Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Koncepcje, modele
Transkrypt
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Koncepcje, modele
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Koncepcje, modele, wskazówki, schematy udarowe Udar = nagłe zachorowanie (WAŻNE) + typowy wywiad (WAŻNE, ALE CZASAMI NIEMOŻLIWE DO UZYSKANIA) + typowe czynniki ryzyka (WAŻNE, ALE CZASAMI BRAK)+ ogniskowy zespół neurologiczny (BARDZO WAŻNE)↔ brak ogniska w badaniu rutynowym, ostro-dyżurowym CT mózgu w pierwszej dobie od nagłego zachorowania (BARDZO WAŻNE) + potwierdzenie obecności ogniska (ŚREDNIOWAŻNE) w domniemanej lokalizacji w kolejnych dobach w badaniu neuroobrazowym (CT/MRI mózgu) ↔ diagnostyka przyczyn udaru mózgu (WAŻNE) + odpowiednie postępowanie terapeutyczne zależne od mechanizmu powstania udaru (BARDZO WAŻNE) Nagłe zachorowanie: 1. rano po obudzeniu pacjent zauważa zespół neurologiczny (np. jak poniżej) – mechanizm miażdżycowo-zakrzepowy udaru? - choroba małych/dużych naczyń? 2. w ciągu dnia pojawia się zespół neurologiczny, bez bólów głowy i innych objawów wskazujących na krwotok – mechanizm zatorowy/kardiogenny udaru? Postęp objawów: 1. 2. A. B. szybkie ustępowanie zespołu neurologicznego narastanie zespołu neurologicznego w czasie skala NIHSS skala GCS Zespół neurologiczny (odchylenia w badaniu neurologicznym) wskazujący na jednoogniskowe uszkodzenie mózgu: 1. opadnięty prawy kącik ust + język zbacza w prawo + spastyczny niedowład kończyn prawych + afazja – ognisko w lewej półkuli mózgu obejmujące korę 2. opadnięty lewy kącik ust + język zbacza w lewo + spastyczny niedowład lewych kończyn – ognisko w prawej półkuli 3. opadnięty lewy kącik ust, język zbacza w lewo + spastyczne porażenie lewych kończyn z niedoczulicą lewostronną – ognisko w prawej półkuli mózgu w torebce wewnętrznej 4. lewostronny zespół móżdżkowy – ognisko w lewej półkuli móżdżku 5. opadnięta lewa powieka, rozszerzona lewa źrenica, rozbieżne ustawienie lewej gałki ocznej + niedowład prawych kończyn – ognisko w moście po stronie lewej 6. język zbacza w prawo, niedowład lewych kończyn – ognisko w pniu mózgu w rdzeniu przedłużonym po prawej Rozpoznanie wstępne: Udar mózgu 1. Udar niedokrwienny 2. udar krwotoczny Potwierdzenie rozpoznania: 1. wywiad od pacjenta/rodziny dotyczący okoliczności zachorowania 2. badanie neurologiczne 3. badanie ogólne z ciśnieniem, tętnem - nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, tachybradykardia? 4. badania laboratoryjne - CT mózgu w trybie ostro-dyżurowym - badania krwi Morfologia – anemia? Poliglobulia? Koagulogram – zaburzenia krzepnięcia? Glukoza na czczo + profil – cukrzyca? Nietolerancja glukozy? Lipidogram – hyperlipidemia? Hormony tarczycy – niedoczynność, nadczynność→ migotanie przedsionków? Wydolność wątroby, nerek? 5. EKG, ew. Holter EKG 6. USG serca – stan po zawale, akineza, materiał zatorowy, wady serca, PFO 7. USG – Doppler tętnic szyjnych, kręgowych, mózgowych - miażdżyca? Zwężenie? Niedrożność? Rozpoznanie ostateczne: Udar niedokrwienny (tu lokalizacja np. lewej półkuli mózgu) w mechanizmie (tu ew. przyczyna powstania udaru np. miażdżycowo-zakrzepowym) Typ udaru np. RIND – udar z odwracalnymi objawami w czasie 3 tygodni CS – udar dokonany PS - udar postępujący Leczenie: Przy rozpoznaniu jak wyżej kwas acetylosalicylowy + statyna + rehabilitacja ruchowa ew. mowy Rokowanie ? zgon ?kalectwo – utrwalone, ?poprawa stanu funkcjonalnego Miejsce na badanie neuroobrazowe: 1. Jak najszybciej po incydencie nagłego zachorowania z nagłym powstaniem zespołu neurologicznego 2. Ew. weryfikacja ogniska udarowego w kolejnej dobie przy wątpliwościach rozpoznania ze względu na nietypowy obraz podmiotowy lub przedmiotowy 3. Ew. potwierdzenie lokalizacji i wielkości ogniska szczególnie u osób młodych z udarem (poniżej 55 r.ż.) 4. Ew. rokowniczo? NIE POTWIERDZONO ZALEŻNOŚCI 5. Ew. w kontroli odległej ? W PRAKTYCE KLINICZNEJ NIE MA POTRZEBY POWTARZANIA BADANIA NAUROOBRAZOWEGO PRZY TYPOWYM I OCZYWISTYM OBRAZIE Z TENDENCJĄ DO POPRAWY W TRAKCIE REHABILITACJI Wszystkie procedury są ważne i znaczącej wagi, ale jeżeli już musimy grupować, to badanie neurologiczne ma znaczenie kluczowe, następnie wywiad co do zachorowania i CT na IP, diagnostyka też jest kluczowa – z tego wynika dalsze postępowanie, leczenie i poprawa (lub jej brak) stanu pacjenta, czyli pośrednio rokowanie.