Obciążenie uczniów ciężarem tornistrów

TORNISTRY SZKOLNE
POMIARY I ZALECENIA GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO
Nadal niepokojącym zjawiskiem wśród uczniów jest noszenie zbyt ciężkiego plecaka.
Z doświadczenia wiemy, że dzieci pakują do plecaków nie tylko podręczniki, ale również
zabawki, kilka piórników i ciężkie bidony. Uczniowie często noszą zbyt wiele przyborów oraz
pomocy dydaktycznych, których ilość można byłoby ograniczyć.
Poniżej podane zostały zalecenia dotyczące właściwego wyboru tornistra/plecaka
szkolnego, a także wskazania jak prawidłowo zapakować i kontrolować jego właściwe
użytkowanie:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
waga tornistra nie powinna przekraczać 10 do 15% masy ciała ucznia,
powinien posiadać ergonomiczną, odpowiednio usztywnioną ściankę przylegającą do pleców,
jego ciężar powinien być rozłożony symetrycznie,
cięższe rzeczy powinny być umieszczone na dnie, a lżejsze wyżej,
tornister powinien mieć równe, szerokie szelki,
długość szelek powinna umożliwić swobodne wkładanie i zdejmowanie jednocześnie
zapewniając jak najlepsze przyleganie tornistra do pleców,
zalecane jest dodatkowe zapięcie spinające szelki z przodu klatki piersiowej,
tornister należy nosić na obu ramionach,
konieczne jest kontrolowanie przez rodziców zawartości tornistra, aby zapobiec zabieraniu
przez uczniów zbędnych rzeczy,
wskazane jest podjęcie przez rodziców współpracy ze szkołą w celu zorganizowania na
terenie szkoły miejsc, w których uczniowie będą mogli pozostawić część przyborów lub
podręczników szkolnych.
Nadmierna waga tornistra może powodować nasilenie bólów pleców, ma wpływ na zmniejszenie
pojemności płuc, może sprzyjać kształtowaniu nieprawidłowej statyki ciała i w efekcie
skrzywieniom kręgosłupa. Na przekroczenie wagi tornistrów/plecaków uczniów mają wpływ przede
wszystkim czynniki takie jak:
•
•
•
•
•
•
obciążenie podręcznikami i zeszytami z przedmiotów, które nie były ujęte w programie
nauczania w danym dniu,
noszenie dodatkowych słowników i książek,
noszenie przedmiotów nie związanych bezpośrednio z programem nauczania, takich jak:
pamiętniki, albumy, zabawki, butelki z napojami,
rodzaj materiału, z jakiego został wykonany tornister lub plecak (waga pustego tornistra
waha się od 0,5 kg do 2 kg),
niewystarczający nadzór opiekunów (rodziców, nauczycieli) nad zawartością tornistrów,
rzadko występująca możliwość pozostawiania części podręczników i przyborów w szkołach.
W związku z realizacją zasadniczych przedsięwzięć przeprowadzono pomiary
obciążenia uczniów ciężarem tornistrów , których wyniki przedstawiamy poniżej.
Pomiarami objęto po dwa oddziały klas I- VI w dwóch szkołach podstawowych : w szkole
podstawowej wiejskiej oraz w szkole podstawowej miejskiej. Łącznie ocenie poddano 426
uczniów w tych szkołach.
W szkole podstawowej wiejskiej zajęcia prowadzone są w systemie zarówno uczniowskim
(klasy I-III), jak i pracownianym (IV-VI). Szkoła ta zapewnia uczniom możliwość
pozostawienia części podręczników i przyborów szkolnych w szkole m.in. w wyznaczonych
miejscach na półkach, regałach , zapleczach sal zajęć.
W szkole podstawowej wiejskiej w wyniku pomiarów, którymi objęto 126 uczniów wysoką normę
15 % masy ciała dziecka otrzymano u 122 uczniów, natomiast niską normę 10 % masy ciała dziecka
stwierdzono u 86 uczniów.
W szkole podstawowej miejskiej zajęcia również prowadzone są w systemie uczniowskim (klasy
I-III), jak i pracownianym (IV-VI). Szkoła podstawowa miejska zapewnia uczniom możliwość
pozostawienia części podręczników i przyborów szkolnych. W klasach I–III funkcjonują
wyznaczone miejsca na półkach, indywidualne teczki w salach zajęć, natomiast w klasach IV –VI są
to wyznaczone miejsca na regałach, szafki w pracowniach.
W wyniku pomiarów 300 uczniów otrzymano , że wysoką normę 15 % masy ciała dziecka ,
mieszczącą się w normie otrzymano u 290 uczniów, natomiast niską normę 10 % masy ciała
dziecka , mieszczącą się w normie stwierdzono u 191 uczniów.
Otrzymane dane pokazują, że większa część poddanych ważeniu uczniów nosi plecaki
o wadze zgodnej z zaleceniami, jednak nadal część uczniów nosi plecaki zbyt ciężkie dlatego
też Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Białogardzie zwraca się do rodziców
o kontrolowanie wagi i zawartości plecaków szkolnych. Rodzice powinni nadzorować proces
pakowania się dziecka do szkoły – tak, aby w plecaku znalazły się wyłącznie materiały
niezbędne w procesie edukacji.
Noszenie zbyt ciężkiego plecaka wpływa negatywnie na rozwój układu ruchu, jak również
przyczynia się do powstawania licznych wad postawy.
Początkowo uczeń narzeka na nasilony ból pleców, który z czasem może przerodzić się
w pogłębione schorzenie kręgosłupa, doprowadzające do zapadania się klatki piersiowej oraz
nieprawidłowego funkcjonowania układu oddechowego i układu krążenia. Dźwigając na
plecach zbyt duży ciężar, dziecko jest także narażone na dolegliwości w obrębie lędźwiowego
odcinka kręgosłupa, problemy z kolanami oraz zniekształcenia w budowie stóp.
Chcąc zapobiegać wadom postawy wśród dzieci i młodzieży powinniśmy nie tylko
prawidłowo dobrać i spakować ich tornistry, ale także zapewnić odpowiednią ilość aktywności
fizycznej oraz właściwe stanowisko pracy, a także wyrobić prawidłowe nawyki ruchowe.