pobierz

SZKOLENIE OKRESOWE W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
OSÓB ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH KIEROWNICZYCH
CZĘŚĆ 5
V. WYPADKI PRZY PRACY. POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE
Przeciwdziałanie wypadkom przy pracy jest jednym z podstawowych obowiązków
pracodawcy oraz osoby kierującej pracownikami. Obecność tego typu zdarzeń świadczy
o trudnościach w realizacji zasad i przepisów BHP. O wypadkach należy nie tylko mówić.
Zabiegi mające na celu ograniczać ich liczbę powinny obejmować analizę okoliczności
i przyczyn a także wypracowywane środki i zabiegi profilaktyczne.
V.1. Wypadki przy pracy
Wypadek przy pracy to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz
lub śmierć oraz następujące w związku z pracą.
Zdarzenie nagłe zachodzi wtedy, gdy nie trwa dłużej niż wynosi czas jednej zmiany roboczej.
Uraz określany jest jako uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania
czynnika zewnętrznego.
Przyczynami (czynnikami) zewnętrznymi mogą być natomiast m.in.:

urazy
powodowane
działaniem
elementów
ruchomych,
luźnych,
i wystających,

zbyt wysokie lub zbyt niskie temperatury,

działanie energii elektrycznej,

działanie substancji chemicznych (np. zatrucia),

wysiłek niezbędny do wykonywanej pracy (np. dźwiganie ciężaru),

potknięcie, upadek.
ostrych
Wszystkich przyczyn zewnętrznych nie sposób wymienić. Można je natomiast pogrupować
następująco:
1) przyczyny wypadków tkwiące w czynniku materialno – technicznym,
2) przyczyny wypadków tkwiące w organizacji pracy,
3) przyczyny wypadków tkwiące w czynniku ludzkim.
Świadomość przyczyn wypadków przy pracy jest niezbędna osobie odpowiedzialnej
za pracowników do identyfikacji potencjalnych zagrożeń na stanowisku pracy. Warto
przyjrzeć się poszczególnym grupom tych czynników:
Przyczyny wypadków tkwiące w czynniku materialno – technicznym:
1) Niewłaściwy stan czynnika materialnego, np.:

wady konstrukcyjne maszyn i urządzeń technicznych oraz narzędzi,

nieodpowiednia stateczność, wytrzymałość czynnika materialnego,

brak lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające.
2) Wady materiałowe czynnika materialnego.
3) Niewłaściwe
wykonanie
czynnika
materialnego
(zastosowanie
materiałów
zastępczych, niedotrzymanie wymaganych parametrów technicznych).
4) Niewłaściwa eksploatacja czynnika materialnego (nadmierna eksploatacja czynnika
materialnego, jego niedostateczna konserwacja, niewłaściwe naprawy i remonty).
Przyczyny wypadków tkwiące w organizacji pracy:
1) Niewłaściwa ogólna organizacja pracy, np.:

nieprawidłowy podział pracy lub rozplanowanie zadań,

niewłaściwe polecenia przełożonych,

brak nadzoru, niewłaściwa koordynacja prac zbiorowych,

dopuszczenie do pracy pracownika z przeciwwskazaniami lekarskimi lub bez
badań lekarskich.
2) Niewłaściwa organizacja stanowiska pracy:

niewłaściwe usytuowanie urządzeń na stanowisku pracy,

nieodpowiednie przejścia lub dojścia,

nieodpowiednie rozmieszczenie i składowanie przedmiotów pracy,

brak lub niewłaściwy dobór ochron osobistych.
Przyczyny wypadków tkwiące w czynniku ludzkim:
1) Brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym przez pracownika,
np.:

używanie nieodpowiedniego do danej pracy czynnika materialnego,

udostępnienie przez pracownika czynnika materialnego osobie nieupoważnionej.
2) Nieużywanie sprzętu ochronnego przez pracowników (ochron indywidualnych,
środków ochrony zbiorowej lub urządzeń zabezpieczających).
3) Niewłaściwe samowolne zachowanie się pracownika:

wykonywanie pracy niewchodzącej w zakres obowiązków,

niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia itp.
4) Stan psychofizyczny pracownika nie zapewniający bezpiecznego wykonania pracy,
spowodowany nagłym zachorowaniem, niedyspozycją fizyczną, przewlekłą lub ostrą
chorobą, zmęczeniem, zdenerwowaniem, nadużyciem alkoholu.
5) Nieprawidłowe zachowanie się pracownika spowodowane m.in.:

nieznajomością lub lekceważeniem zagrożenia,

nieznajomością zasad bezpiecznej pracy,

lekceważeniem poleceń przełożonych.
Istnieje grupa przyczyn wypadków przy pracy, które ciężko nazwać zewnętrznymi. Są to stres
w pracy oraz zawały serca. Przypadki takie rozpatrywane są indywidualnie.
Wypadek miał związek z pracą jeśli nastąpił:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności lub poleceń,
2) podczas lub w związku z wykonywaniem czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez
polecenia,
3) w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem pracy.
Także w czasie podróży służbowej, w okolicznościach innych niż dla wypadku przy pracy,
chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje
w związku z powierzonymi zadaniami, wypadek traktuje się na równi z wypadkami przy
pracy.
Istnieją trzy rodzaje wypadków przy pracy, które wiążą się z koniecznością powiadomienia
Państwowej Inspekcji Pracy. Są to:
1) śmiertelny wypadek przy pracy - wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć
w miejscu wypadku lub w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku;
w tym przypadku należy również powiadomić prokuraturę,
2) ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie
uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia
lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje
organizmu a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba
psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie albo
trwałe, poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała,
3) zbiorowy wypadek przy pracy - wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia
uległy co najmniej dwie osoby.
Wypadek w drodze do/z pracy to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które
nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności, jeżeli
droga ta była najkrótsza i nie została przerywana. Jedyne akceptowalne w toku postępowania
powypadkowego przerwanie drogi do/z pracy to takie, które ma związek z podstawowymi
potrzebami fizjologicznymi człowieka.
V.2. Postępowanie powypadkowe
Jeśli w zakładzie pracy ma miejsce wypadek przy pracy, pracownik:

ma obowiązek: jeżeli stan zdrowia na to pozwala, niezwłocznie zawiadomić
o wypadku swojego przełożonego,

ma prawo: do świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Pracodawca, niezwłocznie po otrzymaniu informacji o wypadku przy pracy, powołuje zespół
powypadkowy. W jego skład wchodzą:
1) pracodawca,
2) pracownik służby BHP lub specjalista BHP spoza zakładu pracy,
3) przedstawiciel pracodawcy właściwego miejscowo (jeśli wypadek miał miejsce poza
zakładem pracy, na terenie innego pracodawcy).
Do zadań powołanego zespołu należą:
1) oględziny miejsca wypadku, stanu technicznego urządzeń, warunków wykonywania
pracy i innych okoliczności mogących mieć wpływ na powstanie wypadku,
2) szkic lub fotografia miejsca wypadku,
3) zebranie wyjaśnień poszkodowanego, jeśli jego stan na to pozwala,
4) zebranie wyjaśnień świadków,
5) pozyskanie opinii lekarza/ innych specjalistów odnośnie rodzaju i skutków wypadku,
6) zebranie dowodów dotyczących wypadku.
Zespół rozpoczyna swoją pracę niezwłocznie po powołaniu. W terminie 14 dni od daty
zgłoszenia wypadku powinien przedstawić wyniki swojej pracy w postaci protokołu
powypadkowego z załącznikami (np. orzeczenia lekarskie) pracodawcy. Pracodawca ma 5 dni
na jego zatwierdzenie. Jeśli do treści protokołu powypadkowego zostały zgłoszone
zastrzeżenia przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku
pracownika albo protokół ten nie odpowiada warunkom określonym w rozporządzeniu,
pracodawca
(kierownik)
powinien
zwrócić
niezatwierdzony
protokół
zespołowi
powypadkowemu, który ma 5 dni na wniesienie poprawek.
Poprawnie wypełniony protokół powypadkowy jest podstawą do żądania przez pracownika
świadczeń z tytułu wypadku przy pracy, wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy oraz
wypadku w drodze do/z pracy.
Zdarzenie
Nagłość
zdarzenia
Pracownik upada z
drabiny podczas
montażu dekoracji
Pracownik narzeka na
ból palców stóp; czekał
na mrozie na otwarcie
sklepu 3 godziny
Pracownik przewrócił
się na oblodzonej
powierzchni przed
wejściem do sklepu,
uskarża się na ból
przedramienia
Przyczyna
zewnętrzna
Związek
z pracą
Uraz
Czas trwania
2 sekundy
Utrata równowagi
Wykonywanie
bezpośredniego
polecenia
przełożonego
Złamanie zamknięte
kości udowej lewej
nogi
Czas trwania
3 godziny
Niska temperatura
zewnętrzna
Oczekiwanie na
otwarcie zakładu
pracy
Odmrożenia 2-go
stopnia palców stóp
Oblodzenie powierzchni
gruntu przed wejście do
Czas trwania
sklepu, zaniedbanie
1,5 sekundy
obowiązku odśnieżania
terenu wokół sklepu
Wykonywanie
podstawowych
obowiązków
pracowniczych
Złamanie zamknięte
kości promieniowej
prawej ręki
Gwałtowne podniesienie
opakowania o dużej
masie, nieostrożność
Wykonywanie
podstawowych
obowiązków
pracowniczych
Naderwanie mięśnia
najszerszego
grzbietu
Nieuwaga pracownika
Wykonywanie
podstawowych
obowiązków
pracowniczych
Przerwanie
ciągłości skóry
palca wskazującego
lewej dłoni
Pracownik uskarża się
na ból pleców po
raptownym
podniesieniu kartonu z
produktami na sprzedaż
Czas trwania
1,5 sekundy
Skaleczenie nożykiem
do cięcia kartony
Czas trwania
1 sekunda
PYTANIA KONTROLNE CZĘŚCI 5: - zakreśl prawidłową odpowiedź 1. Wypadek przy pracy to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną,
powodujące uraz lub śmierć oraz następujące w związku z pracą [Tak/Nie]
2. Czy zdarzenie trwające 4 godziny można nazwać nagłym w myśl definicji wypadku
przy pracy? [Tak/Nie]
3. Przyczyny wypadków przy pracy tkwią jedynie w czynniku ludzkim (są winą
człowieka) [Tak/Nie]
4. Zespół powypadkowy ma 14 dni od daty zgłoszenia na przedłożenie pracodawcy
uzupełnionego protokoły powypadkowego [Tak/Nie]