Analiza tygodnia - eksperci.kj.org.pl

Nr 22/2009 (25.05.2009-31.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
ANALIZA TYGODNIA
W drodze do (Szybkiej) Kolei Aglomeracyjnej
W ostatnich latach pojawiło się kilka koncepcji poprawy komunikacji w obrębie aglomeracji:
Krakowska Szybka Kolej Miejska, Krakowska Kolej Miejska, Szybka Kolej Aglomeracyjna, czy
Zintegrowany System Transportu Publicznego Aglomeracji Krakowskiej. Jak dziś 1,5 miliona
mieszkańców Krakowskiego Obszaru Metropolitarnego oraz kilkaset tysięcy zamieszkałych
niedaleko od jego granic radzi sobie z dojazdem do Krakowa? Co zostało, a co ma być zrobione?
Ponad dwa lata temu, w 2007 r., przygotowano wstępne studium wykonalności Szybkiej Kolei
Aglomeracyjnej (SKA) w Krakowie. Raport (141 stron) sporządzony został przez krakowską firmę
International Management Services Sp.z.o.o. (IMS) i miał dać wskazówki, w którym kierunku
zmierzać przy tworzeniu zintegrowanej sieci transportu publicznego w obrębie aglomeracji.
Przygotowane przez IMS studium obejmuje ocenę strategicznych wyzwań dla SKA, szacunek
kosztów inwestycji, analizę opłacalności inwestycji, opracowanie scenariuszy sieci, obliczenie
potencjałów ruchotwórczych oraz obliczenia ruchowe. Raport prezentuje również konkretne
rekomendacje – wykazuje, że wprawdzie jest potencjał rynkowy dla uruchomienia SKA, jednakże
istnieje duże ryzyko, że projekt nie będzie opłacalny. Dla powodzenia inwestycji niezbędne są
zatem inwestycje towarzyszące (głównie modernizacja infrastruktury) oraz intensywna
promocja, jak i konkurencyjna oferta, które skłonią mieszkańców do korzystania z kolei
miejskiej. Większość połączeń omawianych w studium będzie mogło osiągnąć próg rentowności
jedynie w przypadku, gdy część inwestycji będzie finansowana ze środków unijnych (patrz
Tabela 1). Jedną z przyczyn jest niska popularność kolei – obecnie tylko 5% pasażerów w obrębie
aglomeracji korzysta z połączeń kolejowych, podczas gdy aż 85% obsługiwane jest przez
krakowskie MPK. Studium szacuje, że wdrożenie SKA zwiększyłoby udział kolejowych przewozów
aglomeracyjnych do 12%.
Tab. 1. Scenariusz sieci Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej zaproponowanej przez IMS
Linia Trasa
Planowane przystanki
Nr 1
Kraków Przedmieście,
Batowice, Lublańska,
Dietla, Powstańców
Wielkopolskich,
Bronowice, Prądnicka,
Balicka, Olszanica (1 i
2), Balice Lotnisko,
Winnicka, Zakopianka,
Kliny, Sidzina, Azory,
Łokietka, Prądnik Biały,
Prądnik Czerwony, Os.
Piastów, Łowińskiego,
Kocmyrzowska,
Kościelniki, Rusicki,
Olsza, Dąbie,
Klimeckiego, CH M1
Nr 2
Nr 3
Nr 4
Nr 5
Nr 6
Nr 7
Podłęże-Kraków GłównyTrzebinia
Skawina–Łącznica KrzemionkiKraków Główny-BatowiceMiechów
Wieliczka Rynek-Kraków
Główny-Balice
Okrężna: Kraków GłównyBatowice-Nowa Huta-Kraków
Płaszów-Kraków Główny
Mydlniki-Mała ObwodowaKraków Płaszów
Mydlniki-Batowice-Nowa Huta
Mydlniki-Mała Obwodowa-Łęg
M1
*nie mierzona dokładnie w ramach studium
Węzły
przesiadkowe
(P&R)
Efektywność
ekonomiczna
Wysoka
Kraków Główny
Kraków Płaszów
Zabłocie
Krzemionki
Zakopianka
Słomniki Miasto
Dietla
Bronowice
Os. Piastów
Kościelniki
Źródło: opracowanie własne
Średnia
Średnia
Niska*
Niska*
Niska*
Niska*
Nr 22/2009 (25.05.2009-31.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Scenariusz sieci SKA zakłada utworzenie 7 linii kursujących zarówno w ramach aglomeracji (sieć
Krakowa i najbliższe otoczenie) jak i sieci pełnej (sięgającej miast satelickich tj. Bochni,
Miechowa, czy Oświęcimia). Kursy na odcinkach centralnych (w obrębie miasta) odbywałyby się 3
razy na godzinę, na odcinkach wybiegowych – 2 razy na godzinę. Projekt zakłada budowę 28
przystanków, 10 węzłów przesiadkowych, parkingów Park&Ride, budowę łącznicy w rejonie
Krzemionek, zakup taboru kolejowego oraz modernizację i remont istniejącej infrastruktury.
Kluczowym problemem przedstawionym w analizie wykonalności jest wspólny dla 3 linii odcinek
Kraków Główny-Kraków Płaszów – obecnie pociągi korzystają z niego co 7,5 minuty. Realizacja
SKA wymagałaby zwiększenia przepustowości prawie o 100%, co oznacza że pociągi będą musiały
korzystać z tego odcinka co 4,2 minuty. Wiąże się to z wdrożeniem nowego – niezwykle
kosztownego – systemu obsługi ruchu na tym odcinku. Szacunkowy koszt utworzenia sieci SKA
wykazany w studium to 601,9 mln zł.
Rys. 1. Sieć Szybkiej
Kolei Aglomeracyjnej
zaproponowana w
studium
Źródło: Wstępne
Studium wykonalności
SKA
Dzisiejsze wykorzystanie oferty kolejowej
Jak dziś wygląda transport publiczny z wykorzystaniem kolei w aglomeracji krakowskiej? W
rzeczywistości znikomy procent pasażerów porusza się koleją w obrębie granic miasta.
Potwierdzają to także badania przeprowadzone w ramach studium, które prognozowały, że
największe obłożenie w pociągach będzie miało miejsce na trasach dojazdowych do miasta a nie
na samym jego terenie. Wprawdzie dojazd do wielu miejsc jest konkurencyjny (przykładowo
podróż szybkim tramwajem z dworca głównego na dworzec w Płaszowie trwa 22 minuty,
podczas, gdy pociąg osobowy pokonuje
Udział w transporcie publicznym w aglomeracji krakowskiej
ten dystans w ledwie 7 minut), niewiele
osób decyduje się na kolej. Głównych
powodów
należy
upatrywać
w
niekorzystnym położeniu przystanków
(niedogodna lokalizacja i słabe połączenie
85%
z sieciami tramwajowymi i autobusowymi)
oraz dostępności oferty (nie zintegrowany
10%
5%
system opłat w transporcie publicznym na
terenie aglomeracji, trudności w nabyciu
biletów, niekorzystne ceny).
Źródło: Wstępne Studium Wykonalności SKA
MPK
PKP PR
inni przewoźnicy
Nr 22/2009 (25.05.2009-31.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Czynniki te powodują, że z połączeń kolejowych korzystają głównie osoby mieszkające poza
Krakowem, dla których podróż pociągiem jest najdogodniejszą formą dotarcia do pracy, czy
szkoły. Obecnie istnieje 6 linii dojazdowych do stacji Kraków Główny (z których jedno to
połączenie do portu lotniczego Balice). Najintensywniej pasażerowie korzystają z pociągów
relacji Katowice-Kraków oraz Tarnów-Kraków.
Analizując częstotliwość oraz rozkład kursów pociągów podmiejskich można stwierdzić, że
dostosowane są one do potrzeb klienta. Największe natężenie ruchu odbywa się na trasie
Krzeszowice-Kraków (26 kursów dziennie) oraz Bochnia-Kraków (21) (patrz Tabela 2). Pierwsze
kursy do Krakowa w większości przypadków odchodzą po godzinie 4.00, co umożliwia
mieszkańcom podkrakowskich miejscowości dotarcie do pracy. Analogicznie, największa
częstotliwość kursów pociągów osobowych (z wyłączeniem trasy Kraków-Kraków Balice) ma
miejsce na trasie Krzeszowice-Kraków (co 44 minuty), Bochnia-Kraków (co 55 min.), dalej
Wieliczka Rynek-Kraków (co 66 min.), Skawina-Kraków (co 72) oraz Słomniki-Kraków (co 97).
Tabela 2. Połączenia do stacji Kraków Główny w ramach aglomeracji krakowskiej
Trasa
Krzeszowice-Kraków
Słomniki-Kraków
Bochnia-Kraków
Wieliczka Rynek-Kraków
Skawina-Kraków
Kraków Balice-Kraków
Liczba
kursów na
dobę
26
12
21
14
15
35
Pierwszy
kurs do
Krakowa
04.25
04.22
04.13
05.33
05.05
00.10
Ostatni kurs
z Krakowa
23.37
23.41
23.51
21.03
23.00
23.30
Średni czas
trwania
podróży
31 min
36 min
45 min
25 min
32 min
16 min
Cena biletu
normalnego
6.50 zł
6.50 zł
7.50 zł
4.00 zł
6.50 zł
8.00 zł
Źródło: Opracowanie własne
Z przedstawionej powyżej tabeli wynika, że częstotliwość na najruchliwszej trasie jest 1,5-2
razy niższa niż zakładana w studium IMS. Liczba osób podróżujących koleją jest stosunkowo
niewielka w porównaniu z innymi środkami transportu publicznego. Zmienić ma to projekt
„Zintegrowany System Transportu Publicznego Aglomeracji Krakowskiej” realizowany w ramach
POiIŚ (7.3-7), którego całkowity budżet wynosi 190 mln zł. Przedsięwzięcie dotyczy m.in.
modernizacji dworca głównego, linii kolejowych Kraków Bieżanów-Wieliczka, Kraków BonarkaKraków Swoszowice, organizacji węzłów przesiadkowych w rejonie przystanków Kraków Główny,
Wieliczka, Wieliczka Rynek. Obejmuje również budowę dwóch parkingów Park&Ride w Wieliczce
i Wieliczce Rynek, przystanku kolejowego koło Hali Targowej, systemu dystrybucji i identyfikacji
biletów, czy instalację monitoringu na przystankach kolejowych. Projekt rusza w tym roku,
inwestycje mają być gotowe do 2011 roku (o projekcie pisaliśmy w Barometrze Nr 20/2009).
Wymienione inwestycje mogą znacząco wpłynąć na wzrost znaczenia kolei podmiejskiej w
ogólnym transporcie publicznym w obrębie aglomeracji miejskiej, który na dzień dzisiejszy jest
niewielki. W szczególności budowa parkingów Park&Ride może ułatwić mieszkańcom wschodniej
części Krakowskiego Obszaru Metropolitarnego dotarcie do centrum. Czy można zaryzykować
stwierdzenie, że to pierwszy znaczący krok do utworzenia Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej w
aglomeracji krakowskiej?
Wstępne studium wykonalności Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej: link
Obowiązujące rozkłady pociągów osobowych w obrębie aglomeracji: link
Konkurs na projekt stacji Grzegórzki (Hala Targowa): tutaj
Na deser akcja jednej z katowickich gazet – zbiór absurdów PKP: tutaj
opracowanie: Maciej Gomółka
Nr 22/2009 (25.05.2009-31.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
WYDARZENIA TYGODNIA
W ramach funduszy Europejskiej Wspólnoty Terytorialnej w Małopolsce
ruszyły niedawno dwie inicjatywy. Celem obu jest wymiana dobrych
praktyk i doświadczeń oraz przepływ wiedzy na założone tematy,
wsparte otwartymi regionalnymi konkursami grantowymi. Pierwsza to
Inicjatywa Regionalna PEOPLE "Innowacje dla zmian społecznych",
mająca służyć wypracowywaniu odpowiedzi na negatywne skutki zmian
demograficznych i społecznych. Swoimi doświadczeniami, poza
Małopolską, będą wymieniać się: Andaluzja, Południowo-Wschodnia
Anglia, regiony Sztokholmu oraz Wenecji, Północna Brabancja i
województwo Timis. Małopolska otrzyma 386.960 €. Równocześnie
rozpoczął się bliźniaczy projekt - POWER, który z kolei skupia się na
tematyce ekologii. Partnerami projektu są: Południowo-Wschodnia
Anglia, Małopolska, Emilia-Romania, Północna Brabancja, Sztokholm,
Tallin oraz Andaluzja. Na województwo małopolskie przypada w nim 551
814 €.
Program
Współpracy
Międzyregionalnej
w ujęciu
małopolskim
POWER: link
PEOPLE: link
W zeszłym tygodniu Stowarzyszenie Eksporterów Polskich w ramach
ogólnopolskiego konkursu zorganizowanego przez Business Centre Club
przyznało tytuł Ambasadora Polskiej Gospodarki m.in. sześciu firmom z
Małopolski. Konkurs wyróżnia firmy osiągające sukcesy na rynkach
zagranicznych, cechujące się wysokimi standardami ekonomicznofinansowymi.
Wyróżnienia
eksportowe
Wśród laureatów z Małopolski znalazły się: ElektriMont Sp. z o.o. oraz
Jednostka Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o. (w kategorii Partner
Firm Zagranicznych), MPL im. Jana Pawła II Kraków-Balice Sp.z.o.o. oraz
Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A. (w kategorii Marka
Europejska), Staco Polska Sp.z.o.o. oraz Wojas S.A. (w kategorii
Eksporter).
Pełna lista laureatów: tutaj
Oddano do użytku pierwszą z dróg wyremontowanych w Małopolsce w
ramach „Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych
2008-2011”. Jest to droga w Gołczy, w powiecie miechowskim, o
długości 5,7 km. Jej remont kosztował 980 tys. zł, pokrytych przez
budżet państwa (470 tys. zł) oraz budżet gminy (510 tys. zł). W oparciu
o program w Małopolsce ma zostać przebudowanych ponad 200 km dróg
gminnych i powiatowych.
Pierwsza
„schetynówka”
gotowa
Zobligowany uchwałą Rady Miasta Krakowa Prezydent Miasta przygotował „Raport z realizacji Strategii Rozwoju Krakowa za 2008 rok”. Raport zostanie przedstawiony Radzie Miasta na jednym z najbliższych posiedzeń. Niezależnie od redakcyjnych prób nadania raportowi tonu optymistycznego, dokument ten jest raczej gorzkim podsumowaniem ubiegłego roku. Wątpliwości budzą nie tylko przyjęte wskaźniki realizacji
Jak realizowana
jest Strategia
Rozwoju
Krakowa?
Nr 22/2009 (25.05.2009-31.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
strategii, ale również efektywność i skuteczność realizacji oraz rzetelność opracowania całego materiału. Wydaje się, że przyjęcie raportu
przez Radę Miasta powinno zostać poprzedzone długą dyskusją oraz dogłębną analizą i refleksją.
Źródło: link
Urząd Miasta Krakowa próbując wyjść naprzeciw potrzebom turystów
uruchomił serwis „Krakowskie obiekty noclegowe” zawierający bazę
miejsc noclegowych w tzw. obiektach niekategoryzowanych (pokoje
gościnne, hostele itp.). Baza zawiera aktualnie 390 obiektów
obejmujących łącznie 12.199 miejsc noclegowych. I to już wszystkie
zalety wspomnianego serwisu. Przede wszystkim niezwykle trudno nań
trafić – ma na to szansę tylko uważny czytelnik krakowskiego BIPu. Po
drugie, skutecznym utrudnieniem w dotarciu na stronę jest adres:
http://msip2.um.krakow.pl/nocleg. Architektura informacji oraz layout
serwisu to kolejne pięty achillesowe: pierwszy rzut oka każe
podejrzewać (błędnie), że jest to strona nieaktualizowana co najmniej
od połowy lat 90-tych. Wątpliwości budzą też niewielkie możliwości
wyszukiwarki oraz ubogie zasoby informacji na temat poszczególnych
miejsc noclegowych. „Krakowskie obiekty noclegowe” należy więc
ocenić – eufemistycznie i z dużą ostrożnością – jako ciekawy wstęp do
szerszej refleksji na temat promowania turystyki w Krakowie.
Gdzie spać w
Krakowie?
Ani samorząd Krakowa ani Małopolski nie dysponują kompleksowymi
bazami danych dotyczącymi zaplecza turystycznego. Zasoby
informacyjne na temat miejsc noclegowych w Małopolsce są niezwykle
rozproszone po różnych serwisach komercyjnych (nie zawsze
wiarygodnych), żaden z nich nie jest jednak w 100% kompletny. Wydaje
się, że to ważne zadanie zarówno dla Krakowa, jak i Małopolski; obydwu
zorientowanych strategicznie na turystykę.
Na fali odbywających się konsultacji społecznych dotyczących budowy
Centrum Kongresowego przy Rondzie Grunwaldzkim warto zwrócić
uwagę i pochwalić władze samorządowe Krakowa za wielokanałowość i
nowoczesność w przeprowadzaniu konsultacji. Nie tylko odbyły się dwa
bezpośrednie spotkania z mieszkańcami rejonu inwestycji oraz dyżury
konsultacyjne (co można uznać za pewne minimum), ale wykorzystano
również platformę www.dialogspoleczny.krakow.pl do dyskusji na forum,
prezentacji dokumentów, filmów ze spotkań z mieszkańcami. Całości
obrazu dopełniają plakaty, ogłoszenia w lokalnych mediach oraz
plenerowe stanowisko konsultacyjne w miejscu przyszłej inwestycji.
Jeśli zaangażowanie strony społecznej oraz jego owoce (wobec wielu
głosów krytycznych, często pozostawionych bez odpowiedzi) będą
proporcjonalne do zaangażowanych środków komunikacji, to o jakość
inwestycji można być spokojnym. Konsultacje wprowadzone zostały
przez ustawodawcę jako narzędzie kontroli społecznej i dają wszystkim
zainteresowanym stronom możliwość realizacji inwestycji najbardziej
optymalną drogą.
Plakat: tutaj
Nowoczesne
konsultacje
Nr 22/2009 (25.05.2009-31.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Film 1: tutaj
Film 2: tutaj
Prezydent Miasta Krakowa wydał zarządzenie zmieniające strukturę
Biura Marketingu Turystycznego Miasta. Z treści dokumentu wynika, że
zmieniane jest w związku z tym zarządzenie nr 2110/2009 z dn. 24.
października 2009. Słusznie: profilaktyka przede wszystkim.
Spojrzenie
w przyszłość?
Źródło:
http://www.bip.krakow.pl/wladze/zarzadzenia/pliki/zp_1114_09.pdf
opracował zespół:
Michał Dulak, Łukasz Leszczyński, Jan Strycharz, Maciej Gomółka, Katarzyna Skąpska, Marcin Hyła, Wojciech
Przybylski, Seweryn Rudnicki, Dawid Bekiersz, Maciej Lipiarski
analiza tygodnia: Maciej Gomółka
koordynacja:
Bożena Pietras-Goc
Copyright by Fundacja Centrum Analiz Regionalnych
ul. Mikołajska 14/2, 31-027 Kraków
www.car.org.pl ● [email protected]