Analiza tygodnia

Nr 6/2009 (02.02.09-08.02.09)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
ANALIZA TYGODNIA
Sejm RP uchwalił 23 stycznia nowelizację ustawy o systemie oświaty. Dokument musi jeszcze przejść przez
Senat i uzyskać podpis Prezydenta RP. Ponieważ jednak koalicja rządząca porozumiała się w tej sprawie z
Lewicą, ostateczne przyjęcie (a więc odrzucenie zapowiadanego weta) jest wysoce prawdopodobne.
Mimo, że nowelizacja dotyczy prawa krajowego, ma konsekwencje dla wszystkich polskich samorządów, bo
to one są ostatecznie instytucjami prowadzącymi i finansującymi zdecydowaną większość polskich szkół,
choć prawo teoretycznie dopuszcza prowadzenie szkół również przez inne podmioty, jak stowarzyszenia
czy organizacje wyznaniowe.
Według danych GUS, w Krakowie w roku 2007 w szkołach podstawowych podporządkowanych
„organizacjom społecznym i stowarzyszeniom”, „organizacjom wyznaniowym” oraz „pozostałym
organizacjom” (nie samorządom) uczyło się ok. 3650 uczniów tj. 10% wszystkich uczniów szkół
podstawowych w mieście - na 128 SP zaledwie 28 prowadzonych było przez te nie-samorządowe podmioty.
W skali województwa dysproporcja jest znacznie większa: na ponad 1,4 tys. małopolskich szkół
podstawowych w roku 2007, zaledwie 75 prowadzonych było przez podmioty nie samorządowe, z nieco
ponad 6 tys. uczniów - 3% w skali województwa.
Co ciekawe na przestrzeni ostatnich lat liczba szkół samorządowych w regionie wyraźnie maleje
(2002:1543, 2007:1446), natomiast liczba szkół niesamorządowych mimo wszystko rośnie (2002:48,
2007:77). Podobnie jak udział ich uczniów w łącznej liczbie uczniów podstawówek (2002: Małopolska 1%,
sam Kraków 3%). Jest to jednak cały czas udział niewielki i zapewne nadal tak pozostanie, jako, że
nowelizacja – wbrew oczekiwaniom – nie otwiera szerszej możliwości uspołeczniania szkół.
W doniesieniach medialnych na pierwsze miejsce wysunęła się kwestia obniżenia wieku szkolnego,
ostatecznie i ku uldze wielu rodziców opóźniona i rozłożona w czasie na kilka lat. Jednak to nie ten
element reformy był najbardziej istotny, a próba otwarcia drzwi dla ustrojowej zmiany w systemie oświaty
i upodmiotowienia w nim rodziców – jako świadomych i aktywnych obywateli. Warto więc przyjrzeć się
losom dokumentu, ponieważ wersja uchwalona przez Sejm różni się zasadniczo od pierwotnej propozycji
resortu.
W projekcie rządowym (link) znalazł się następujący fragment:
„Jednostka samorządu terytorialnego, na podstawie uchwały organu stanowiącego tej jednostki, może
przekazać, w drodze umowy, osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie
fizycznej, prowadzenie szkoły lub placówki publicznej prowadzonej dotychczas przez tę jednostkę.”
/art. 5, dodany ustęp 5g/
Nr 6/2009 (02.02.09-08.02.09)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Zmiana ta była oczekiwana przez wiele samorządów w Polsce. Dawała bowiem możliwość wprowadzenia
do szkół nowego, zmotywowanego aktora (np. stowarzyszenia rodziców czy fundacji), ponoszącego realną
odpowiedzialność za finanse placówki. Oczekiwany skutek: bardziej racjonalne – a więc i oszczędne –
zarządzanie szkołami. Uwolnione środki można by przeznaczyć np. na bardziej elastyczny, motywacyjny
system wynagrodzeń, zawieszeniu uległa by bowiem część zapisów „Karty Nauczyciela”. Zyskaliby więc:
rodzice (większy wpływ na szkołę ich dzieci), samorządy (odciążenie administracji i oszczędności), a także
dobrzy nauczyciele (potencjalnie wyższe pensje). Dzieci, co najważniejsze, zyskałyby lepszą, bardziej
przyjazną szkołę. Należy podkreślić, że placówki utrzymywałyby obowiązkowo status publiczny, a więc
nauka w nich byłaby w dalszym ciągu bezpłatna.
Setki podobnych przekształceń, dot. głównie zagrożonych likwidacją małych szkół wiejskich, udało się
przeprowadzić np. przy udziale Federacji Inicjatyw Oświatowych. Ale nie tylko: wybrane samorządy w
Polsce „uspołeczniły” dużą część swoich szkół niezależnie od ich wielkości, godne polecenia jest tu np.
success story gminy Jarocin. Do tej pory operacja była bardzo skomplikowana formalnie, wymagała w
praktyce likwidacji placówki i powołania na jej miejsce nowej. To generowało dodatkowe koszty, co w
sytuacji szukania oszczędności jest paradoksem. Dlatego pomysły resortu edukacji były w tym punkcie
zgodne z rekomendacjami zespołu ekspertów edukacyjnych CAR (tutaj).
Niestety, te dobre praktyki nie zostaną upowszechnione. W konsekwencji m.in. lobbingu Związku
Nauczycielstwa Polskiego, ministerstwo wycofało się ze swojej propozycji, zaś stosowny ustęp zyskał
następujące brzmienie (pełna ustawa tutaj):
„Jednostka samorządu terytorialnego, będąca organem prowadzącym szkołę liczącą nie więcej niż 70
uczniów, na podstawie uchwały organu stanowiącego tej jednostki oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii
kuratora oświaty, może przekazać, w drodze umowy, osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu
terytorialnego lub osobie fizycznej prowadzenie tej szkoły.”
Możliwość uspołecznienia została więc ograniczona do szkół nie tyle małych, co mikroskopijnych, a
dodatkowo wymaga zgody kuratora. Oznacza to de facto zaniechanie potencjalnie największej reformy
polskiej edukacji po 1989 roku. Jest to fatalna wiadomość dla samorządów i wszystkich rodziców w Polsce.
Arcyparadoksem jest fakt, że ułatwiono procedurę likwidacji szkoły: wymagana jest jedynie opinia, a nie
zgoda kuratora oświaty (jak wynikało z dotychczas obowiązujących zapisów ustawy). Efekt będzie taki, że
szkoły nierentowne (na wsi, ale nie tylko) liczące więcej niż 70 uczniów będzie samorządom znacznie
łatwiej zlikwidować, niż ocalić przy udziale rodziców i nauczycieli. Ścieżka uspołecznienia nie jest dzięki
temu całkiem zamknięta, ale droższa i bardziej skomplikowana. Tą decyzję Sejmu RP oceniam w
kontekście podmiotowości samorządów i obywateli na dwóję z minusem.
Raport CAR dot. systemu edukacji w mieście Kraków i inne materiały: www.edukacjadlaobywateli.pl
Nr 6/2009 (02.02.09-08.02.09)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
WYDARZENIA TYGODNIA
Na początku lutego Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zweryfikowało listę tzw.
kluczowych projektów starających się o dofinansowanie z Unii Europejskiej bez
udziału w procedurze konkursowej.
Z krajowego Programu Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka” zostały
usunięte trzy projekty z Małopolski o łącznej wartości ponad 100 mln zł: 1/
projekt szlaku turystycznego na rzece Wiśle (koszt 40 mln zł; w międzyczasie
zgłoszony do Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego), 2/ projekt
Akademii Górniczo-Hutniczej o nazwie "Nowe rozwiązania materiałowe i
konstrukcyjne w liniach napowietrznych zapobiegające kryzysom energetycznym
typu blackout" (koszt całkowity 58,5 mln zł), 3/ projekt Instytutu Fizyki
Jądrowej PAN "Nanotechnologia jonowa i plazmowa materiałów formowanych na
bazie węgla i krzemu" (koszt 18,7 mln zł).
Unijnych pieniędzy
mniej na projekty
gospodarcze w
Małopolsce…
Projekty usunięte z listy indykatywnej PO „Innowacyjna Gospodarka”: tutaj
W ramach tej samej weryfikacji Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przyznało
Krakowowi możliwość ubiegania się o dodatkowe fundusze unijne na rozwój
komunikacji miejskiej. W ramach krajowego Programu Operacyjnego
„Infrastruktura i Środowisko” dofinansowane mogą być projekty „Rozbudowa
infrastruktury transportu publicznego w Krakowie” oraz „Zintegrowany system
transportu zbiorowego w aglomeracji krakowskiej”. Łączny budżet projektów to
740 mln zł, z czego 320 mln ma objąć unijna dotacja.
…ale za to więcej
na komunikację
Decyzja ta wpływa pozytywnie na plany rozbudowy komunikacji miejskiej w
mieście. Na liście projektów przeznaczonych do realizacji znaleźć się mogą,
pominięte w tegorocznym miejskim budżecie, linie tramwajowe na Ruczaj oraz
do Płaszowa przez most Kotlarski, zakup 24 nowych tramwajów, a także budowa
przystanku kolejowego w okolicach Hali Targowej.
Lista projektów indywidualnych PO „Infrastruktura i Środowisko”: tutaj
Urząd
Marszałkowski
Województwa
Małopolskiego
ogłosił
przetarg
nieograniczony na wykonanie „Planu strategii marketingowej Województwa
Małopolskiego na lata 2009 – 2013”. Jedynym kryterium oceny składanych ofert
jest cena.
Nowa strategia
marketingowa
Małopolski
Rok 2009 rozpoczął się w sposób zupełnie spodziewany 1 stycznia, a więc 35 dni
przed opublikowaniem zamówienia; z kolei według ogłoszenia Plan ma być
gotowy przed 30 czerwca 2009 r. Jaki będzie stopień realizacji Planu w roku
2009?
Dodajmy, że identyczny przetarg ogłoszony był już w czerwcu 2008 r. Pomimo
złożenia sześciu ofert, został on unieważniony, gdyż wszystkie projekty
wyceniono na więcej niż 160.000 zł brutto, a była to maksymalna kwota jaką
samorząd województwa mógł przeznaczyć na ten cel.
Ogłoszenie o przetargu: tutaj
Pomimo coraz twardszych protestów mieszkańców została podjęta decyzja
przekładana od ponad półtora roku. W czwartek (5.02) prezydent Krakowa
zdecydował o lokalizacji zakładu termicznej utylizacji odpadów w Mogile przy
ul. Giedroycia. Zgodnie z wymogami prawa teraz miasto będzie musiało złożyć
wniosek o decyzję środowiskową (wcześniej przedkładając raport o
Prezydent
Krakowa wskazał
lokalizację
spalarni
Nr 6/2009 (02.02.09-08.02.09)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko) oraz rozpocząć formalne
konsultacje społeczne. Komitet protestacyjny mieszkańców Mogiły i Lesiska
zapowiedział dalszy ciąg walki o niedopuszczenie do budowy spalarni na tym
terenie. Kolejne decyzje urzędników komitet będzie się starał skarżyć na drodze
prawnej powołując się między innymi na normy unijne dotyczące ochrony
środowiska.
Oceniając całą dyskusję wokół spalarni trzeba być bardzo ostrożnym.
Przysłuchując się argumentom za tą inwestycją warto zapoznać się też z
argumentami przeciwnymi, które mogą zwrócić naszą uwagę na do tej pory
przemilczane fakty i liczby.
Argumenty przeciwników spalarni: link
Ustawa Prawo ochrony środowiska: tutaj
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko: z kolei tutaj
Radni krakowscy, w związku z kształtem uchwalonego budżetu miejskiego,
zdecydowali się odłożyć realizację projektu budowy hali widowiskowosportowej w Czyżynach. W zamian zapowiadają prace nad budową centrum
kongresowego przy rondzie Grunwaldzkim. Projekt ten zyskał przychylność
radnych w związku z większym zaawansowaniem formalności dotyczących
projektu i pozwoleń budowlanych oraz mniejszym kosztem inwestycji.
Opóźni się budowa
hali w Czyżynach
Co ciekawe, budowa hali na Czyżykach, jedna ze sztandarowych obietnic
obecnego prezydenta miasta Jacka Majchrowskiego w ostatniej kampanii
wyborczej, ma już swoją historię. Pierwotna koncepcja zakładała, że inwestycja
będzie ukończona w zeszłym roku (sic!), w rzeczywistości budowa nie została
nawet rozpoczęta.
Kraków ubiega się o organizację Mistrzostw Świata w piłce siatkowej w 2014 r.
Główną areną mistrzostw ma być właśnie hala na Czyżynach.
Wizualizacja projektu hali widowiskowo-sportowej w Czyżynach: link
Wizualizacja projektu centrum kongresowego: link
W czwartek 5. lutego 2009 r. ogłoszona została nowa ustawa o partnerstwie
publiczno-prywatnym z dn. 19 grudnia 2008 r.; w życie wejdzie 27. lutego 2009
r. W związku z tym w Sali Obrad Rady Miasta Krakowa odbyła się konferencja
upowszechniająca ideę partnerstwa publiczno-prywatnego, zorganizowana przez
Fundację Centrum PPP. W czasie spotkania omówiono aspekty partnerstwa,
które wprowadza nowa ustawa, przedstawiono finansowe i prawne kwestie
związane z inwestycjami w ramach PPP, zaprezentowano również
dotychczasowe doświadczenia w zakresie współpracy na polu PPP.
Nowa ustawa została uznana za bardziej elastyczną i dającą szersze możliwości
współpracy, ale jej faktyczną jakość zweryfikuje praktyka.
Tekst ustawy: tutaj
Omówienie najważniejszych zmian w stosunku do ustawy poprzedniej: link
Partnerstwo
publicznoprywatne
Nr 6/2009 (02.02.09-08.02.09)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia

Uchwała Nr LXIV/819/09 - zmiana uchwały nr XXIV/289/07 Rady Miasta
Krakowa z dnia 24 października 2007 r. w sprawie przyjęcia „Wieloletniego
programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Miejskiej Kraków
na lata 2007 - 2012”

Uchwała Nr LXIV/829/09 - ustalenie wielkości środków na realizację w
latach od 2009 do 2012 zadania inwestycyjnego pn.: „Modernizacja
miejskiego stadionu „Cracovia” oraz zobowiązania Prezydenta Miasta
Krakowa do zabezpieczenia tych środków w „Wieloletnim Planie
Inwestycyjnym Miasta Krakowa” oraz w budżetach Miasta.
Tradycyjnie –
podjęte ważne
uchwały, których
nie ma w sieci
opracował zespół:
Michał Dulak, Łukasz Leszczyński, Jan Strycharz, Maciej Gomółka, Marcin Hyła, Wojciech Przybylski, Seweryn Rudnicki
analiza tygodnia: Wojciech Przybylski (konsultacja: Dr Jerzy Lackowski)
koordynacja:
Bożena Pietras-Goc
Copyright by Fundacja Centrum Analiz Regionalnych
ul. Mikołajska 14/2, 31-027 Kraków
www.car.org.pl ● [email protected]