Regulamin oceniania z języków obcych

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH
ZESPOŁU PRZEDMIOTOWEGO JĘZYKÓW OBCYCH W VI LICEUM
OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM IM. J. DŁUGOSZA W KATOWICACH
1. CEL PSO
Celem PSO jest:
o
o
o
o
o
o
o
o
ujednolicenie zasad i kryteriów oceniania kompetencji uczniów z języków
obcych nowożytnych (języki: angielski, francuski, niemiecki, rosyjski i
włoski)
umożliwienie nauczycielom bieżącej kontroli pracy i postępów uczniów
dostarczenie rodzicom wiedzy o postępach w nauce i rozwoju dziecka
dostarczenie uczniom informacji na temat ich własnego rozwoju w zakresie
zdobywania umiejętności i kompetencji językowych
motywowanie uczniów do dalszej pracy i jej ukierunkowanie
diagnoza, określenie indywidualnych potrzeb i trudności ucznia
okresowe i roczne określanie poziomu opanowania przez uczniów
kompetencji językowych
stworzenie warunków do porównywania osiągnięć uczniów ze standardami
zewnętrznymi określonymi dla danego etapu kształcenia i poziomu
opanowania języka przez uczniów
2. FORMY SPRAWDZANIA I OCENIANIA
Bieżące sprawdzanie i ocenianie poziomu kompetencji językowych uczniów
następować będzie przez:
o
o
o
o
o
o
o
Prace klasowe godzinne.
Kartkówki z materiału leksykalnego z aktualnego działu.
Testy szkolne i zewnętrzne.
Prace domowe pisemne recenzowane przez nauczyciela.
Odpowiedzi ustne uczniów.
Obserwowanie udziału ucznia w zajęciach lekcyjnych.
Obserwowanie udziału ucznia w działalności pozalekcyjnej, np.: olimpiady
językowe, konkursy wiedzy o krajach danego obszaru językowego,
konkursy o charakterze artystycznym (np. recytatorski).
3. TECHNIKI I KRYTERIA OCENIANIA SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH
Sprawność czytania ze zrozumieniem
polegająca na zrozumieniu głównej myśli tekstu oraz zawartych w nim informacji
szczegółowych sprawdzana jest za pomocą następujących technik:
-1-



















zadania wyboru (spośród kilku odpowiedzi wybierasz właściwą)
zadania typu prawda / fałsz
odpowiedzi na pytania do tekstu
zaznaczanie informacji zawartych w tekście
wpisywanie brakujących informacji na podstawie przeczytanego tekstu
uzupełnianie tekstu z lukami
przyporządkowywanie wypowiedzi / tekstów do odpowiednich osób
przyporządkowanie odpowiedzi do podanych pytań lub pytań do odpowiedzi
zaznaczanie i poprawianie usterek w tekście (np. błędnie użyte czasowniki)
łączenie wyrażeń z odpowiednimi rysunkami
łączenie ze sobą części zdań
ustalanie kolejności fragmentów tekstu
wyszukiwanie słów w diagramie literowym
wykreślanie słowa nie pasującego do pozostałych
znajdywanie polskich odpowiedników wyrażeń obcojęzycznych
ustalanie kolejności liter w danym wyrazie
oddzielanie w wężu literowym poszczególnych słów / wyrażeń
układanie wyrazów z podanych sylab
przyporządkowanie wyrazów do pojęć nadrzędnych
Kryteria oceny sprawności czytania ze zrozumieniem:
Ocenie podlegają wszystkie rodzaje czytania: szczegółowe, selektywne i całościowe.
Ocena bardzo dobra (75% poziomu pełnego):
W zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń:
 bez trudu rozumie proste teksty informacyjne i użytkowe: kartkę pocztową, list / email prywatny i formalny, ogłoszenie, życzenia urodzinowe
 sprawnie znajduje potrzebne informacje szczegółowe w tekstach użytkowych i
informacyjnych
 swobodnie rozumie ogólny sens prostych, adoptowanych tekstów
Ocena dobra (50% poziomu pełnego):
W zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń:
 rozumie ogólnie większość prostych tekstów informacyjnych i użytkowych: kartkę
pocztową, list / e-mail prywatny i formalny, ogłoszenie, życzenia urodzinowe
 znajduje większość potrzebnych informacji szczegółowych w tekstach użytkowych
i informacyjnych
 w zasadzie rozumie ogólny sens większości prostych, adoptowanych tekstów
-2-
Ocena dostateczna (75% poziomu podstawowego):
W zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń:
 rozumie ogólnie dużą część prostych tekstów informacyjnych i użytkowych: kartkę
pocztową, list / e-mail prywatny i formalny, ogłoszenie, życzenia urodzinowe
 znajduje dużą część potrzebnych informacji szczegółowych w tekstach użytkowych
i informacyjnych
 rozumie ogólny sens dużej części prostych, adoptowanych tekstów
Ocena dopuszczająca: (50% poziomu podstawowego)
W zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń:
 rozumie tylko niektóre proste teksty informacyjne i użytkowe: kartkę pocztową, list
/ e-mail prywatny i formalny, ogłoszenie, życzenia urodzinowe
 znajduje tylko niektóre potrzebne informacje szczegółowe w tekście użytkowym i
informacyjnym
 rozumie ogólny sens tylko niewielkiej części prostych, adoptowanych tekstów
Sprawność rozumienia ze słuchu
polega na rozumieniu globalnym, czyli zdolności rozumienia ogólnej tematyki tekstu oraz
rozumieniu detalicznym, czyli selektywnym, w którym chodzi o wydobycie ze słuchanego
tekstu konkretnych informacji.
Sprawność rozumienia ze słuchu ćwiczona jest za pomocą następujących technik:













zadania wyboru (spośród kilku odpowiedzi wybierasz właściwą)
zadania typu prawda / fałsz
zadania na wypełnianie luk w zapisie na podstawie wysłuchanych informacji
odpowiedzi na pytania do wysłuchanego tekstu
zaznaczanie form, które wystąpiły w wysłuchanym tekście
zaznaczanie i poprawianie błędów w tekście na podstawie nagrania (np. błędnie
zanotowane dane / informacje)
porządkowanie wydarzeń / faktów w kolejności, w jakiej występują w tekście
łączenie właściwych informacji w oparciu o nagranie
wskazywanie na mapie obiektów, o których jest mowa w wysłuchanym tekście
przyporządkowanie wypowiedzi do poszczególnych osób / miejsc występujących w
tekście
przyporządkowanie ilustracji do wysłuchanych tekstów
wypełnianie tabeli
rozróżnianie wymowy wyróżnionych głosek
-3-
Kryteria oceny sprawności rozumienia ze słuchu:
Ocena bardzo dobra (75% poziomu pełnego):
W zakresie rozumienia ze słuchu uczeń:
 bez trudu rozumie ogólnie wypowiedź obcojęzyczną wypowiadaną przez różne
osoby w normalnym tempie, zawierającą oprócz znanej leksyki i struktur również
niezrozumiałe elementy, których znaczenia można domyślić się z kontekstu
 rozumie ogólny sens prostych sytuacji komunikacyjnych, w tym intencji rozmówcy
(informowanie się, prośba, wyrażanie zgody lub niezgody) w różnych warunkach
odbioru (np. rozmowa przez telefon, w informacji kolejowej)
 sprawnie wyszukuje informacje szczegółowe w nieskomplikowanych
wypowiedziach i dialogach
 w pełni rozumie proste instrukcje nauczyciela formułowane w języku obcym i
właściwie na nie reaguje
Ocena dobra (50% poziomu pełnego ):
W zakresie rozumienia ze słuchu uczeń:
 rozumie ogólnie większość wypowiedzi obcojęzycznych wypowiadanych przez
różne osoby w normalnym tempie, zawierających oprócz znanej leksyki i struktur
również niezrozumiałe elementy, których znaczenia można domyślić się z
kontekstu
 rozumie ogólny sens większości prostych sytuacji komunikacyjnych, w tym intencji
rozmówcy (informowanie się, prośba, wyrażanie zgody lub niezgody) w różnych
warunkach odbioru (np. rozmowa przez telefon, w informacji kolejowej)
 wyszukuje większość informacji szczegółowych w nieskomplikowanych
wypowiedziach i dialogach
 rozumie większość prostych instrukcji nauczyciela formułowanych w języku
obcym i właściwie na nie reaguje
Ocena dostateczna (75% poziomu podstawowego):
W zakresie rozumienia ze słuchu uczeń:
 rozumie ogólnie dużą część wypowiedzi obcojęzycznych wypowiadanych przez
różne osoby w normalnym tempie, zawierających oprócz znanej leksyki i struktur
również niezrozumiałe elementy, których znaczenia można domyślić się z
kontekstu
 rozumie ogólny sens dużej części prostych sytuacji komunikacyjnych, w tym
intencji rozmówcy (informowanie się, prośba, wyrażanie zgody lub niezgody) w
różnych warunkach odbioru (np. rozmowa przez telefon, w informacji kolejowej)
 wyszukuje dużą część informacji szczegółowych w nieskomplikowanych
wypowiedziach i dialogach
 rozumie dużą część prostych instrukcji nauczyciela formułowanych w języku
obcym i właściwie na nie reaguje
-4-
Ocena dopuszczająca (50% poziomu podstawowego):
W zakresie rozumienia ze słuchu uczeń:
 rozumie ogólnie tylko niektóre wypowiedzi obcojęzyczne wypowiadane przez
różne osoby w normalnym tempie zawierające oprócz znanej leksyki i struktur
również niezrozumiałe elementy, których znaczenia można domyślić
 rozumie ogólny sens tylko niektórych prostych sytuacji komunikacyjnych, w tym
intencji rozmówcy (informowanie się, prośba, wyrażanie zgody lub niezgody) w
różnych warunkach odbioru (np. rozmowa przez telefon, w informacji kolejowej)
 wyszukuje tylko niektóre informacje szczegółowe w nieskomplikowanych
wypowiedziach i dialogach
 rozumie tylko nieliczne proste instrukcje nauczyciela formułowane w języku
obcym i właściwie na nie reaguje

Sprawność mówienia
jest bardzo istotnym elementem w nauczaniu języka obcego. Wynika to z faktu, że ogólnym
celem nauczania jest opanowanie języka w stopniu umożliwiającym w miarę sprawną
komunikację językową w różnych sytuacjach życia codziennego, co jednocześnie zapewni
sukces również podczas ustnej części egzaminu maturalnego.
Sprawność mówienia sprawdzana jest za pomocą następujących technik:









odgrywanie ról
udzielanie i uzyskiwanie informacji
relacjonowanie wydarzeń
negocjowanie z partnerem dogodnego rozwiązania danego problemu
tworzenie dialogów
odpowiedź na pytania
opisywanie ilustracji
udział w dyskusji, wyrażanie opinii, argumentowanie
prezentacja tematu
Kryteria oceny sprawności mówienia:
ocena bardzo dobra (75% poziomu pełnego):
 wypowiedź zawiera bogate słownictwo i frazeologię, pozwalające na pełny przekaz
wszystkich wymaganych informacji,
 wypowiedź charakteryzuje się wielostronnym ujęciem tematu i bardzo bogatą
treścią
 wypowiedź jest płynna
 w zakresie poprawności gramatycznej wypowiedź zawiera bardzo sporadyczne
błędy nie zakłócające w żaden sposób komunikacji
-5-
 pod względem fonetycznym wypowiedź jest całkowicie poprawna, bez błędów w
wymowie i intonacji
 w trakcie wypowiedzi zachodzi niczym nie zakłócona komunikacja w pełnym
zakresie
ocena dobra (50% poziomu pełnego)
 wypowiedź cechuje dobry poziom znajomości słownictwa i struktur językowych,
zawiera ona wyrażenia odpowiednie dla przekazania większości wymaganych
informacji
 wypowiedź ma bogatą treść, jest interesująca, zgodna z tematem
 wypowiedź jest płynna przy pewnej pomocy nauczyciela
 wypowiedź zawiera nieliczne usterki gramatyczne, które mają charakter pomyłek i
nie występują systematycznie
 wypowiedź jest zasadniczo poprawna fonetycznie i intonacyjnie, zawiera nieliczne
usterki
 w trakcie wypowiedzi zachodzi komunikacja pomimo drobnych usterek
ocena dostateczna (75% poziomu podstawowego)
 wypowiedź zawiera podstawowy poziom znajomości słownictwa i struktur
językowych oraz niektóre wymagane wyrażenia pozwalające na przekazanie
zasadniczej części wymaganych informacji
 treść jest dość bogata
 wypowiedź jest płynna w zasadniczej części, poszerzenie jej wymaga pomocy
nauczyciela
 wypowiedź zawiera błędy gramatyczne mające charakter przeoczeń, świadczące o
niepełnym opanowaniu struktur
 pod względem fonetycznym wypowiedź jest zrozumiała pomimo błędów w
wymowie niektórych wyrazów i w intonacji
 pomimo trudności w formułowaniu lub rozumieniu pytań i odpowiedzi dochodzi do
komunikacji w podstawowym zakresie
ocena dopuszczająca (50% poziomu podstawowego)
 wypowiedź zawiera ubogie słownictwo i bardzo proste struktury językowe
pozwalające na przekazanie tylko nielicznych wymaganych informacji
 charakteryzuje ją uboga treść
 wypowiedź jest płynna we fragmentach, jedynie dzięki pomocy nauczyciela
 wypowiedź zawiera błędy gramatyczne wskazujące na nieznajomość niektórych
struktur
 pod względem fonetycznym wypowiedź jest zrozumiała w ograniczonym zakresie
 w trakcie wypowiedzi dochodzi do komunikacji w wąskim zakresie
-6-
Sprawność pisania
jest zintegrowana z innymi sprawnościami i systematycznie rozwijana, uwzględnia krótkie i
dłuższe formy tekstów użytkowych wymagane na egzaminie maturalnym w zakresie
podstawowym. Sprawdzana jest za pomocą następujących technik:
 wypełnianie kwestionariusza
 pisania krótkiej formy użytkowej typu: kartka pocztowa, wiadomość, zaproszenie,
ogłoszenie
 redagowanie ogłoszenia prasowego
 pisanie dłuższej formy użytkowej typu: list / e-mail prywatny, list formalny
 pisanie swobodnej dłuższej wypowiedzi na zadany temat
Kryteria oceny sprawności pisania:
Ocena bardzo dobra (75% poziomu pełnego):
W zakresie pisania uczeń:
 bezbłędnie wykonuje zawarte w ćwiczeniach polecenia (pisanie odtwórcze)
 jego wypowiedzi pisemne na zadany temat (opis rodziny, przyjaciół, planów
wakacyjnych, przyjęcia urodzinowego, dnia codziennego, mieszkania / domu,
pokoju, dnia sportu, tematy związane ze spędzaniem wolnego czasu, zakupami,
podróżowaniem) są bogate pod względem treści (słownictwo, struktury
gramatyczne), logiczne, harmonijne i spójne
 bez żadnych trudności redaguje krótki i długi tekst użytkowy precyzyjnie
dobierając poznane słownictwo i struktury gramatyczne, pozwalające na pełny
przekaz informacji
 sprawnie stosuje środki wyrazu charakterystyczne dla wymaganej formy
wypowiedzi (list / e-mail prywatny i formalny)
 pod względem poprawności językowej jego wypowiedzi pisemne cechują bardzo
sporadyczne błędy gramatyczne i leksykalne nie zakłócające komunikacji oraz
nieliczne błędy w pisowni nie zmieniające znaczenia wyrazu
Ocena dobra (50% poziomu pełnego):
W zakresie pisania uczeń:
 bez pomocy nauczyciela samodzielnie wykonuje zawarte w ćwiczeniach polecenia
(pisanie odtwórcze)
 pisze proste wypowiedzi pisemne (opis rodziny, przyjaciół, planów wakacyjnych,
przyjęcia urodzinowego, dnia codziennego, mieszkania / domu, pokoju, dnia
sportu, tematy związane ze spędzaniem wolnego czasu, zakupami, podróżowaniem)
wykorzystując większość poznanych środków językowych
 redaguje krótki i długi tekst użytkowy z niewielkimi uchybieniami w doborze
poznanego słownictwa i struktur gramatycznych, co pozwala na przekaz większości
wymaganych informacji
-7-
 samodzielnie pisze list / e-mail prywatny i formalny, które w zasadzie odpowiadają
wymaganej formie
 pod względem poprawności językowej jego wypowiedzi pisemne cechują nieliczne
błędy gramatyczne, leksykalne i ortograficzne w nieznacznym stopniu zakłócające
zrozumienie
Ocena dostateczna (75% poziomu podstawowego):
W zakresie pisania uczeń:
 w większości poprawnie wykonuje zawarte w ćwiczeniach polecenia (pisanie
odtwórcze)
 pisze proste wypowiedzi pisemne (opis rodziny, przyjaciół, planów wakacyjnych,
przyjęcia urodzinowego, dnia codziennego, mieszkania / domu, pokoju, dnia
sportu, tematy związane ze spędzaniem wolnego czasu, zakupami, podróżowaniem)
stosując liczne powtórzenia leksykalne i mało urozmaicone struktury gramatyczne
 redaguje krótki i długi tekst użytkowy, w którym wykorzystane słownictwo
pozwala na przekazanie jedynie najważniejszych informacji
 pisze list / e-mail prywatny i formalny, które spełniają tylko część warunków
wymaganych dla danej formy
 pod względem poprawności językowej jego wypowiedzi pisemne cechuje czasami
niewłaściwy dobór słów, dość liczne usterki ortograficzne i gramatyczne, co
częściowo zakłóca komunikację i świadczy o niepełnym opanowaniu struktur
Ocena dopuszczająca (50% poziomu podstawowego):
W zakresie pisania uczeń:
 w sposób niepełny realizuje zawarte w ćwiczeniach polecenia (pisanie odtwórcze)
 pisze tylko niektóre proste wypowiedzi pisemne (opis rodziny, przyjaciół, planów
wakacyjnych, przyjęcia urodzinowego, dnia codziennego, mieszkania / domu,
pokoju, dnia sportu, tematy związane ze spędzaniem wolnego czasu, zakupami,
podróżowaniem), ponadto wypowiedzi te są chaotyczne, tylko częściowo zgodne z
tematem, zawierają ubogie słownictwo i bardzo mało urozmaicone struktury
gramatyczne
 w sposób bardzo uproszczony redaguje krótki i długi tekst użytkowy, w którym
wykorzystane podstawowe słownictwo pozwala na przekazanie jedynie niewielkiej
ilości informacji
 pisze list / e-mail prywatny i formalny, jednak znaczne uchybienia w doborze
właściwego słownictwa, struktur gramatycznych i stylu wskazują na nieznajomość
wymogów formy
 pod względem poprawności językowej jego wypowiedzi pisemne cechuje
niewłaściwy dobór słów, liczne usterki ortograficzne i gramatyczne, co w dość
znacznym stopniu zakłóca komunikację i świadczy o słabym opanowaniu struktur
-8-
Ostateczna ocena za sprawność mówienia i pisania jest wypadkową powyższych
kryteriów, ale nauczyciel może niektórym kryteriom przypisać mniejszą lub większą wagę,
zmieniając w ten sposób ich proporcjonalny wkład w ocenę.
W powyższych kryteriach nie została uwzględniona ocena celująca. Można ją otrzymać
za sprawność mówienia lub pisania, jeśli spełnione zostaną wszystkie kryteria na ocenę
bardzo dobry, a poza tym uczeń wyróżnia się w jednym lub kilku zakresach (np., wyjątkowe
bogactwo leksyki, spontaniczna i naturalna wypowiedź, ciekawe ujęcie tematu, inwencja
stylistyczna, znajomość struktur gramatycznych wykraczających poza program nauczania,
szeroka wiedza krajoznawcza na temat danego obszaru językowego).
4. POZIOMY WYMAGAŃ W ZAKRESIE POSZCZEGÓLNYCH SPRAWNOŚCI
Sprawność rozumienia mowy ze słuchu.
Poziom wymagań podstawowych:
Uczeń jest w stanie odbierać tylko te komunikaty, które są zbudowane z jednostek
językowych aktywnie przez niego opanowanych. Jest w stanie wyodrębnić jedynie fragmenty
lub pojedyncze zdania. Prawidłowo określa formę wysłuchanego komunikatu, pod
warunkiem, że ma ona postać modelową , typową. Określa ogólny sens wysłuchanej
wypowiedzi. Wyodrębnia informacje, które występują w zrozumiałych dla niego kontekstach
i są wyrażone zrozumiałym językiem. Ma trudności w wydzielaniu tylko żądanych informacji
bądź rozgraniczaniu informacji głównych i drugorzędnych, ogólnych i szczegółowych.
Poziom wymagań rozszerzonych.
Dobrze lub bardzo dobrze rozpoznaje i wyodrębnia przyswojone lub nowe elementy
językowe. Bardzo dobrze określa ogólny sens wysłuchanej wypowiedzi. Prawidłowo
wyodrębnia w wysłuchanym komunikacie żądane informacje, główną ideę całej wypowiedzi,
bądź jej fragmentów, wskazuje i określa związki między poszczególnymi częściami
wysłuchanego komunikatu, poprawnie określa intencje autora i adresata wypowiedzi.
Sprawność mówienia
Poziom wymagań podstawowych
Błędy językowe częściowo zakłócają komunikację, wypowiedź jest jednak w miarę
zrozumiała. Stopień opanowania podstawowych struktur morfosyntaktycznych i modeli zdań
pozwala mu na odtwarzanie przyswojonych reakcji językowych. W komunikatach przeważają
-9-
zdania proste, stosunkowo silna jest interferencja języka polskiego. Uczeń w miarę poprawnie
buduje wypowiedzi w sytuacjach relacjonowania. Negocjowanie i argumentowanie stanowią
trudność.
Poziom wymagań rozszerzonych.
Błędy występują sporadycznie i nie zakłócają komunikacji. Uczeń prezentuje dobre i bardzo
dobre opanowanie zasad artykulacji, intonacji, struktur morfosyntaktycznychi modeli zdań.
Uczeń swobodnie operuje modelowymi strukturami zdaniowymi, które samodzielnie potrafi
przenieść i zastosować w sytuacjach analogicznych lub zbliżonych do ćwiczonych w procesie
dydaktycznym. Stosuje zdania proste i złożone. Dokonuje prawidłowego wyboru
odpowiedniej formy i stylu wypowiedzi. Uczeń jest w stanie wygenerować różnorodne
komunikaty z zastosowaniem różnorodnych i zróżnicowanych elementów języka.
Sprawność czytania
Poziom wymagań podstawowych
Tempo czytania jest wolne. Uczeń w większości wypadków jest w stanie prawidłowo
przewidzieć i określić przedmiot i treść wypowiedzi, to jednak wyodrębnienie myśli
przewodniej całego komunikatu lub jego części stanowi dla niego trudność. Potrafi
wyodrȩbnić w komunikacie przede wszystkim fakty. Opinie i informacje oceniające zostaną
wyodrębnione jedynie pod warunkiem , że są wyrażone w tekście w sposób jednoznaczny,
czytelny i językiem mało skomplikowanym. Uczeń nie potrafi odgraniczyć faktów czy opinii
głównych od drugorzędnych, nie potrafi uogólnić głównej myśli komunikatu.
Poziom wymagań rozszerzonych
Uczeń dąży do zrozumienia sensu komunikatu, a nie przetłumaczenia go. Rozpoznaje,
rozróżnia i przewiduje zarówno jednostki leksykalne, jak i formy gramatyczne, podejmuje
próby określenia znaczeń nieznanych wyrazów na podstawie ich analizy słowotwórczej lub
kontekstu. Potrafi określić treść komunikatu, wyodrębnić myśl przewodnią całego
komunikatu i poszczególnych jego części. Poprawnie wyodrębnia fakty. Jest w stanie
przetworzyć jakościowo i ilościowo materiał informacyjny danego komunikatu, dokonując
uogólnień.
Sprawność pisania
Poziom wymagań podstawowych
Uczeń jest wstanie przedstawić lub omówić zadany temat. Tekst jest komunikatywny,
występujące w nim błędy językowe nie zakłócają jego odbioru, Pod względem stylistycznym
- 10 -
wypowiedź jest jednolita. Uczeń przejawia tendencję nie tyle do tworzenia komunikatu
pisemnego, ile do odtwarzania modelu. Posługuje się prostymi strukturami zdaniowymi i
stosunkowo wąskim zakresem słownictwa.
Poziom wymagań rozszerzonych
Uczeń w tworzonych przez siebie komunikatach pisemnych omawia w sposób wyczerpujący
główne i istotne aspekty. Tekst ma czytelną kompozycję , jego struktura logiczna jest spójna.
Wypowiedź jest poprawna pod względem językowym, uczeń podejmuje próby
skomplikowanych struktur składniowych. Wypowiedź jest poprawna pod względem
ortograficznym i interpunkcyjnym. Stylistyka komunikatu jest jednolita i adekwatna do
formy. Wypowiedzi cechuje kreatywność w sposobie przedstawienia tematu.
Pozostałe zasady kontroli wiadomości i umiejętności oraz sposoby poprawiania ocen
cząstkowych i końcowych regulują: Wewnątrzszkolny System Oceniania, plany
wynikowe i rozkłady materiału z poszczególnych języków obcych w danym roku
szkolnym, które zawierają szczegółowy materiał leksykalno-gramatyczny do
opanowania przez ucznia na poziomie podstawowym i rozszerzonym.
ANEKS DO PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA
ZASADY OCENIANIA UCZNIÓW Z DYSFUNKCJAMI NA LEKCJACH
JĘZYKÓW OBCYCH
1. Rodzaj trudności – dysleksja czyli zaburzenia czytania
Symptomy dysleksji:
 trudności w odkodowywaniu sensu słów i symboli,
 brak zróżnicowania głosek zbliżonych fonetycznie,
 problem ze zróżnicowaniem wyrazów podobnie brzmiących,
 nieprawidłowe przetwarzanie informacji językowej,
 niezrozumienie przeczytanej treści, dłuższej wypowiedzi, szeregu informacji, serii
poleceń,
 czytanie bez modulacji głosu w wolnym tempie, z zastosowaniem intonacji zdania
oznajmującego,
 pomijanie przy czytaniu fragmentów tekstu lub ponowne czytanie tego samego
fragmentu,
 trudności w uczeniu się pamięciowym,
 trudności w wyszczególnieniu dźwięków, rozpoznawaniu rymujących się sylab i
doborze właściwych słów,
 gubienie lub dodawanie liter, zmiana ich kolejności podczas czytania,
 nieprawidłowe łączenie lub rozdzielanie wyrazów,
 problemy z wymową bardziej złożonych i dłuższych wyrazów,
 duże trudności z zapamiętaniem słówek i struktur gramatycznych.
- 11 -
Zaburzenia te pogłębiają się wraz ze wzrostem tempa pracy, stresem, zmęczeniem,
trudnością tekstu lub poleceń, a także spadkiem motywacji i zainteresowania tematem. W
językach obcych poczucie bezradności pogłębia się wraz ze słabym zrozumieniem lub
całkowitym niezrozumieniem słów, zdań, sytuacji. Długotrwałe niepowodzenia szkolne stają
się czynnikiem patogennym wywołującym zaburzenia osobowości, sprzyjają przyjmowaniu
postawy niechętnej wobec szkoły, przedmiotu i nauki. Brak sukcesu utrwala niską samoocenę
i prowadzi do zaburzeń emocjonalno-motywacyjnych. Ogromne znaczenie w pracy z uczniem
dyslektycznym ma ciągłe motywowanie go do wysiłku i chwalenie nawet najmniejszych
sukcesów.
2. Rodzaj trudności – dysortografia czyli błędne pisanie
Symptomy dysortografii:
 przestawianie liter lub sylab w wyrazie,
 mylenie liter, które w języku polskim i obcym mają ten sam lub podobny obraz
graficzny ale inne brzmienie (np. polskie i niemieckie spółgłoski „s”, „z”),
 problem z pisaniem w języku niemieckim przegłosów, dyftongów, rozróżnianiem
długich i krótkich samogłosek, zapisem głosek: „sch”, „tz”, „tsch”, „ck”, „sp”, „pf”,
„st”, „qu”,
 pomijanie w języku niemieckim niemego „h”,
 pisanie liter zwierciadlanych, pisanie wyrazu od strony prawej do lewej: pismo
lustrzane,
 występowanie wyrazów bezsensownych w wyniku pojawiania się w jednym wyrazie
kilku błędów,
 mylenie wielkich i małych liter,
 opuszczanie znaków diakrytycznych,
 brak poczucia błędu.
W przypadku dzieci z dysortografią trudności z opanowaniem poprawnej pisowni nie
ustępują w wyniku opanowania zasad ortograficznych, stosowania rutynowych metod
nauczania i oddziaływań dydaktycznych nauczyciela. Początkowo są to trudności w
zapisywaniu jakichkolwiek wyrazów. Później uczeń umie już pisać, ale mimo motywacji do
poprawnego pisania, popełnia specyficzne błędy w pisaniu i błędy ortograficzne. Trudności
uczniów z dysortografią utrzymują się po zakończeniu etapu nauczania początkowego, a nie
poddane odpowiednim ćwiczeniom utrwalają się i utrudniają życie.
3. Rodzaj trudności – dysgrafia czyli niski poziom graficzny pisania
Symptomy dysgrafii:
 nieprawidłowo zagospodarowana przestrzeń w zeszycie, trudności ze zmieszczeniem
się w liniaturze zeszytu,
 trudności z kreśleniem kształtu liter - litery mają różne wymiary, są nieproporcjonalne,
drżące, nachylone w różnym kierunku,
 pismo jest mało czytelne,
 nieestetyczny zeszyt (podziurawione kartki, zamazany tekst),
 wolne tempo pisania, problem z ukończeniem zadania w wyznaczonym czasie,
 łączenie dwóch liter w jedną,
 pojawienie się dodatkowych elementów w literze, wyrazie,
 brak łączenia liter ze sobą lub wadliwe ich łączenie.
Należy pamiętać jednak o tym, że o dysgrafii mówimy wtedy, kiedy kilka z powyższych
symptomów występuje równocześnie w pisaniu u dziecka, ale nie wówczas, gdy takie błędy
- 12 -
pojawiają się sporadycznie, przypadkowo, bądź przez tylko pewien czas. To, że czasem udaje
mu się ładnie napisać staje się koronnym argumentem, że "może". Uczeń mało sprawny
motorycznie faktycznie może chwilowo utrzymać dobry poziom graficzny pisma, ale na
krótko. Ręka męczy się po kilku zdaniach, i kolejne zdania, strony są napisane niekształtnie.
Wystarczy pośpiech, zmęczenie, napięcie wywołane lękiem, niepewnością, a ich skutek
natychmiast odzwierciedla się w pracach pisemnych zarówno niskim poziomem graficznym,
jak i większą ilością błędów.
Usprawnienie pracy z uczniem dysfunkcyjnym:
1. Nowy materiał wprowadzamy w powiązaniu z wcześniej poznanym i często go
powtarzamy. Z uwagi na fakt, że powtarzanie jest procesem nudnym i każdy dyslektyk jest
inny stosujemy różnorodne techniki:





budujemy połączenia pomiędzy różnymi elementami języka (rodziny wyrazów),
używamy pomocy wizualnych (plakaty, obrazki, plansze, mapy, itp.),
korzystamy ze skojarzeń jako techniki wspomagania pamięci,
wybieramy tematy osobiście interesujące dla ucznia,
bawimy się z uczniami (drama, gry planszowe, itp.).
2. Korzystamy z różnorodnych technik nauczania i uczenia się:
 stosujemy nauczanie polisensoryczne, angażując jak najwięcej zmysłów (wzrok, słuch,
dotyk, smak),
 korzystamy z nagrań tekstów, umożliwiając uczniowi jednoczesne słuchanie i
czytanie,
 odtwarzamy tekst z kasety po raz pierwszy w wolniejszym tempie, a następnie w
normalnym,
 zachęcamy do słuchania tekstów w domu,
 zwiększamy koncentrację ucznia poprzez słuchanie z zamkniętymi oczami,
 preferujemy ciche czytanie,
 zrozumienie tekstu sprawdzamy odpowiedziami na pytania lub logicznym kończeniem
zdań na podstawie informacji,
 nie odpytujemy z głośnego czytania przy klasie,
 nie wyrywamy do natychmiastowej odpowiedzi lecz dać czas do namysłu,
 powtarzamy chórem trudniejsze, złożone słowa i dźwięki,
 zwracamy uwagę na wyraźną wymowę,
 na kolorowo zaznaczamy trudności ortograficzne w wyrazach,
 uczymy kojarzenia pisowni słów sprawiających trudność,
 segregujemy słówka pod kątem tematyki,
 zachęcamy ucznia do korzystania ze słownika,
 podajemy wiedzę ortograficzną w sposób jak najbardziej uporządkowany,
 wydłużamy czas wykonywania ćwiczeń przez ucznia ze względu na jego wolniejsze
tempo pracy,
 mobilizujemy ucznia do pracy poprzez stosowania różnorodnych ćwiczeń na lekcji, a
także zadawanie dodatkowych ćwiczeń do samodzielnej pracy w domu.
3. Robimy wszystko, aby lekcja była dobrą zabawą zarówno dla ucznia jak i nauczyciela:
 korzystamy z rymowanek, wierszyków, piosenek, krzyżówek, zabaw graficznych,
magicznych kwadratów
 bawimy się w odgrywanie roli, historyjek,
- 13 -
 przynosimy na lekcje gry,
 stosujemy ćwiczenia polegające na wyborze odpowiedzi lub łączeniu wyrazu z jego
przeciwieństwem lub definicją,
 stosujemy zabawę w kaligrafię i pisanie bez odrywania ręki,
 angażujemy uczniów do wykonywania pomocy dydaktycznych i organizowania gier i
zabaw.
4. Sposoby egzekwowania, oceniania wiedzy i umiejętności:
 na pracy pisemnej uczeń zaznacza „D”, jeśli sam chce być oceniany według kryteriów
dla uczniów dyslektycznych. Jeśli test lub tekst oceniamy według tych
 kryteriów, ocenę wpisujemy dopiero po oddaniu przez ucznia ostatecznej wersji,
oceniając pracę pisemną nie bierzemy pod uwagę błędów literowych, nie
 zmieniających sensu wyrazu. Wyjątkiem są błędy typowo gramatyczne,
charakterystyczne dla danego języka,
 prace pisemne ucznia są oceniane przede wszystkim pod względem merytorycznym,
czyli treści, kompozycji tekstu, składni, słownictwa, itp.,
 błędy ortograficzne i interpunkcyjne w pracach z języków obcych nie powodują
obniżenia oceny ogólnej,
 testy są układane tak, aby zminimalizować liczbę wyrazów pisanych przez ucznia,
 dajemy więcej czasu na napisanie testu, czy wypracowania na lekcji,
 prace są poprawiane wspólnie z uczniem, zaczynając rozmowę od wymienienia zalet,
a następnie stopniowym pokazywaniu i omawianiu błędów,
 nie należy prosić ucznia dyslektycznego o czytanie w klasie tekstu wcześniej
nieprzerobionego i unikać odpytywania go z głośnego czytania w obecności innych
uczniów,
 uczeń dyslektyczny jest oceniany głównie na podstawie odpowiedzi ustnych,
 zamiast odpytywać ucznia przy tablicy, zadaje się mu prace domowe, sprawdzając
słuchanie ze zrozumieniem nie bierzemy pod uwagę błędów gramatycznych, tylko
logiczne,
 możemy zmniejszyć ilość wymaganego materiału do nauczenia, jeśli widzimy, że
uczeń ma trudności z zapamiętywaniem (np. ograniczyć liczbę słówek do
 zapamiętania, czy liczbę zwrotek wiersza do nauczenia się na pamięć),
 w sytuacjach wyjątkowych oceny z prac pisemnych traktujemy jako drugorzędne.
Ocenę końcową wystawiamy głównie na podstawie wypowiedzi ustnych, słuchania ze
zrozumieniem i aktywności na lekcjach.
Ponadto, każdy członek danego zespołu klasowego winien uwzględnić w ocenie
ucznia z innymi niż omówione powyżej dysfunkcjami wskazania zawarte w opiniach /
orzeczeniach
poradni psychologiczno-pedagogicznych odnoszące się do jego
specyficznych trudności w uczeniu się. Dokumentacja dotycząca dysfunkcji znajduje się
w teczkach wychowawców.
- 14 -