Analiza tygodnia - eksperci.kj.org.pl

Nr 20/2009 (11.05.2009-17.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
ANALIZA TYGODNIA
Pierwszy i trzeci sektor w Krakowie
Pierwszy po 1989 r. akt normatywny kompleksowo ujmujący kwestię polskich organizacji pozarządowych
został przygotowany przez ustawodawcę dopiero w 2003 r. Jest to Ustawa z dn. 24 kwietnia 2003 r. o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z dnia 29 maja 2003 r.). Artykuł 5 ust. 3
wspomnianej ustawy, nakłada na organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego obowiązek
opracowywania rocznego planu współpracy z organizacjami pozarządowymi. Opublikowany właśnie przez
Wydział Sportu i Inicjatyw Społecznych Urzędu Miasta Krakowa (UMK) do konsultacji społecznych projekt
„Rocznego programu współpracy samorządu miasta Krakowa z organizacjami pozarządowymi oraz innymi
podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego" to dobra okazja do przyjrzenia się
wzajemnym relacjom między administracją samorządową i trzecim sektorem w Krakowie.
Najważniejszy jest dobry plan?
Pierwszy rzut oka na programy współpracy samorządu miasta Krakowa z organizacjami pozarządowymi na
lata 2006, 2007 i 2008 (link) zwraca uwagę na prawidłowość uchwalania tychże programów w czerwcu – a
zatem w połowie roku kalendarzowego. Program na rok 2009, który właśnie został przedstawiony do
konsultacji, także nie zostanie uchwalony wcześniej. Stawia to Kraków w wąskim gronie gmin
opracowujących plan z opóźnieniem1 (w czerwcu 2006 r. zrobiły to 4 gminy z ponad 700, które w ogóle
program uchwaliły; zaś w czerwcu 2007: 7 z ponad 900). Tego typu retardacja skutecznie obniża
wiarygodność programu, a także wskazuje na niski priorytet takiej działalności w hierachii zadań UMK.
Programy charakteryzują również niedociągnięcia strukturalne i merytoryczne – brak jest określonych
celów współpracy, czy harmonogramu ich realizacji, a do ewaluacji programów przewidziane są jedynie
wskaźniki liczbowe. Czytelnik programów zauważy również, że fragmenty części merytorycznej są
powtarzane niemal dosłownie co roku, bez krytycznej ich analizy.
Uwagę przykuwa fragment dot. Miejskiego Ośrodka Wspierania Inicjatyw Społecznych (MOWIS – jednostki
wykonawczej UMK w zakresie współpracy z sektorem obywatelskim), w którym jasno i precyzyjnie
określono szeroką ofertę, z której mogą korzystać krakowskie NGO; program mówi m.in. o prowadzeniu
serwisu informacyjnego dla organizacji społecznych, promowaniu ich sukcesów, działalności doradczej
MOWIS, udostępnianiu zaplecza lokalowe, czy inicjatywach szkoleniowych.
Praktyka działania
Znacznie lepiej od programowania prezentuje się rzeczywistość. MOWIS – jedyna mocna strona „programu
współpracy” – rzeczywiście oferuje duże możliwości wsparcia dla organizacji pozarządowych – od
lokalowych, przez organizacyjne, infrastrukturalne, czy informacyjne. Jako jego słabą stronę należy
jednak ocenić stronę www – skromna i niezbyt rozbudowana, niemalże ukryta w serwisie www.krakow.pl.
Dość duże środki wspierania sektora pozarządowego miasto przeznacza także w ramach konkursów
grantowych. Jednocześnie jednak środki te mają opinię trudnych w obsłudze i rozbudowanych pod
względem formalnym. Być może fakt ten tłumaczy nieznaczny spadek w liczbie składanych projektów w
stosunku do roku 2005 (Tabela 1).
Tabela 1. Liczba projektów złożonych i dotowanych przez UMK wraz z
przyznanymi środkami (w tym projekty lokalne – dzielnicowe)
2005
2006
2007
Liczba złożonych projektów
1372
1013
1078
Liczba dotowanych projektów
989
785
754
Łączna wysokość przyznanych
11.062.676,83 9.077.127,80 10.083.800,00
dotacji
Średnia kwota na projekt
11.185,72
11.563,22
13.373,74
Źródło: „Raporty o stanie miasta”
1
Herbst J., Współpraca organizacji pozarządowych i administracji publicznej w Polsce 2008 – bilans czterech lat
Nr 20/2009 (11.05.2009-17.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Cennymi inicjatywami są też dwa konkursy samorządowe: „8 Wspaniałych” oraz „Filantrop Krakowa”.
Pierwszy z nich adresowany jest do młodzieży społecznie zaangażowanej: jego celem jest jednocześnie
promowanie i premiowanie aktywności obywatelskiej wśród młodych ludzi. Drugi z konkursów to okazja do
promowania biznesu społecznie odpowiedzialnego oraz wszelkich innych postaw, których efektem jest
skuteczne wspieranie działalności obywatelskiej. Konkursy na stałe wpisały się w kalendarz krakowskich
wydarzeń, a marki obydwu są powszechnie rozpoznawane.
Duży potencjał ma w sobie Dzień Organizacji Pozarządowych; w tym roku odbyła się już siódma jego
edycja. Być może jednak wskazana byłaby tutaj zmiana formuły na bardziej dynamiczną oraz angażującą
szersze grono NGOsów. Tu oczywiście niezbędna byłaby aktywna postawa trzeciego sektora.
Brak harmonii pomiędzy wspomnianym „programem współpracy” a rzeczywistymi działaniami miasta
świadczy o braku strategicznej wizji, co do tego jak ta współpraca ma faktycznie wyglądać. Z kolei brak
strategicznej wizji jest równoznaczny z brakiem spójnego i systemowego spojrzenia na trzeci sektor przez
zarządcę miejskiego, co pozostawia możliwości rozwojowe przypadkowi.
Swoje chwalicie, cudzego nie znacie - dobre praktyki
Kraków ze swym potencjałem zdaje się posiadać olbrzymie możliwości rozwoju działań obywatelskich.
Cennym źródłem inspiracji – zarówno dla przedstawicieli samorządu, jak i organizacji pozarządowych –
mogą stać się tutaj inicjatywy podejmowane przez inne samorządy w ramach współpracy
międzysektorowej.
•
•
•
•
•
•
•
Słupsk
Regulamin komisji konkursowych przy wyborze
ofert na realizację zadań publicznych (dwoje z
siedmiorga członków komisji wskazuje trzeci
sektor; wszyscy podpisują deklaracje bezstronności; określenie trybu oceny formalnej i merytorycznej).
Słupska Rada Pożytku Publicznego (wybierany
przez organizacje pozarządowe organ doradczoopiniujący oraz reprezentacja słupskich NGOsów)
Fundusz ma wkłady własne NGOsów przy pozyskiwaniu funduszy ze źródeł zewnętrznych
(między rokiem 2005 a 2009 wzrósł z 50.000 zł
do 400.000 zł, co dowodzi jego skuteczności i
celowości)
Spotkania czwartkowe (w każdy ostatni czwartek miesiąca organizowane jest spotkanie między organizacjami pozarządowymi a przedstawicielami Magistratu i Rady; okazja do wymiany
informacji, zgłoszenia uwag czy wniosków;
miejsce konsultacji ważnych z punktu widzenia
trzeciego sektora dokumentów)
Kawiarenka obywatelska (półformalna formuła
spotkań samorządu i obywateli, jako okazja do
dyskusji na ważne dla miasta i regionu tematy)
Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza (możliwość wprowadzenia pod obrady Rady Miasta
uchwały przygotowanej przez obywateli; potrzebnych jest tylko 140 podpisów; dotychczas
złożono dwa takie projekty i obydwa zostały
przez Radę przegłosowane pozytywnie)
Jastrzębie Zdrój
Pożyczki dla jastrzębskich NGOsów (możliwość
zaciągnięcia nieoprocentowanej pożyczki z kasy
•
•
•
•
Elbląg
Zasady współpracy samorządowych władz Elbląga z organizacjami pozarządowymi” (dokument określający tryb współpracy między
elbląskim Magistratem a sektorem obywatelskim; w zasadzie można „Zasady...” uznać za
wieloletni plan współpracy, jego uzupełnieniem są z kolei programy roczne)
Rada Elbląskich Organizacji Pozarządowych
(sposób wyboru, zadania i tryb funkcjonowania podobny do modelu słupskiego)
Fundusz Grantowy (pozyskane zeń środki
mogą służyć m.in. jako wkład własny przy
pozyskiwaniu funduszy z zewnątrz; w roku
2008 Fundusz Grantowy wynosił 150.000 zł)
Wrocław
Rozbudowana część serwisu miejskiego
www.wroclaw.pl dot. trzeciego sektora;
Nr 20/2009 (11.05.2009-17.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
miasta, jako źródła wkładu własnego przy realizacji projektów lub środka do ustabilizowania
sytuacji finansowej organizacji)
•
otwarta dla organizacji pozarządowych, elastyczna i aktualizowana na bieżąco
Organizacja Targów Organizacji Pozarządowych powierzona w ręce organizacji pozarządowej
Na koniec
W Krakowie działa kilka tysięcy NGOsów angażując łącznie kilkadziesiąt tysięcy obywateli chcących
czynnie i skutecznie wpływać na otaczającą ich rzeczywistość. To duża grupa ludzi mająca istotny wkład w
to, jaki Kraków jest, i jak się w nim żyje. W Krakowie nie istnieje natomiast spójny system współpracy
między administracją publiczną a organizacjami pozarządowymi, choć istnieje potencjał oraz dobre
praktyki do możliwej adaptacji. Być może to dobry moment, aby przy wspólnym udziale obu grup podjąć
działania mające na celu restrukturyzację tego sektora działalności lokalnej.
opracowanie: Łukasz Leszczyński
WYDARZENIA TYGODNIA
W dziesiątym już rankingu szkół wyższych organizowanym przez magazyn
Perspektywy oraz Rzeczpospolitą zwyciężył po raz drugi z rzędu Uniwersytet
Jagielloński. Na całościową ocenę składały się cztery wskaźniki: siła naukowa
(40%), prestiż (30%), warunki studiowania (15%) oraz umiędzynarodowienie
studiów (15%). Listę szczegółowych kryteriów składających się na poszczególne
wskaźniki można przeczytać tutaj.
Ranking szkół
wyższych –
pochwała UJ i AGH
W rankingu 90 uczelni akademickich w pierwszej dziesiątce z Małopolski znalazł
się tylko UJ (1. Miejsce) oraz AGH (5). Później duża przerwa i dopiero na 33.
miejscu znajdujemy Papieską Akademię Teologiczną, a dalej Politechnikę
Krakowską (35. Miejsce), Uniwersytet Ekonomiczny (37), Uniwersytet Rolniczy
(41), Uniwersytet Pedagogiczny (52), Wyższą Szkołę Filozoficzno-Pedagogiczną
“Ignatianum” (70), AWF (77), Krakowską Akademię im. A. Frycza Modrzewskiego
(86). Dodajmy, że w pierwszej trzydziestce znalazło się 6 warszawskich uczelni.
W rankingu 100 najlepszych niepublicznych szkół wyższych znalazły się 4
ośrodki z Małopolski: Krakowska Akademia im. A. Frycza Modrzewskiego (4.
Miejsce), Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu
(13), Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie (28) oraz Małopolska
Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie (97).
W rankingu najlepszych państwowych szkół zawodowych znalazły się 3 uczelnie
z Małopolski: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie (8. Miejsce),
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu (10) oraz Podhalańska
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu (20).
Pełne tabele punktowe: Uczelnie akademickie tutaj, Niepubliczne szkoły wyższe
tutaj, Państwowe wyższe szkoły zawodowe tutaj
Już tylko trzy tygodnie do dnia, w którym Małopolska wybierze swoich
reprezentantów w Europarlamencie. W 10. Okręgu Wyborczym obejmującym
Małopolskę i Świętokrzyskie o mandat będzie ubiegało się 100 kandydatów z 10
list: (1) Komitet Wyborczy Unia Polityki Realnej, (2) KW Polskie Stronnictwo
Ludowe, (3) KW Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, (4) KW Polska Partia
Pracy, (5) KW Libertas, (6) Koalicyjny KW Sojusz Lewicy Demokratycznej - Unia
Pracy, (7) Koalicyjny KW Porozumienie dla Przyszłości - CentroLewica (PD+SDPL
Wybory do
Parlamentu
Europejskiego
coraz bliżej
Nr 20/2009 (11.05.2009-17.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
+Zieloni 2004), (8) KW Prawica Rzeczypospolitej, (9) KW Platforma Obywatelska
RP, (10) KW Prawo i Sprawiedliwość. W tej grupie znajduje się 16 kobiet i 84
mężczyzn, rozpiętość wieku waha się od 21 do 71 lat.
Aby świadomie i roztropnie zmierzyć się z wyborami, warto odwiedzić serwisy
Państwowej Komisji Wyborczej (link), Parlamentu Europejskiego (link),
Obserwatorium Wyborów (link), a może nawet wziąć udział w akcji „Pępek
Europy” (link).
Rada Powiatu Olkuskiego na posiedzeniu w dn. 13 maja 2009 r. podjęła uchwałę
(do pobrania tutaj, na samym dole) w sprawie określenia kierunków
przekształcenia Zespołu Opieki Zdrowotnej w Olkuszu, co jest pierwszym
etapem przekształcenia szpitala powiatowego w Olkuszu w placówkę
niepubliczną. Jeśli w istocie tak się stanie – a wszystko wskazuje na to, że tak –
będzie to pierwszy taki przypadek w Małopolsce, ze wszystkimi płynącymi z
tego konsekwencjami i korzyściami.
Niepubliczny szpital powiatowy
w Olkuszu?
Zagadnienie, z oczywistych względów, budziło spore emocje przed sesją oraz w
jej trakcie. Głównym oponentem w dyskusji były związki zawodowe. Rada
Powiatu przyjęła uchwałę na drodze imiennego głosowania, przy 16 głosach za,
5 przeciw i 2 wstrzymujących się. Brawo dla Rady za śmiałą decyzję.
Jak wynika z danych Małopolskiego Centrum Zdrowia Publicznego, obecnie w
województwie funkcjonuje 26 NZOZ świadczących opiekę stacjonarną.
Wyłoniona w lutym firma WYG International Sp. z o.o. rozpoczęła realizację
konsultacji społecznych dot. "Planu strategii marketingowej Województwa
Małopolskiego na lata 2009-2013" (link). To wyśmienita okazja dla wszystkich
mieszkańców Małopolski aby realnie dołożyć cegiełkę w budowaniu solidnej
marki naszego województwa. Trzeba jedynie poświęcić kilka minut na
wypełnienie ankiety (link). Województwo zapłaci za ten dokument ok. 137 tys.
zł, a powinien być on gotowy do końca czerwca b.r. Za podobny dokument
przygotowany przez tego samego wykonawcę Woj. Podlaskie zapłaciło 176 tys.
zł.
Marketing po
małopolsku
Strategia marketingowa dla Małopolski zawierać ma m.in. ideę kreatywną
komunikacji marketingowej, plan działań komunikacyjnych wraz z zasadami
monitoringu i ewaluacji realizacji oraz kosztorys działań. Plan strategii musi
również korespondować z aż 13 innymi istotnymi dokumentami; jednym z nich
jest także „Strategia Promocji Krakowa” (słynąca z tego, że nie jest
opracowana i uchwalona). Ciekawe, jak sobie z tym utrudnieniem poradzą
autorzy planu wojewódzkiego?
Dwa tygodnie temu w Urzędzie Marszałkowskim w Łodzi spotkał się Zespół
Roboczy ds. Usamorządowienia PKP Przewozy Regionalne działający przy
Konwencie Marszałków. Omawiano stan finansowy spółki oraz dyskutowano nad
jej restrukturyzacją i podziałem majątku pomiędzy jej oddziały regionalne. 12
maja podczas Zgromadzenia Wspólników PKP PR zatwierdzano plan rzeczowo –
finansowy na rok 2009 i przyjęcie uchwały w zakresie dalszego funkcjonowania
spółki. Próby poczynione przez Barometr, aby uzyskać informacje o szczegółach
Zgromadzenia, zarówno w spółce PKP PR, jak i w Urzędzie Marszałkowskim
(Woj. Małopolskie ma udział w kapitale zakładowym spółki w wys. 6,4 %),
spełzły na niczym. Ubolewamy, że nie możemy więcej napisać – rzecz ważna,
ciekawa i być może o ustrojowym znaczeniu dla polskich samorządów, jeśli
przejęcie przez nie PKP PR okaże się w dłuższym okresie sukcesem.
Samorządy
wojewódzkie a
przewozy
regionalne
Nr 20/2009 (11.05.2009-17.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie PKP PR spółka z o.o.: tutaj
Otwarto Centrum Kardiologii Inwazyjnej, Elektroterapii i Angiologii w szpitalu
powiatowym w Oświęcimiu. Jest to piąta tego typu placówka w Małopolsce. Pozostałe znajdują się w Krakowie, Tarnowie, Nowym Targu i Nowym Sączu. W ramach planowanych bezpłatnych świadczeń Centrum będzie wykonywać zabiegi
wszczepiania rozruszników serca, koronarografii oraz koronaroplastyki. Zaplanowano też powstanie pracowni hemodynamiki wraz z wysokiej jakości angiografem.
Centrum
Kardiologii w
Oświęcimiu
Powstanie Centrum wpisuje się w realizację 5 celu operacyjnego zawartego w
Małopolskim Programie Ochrony Zdrowia na lata 2006 -2013. Jednym z zadań
jest tu „poprawa dostępności do specjalistycznej opieki stacjonarnej w subregionach w wybranych specjalnościach: kardiologia, psychiatria, onkologia, geriatria”. Warto wspomnieć, że w 2005 r., kiedy powstawał Program, choroby
układu krążenia były odpowiedzialne za prawie 60% wszystkich zgonów w Małopolsce.
Małopolski Program Ochrony Zdrowia na lata 2006 – 2013: tutaj
Więcej: http://www.malopolskie.pl/Wydarzenia/index.aspx?id=4533
W gminie Zator w powiecie oświęcimskim utworzona została Strefa Aktywności
Gospodarczej Małopolski Zachodniej. W pierwszym etapie w zachodniej części
miasta powstać ma ok. 30 ha inwestycyjnych terenów przemysłowych oraz ok. 8
ha inwestycyjnych terenów usługowych. Prace nad utworzeniem tej części
Strefy trwać będą do roku 2011. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z
dnia 14.04.2009, część terenów SAG o łącznej powierzchni 4,9 ha włączonych
zostało
do
Specjalnej
Strefy
Ekonomicznej
Krakowskiego
Parku
Technologicznego. Wg deklaracji docelowo SAG-SSE Zator ma objąć ponad 100
ha terenów inwestycyjnych.
SSE w Zatorze
Więcej: http://www.zator.pl/pl/9975/0/Strefa_Aktywnosci_Gospodarczej.html
W zeszłym tygodniu tj. 7 maja zatwierdzono projekt Zintegrowanego Systemu
Transportu w Aglomeracji Krakowskiej (ZST). ZST realizowany w ramach PO IŚ
będzie prowadzony przez PKP PLK S.A. w Krakowie, a partnerami będą
Małopolski oddział PKP PR oraz Gmina Wieliczka. W ramach projektu zostanie
m. in. przebudowany i zmodernizowany Dworzec Główny w Krakowie,
zmodernizowana linia Kraków Bieżanów – Wieliczka oraz zainstalowany system
dystrybucji i identyfikacji biletów w pociągach. Celem projektu jest „poprawa
efektywności funkcjonowania systemu przewozu osób w aglomeracji
krakowskiej, poprzez integrację różnych gałęzi transportu”. Wydaje się, że
bardzo istotnym elementem przedsięwzięcia jest budowa węzłów
przesiadkowych na stacjach Kraków Główny, Wieliczka i Wieliczka Rynek. W
tych miejscach powstaną parkingi Park&Ride, dzięki którym dojeżdżający do
pracy Małopolanie będą mogli zostawić samochód i dojechać koleją (bez
korków) do pracy.
Zintegrowany
System Transportu
w Aglomeracji
Krakowskiej
Łączny koszt projektu szacowany jest na 190 mln zł, z czego 93% ma pokryć PKP
PLK, 2,35% - PKP PR, a 4,6% Miasto i Gmina Wieliczka.
Dokładna lista projektów do realizacji w ramach ZST: tutaj
Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu przedłożył do społecznych
konsultacji „Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Krakowa – plan na lata
2008-2011 oraz perspektywa na lata 2012 - 2015” oraz sporządzoną do niego
Krakowski Plan Gospodarki Odpadami
– konsultacje spo-
Nr 20/2009 (11.05.2009-17.05.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
„Prognozę oddziaływania na środowisko”.
łeczne
Z materiałami można zapoznać się tutaj.
Urząd Miasta Krakowa rozpoczął konsultacje społeczne (link) dotyczące budowy
Centrum Kongresowego, które ma stanąć przy Rondzie Grunwaldzkim. Projekt
Centrum jest okazały i pobudza wyobraźnię; z istotnych zmian jakie wywoła
warto wymienić przebudowę infrastruktury drogowej w rejonie Ronda,
przesunięcie i rozbudowę pętli autobusowej nieco na południe od aktualnej jej
lokalizacji oraz powstanie 453 miejsc parkingowych (w tym 355 pod centrum)
dla samochodów osobowych i kolejnych 9 miejsc dla autokarów. W trwających
konsultacjach mocno akcentowana jest niewielka liczba miejsc parkingowych w
stosunku do pojemności Centrum (link). O trybie konsultacji można więcej
przeczytać tutaj (link).
Centrum
Kongresowe w
Krakowie –
konsultacje
opracował zespół:
Michał Dulak, Łukasz Leszczyński, Jan Strycharz, Maciej Gomółka, Michał Bizoń, Katarzyna Skąpska, Marcin Hyła,
Wojciech Przybylski, Seweryn Rudnicki, Dawid Bekiersz, Maciej Lipiarski
analiza tygodnia: Łukasz Leszczyński
koordynacja:
Bożena Pietras-Goc
Copyright by Fundacja Centrum Analiz Regionalnych
ul. Mikołajska 14/2, 31-027 Kraków
www.car.org.pl ● [email protected]