Metody oznaczania wrażliwości bakterii na leki, mechanizmy

WNOZ- DIETETYKA
SEMINARIUM 4
METODY OZNACZANIA LEKOWRAŻLIWOŚCI
DROBNOUSTROJÓW I WYKRYWANIA MECHANIZMÓW
OPORNOŚCI NA LEKI
MOŻLIWOŚCI TERAPII ZAKAŻEŃ PRZEWODU POKARMOWEGO
Mechanizmy działania chemioterapeutyków na komórkę bakteryjną
Metody badania wrażliwości bakterii na leki oraz stosowane podłoża
MIC / MBC
Wskazania kliniczne do oznaczania MIC
Drobnoustroje alarmowe
Testy specjalne
Demonstracje:
1. Jakościowe metody badania wrażliwości bakterii na leki
Kirby-Bauer (metoda dyfuzyjno-krążkowa)
2. Ilościowe metody badania wrażliwości bakterii na leki
Metoda seryjnych rozcieńczeń (w podłożu płynnym i stałym)
E-test
Vitek 2 system
3. Testy specjalne dla bakterii Gram-dodatnich
Test z cefoksytyną
HLAR
MLSB
4. Testy specjalne dla bakterii Gram-ujemnych
ESBL
MBL
KPC
OXA-48
mgr Joanna Kądzielska
STANDARYZACJA METOD:
CLSI - Clinical Laboratory Standards Institute
EUCAST – European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing
(http://www.eucast.org/clinical_breakpoints/)
STĘŻENIA CHEMIOTERAPEUTYKÓW
PODŁOŻA
INOKULUM
CZAS INKUBACJI
WARTOŚCI STREF ZAHAMOWANIA WZROSTU
PODŁOŻA:
MUELLER-HINTON
BULION TRYPTOZOWO-SOJOWY
MUELLER-HINTON + KREW
Streptococcus
BRUCELLA AGAR +KREW
beztlenowce
MIC –najmniejsze stężenie chemioterapeutyku hamujące wzrost bakterii
MBC – najmniejsze stężenie leku, wymagane do zabicia 99,9% komórek w populacji
bakterii
DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE
-Laktamy
Peptydowe
Ansamycyny
Aminoglikozydy
DZIAŁANIE BAKTERIOSTATYCZNE
Tetracykliny
Chloramfenikol
Sulfonamidy
WSKAZANIA KLINICZNE DO OZNACZANIA MIC:
ciężkie inwazyjne zakażenia (sepsa, zapalenie opon m-r, zap.wsierdzia, zap. kości, zap.
płuc)
immunosupresja – Onkologia, Hematologia, chemioterapia, noworodki
pacjenci OIT: stany krytyczne
zaburzenia funkcji narządów (zmiany PK)
materiały fizjologicznie jałowe (krew, płyn m-r, BAL, tkanki)
trudne drobnoustroje (alert-patogeny), MDR
dynamika zmian MIC w trakcie leczenia, co świadczy o narastaniu oporności: kontrola
zakażeń szpitalnych
WYKRYWANIE SZCZEPÓW ALARMOWYCH
E-TEST do wykrywania:
PRP - STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE OPORNY NA PENICYLINĘ
VISA- STAPHYLOCOCCUS AUREUS ŚREDNIOWRAŻLIWY NA WANKOMYCYNĘ
VRSA- STAPHYLOCOCCUS AUREUS OPORNY NA WANKOMYCYNĘ
VRE - ENTEROKOKI OPORNE NA WANKOMYCYNĘ
GRE- ENTEROKOKI OPORNE NA GLIKOPEPTYDY
ESBL- -LAKTAMAZA O ROZSZERZONYM SPEKTRUM
SUBSTRATOWYM
MBL- METALO- -LAKTAMAZA
TESTY SPECJALNE:
WYKRYWANIE SZCZEPÓW ALARMOWYCH
DETEKCJA SZCZEPÓW OPORNYCH NA CHEMIOTERAPEUTYKI
MRSA, MRSE, MSCNS
Staphylococcus aureus oporny na metycylinę
Staphylococcus epidermidis oporny na metycylinę
Gronkowce koagulazo-ujemne oporne na metycylinę
Krążek z cefoksytyną
Oporny = oporny na wszystkie -lactamy z wyjątkiem V generacji cefaslosporyn
HLAR
Oporność na wysokie stężenia aminoglikozydów
High Level Aminoglycoside Resistance
Enterokoki
Dwa krążki: gentamycyna, streptomycyna
MLSB
RÓŻNE MECHANIZMY OPORNOŚCI na
Makrolidy (erytro., klarytro., roksytro.)
Linkozamidy (klindamycyna, linkomycyna)
i Streptograminy B
1) Modyfikacja rybosomalna (erm gen) związana z opornością na wszystkie makrolidy i
linkozamidy konstytutywna (R/Ery,Da) lub indukcyjna(R/Ery, R/Da, Indukcja+)
2) Aktywne usuwanie antybiotyku z komórki, tzw. efflux (mef gen, R/Ery, S/Da,
Indukcja-)
3)Inny mechanizm (S/Ery, R/Da)
Staphylococcus i Streptococcus
Dwa krążki: erytromycyna, klindamycyna
(Dalacin)
ESBL
Extended Spectrum Beta-Lactamase
Beta-laktamaza o roszerzonym spektrum substratowym
Hydrolizuje cefalosporyny, penicyliny i monobaktamy
Oporność na aminoglikozydy i kotrimoksazol często przenoszona na tym samym
plazmidzie
Niektóre szczepy ESBL(+) posiadają drugą -laktamazę tzw. Amp C
Najczęściej ESBL (+): E. coli, Klebsiella pneumoniae, ale również Proteus mirabilis,
Citrobacter, Serratia
Dodatkowo częsta oporność na fluorochinolony
WYKRYWANIE:
TEST Z NITROCEFINĄ
TEST BADANIA SYNERGIZMU ZA POMOCĄ DWÓCH KRĄŻKÓW (DDST) wg.
Jarliera i wsp.
ZBLIŻENIOWY TEST DWÓCH KRĄŻKÓW (DD) wg. Appleton
TEST RÓŻNICOWANIA MIC
E-TEST ESBL
SYSTEMY AUTOMATYCZNE np. VITEK 2
DD test wg. Appleton:
Amoksycylina/kwas klawulanowy (środek)
W odległości 20-30 mm: Ceftazydym, Cefotaksym, Cefpodoksym, Cefepim, Aztreonam
Odkształcenie stref zahamowania
JEŚLI ESBL (+): NIE STOSOWAĆ PENICILIN, CEFALOSPORYN,
MONOBAKTAMÓW
MBL
Metalo-betalaktamaza (metalo-karbapenemaza)
Hamowana przez EDTA –Wiąże jony cynku (Zn 2+)
PAŁECZKI NIEFERMENTUJĄCE
CRPA- carbapenem resistant Pseudomonas aeruginosa
CRAB- carbapenem resistant Acinetobacter baumannii
ENTEROBACTERIACEAE
KRĄŻKI: imipenem, cefotaksym, EDTA
JEŚLI MBL (+): NIE STOSOWAĆ PENICILIN, PENICILIN Z INHIBITORAMI BETALAKTAMAZ, CEFALOSPORYN, KARBAPENEMÓW
KPC
Klebsiella pneumoniae Carbapenemase
CRKP – carbapenems resistant Klebsiella pneumoniae
CPE – carbapenemase producing Enterobacteriaceae
EPIDEMIE W USA
W POLSCE OD MAJA 2008
TRUDNA ERADYKACJA ZE ŚRODOWISKA SZPITALNEGO
WYKRYWANIE: PCR (blaKPC gene)
KWAS FENYLOBORONOWY JAKO INHIBITOR
TEST HODGE’A
KPC(+): NIE STOSOWAĆ KARBAPENEMÓW
TERAPIA ZAKAŻEŃ PRZEWODU POKARMOWEGO:
zapalenie błony śluzowej żołądka
zapalenie jelita cienkiego i grubego
samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej
infekcyjne zapalenie trzustki (pierwotne i wtórne / ostre i przewlekłe)