Arbitraz w CAM

Arbitraż w CAM
Arbitraż jest jedną z tzw. alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR – Alternative Dispute
Resolution). Najważniejsze przepisy dotyczące sądownictwa polubownego znajdują się w części
piątej Kodeksu postępowania cywilnego. Aktualne unormowania postępowania arbitrażowego
zostały wprowadzone ustawą z dnia 28 lipca 2005r. Ich kształt jest w znacznej mierze
determinowany przepisami tzw. ustawy modelowej UNCITRAL. Ustawa modelowa została
opracowana przez Komisję Prawa Handlowego ONZ i przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.
Pełni rolę modelową i harmonizacyjną postępowań arbitrażowych na całym świecie. Postępowania
sądowe w różnych krajach różnią się od siebie ze względu na inne uwarunkowania społeczne i
kultury prawne. Natomiast celem arbitrażu jest rozstrzyganie przede wszystkim sporów o
gospodarczych, niejednokrotnie pomiędzy podmiotami pochodzącymi z różnych krajów. Pożądane
jest więc ujednolicenie zasad postępowań arbitrażowych, tak aby wprowadzić element pewności
obrotu także na etapie rozstrzygania sporów.
Sądy polubowne rozstrzygają sprawy wewnątrzkrajowe, jak i międzynarodowe, które
charakteryzują się tzw. zdatnością ugodową. Zgodnie z art. 1157 kpc jeżeli przepis szczególny nie
stanowi inaczej, strony mogą poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spory o prawa
majątkowe lub spory o prawa niemajątkowe - mogące być przedmiotem ugody sądowej, z
wyjątkiem spraw o alimenty. Wyłączone spod rozpoznania przez sąd polubowny są w szczególności
sprawy o charakterze rodzinnym, które ze względu na rodzaj rozstrzygnięcia nie mogą zakończyć
się ugodą (np. sprawy o rozwód czy separację). Szczególne uregulowanie dotyczy również sporów
z zakresu prawa pracy. W tym przypadku zapis na sąd polubowny może zostać zawarty dopiero po
powstaniu sporu i wymaga zachowania zwykłej formy pisemnej tj. formy dokumentu z
własnoręcznymi podpisami stron. Oznacza to, że nie można wprowadzać klauzuli arbitrażowej np.
do umowy o pracę.
Podstawą do rozpoznania sprawy przez sąd arbitrażowy jest istnienie ważnej i skutecznej klauzuli
arbitrażowej zwanej również zapisem na sąd polubowny. Klauzula arbitrażowa może stanowić
rodzaj samodzielnej umowy lub części innej umowy. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego
wymagają, aby zapis na sąd polubowny wskazywał przedmiot sporu lub stosunek prawny, z którego
spór wyniknął lub może wyniknąć. Zapis na sąd polubowny może zostać zawarty w statucie spółki
1
handlowej albo w statucie spółdzielni lub stowarzyszenia. Posiada wówczas moc wiążącą zarówno
podmiot (spółka, spółdzielnia, stowarzyszenie), jak i jego wspólników lub członków.
Zapis na sąd polubowny powinien mieć formę pisemną. Jednak Kodeks postępowania cywilnego, w
ślad za ustawą modelową UNCITRAL przyjmuje, że wymaganie dotyczące formy zapisu na sąd
polubowny jest spełnione także wtedy, gdy zapis został zamieszczony w wymienionych między
stronami pismach lub oświadczeniach złożonych za pomocą środków porozumiewania się na
odległość, które pozwalają utrwalić ich treść. Dotyczy to przede wszystkim elektronicznych form
komunikacji takich jak poczta elektroniczna czy faks. Możliwe jest także powołanie się w umowie
na oddzielny dokument zawierający postanowienie o poddaniu sporu pod rozstrzygnięcie sądu
polubownego, jeżeli umowa ta jest sporządzona na piśmie, a to powołanie się jest tego rodzaju, że
czyni zapis na sąd polubowny częścią składową umowy.
Poddanie określonego stosunku prawnego pod rozpoznanie sądu polubownego oznacza wyłączenie
rozpoznania sprawy przez sąd państwowy. Wniesienie sprawy objętej zapisem na sąd polubowny do
sądu powszechnego będzie skutkowało odrzuceniem pozwu. Jest to istotna konsekwencja
podpisania przez strony klauzuli arbitrażowej, która nie zawsze jest brana pod uwagę w chwili
podpisywania kontraktu. Często strony dowiadują się dopiero w momencie zaistnienia sporu, że
sprawa musi zostać przedstawiona sądowi polubownemu.
Sąd polubowny może mieć charakter stały lub jednorazowy (ad hoc). W Polsce funkcjonuje szereg
stałych sądów polubownych posiadających ustalone regulaminy, tabele kosztów postępowania oraz
listy arbitrów. Niektóre z nich mają charakter ogólny jak np. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie
Gospodarczej w Warszawie, zaś niektóre mają charakter specjalistyczny, dedykowany
poszczególnym gałęziom gospodarki, np. Sąd Polubowny przy Związku Banków Polskich w
Warszawie. Stałe sądy polubowne posiadają zwykle odpowiednie zaplecze infrastrukturalne
pozwalające na prowadzenie rozpraw, przechowywanie akt czy administrowanie korespondencją
stron. Z tego względu stałe sądy polubowne są uprawnione do przechowywania akt sprawy we
własnych archiwach, z obowiązkiem udostępniania ich sądowi oraz innym upoważnionym organom
(np. prokuraturze).
Sądy polubowne ad hoc z natury rzeczy są pozbawione stałego zaplecza. Nie oznacza to jednak, że
działają one mniej sprawnie niż sądy stałe. Sposób działania sądu ad hoc zależy w znacznej mierze
od postanowień stron i arbitrów. W przypadku wniesienia sprawy do sądu polubownego ad hoc
2
kluczowe będzie uzgodnienie pomiędzy stronami reguł postępowania. Może to nastąpić już w
klauzuli arbitrażowej albo być przedmiotem odrębnego porozumienia. Niejednokrotnie strony
przedkładające sprawę sądom polubownym ad hoc zobowiązują je do przeprowadzenia
postępowania według regulaminu jednego ze stałych sądów polubownych. Brak zaplecza
infrastrukturalnego może rodzić niepewność np. co do miejsca i sposobu przeprowadzenia
rozprawy. Należy jednak podkreślić, że nie w każdym procesie arbitrażowym konieczne jest
zarządzenie rozprawy. Równie dobrze sprawa może zostać rozpoznana przy pomocy środków
porozumiewania się na odległość bez konieczności spotkania stron czy członków trybunału
arbitrażowego. W odróżnieniu do stałych sądów polubownych sądy arbitrażowe ad hoc po
zakończeniu postępowania muszą składać akta w sądzie powszechnym, który byłby właściwy do
rozpoznania sprawy gdyby nie została podpisana klauzula arbitrażowa.
Wszczęcie postępowania arbitrażowego wiąże się z koniecznością ustalenia, że sprawa podlega
rozpoznaniu sądu polubownego. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego upoważniają sąd
polubowny do orzekania o swej właściwości, w tym o istnieniu, ważności albo skuteczności
klauzuli arbitrażowej. Należy przy tym podkreślić, że klauzula arbitrażowa cechuje się pewną
autonomią. Dlatego zgodnie z przepisem art. 1180 par. 1 kpc nieważność albo wygaśnięcie umowy
podstawowej, w której zamieszczono zapis na sąd polubowny, samo przez się nie oznacza
nieważności lub wygaśnięcia zapisu. Sąd polubowny może badać swoją właściwość zarówno na
wniosek strony, jak i z własnej inicjatywy. W tym zakresie może podjąć dwie decyzje: uznać się za
właściwy i podjąć się rozpoznania sprawy albo uznać się za niewłaściwy i odmówić rozpoznania
sprawy. Bezwzględnie obowiązujące przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują
możliwość złożenia zażalenia do sądu powszechnego tylko na decyzję o przyjęciu sprawy do
rozpoznania przez sąd polubowny. Natomiast w przypadku stwierdzenia niewłaściwości sądu
polubownego strona ma otwartą drogę do skierowania sprawy do postępowania przed sądem
powszechnym.
Kolejnym zagadnieniem wstępnym jest ustalenie składu sądu arbitrażowego. W tym zakresie
istnieje bardzo wiele możliwości. Skład sądu może być jednoosobowy lub wieloosobowy. Liczba
arbitrów może być parzysta lub nieparzysta. Arbitrzy mogą być nominowani z listy arbitrów
rekomendowanych przez stałe sądy polubowne albo spoza listy, np. z grona autorytetów
posiadających szczególny zasób wiedzy z danej dziedziny. Pełnienie roli arbitra w sądzie
polubownym nie jest zarezerwowane wyłącznie dla prawników. Tam gdzie spór ma charakter
techniczny albo dotyczący specjalistycznej dziedziny gospodarki celowe może być powołanie
3
arbitra posiadającego wykształcenie i doświadczenie zawodowe w tej dziedzinie. Warto przy tym
zauważyć, że trybunał arbitrażowy nie musi orzekać na podstawie przepisów prawa, ale nawet na
podstawie ogólnych zasad prawa czy zasad słuszności. Przy orzekaniu zawsze bierze się pod uwagę
ustalone zwyczaje mające zastosowanie do danego stosunku prawnego. W zależności od decyzji
stron lub uregulowań stałych sądów polubownych, którym strony przedstawiły sprawę arbitrzy
mogą być wyznaczani przez strony, organ nominujący albo nawet losowani. W ostateczności, w
przypadku szczególnych trudności z wyłonieniem trybunału arbitrażowego, do wyborów arbitrów
może zostać zaangażowany sąd powszechny. Na marginesie można jedynie wspomnieć, że wybór
składu orzekającego jest dla stron kluczowym elementem postępowania i zwykle dokonywany jest
starannie. Może się jednak zdarzyć, że strony nadużywają swoich uprawnień w zakresie wyboru
czy wyłączenia arbitrów jedynie w celu obstrukcji postępowania. Warto również zauważyć, że od
orzekania w sądach arbitrażowych wyłączeni są czynni sędziowie sądów powszechnych.
Podstawowymi kryteriami jakie musi spełniać każdy arbiter jest niezawisłość i bezstronność.
Niezawisłość arbitrów oznacza brak jakiejkolwiek zależności arbitra od strony. Arbiter jest
bezstronny wówczas, gdy nie żywi do żadnej ze stron takich emocji, które mógłby rodzić
uzasadnioną wątpliwość co do tego, że rozpozna sprawę w sposób obiektywny. Nie ma przy tym
znaczenia czy arbiter wyznaczany jest przez stronę czy też przez inny podmiot, każdy z arbitrów
musi posiadać powyższe przymioty. Standardem jest ujawnianie przez kandydatów na arbitrów
wszelkich stosunków łączących ich ze stronami lub pełnomocnikami, tak aby w dalszym toku
postępowania uniknąć jakichkolwiek podejrzeń o stronniczość lub zawisłość od strony. W
przypadku, gdy zachodzą okoliczności, które budzą uzasadnione wątpliwości co do bezstronności
lub niezależności arbitra strona może wnosić o jego wyłączenie od rozpoznania sprawy. Wniosek o
wyłączenie arbitra może być rozpoznany przez sąd powszechny albo w trybie określonym przez
strony. Podstawą wniosku o wyłączenie arbitra może być także brak odpowiednich kwalifikacji.
Wyłączenia arbitra może żądać nawet ta strona, która sama go powołała, jednak dotyczy to tylko
tych przyczyn, o których się dowiedziała po jego powołaniu. Standardy etyczne arbitrów oraz
możliwość ich odwołania stanowią gwarancję sprawiedliwego rozpoznania sprawy.
Początkiem postępowania przed sądem arbitrażowym jest wniesienie pozwu albo wezwania na
arbitraż. Wezwanie na arbitraż to pismo zawierające żądanie rozpoznania sprawy w postępowaniu
przed sądem polubownym. Zgodnie z art. 1186 kpc wezwanie na arbitraż powinno dokładnie
określić strony i przedmiot sporu oraz wskazywać zapis na sąd polubowny, na podstawie którego
postępowanie ma być prowadzone, a także zawierać wyznaczenie arbitra, jeżeli należy to do strony,
4
która dokonuje wezwania na arbitraż. Wezwanie na arbitraż może być połączone z pozwem, jednak
nie jest wykluczone, że pozew zostanie złożony dopiero po ustaleniu skuteczności klauzuli
arbitrażowej i wyłonieniu sądu arbitrażowego.
Strony mogą uzgodnić język lub języki, w których będzie prowadzone postępowanie. W braku
takiego uzgodnienia, o języku lub językach postępowania decyduje sąd polubowny. Uzgodnienie
stron lub decyzja sądu polubownego powinny znaleźć zastosowanie do wszystkich oświadczeń
pisemnych stron, rozprawy oraz orzeczeń i zawiadomień sądu polubownego. Wydaje się naturalne,
że w przypadku postępowań angażujących strony pochodzące z jednego kraju, które są
rozstrzygane przez arbitrów tej samej narodowości, język stron będzie także językiem arbitrażu.
Pewne problemy mogą powstać w przypadku sporów transgranicznych. W takim przypadku strony
mogą albo zdecydować się na prowadzenie postępowania w języku neutralnym lub w języku jednej
ze stron, oczywiście przy zachowaniu zasady równości stron.
Sposób postępowania przed sądem arbitrażowym również może być przedmiotem uzgodnień stron
lub uregulowań regulaminów stałych sądów polubownych. Jak wspominano wyżej możliwe jest
rozstrzygnięcie sprawy bez przeprowadzenia rozprawy. Standardem w postępowaniu arbitrażowym,
odróżniającym arbitraż od sądownictwa powszechnego jest możliwość przedkładania pisemnych
zeznań świadków. Jest to instytucja zaczerpnięta z prawa anglosaskiego, które pozwala fachowym
pełnomocnikom stron na przygotowywanie protokołów przesłuchań świadków. Jeżeli z pisemnego
zeznania świadka nie wynikają żadne okoliczności, które byłyby pomiędzy stronami sporne lub z
innych względów kontestowane, można poprzestać na ujawnieniu pisemnego zeznania. Natomiast
w razie potrzeby świadek może zostać wezwany na rozprawę celem bezpośredniego przesłuchania.
Takie rozwiązanie bardzo usprawnia postępowanie w sprawach, które są skomplikowane pod
względem faktycznym i oparte w zasadniczej części na dokumentach. W takim przypadku pisemne
zeznania świadków stanowią uzupełnienie dokumentacji wyjaśniające skomplikowane zagadnienia
stanu faktycznego lub intencje i działanie stron.
W toku postępowania dowodowego sąd arbitrażowy nie może stosować środków przymusu. W
braku możliwości wykonania czynności sąd polubowny może zwrócić się o przeprowadzenie
dowodu lub wykonanie innej czynności do sądu rejonowego, w którego okręgu dowód lub
czynność powinna być przeprowadzona. W postępowaniu dowodowym przed sądem rejonowym
mogą wziąć udział strony i arbitrzy z prawem zadawania pytań. Z drugiej strony nic nie stoi na
przeszkodzie aby wyposażyć sąd polubowny w możliwość zobowiązywania stron do przedkładania
5
dowodów i wyciągania odpowiednich wniosków procesowych z odmowy przedstawienia dowodu
znajdującego się w wyłącznym posiadaniu jednej ze stron. Taka regulacja obowiązuje na gruncie
Kodeksu postępowania cywilnego i znakomicie pełni rolę dyscyplinującą strony.
Tempo postępowania arbitrażowego powinno stanowić jego główny atut. Co prawda w
postępowaniu arbitrażowym wprowadzona jest dodatkowa faza postępowania spowodowana
koniecznością wyłonienia składu orzekającego i ustalenia właściwości, jednak sąd polubowny nie
musi borykać się z problemami charakterystycznymi dla sądów powszechnych. Można spodziewać
się, że sąd arbitrażowy nie będzie tak obłożony sprawami jak sąd powszechny, który wykonuje
władzę państwową w zakresie rozstrzygania sporów. Stosowanie przez sądy państwowe władzy
wiąże się z koniecznością dostosowania standardów procesowych do poziomu chroniącego
najsłabszych uczestników postępowania. Zważywszy zaś, że postępowanie przed sądem
polubownym jest dobrowolne i zwykle toczy się pomiędzy podmiotami zainteresowanymi
procesem i postępującymi starannie, w postępowaniu arbitrażowym pewne rygory mogą zostać
złagodzone z korzyścią dla szybkości postępowania. Ilość spraw z konieczności wnoszonych do
sądu powszechnego często rodzi problemy z wyznaczaniem terminów rozpraw wynikające z
ograniczonej liczby sędziów i dostępnych pomieszczeń. W postępowaniu przed sądem polubownym
rozprawa nie musi być wyznaczana albo może odbywać się np. za pośrednictwem telekonferencji.
Częstokroć czynnikiem przedłużającym postępowanie przed sądem powszechnym są mało
elastyczne regulacje dotyczące doręczeń. Natomiast w postępowaniu przed sądem polubownym
można wprowadzić elektroniczne doręczenia pism i zawiadomień, co pozwala na skrócenie
okresów oczekiwania na wyznaczenie rozprawy czy wymiany pism.
Postępowanie arbitrażowe daje stronom bardzo podobne możliwości jak postępowanie przed sądem
powszechnym. Dotyczy to min. postępowania zabezpieczającego. W tym zakresie polskie prawo
przewiduje swoistą dwutorowość. Zabezpieczenie może zostać udzielone przez sąd polubowny albo
przez sąd państwowy. Postanowienie sądu polubownego o zastosowaniu tymczasowego środka
zabezpieczającego podlega wykonaniu po nadaniu mu klauzuli wykonalności przez sąd
powszechny. Może to dotyczyć także postanowienia zagranicznego sądu arbitrażowego. Oznacza
to, że po udzieleniu zabezpieczenia przez sąd polubowny strona musi zwrócić się do sądu
powszechnego o zatwierdzenie jego wykonalności. Zgodnie z przepisem art. 1166 kpc strona może
zwrócić się do sądu państwowego o udzielenie zabezpieczenia nawet w trakcie postępowania przed
sądem polubownym i nie będzie to stanowiło naruszenia klauzuli arbitrażowej. Oznacza to jednak
rezygnację z pewnej części poufności postępowania, przynajmniej w zakresie dotyczącym wniosku
6
o zabezpieczenie.
Ciekawym rozwiązaniem w postępowaniu zabezpieczającycm przed sądem polubownym jest
przepis art. 1182 kpc, który przewiduje roszczenie odszkodowawcze przysługujące stronie
zobowiązanej przeciwko stronie, której udzielono zabezpieczenia. Roszczenie to przysługuje jeżeli
zastosowanie zarządzonego przez sąd polubowny tymczasowego środka zabezpieczającego było
oczywiście nieuzasadnione. Roszczenie o naprawienie szkody może być dochodzone także w
toczącym się postępowaniu przed sądem polubownym. Jest to mechanizm chroniący uczestnika
postępowania przed wykorzystaniem przez jego przeciwnika faktu, że udzielenie zabezpieczenia
nie wymaga ścisłego udowodnienia wszystkich okoliczności, lecz jedynie ich uprawdopodobnienia.
Bardzo istotną odrębnością postępowania arbitrażowego jest wyrokowanie oraz postępowanie
związane z wykonaniem i wzruszeniem wyroku. Wyrok sądu polubownego powinien być
sporządzony na piśmie i podpisany przez arbitrów, którzy go wydali. Wyrok sądu polubownego
uzyskuje moc prawną z chwilą podpisania go przez wymaganą liczbę arbitrów. Z mocy przepisu art.
1197 par. 2 kpc wyrok powinien zawierać motywy rozstrzygnięcia. Wyrok sądu polubownego nie
musi być ogłaszany, ale jest z urzędu doręczany stronom. Każda ze stron może wnosić o
sprostowanie w tekście wyroku niedokładności, błędów pisarskich albo rachunkowych lub innych
oczywistych omyłek. W przypadku zaistnienia wątpliwości co do treści wyroku każda ze stron
może wnosić o ich rozstrzygnięcie. Natomiast w przypadku, gdy wyrok nie dotyczy wszystkich
roszczeń jakie zostały przedstawione do rozstrzygnięcia sądu polubownego, strony mogą złożyć
wniosek o jego uzupełnienie. W przypadku postępowań jednoinstancyjnych opisane wyżej wnioski
wyczerpują możliwości stron w zakresie zweryfikowania prawidłowości i kompletności wyroku.
Niektóre stałe sądy polubowne przewidują postępowania dwuinstancyjne, pozwalające na
merytoryczną kontrolę instancyjną prawidłowości rozstrzygnięcia. Regułą jest jednak postępowanie
jednoinstancyjne pozwalające stronie niezadowolonej z rozstrzygnięcia jedynie na złożenie skargi o
uchylenie wyroku sądu polubownego.
Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego jest kierowana do sądu powszechnego i stanowi
rodzaj nadzwyczajnego środka odwoławczego. Można ją oprzeć wyłącznie na przesłankach
enumeratywnie wyliczonych w przepisie art. 1206 par. 1 i 2 kpc. Przesłanki te dotyczą
zasadniczych wad proceduralnych postępowania przed sądem polubownym takich jak nieważność
klauzuli arbitrażowej, pozbawienie strony możliwości obrony swoich praw, naruszenie powagi
rzeczy osądzonej czy uzyskanie wyroku przy pomocy przestępstwa. Pewne możliwości wyjścia
7
poza zamknięty katalog przesłanek uchylenia wyroku sądu polubownego daje przepis art. 1206 par.
2 pkt 2 kpc, który przewiduje uchylenie wyroku sądu polubownego w przypadku, gdy jest on
sprzeczny
z
podstawowymi
zasadami
porządku
prawnego
Rzeczypospolitej
Polskiej.
Wprowadzenie klauzuli generalnej porządku publicznego daje sądom orzekającym pewne
możliwości dostosowania orzecznictwa do nieprzewidywanych sytuacji faktycznych. Niemniej
jednak w orzecznictwie przyjmuje się, że przy rozpoznawaniu sprawy i wyrokowaniu sąd
polubowny nie jest związany przepisami prawa materialnego ani prawa formalnego, byle tylko nie
naruszył praworządności i dobrych obyczajów Z tego względu sąd powszechny, właściwy do
rozpoznawania skargi, może kontrolować prawidłowość rozstrzygnięcia sądu arbitrażowego w
bardzo wąskim zakresie.
Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują, że w przypadku złożenia skargi o uchylenie
wyroku sądu polubownego sąd powszechny może zawiesić postępowanie aby umożliwić sądowi
polubownemu ponowne podjęcie postępowania w celu usunięcia podstaw do uchylenia wyroku
sądu polubownego. Sąd powszechny rozpoznający skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego
jest uprawniony do wstrzymania wykonania wyroku sądu polubownego, chociaż decyzję o
wstrzymaniu może uzależnić od złożenia zabezpieczenia. Uwzględniając skargę sąd powszechny
uchyla wyrok sądu polubownego. W takim przypadku sprawa powinna zostać ponownie
rozpoznana przez sąd polubowny, chyba że podstawą do uchylenia wyroku była np. nieważność
klauzuli arbitrażowej.
Wyrok sądu polubownego, który nie został skutecznie zaskarżony posiada moc prawną na równi z
wyrokiem sądu powszechnego. Wymaga to uznania wyroku arbitrażowego albo stwierdzenia jego
wykonalności przez sąd powszechny. Uznanie przez sąd powszechny dotyczy wyroków, które nie
nadają się do wykonania w drodze egzekucji. Natomiast sąd powszechny nadaje klauzule
wykonalności tym wyrokom arbitrażowym, które nadają się do wykonania w drodze egzekucji. Sąd
odmawia uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego, jeżeli według
przepisów ustawy spór nie może być poddany pod rozstrzygnięcie sądu polubownego lub jego
zaakceptowanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej
Polskiej. Zasady dotyczące uznawania i stwierdzania wykonalności wyroków odnoszą się także do
ugody zawartej przed sądem polubownym.
Można oczekiwać, że w obliczu rosnącej ilości spraw natury cywilnej postępowanie arbitrażowe
będzie cieszyło się rosnącą popularnością. Wydaje się, że powinno to powodować wzrost liczby
8
stałych sądów polubownych, które dają stronom większą pewność utrzymywania standardów
administrowania sprawą i wysokiej jakości orzecznictwa. Mam nadzieję, że w przyszłości
niesformalizowane i sprawne postępowanie arbitrażowe będzie stanowić wartościową alternatywę
dla systemu sądownictwa powszechnego.
9