06-10 - zszarzecze

Żywienie kurcząt
Kurczęta typu nieśnego żywimy do woli, a okresowe ważenie losowo wybranej grupy
kurcząt informuje nas, czy wzrost ptaków odpowiada określonej linii kur. Nie można
dopuścić do nadmiernego wzrostu kurcząt i otłuszczenia, gdyż ptaki mają trudności z
prawidłowym wejściem w nieśność (tabela).
Orientacyjna masa ciała rosnących kurek i dzienne spożycie paszy na przykładzie kur Hy-Line Brown
Wiek (tyg.)
Masa ciała (g)
Spożycie paszy (g/szt/dzień)
8
750
46
10
970
56
12
1170
66
14
1310
73
16
1430
77
Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe zmienia się wraz z wiekiem. Im ptaki są młodsze,
tym zawartość białka w mieszance powinna być wyższa (18-19%). Od 9 tygodnia życia
poziom białka w paszy należy obniżyć (ok. 15%), gdyż maleje intensywność wzrostu
kurcząt.
Polskie normy przewidują 2 okresy żywienia kurcząt niezależnie od typu użytkowego kur:
 I okres-do 8-10 tyg. - 18,0-19,0% białka ogólnego i 11,7-11,9 MJ EM,
 II okres - do 17-18 tyg. - 14,5-15,0% białka ogólnego i 11,3-11,5 MJ EM.
Poziom Ca i P powinien wynosić odpowiednio 1,0-1,2 i 0,45%. U rosnących kurcząt ważny
jest stosunek Ca:P, który powinien wynosić 2:1.
Przed rozpoczęciem nieśności następuje magazynowanie Ca w jamach kości szpikowych i
masa szkieletu wzrasta o około 20 g. Aby ptaki mogły odłożyć rezerwę Ca na kilka jaj,
należy na 2-3 tygodnie przed rozpoczęciem nieśności podawać mieszankę o wyższej
zawartości Ca. Kurczęta od 3 tygodnia powinny dostawać również żwirek w ilości 3 g/szt.
tygodniowo.
W stadach reprodukcyjnych odchowywane są również koguty, które stanowią od 10 do 12%
stanu kurek. Żywienie kogutów jest takie samo, jak kurek, tylko spożycie paszy jest wyższe
o 10 do 15%.
Technologia odchowu kurcząt Hy-Line Brown zakłada stosowanie mieszanek o następującej
zawartości:
 20% białka i 2750-2970 kcal energii metabolicznej dla kurcząt do 6 tygodnia,
 17,5% białka i 2750-3025 kcal/kg dla kurcząt od 6-12 tygodnia,
 15,5% białka i 2700-2970 kcal/kg dla kurcząt od 12-15 tygodnia,
 16,5% białka i 2725-2900 kcal/kg dla kurcząt od 15 tygodnia do 1% nieśności.
Żywienie niosek
Prawidłowe żywienie niosek powinno pokryć potrzeby bytowe, które zależą głównie od
masy ciała ptaka, oraz potrzeby produkcyjne, zależne od intensywności produkcji. Należy
pamiętać o tym, że kura w jednym jaju wydala około 6,5 g białka, 2,5 g Ca, a wartość
energetyczna jaja to 90 kcal. Jeżeli wartość pokarmowa mieszanki jest niska, to jakość jaj
jest gorsza oraz spada nieśność. Skład chemiczny jaja jest bardzo stabilny i musi zadziałać
bardzo mocny czynnik stresowy, aby zmienił się skład np. białka jaj. Żywienie kur
mieszankami o określonym poziomie białka powinno uwzględniać nieśność ptaków, gdyż
ma to wpływ na wyniki produkcyjne i opłacalność produkcji.
Jedną z metod prawidłowego żywienia jest fazowe żywienie niosek (rysunek). Przy fazowym
żywieniu niosek okres nieśności podzielony jest na 3 okresy:
Przykład programu żywienia kur niosek
 I okres rozniesienia i szczytu nieśności trwający około 4 miesiące, nioski żywimy
mieszanką o zawartości 18% białka,
 II okres to kolejne 4 miesiące produkcji, nioski żywimy mieszanką zawierającą 17%
białka,
 III okres to ostatnie 4 miesiące produkcji, nioski żywimy mieszanką zawierającą 1516% białka.
Dopasowanie wartości pokarmowej mieszanki do nieśności ptaków nie spowoduje
otłuszczenia kur ani też znoszenia jaj o dużej masie (jest to nieekonomiczne w końcowej
fazie nieśności, gdyż cena jaj nie pokryje kosztów produkcji). Dlatego też obniżenie poziomu
białka w końcowym okresie nieśności zapobiega znoszeniu zbyt dużych jaj.
Bardzo ważne jest odpowiednie zbilansowanie mieszanek przede wszystkim niedoborowych
aminokwasów egzogennych w zbożach. Ich niedobór wpływa na wysokość produkcji oraz
jakość jaj.
Dobre zbilansowanie mieszanki podwyższa wartość biologiczną białka, a tym samym można
obniżyć zawartość białka ogólnego w paszy bez ubocznych skutków. Jeżeli zawartość białka
ogólnego w paszy jest niższa niż 14%, to spada nieśność i obniża się masa jaj.
W żywieniu niosek bardzo ważny jest odpowiedni poziom wapnia w paszy, który zależy od
nieśności i wieku ptaków. Wykorzystanie wapnia przez nioski zmniejsza się wraz z wiekiem,
przez pierwsze 5 miesięcy wynosi 50-60%, między 6 a 10 miesiącem - 40%, a pod koniec
nieśności - 35%. Dlatego wartość Ca w mieszance na początku nieśności powinna wynosić
3,6%, a pod koniec nieśności 4,0-4,5%.
Odpowiedni poziom Ca w mieszance decyduje nie tylko jakości skorupy, ale również o
owulacji. Zapotrzebowanie na wapń u niosek jest największe w okresie formowania się
skorupy, które odbywa się w godzinach wieczornych i nocnych. Dlatego też ważna jest
forma podawanego węglanu wapnia, aby uwalnianie Ca było powolne i w okresie formowania skorupy. Dobre rezultaty daje dodawanie węglanu wapnia w formie mączki z
muszli ostryg.
Oprócz wapnia ważną rolę w tworzeniu skorupy odgrywa fosfor, przy czym musi być
zachowany odpowiedni stosunek Ca:P, który powinien wynosić 5:1.
W mieszankach dla niosek musimy zapewnić odpowiedni poziom składników witaminowomineralnych, który uzupełniamy, dodając premiksy. Szczególnie ważna jest witamina D3,
która decyduje o metabolizmie wapnia.
Żywienie brojlerów kurzych
Kurczęta brojlery ze względu na szybki wzrost mają duże zapotrzebowanie na składniki
pokarmowe. Aby wykorzystać szybkie tempo wzrostu brojlerów i uzyskać wysoką masę
ciała (ponad 2 kg), musimy zapewnić im mieszankę dobrze zbilansowaną o wysokim
poziomie energii. W żywieniu stosuje się mieszanki pełnoporcjowe, zwykle granulowane
natłuszczone. Zapotrzebowanie brojlerów na składniki pokarmowe, a szczególnie białko,
zmienia się wraz z wiekiem. Im ptaki są starsze, tym tempo wzrostu maleje i mieszanka
zawiera nieco mniej białka.
W żywieniu stosuje się trzy mieszanki.
 Starter, zawiera od 12,0-13,3 MJ/kg EM oraz 21-23% białka ogólnego; mieszankę
stosuje się na pierwsze 3 tygodnie odchowu.
 Grower, zawiera od 12,0-13,7 MJ/kg EM oraz 20-22% białka ogólnego; z
przeznaczeniem na 4-6 tydzień odchowu.
 Finiszer, zawiera od 12,0-13,7 MJ/kg EM oraz 18-20% białka ogólnego; na ostatnie 57 dni odchowu (nie zawiera kokcydiostatyku).
Przy dobrym zbilansowaniu mieszanki nie powinno się podawać brojlerom żadnych
preparatów witaminowo-mineralnych.
W naszych warunkach odchów brojlerów trwa 5-6 tygodni. Uzyskują one masę ciała 2,0-2,2
kg, a zużycie paszy wynosi około 1,9-2,0 kg na przyrost 1 kg masy ciała.
Żywienie brojlerów indyczych
Brojlery indycze żywimy mieszankami pełnoporcjowymi do woli, o wartości pokarmowej
dostosowanej do typu i wieku ptaków. Najnowsze programy żywieniowe indyków rzeźnych
zakładają od 5 do 8 różnych mieszanek. Wytwórnie pasz oferują również swoje programy
żywieniowe, uwzględniając jednak zalecenia firm hodowlanych oraz aspekty ekonomiczne
programu. Normy żywienia zalecają 5-fazowy system żywienia (tabela).
Pięciofazowy system żywienia indyków
Wiek w tygodniach (mieszanka)
Składniki
0-3
Prestarter
Energia
7-11
Starter Grower-1
12-15
16-24
Grower-2
Finiszer
11.5
12,5
12,8
13,0
13,5
28
26
22
17,5
16
do 4,0
do 4,0
do 4,0
do 4,0
do 4,0
metaboliczna (MJ)
Białko ogólne (%)
Włókno surowe (%)
4-6
W żywieniu indyków należy podawać mieszanki granulowane, gdyż:
 są jednorodne, nie ulegają rozwarstwieniu,
 indyki więcej jedzą,
 lepsze jest ich wykorzystanie,
 mniejsze są straty z powodu rozsypywania.
W żywieniu indyków w wieku od 4 do 6 tygodnia można stosować ziarno pszenicy i
kukurydzy (gniecione lub całe) uzupełnione koncentratami. System ten obniża koszty
żywienia i dodatnio wpływa na zdrowotność stada. Przy stosowaniu wielu mieszanek należy
stopniowo (3-4 dni) przechodzić z jednej mieszanki na drugą. W celu ułatwienia rozdrabniania mieszanki należy podawać żwirek granitowy lub kwarcowy. Zużycie paszy na 1
kg przyrostu masy ciała nie powinno przekraczać 2,5 kg.
Żywienie brojlerów kaczych
Kaczki żywimy mieszankami pełnoporcjowymi KB-1 do 3. tygodnia i KB-2 od 4 do 8
tygodnia chowu. Mieszanki te powinny zapewnić zapotrzebowanie na składniki pokarmowe
szybko rosnącym kaczkom (tabela).
Zawartość składników pokarmowych dla brojlerów kaczych
Składniki
Mieszanka
KB-1
KB-2
Białko ogólne (%)
20,00
17,00
Energia metaboliczna (MJ)
12,10
12,30
Włókno surowe (%)
3,50
4,00
Wapń (%)
1,25
2,50
Fosfor (%)
0,50
0,85
Chlorek sodu (%)
0,30
0,30
Mieszanki KB-1 i KB-2 powinny zaspokoić potrzeby kaczek na składniki witaminowomineralne i nie ma konieczności podawania dodatkowo tych składników. Brojlery kacze
Astra K w ciągu 8 tygodni odchowu uzyskują masę ciała 3,3 kg przy zużyciu mieszanki 3,03,4 kg na kg przyrostu masy ciała. Brojlery kaczek piżmowych żywimy tymi samymi
mieszankami, kaczory odchowujemy 11-13 tygodni, a kaczki 9-11 tygodni.
Żywienie gęsi
Młode gęsi żywimy tymi samymi mieszankami, co brojlery kacze. Zapotrzebowanie na
składniki pokarmowe jest również podobne jak u kaczek, ale odchów brojlerów gęsich
wynosi około 10-11 tygodni. Zawartość składników w 1 kg mieszanki powietrznie suchej dla
brojlerów gęsich przedstawiono w tabeli.
Zawartość składników pokarmowych dla brojlerów gęsich w 1 kg paszy
Składniki
Wiek (tyg.)
0-3
4-8
9-10
Energia metaboliczna (MJ)
11,9
11,7
11,7
Białko ogólne (%)
22,0
17,5
15,0
Włókno surowe (%)
do 4
do 6
do 9
W intensywnym odchowie brojlery gęsie zużywają około 3,5 kg mieszanki na kg przyrostu
masy ciała. Aby obniżyć koszty żywienia, można stosować dodatek dobrej jakości zielonek,
marchwi, buraków pastewnych i cukrowych. Zamiast mieszanek pełnoporcjowych KB-1 i
KB-2 można stosować pasze gospodarskie zmieszane z koncentratami białkowymi.
Bardzo opłacalny jest tucz „owsiany" gęsi lub tucz gęsi na pastwisku. Oprócz zielonki z
pastwiska gęsi otrzymują ziarno zbóż lub mieszanki treściwe w ilości od 40-120 g na sztukę.
Gęsi pobierają na pastwisku nawet do 1 kg zielonki dziennie. Taki system tuczu jest dłuższy,
ale tańszy, gdyż straty przy nim są niższe.
Technologia chowu i tuczu owsianego opracowanego przez Instytut Zootechniki zaleca do 4.
tygodnia życia żywienie gąsiąt mieszankami treściwymi do woli. W okresie od 5 do 12
tygodnia ograniczenie paszy treściwej, a gęsi powinny przebywać głównie na pastwisku. Na
1 ha pastwiska powinno przypadać 100-120 ptaków. W okresie tuczu gęsi mogą również
korzystać z pastwisk. Technologia żywienia zaakceptowana przez największego polskiego
eksportera „gęsi owsianej" zakłada do 15 tygodnia odchowu uzyskanie masy ciała około 5
kg. Do 3 tygodnia żywienie mieszanką treściwą oraz drobno posiekaną zielonką lub tartą
marchwią, od 4 do 5 tygodnia 195-215 g mieszanki na szt. dziennie, zielonka do woli oraz
mieszanka mineralna zmieszana ze żwirkiem w stosunku 1:1 (podawana w oddzielnych
karmidłach), od 6. do 10. tygodnia 220-230 g mieszanki na szt. dziennie oraz zielonka do
woli; 11 tydzień tuż po podskubie 230-260 g/szt. mieszanki i zielonka do woli; 12-14 tydzień
185-210 g/szt. dziennie mieszanki oraz zielonka do woli. Zakłada się, że między 15 a 17
tygodniem tuczu owsianego, czyli w ciągu 21 dni, przyrost masy ciała powinien wynieść
około 1,5 kg. W okresie tuczu podaje się praktycznie do woli owies (500-600 g/szt./dzień)
oraz pasze objętościowe.