podczas realizacji obu wizji
najistotniejsze wydają się być: lokalne zasoby energii odnawialnej, doświadczenie we
wykorzystywaniu energii odnawialnej w powiecie oraz w organizacji turystyki, istniejące w
powiecie wielkopowierzchniowe gospodarstwa, które mogą być bazą do powstawania
biogazowni, oddalenie od źródeł wytwarzania energii w sposób konwencjonalny, co sprzyja
wytwarzaniu energii lokalnie w sposób rozproszony. Głównym instrumentem dla realizacji
tych wizji może być współpraca, zwłaszcza zawiązana pomiędzy samorządami różnych
szczebli. Warto w tym miejscu zatem napomknąć raz jeszcze o dokonaniach partnera
projektu, Community Energy Plus w Kornwalii, gdzie w podobne działanie zaangażowało
się ponad 80 instytucji od samorządów różnego szczebla, przez naukowców, społeczników
po lokalnych przedsiębiorców. Dzięki wypracowaniu wspólnej wizji w postaci regionalnego
planu ochrony klimatu i rozwoju odnawialnych źródeł energii, a następnie przejściu do fazy
jej realizacji poprzez wypracowywanie wspólnych projektów podlegających rożnego
rodzaju dofinansowaniu region Kornwalii pozyskał w skali Wielkiej Brytanii rekordowe
ilości środków unijnych i zrealizował bardzo cenne inicjatywy mające znaczenie nie tylko
dla ochrony klimatu, ale także walki z ubóstwem czy poprawy zdrowia mieszkańców.
Ponadto dbać trzeba o korzystne wykorzystanie funduszy zewnętrznych na rozwój
zaproponowanych pomysłów. W perspektywie finansowej 2014-2020 Komisja Europejska
planuje przeznaczyć znaczne środki na rozwój gospodarki niskoemisyjnej, a więc
odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej. Już obecnie polska korzysta
także ze znacznych środków na te cele osiągniętych ze sprzedaży praw do emisji gazów
cieplarnianych osiągniętych dzięki wcześniejszym znacznym redukcjom tych emisji w
Polskiej gospodarce. Wydaje się, że lokalne znaczne przychody z turystyki powinny być
wykorzystane jako źródło wkładu własnego do projektów energetycznych w powiecie.
12
Model ochrony i adaptacji do zmian klimatu powiatu lęborskiego
Opracowanie: Wojciech Szymalski, na podstawie wyników pracy uczestników
debaty klimatycznej w Lęborku, 26.10.2012
Skutki gospodarcze
Mniejsza dostępność
terenów nadmorskich, klęski
żywiołowe w rolnictwie,
dłuższy pobyt turystów w
powiecie, szybsza
eutrofizacja jezior
Pomysł wiodący (wizja)
Rozwój turystyki pobytowej
w oparciu o czyste
powietrze utrzymywane
dzięki redukcji emisji
szkodliwych gazów z
wykorzystaniem OZE i gazu
łupkowego, jako technologii
przejściowej do pełnego
rozwoju OZE
Uwarunkowania
klimatyczne
Wzrost poziomu morza,
większa zmienność zjawisk
pogodowych, zmiany pór
roku, dłuższe okresy ciepłe
w ciągu roku
Pomysły wspierające
Rozwój usług pobytowych dla osób starszych, nie
koniecznie wymagających korzystania z wybrzeża
Rozwój lecznictwa opartego o złoża torfu, które mogą
przyrastać szybciej dzięki cieplejszemu klimatowi
Wyposażenie obiektów turystycznych w zasilanie w
energię z OZE
Zmiany kierunków rozwoju rolnictwa wspierające
rozwój biogazowni rolniczych
Zasoby wiodące
Zasoby energii odnawialnej
i gazu łupkowego,
doświadczenie w
wykorzystaniu OZE i
turystyce (istniejące w
powiecie instalacje i obiekty
turystyczne),
wielkopowierzchniowe
gospodarstwa rolne
Instrumenty
Współpraca samorządów
rożnych szczebli oraz
innych organizacji,
inwestowanie przychodów z
turystyki w instalacje
energetyki odnawialnej,
sprzęgnięcie środków
własnych i dofinansowania
zewnętrznego
13
Co po debacie?
W ramach projektu „Dobry klimat dla powiatów” w jednym powiecie uczestniczącym w projekcie
społeczne założenia wypracowane podczas debaty zostaną rozwinięte w pełnoprawny Program
Niskowęglowego Rozwoju na koszt projektu. Wybór powiatu zostanie ogłoszony do końca 2013
roku podczas regionalnych konferencji klimatycznych projektu organizowanych przez Związek
Powiatów Polskich. Preferowany będzie wybór powiatu, który podpisał deklarację „Dobry klimat
dla powiatów”.
Program zostanie opracowany przez zespół ekspercki projektu wraz z udziałem społecznym
mieszkańców powiatu w latach 2014-15. W ramach opracowywania programu zidentyfikowane
zostaną projekty, które mogą być przedłożone do finansowania ze środków Unii Europejskiej w
perspektywie finansowej do roku 2020.
Wybranym uczestnikom debat, którzy wyróżnili się wsparciem społecznych założeń programu
niskowęglowego rozwoju w swoim powiecie, a także aktywnie włączyli się w społeczność
internetową Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego, zostanie zaoferowana
możliwość bezpłatnego wyjazdu studyjnego do Kornwalii – pierwszego niskowęglowego regionu w
Wielkiej Brytanii.
W społeczności internetowej Lokalnych Inicjatorów Społeczeństwa Obywatelskiego można
wymienić się doświadczeniami z osobami, które na co dzień w swoim powiecie aktywnie zajmują
się problematyką zmian klimatu, a także uzyskać wsparcie od ekspertów projektu „Dobry klimat dla
powiatów”. Społeczność internetowa znajduje się pod adresem: http://liso.chronmyklimat.pl
Projekt „Dobry klimat dla powiatów” jest realizowany przy udziale środków
instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz dofinansowaniu
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
14